Na al te lange tijd nu eindelijk opnieuw toneel op de Nederlandse beeldbuis
Maandagavond film In
de beginjaren van de Nederlandse televisie en daarmee bedoel ik niet
de experimentele fase, maar die in welke het langzaam maar zeker als
een epidemisch verschijnsel zich verder zou uitbouwen en ontwikkelen:
de eerste helft van de jaren zestig kreeg men elke maandagavond de
mogelijkheid een speelfilm te zien op één van de toen reeds twee
netten, en deze werden met enkele zinnen ingeleid door dames, die toen
nog, allang niet meer terecht als omroepster werden gekwalificeerd; ze waren immers ongeveer een decennia meer dan dat en verdienden derhalve de betiteling presentatrice,
ook als je het gezicht niet kon uitstaan of de wijze van presentere al
te stijfjes was. "Omroepen is mijn vak," riep Ageeth Scherphuis eens,
terecht geïrriteerd, uit toen iemand daarover enigszins denigrerend
deed in één of andere talk show die toen gelukkig nog niet zo werd genoemd. Je
hoopte er altijd weer het beste van mede en vooral doordat je de
meeste films niet kende, hetzij actief dan wel passief maar er werd
doorgaans zonder meer tegemoet gekomen aan de smaak van een nogal groot
publiek, dus van waarachtige experimenten was toen nog geen sprake.
Donderdagavond toneel Iets
anders lag dat althans zo af en toe op de donderdagavond als er een
toneelstuk werd gepresenteerd: van Shakespeare tot Shaw, en van Bredero
tot en met Heijermans; maar een heel enkele keer toonden de
programmamakers toch wel wat meer durf en zo werd in het voorjaar van
1963 Gelukkige dagen uit 1961, een nog recent stuk van de Ierse dichter en dramaschrijver
Samuel Beckett (1906-1989) opgevoerd, dat bij, in verhouding, veel
toeschouwers niet overkwam. Beter gezegd: totaal onbegrip en, als
gevolg daarvan, afschuw opriep. De boze reacties zijn dan ook niet
uitgebleven, en het zal niemand verbazen dat er in die categorie ook
toen reeds de nodige kijkers dan wel niet-kijkers doch meelopers
bestonden welke zich uitermate verontwaardigd toonden. Weer wat later,
toen de VPRO niet meer protestants was in christelijke zin, maar nog
wel op een geheel eigen maner bleef protesteren, werden er zelfs
uitwerpselen per post aan de omroep in kwestie gezonden: Aan die vuile viezerikken van de VPRO. Immers,
altijd zijn anderen smerig en bieden ze een rechtvaardiging binnen
een toen vooral christelijke natie, al was dat wat met het adjectief
moest worden uitgedrukt, flink aan het afkalven voor het
gekanaliseerd uiten van de eigen voosheid.
Eerherstel De
Avro welke zich reeds enige tijd, maar vanaf deze zomer met meer
nadruk graag wil profileren als omroep die de kunsten tamelijk breed de
ruimte wil geven is verleden week begonnen met een zesdelige reeks,
die de niet erg prikkelende, maar wel degelijk juiste, titel Toneel op 2 meekreeg. Deze stukken zijn speciaal voor vertoning op de beeldbuis opgenomen. De tweede
aflevering, die op vrijdag 28 augustus via Nederland 2 tussen 22;40
uur en 00:30 uur zal worden vertoond, is een
muziektheatervoorstelling van Vincent van Warmerdam en Michel
Sluysmans. "Losjes gebaseerd" op de roman Brazil
uit 1994, van de Amerikaan John Updike (geboren in 1932 en overleden op
27 januari 2009), die bij een hele reeks critici daarbij voorop de
Duitse opperpaus der letteren Marcel Reich-Ranicki als, zo niet de
eerste en de beste schrijver der Verenigde Staten, dan toch als één uit
het eerste echelon, geldt. Het is een variant op het aloude verhaal
over Tristan en Isolde. Dus, laat u eens verrassen. Achteraf kunt u
alsnog bepalen of het een aangename surprise is geworden, welke men
voor u in petto had, maar die u zichzelf heeft gegund. ____________ Afbeeldingen 1. De Ierse dramaschrijver Samuel Beckett. 2. De Amerikaanse auteur John Updike.
Cultuurspectrum
