Het volk van de Samen in Lapland leeft samen met de door hen vereerde beer
Beren en mensen Op woensdag 23 september zal op de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie, tussen 19:00 uur en 19:45 uur, de documentaire Leben mit den Bären worden vertoond, een rolprent uit 2005 die onder regie van Paul-Anders Simma, als Fins-Franse coproductie
is ontstaan. Daarin wordt nader ingegaan op het fenomeen beer in de
Scandinavische landen. Dit dier speelt daar een vooraanstaande rol in
een mythen en legenden, en wordt mede daarom ook heden ten dage niet
gedood. Naast de aandacht die de makers van de film voor de beer aan de
dag hebben gelegd, hebben ze hun focus eveneens gericht op de cultuur
van de Samen, een van oorsprong nomadisch volk dat in Noord-Scandinavië
woont in het gebied dat beter bekend staat als Lapland. Ze worden dan
ook wel als Lappen gekwalificeerd, maar deze benaming beschouwen ze
zelf als denigrerend.
Nog zesduizend beren In
Scandinavië en Noord-Rusland bestaat nog een berenpopulatie van zo'n
zesduizend dieren. Van oudsher is het de Samen niet toegestaan een beer
te doden. Dat verbod is ontstaan doordat bij de vroegere Samen dit dier
werd beschouwd als de belichaming van hun voorouders. Dat is mede
ontstaan door het geloof dat vertegenwoordigers van hun volk zich in
een beer konden veranderen. In de direct achter ons liggende periode
heeft dat verbod op het doden van beren meer dan eens geleid tot grote
conflicten. Van de andere kant hebben de makers van de documentaire een
jager ontmoet die zijn geweer heeft ingeruild voor een camera. Dat is
Herman Sotkajärvi, die in opdracht van de Noorse regering beren moet
doden als er, onder meer, weer eens een aanval op een kudde heeft
plaatsgehad. In
de documentaire is voorts te zien waar de punten van wrijving liggen
tussen de verering van de beer enerzijds en aan de andere kant de wens
jacht op dit dier te maken. Het
is niet alleen verboden om een beer te doden, omdat deze in rangorde
boven de mens zou staan, maar de consumptie van berenvlees wordt zelfs
streng bestraft.
Drie keer te zien De
film die een bijdrage aan het programma is van Arte France is de
komende twee weken in totaal drie keer te zien. Na aanstaande woensdag
wordt de documentaire nogmaals vertoond op woensdag 30 september, 's
ochtends om 09:10 uur en vervolgens opnieuw op vrijdag 2 oktober in de
middag vanaf 16:10 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Een beer in Scandinavië's Noorden. 2. Twee mannen in traditionele, Samische klederdracht.