Twintigjarig bestaan

Het zal duidelijk zijn dat elk nieuw gezelschap in de kunsten zich eerst moet bewijzen voordat het een algemeen geaccepteerd instituut wordt. Het muziektheaterensemble Opera Zuid is gevestigd in de zuidelijkste hoofdstad van ons land, en heeft van daaruit in de twintig jaar van zijn bestaan ruimschoots bewezen tot de gezelschappen te behoren die, niet alleen in het zuidelijke deel van het Koninkrijk der Nederlanden, meetellen, maar tevens buiten onze landsgrenzen: in het zuiden en in het oosten. Dat geldt voor alle aspecten waarmee zo'n instituut zich presenteert.

Dat Opera Zuid in Maastricht meer trouwe aanhangers heeft dan in de andere grotere steden van ons land waar het gezelschap optredens realiseert, zal duidelijk zijn. Daar worden van een nieuwe productie dan ook dikwijls twee voorstellingen gegeven. Dat is eveneens het geval met het muziekdrama dat als jubileumvoorstelling is gekozen: Hänsel und Gretel uit 1893, het meesterwerk bij uitstek van de Duitse componist Engelbert Humperdinck, die — zoals zovele andere collega's in het Duitsland après Wagner — grote moeite had zich te bevrijden uit de schaduw van de Grote Dwerg van Bayreuth, die in 1883 was overleden. Hij en anderen die zich in zo'n atmosfeer bevonden, lieten al te weinig van zich horen.

Uitvoering en aankleding op hoog niveau 

Humperdincks zuster Adelheid Wette kwam met het verzoek bij broer Engelbert om een opera te componeren op een libretto dat zij op het bekende sprookje van Hans en Grietje had geschreven, en die ze graag in een kleine entourage opgevoerd wilde zien. Het was de gedachte aan een beperkte kring van toehoorders die Humperdinck deed instemmen. Het resultaat mocht er zijn en mag dat nog steeds. De verhoudingen binnen het orkest dat de handeling begeleidt, zijn duidelijk op een goudschaaltje afgewogen: dirigent StefanVeselka en de musici van het Limburgs Symfonie Orkest hebben de componist hun trouw bewezen. Dat geldt eveneens voor de vocale prestaties.

Gefluister

In de foyer van de Stadsschouwburg in Groningen waar Opera Zuid, direct na de beide Maastrichtse voorstellingen, acte de présence gaf, hoorde ik iemand tijdens de pauze in de foyer met veel aplomb vertellen dat men nu voor een opera had gekozen die niet al te veel rollen van gewicht vereist, omdat de eerste voorstelling na het zomerreces Der Rosenkavalier van Richard Strauss wordt en men nu financieel een stapje terug moest doen.

Het zou tevens de reden zijn dat artistiek leider van het gezelschap, Miranda van Kralingen, zelf de dubbele rol van moeder en Knusperhexe op zich heeft genomen. Welke ook de reden voor de bezetting van die rol moge zijn geweest, een betere invulling had men niet kunnen realiseren.

De veertien engelen, die in echte scènes op de planken optreden, maar op momenten waar enige afstand is vereist, buiten het toneel en krijgen zo mogelijk in de zaal een plek toebedeeld. In Groningen was dat in de vroegere directie-loge terzijde van het toneel, die niet meer voor bezoekers wordt gebruikt, zoals dat in tal van theaters tegenwoordig het geval is. De als waarachtige engelen uitgedoste jongelui zijn leden van het Kinder- und Jugendchor Theater Aachen en staan onder leiding van Frank Flade.

Ideale presentatie

Het interieur van het woonhuis heeft een modern tintje gekregen: stapelbed voor de kinderen en ander bouwpakket-meubilair, convector-radiator — die in 'de andere wereld in uitvergrote vorm de tralies zijn van het hok waarin Hans ter vetmesting is opgesloten — en een SchwarzwälderKukucksuhr. Vanaf het 'plafond' hangt een kleine heks op een bezemsteel: de dreiging van de andere dimensie die de kinderen boven het hoofd hangt, is daarmee in het dagelijks bestaan geïntegreerd. Of is de rol van de moeder in het ware leven ook dubbel bezet en vormen de gesignaleerde parafernalia de representatie van de oerangsten die kinderen onbewust hebben.

De kostumering is in overeenstemming daarmee: moeder in het zwart met een relatief luxe leren handtas, vader daarentegen als handelsreiziger met een totaal versleten koffer, die het ook niet meer schijnt te kunnen behappen, en zonder meer kan worden overgeheveld naar Arthur MillersDeath of a salesman. De kinderen krijgen elk een gekleurde pruik, die van het klassieke patroon — jongetje blauw, meisje rood — afwijkt. Te eten is er nauwelijks.

Sprookjessfeer uitstekend getroffen

Als beide ouders huns weegs gegaan zijn, komen de kinderen in een droomwereld terecht, en dan wisselt het decor niet via de klassieke changementen, maar door middel van een centraal draaiplateau dat aan de achterzijde een schitterend, zilverkleurig vormgegeven bos, en later het koek-en-lekkernijen-huis van de heks, biedt. Daaromheen nog weer een draaicirkel met grote bomen.

Kortom, al degenen die gewoonlijk in de diverse steden van ons land mede zorgen voor een redelijke tot goed bezette theaterzaal, maar die nu verstek hebben laten gaan, zijn daardoor verstoken gebleven van een in alle opzichten en tot in de details prachtige voorstelling.

Niet-vocale medewerkenden

Het Limburgs Symfonieorkest heeft al vaker laten horen dat he de begeleidingstaak voortreffelijk kan waarmaken, zonder zich te reduceren tot een ondergeschikte functie. Dirigent Stefan Veselka — die reeds twee keer eerder voor producties van Opera Zuid werd ingezet, is er opnieuw in geslaagd de juiste toon te treffen.

De Duitse regisseur Bruno Berger-Gorski — onder meer gastdocent aan de Univerität für Musik und Darstellende Kunst te Wenen, en ervaren in zowel het klassieke repertoire alsmede in het onalledaags-moderne — heeft zijn overtuigende invloed geldend weten te maken op niet alleen de spelers/zangers, maar tevens in zijn samenwerking met de Duitse schilder Dirk Hofacker, in wiens concept zeker heel direct de overwegingen van de weldoordachte decors en kostuums een rol heeft gespeeld, aangezien hij ook die heeft ontworpen en dat alles tot een Gesamtkunstwerkheeft gesmeed.

Onze landgenoot Arjen Bijtelaar heeft het concept voor de belichting zodanig uitgewerkt dat het tot een uiterst functionele, de vele aspecten van de sprookjessfeer verhogende, bijdraagt.

Nog zes voorstellingen in maart

Het gezelschap heeft inmiddels de helft van de optredens alweer achter de rug, maar van donderdag 11 maart tot en met zaterdag 27 maart zullen er nog zes voorstellingen worden gerealiseerd, alleen nog in steden beneden de grote rivieren van ons land.

Donderdag 11: Den Bosch; zaterdag 13: Venlo; dinsdag 16: Rotterdam; donderdag 18: Den Haag; dinsdag 23: Tilburg; zaterdag 27: Heerlen.

Afbeeldingen

1. Logo van het muziektheatergezelschap Opera Zuid.
2. Librettoschrijfster Adelheid Wette, geb. Humperdinck.

3. Dirigent Stefan Veselka met Opera Zuid-kapelmeester Tjalling Wijnstra.

4. De Duitse regisseur en lichtontwerper Bruno-Berger-Gorski.

5. De Duitse schilder Dirk Hofacker, die niet alleen de decors en de kostuums voor Hänsel und Gretel ontwierp, maar tevens aandeel had in het lichtontwerp.

6. Arjen Bijtelaar, die de lichtontwerpen naar de praktijk heeft vertaald.

__________

NB: Meer afbeeldingen, vooral scènefoto's, in verband met deze voorstelling, zijn te vinden in ons artikel vooraf dat op deze site is verschenen op 28 februari jongstleden.

Andere foto's dan in deze terugblik kunt u vinden in de bijdrage die heden (onder meer) is verschenen op de Homepage van de website Muziek en Mensen.