Puccini's La Bohème als speelfilm met Anna Netrebko en Rolando Villazon
Boek en opera Op vrijdag 18 december kunnen de bewonderaars van het 'opera-droompaar', de sopraan Anna Netrebko de nieuwe diva van de eenentwintigste eeuw en de tenor Rolando Villazon, zich laten overrompelen door het in muzikaal-dramatisch opzicht excessieve theater met zang dat de geschiedenis is ingegaan als de opera La Bohème: het tragische liefdesverhaal van Mimi en Rodolfo in het muziekdrama uit 1895/96 van Giacomo Puccini (1858-1924), naarScènes de la vie de bohème, geschreven door Henry Murger (1822-1861), voor het eerst in boekvorm verschenen te Parijs in 1849.De arme dichter Rodolfo komt op kerstavond in contact met Mimi, die in hetzelfde gebouw woont, die echter in de greep verkeert van een ernstige ziekte en die beiden raken op slag verliefd; het verhaal is uiteraard gedoemd tragisch te eindigen. Murger heeft daar de nodige autobiografische elementen in verwerkt uit de periode dat hij zelf als jonge schrijver de grootst mogelijke moeite had om rond te komen en met vrienden op een zolderkamertje woonde, waar ze zichzelf beschouwden als de waterdrinkers, omdat ze zich geen wijn konden veroorloven. Eerst zijn de Scènes als feuilleton verschenen, daarna als boek. Het zorgde ervoor dat Murger in welstand kon leven en dat heeft er weer toe geleid dat hij het soort leven als bohémien achter zich heeft gelaten.
Het muziekdrama La Bohème werd op 1 februari 1896 voor het eerst opgevoerd in Turijn. In het jaar daarop werd de Nederlandse première gegeven in Den Haag. De opera en enkele aria's en duetten daaruit zijn gaan behoren tot het meest populaire wat in die categorie tot op de huidige dag bestaat.
De film
De Oostenrijks-Duitse coproductie uit 2008, gerealiseerd door Robert Dornhelm (*1947), zal door het tweede Duitse publieke televisienet worden uitgezonden tussen 22:30 uur op de avond van vrijdag 18 december tot in de nacht op zaterdag om 00:20 uur.
De bewerking die daarmee wordt vertoond is anders dan de gebruikelijke verfilmingen van muziekdrama's . Hier zijn de figuren van de vertolkers uitvergroot. Regisseur Dornhelm heeft zich laten inspireren door deze sterbezetting die eerder te zien was in Verdi's La Traviata in 2005. Samen zong dit 'duo' twee jaar later eveneens in Manon van Jules Massenet.
____________
Afbeeldingen
1. Anna Netrebko. Foto overgenomen van haar website.
2. Rolando Villazon. Foto van internet-biografie.
3. Voorzijde van het eerste deel van Scènes de la vie de bohème in een pocketeditie van Librairie Gründ, Parijs, 1957. 4. Voorzijde van het tweede deel van Scènes de la vie de bohème in een pocketeditie van Librairie Gründ, Parijs, 1957.
Twee afleveringen van Amerikaanse docuserie The war op Arte-televisie
Nieuwe inzichten
Arte-televisie begint op woensdag 15 december met de uitzending van de Amerikaanse serie The war uit 2006. Het betreft hier een veertien uur durend gebeuren over de manier waarop mensen in de Verenigde Staten de Tweede Wereldoorlog hebben beleefd. Ken Burns en Lynn Novick in vier verschillende, representatieve Amerikaanse provinciesteden met mensen gesproken en hun verhalen opgetekend. Het gaat daarbij om het wedervaren van personen en niet van de politiek of bepaalde belangengroepen. Daarmee is een volkomen ander, geheel nieuw beeld ontstaan met tot dusver onbekende elementen. Woensdag worden er direct twee afleveringen beide van tweeënvijftig minuten achtereen uitgezonden. De eerste aflevering is getiteld Ein notwendiger Krieg; deze begint om 21:00 uur; om 21:50 uur volgt de tweede aflevering: Eine grauenvolle Zeit; de aanvangstijd hiervan is 21:50 uur. De films worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, voorzien van stereofonisch geluid.
Deze afleveringen zullen worden herhaald: de eerste op 20 december, 's nachts om 03:00 uur, en in aansluiting 03:50 uur; de tweede direct in aansluiting om 03:50 uur. Op 22 december zullen ze nogmaals achtereen worden uitgezonden: om 09:55 uur, respectievelijk 10:45 uur.
Nieuwe verfilming uit 2008 van Sisi donderdag en zaterdag via ZDF
Mierzoete versie uit de jaren vijftig
Vrijwel ieder jaar opnieuw worden we wel door één of andere zendgemachtigde in eigen land, België of uit het Duitse taalgebied getrakteerd op de Sisi-rolprenten van zo'n halve eeuw geleden. Hoewel het voor de hand ligt dat de toeschouwers anno nu op geheel andere wijze aankijken tegen de nogal overgedramatiseerde inhoud zeg maar gerust: de met dubieuze honing, aangelengd met suiker van een twijfelachtig kaliber, overgoten scènes blijven er altijd mensen die willen zwijmelen om de harde werkelijkheid enigszins te verzachten. Deze maand blijven we echter verschoond van de Sisi van Romy Schneider (1938-1982) en de Franz Joseph van Karl-Heinz Böhm (*1928). Kennelijk wil men, vooral in het Duitse taalgebied, in de tweede decemberhelft van 2009 toch niet zonder dat keizerlijk paar.
Nieuwe verfilming van 2008
En zo kan de liefhebber van historische royalty-drama's toch het hart ophalen op prime time van donderdad 17 december en zaterdag 20 december, als het tweede Duitse publieke televisienet (ZDF), in beide gevallen honderd minuten heeft uitgetrokken voor de uitzending van wat een 'miniserie' wordt genoemd, met de korte, doch krachtige en op grond van de filmgeschiedenis van de afgelopen eeuw veelzeggende en sonore titel Sisi. Regisseur is Xaver Schwarzenberger (*1948). Toen de Oostenrijkse jonge keizer Franz Joseph met de jonge Elisabeth in aanraking kwam, en de vonk onmiddellijk oversprong verliefdheid op het eerste gezicht was het lot van die beiden direct beslist: zij zouden met elkander in het huwelijk treden.
Kwaaie schoonmoeder Ondanks de tegenstand van Franz Josephs moeder Sophie (1805-1872) zette de keizer zijn wil door en deed Elisabeth haar intrede aan het hof an de Donau-monarchie, waar ze zich echter al snel eenzaam ging voelen, vooral als gevolg van het feit dat zij veel minder burgerlijk-traditionalistisch was ingesteld als de aartsconservatieve heersers aan het hof. Al snel zou blijken dat deze keerzijde van spontane verliefdheid grote offers eiste. Daardoor voelde Sisi zich onbegrepen en soms zelfs totaal verloren.
Dreigende oorlog
In de tweedelige film spelen Christiana Capotondi als Elisabeth als 'opvolgster' van Romy Schneider en vervult David Roth de rol van keizer Franz Joseph en Martina Gedeck is in de rol van Sisi's schoonmoeder Sophie gekropen. Aan kleurenpracht zal het op de beeldbuis niet ontbreken.
In het tweede deel zien we dat er oorlog dreigt in Europa. De keizer heeft zijn hoop gevestigd op Napoleon, maar zijn echtgenote heeft veel twijfels dienaangaande. Het kind van het keizerlijk paar Rudolf (1858-1889) moest naar de mening van 'oma Sophie' worden opgevoed in de traditie van de Oostenrijkse Habsburgers. Hij zou één van de twee protagonisten worden in het drama van Mayerling. (Daarover later meer.)
____________
Afbeeldingen
1. Kaiser Franz-Joseph (1830-1916), in jonge jaren, geschilderd door Franz Xaver Winterhalter.
2. Kaiserin Elisabeth von Österreich-Ungarn (1831-1898), bijgenaamd Sisi. Schilderij olie op doek uit 1865 door Franz Xaver Winterhalter (1805-1873).
3. Sophie Friederike von Bayern, de moeder van Franz Joseph.
4. Actrice Martina Gedeck als Franz Josephs moeder Sophie.
5. 'Staatsiefoto' met Christiana Capotondi en David Roth in de rollen van Sisi en Franz Joseph.
Vijfdelige serie over Charles Darwin deze maand driemaal op Arte-televisie
Arte-televisie begint op maandag 14 december met de uitzending van de vijfdelige reeksDarwins neue Welt, waarvan elke werkdag tussen 20:15 uur en 21:00 uur een aflevering zal worden uitgezonden. Het betreft hier een coproductie van drie landen: Australië, Canada en Duitsland en is in 2009 als project van het Zweite Deutsche Fernsehen gereed gekomen. Als afsluiting van het Darwin-jaar worden het wel en wee en andere wederwaardigheden van de vader der evolutietheorie aan de orde gesteld, en om het jaar echt goed af te sluiten, heeft Arte-televisie besloten voor het einde van het jaar 2009 nog tweemaal deze reeks uit te zenden: eenmaal op één dag: zaterdag 26 december, 's middags vanaf 14:00 uur, de tweede keer van 28 december tot en met 1 januari 2010, per dag één aflevering, elke ochtend vanaf 09:10 uur.
Voor een uitgebreid artikelover vijf Darwin-boeken die dit jaar in een Nederlandse vertaling op de markt zijn gekomen, kunt u terecht op de site All art is quite useless van Rond1900.nl over de cultuur van het fin de siècle.
__________
Afbeelding: Voorzijde van het anti God, pro Darwin-boek van Richard Dawkins dat heel veel stof heeft doen opwaaien in tal van landen waar het is verschenen.
Massaoordenaar Malaria ' documentaire dinsdagavond op Canvas
Het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet CANVAS zendt op dinsdag 15 december, 's avonds tussen 22:10 uur en 23:05 uur, een documentaire van Alain Tixier over niet alleen de wetenschappelijke kanten van de ernstige infectieziekte die wij kennen als malaria, maar tevens met betrekking tot de politieke en economische aspecten daarvan. De ziekte is nog altijd in diverse delen van de wereld een levensbedreigende moloch en mede daarom worden er vandaag de dag op tal van plekken nog inzamelingen gehouden. Zo ook in Groningen en omgeving waar dezer dagen Het Glazen Huis wordt opgesteld met deejays van Hilversum, die zich ten doel hebben gesteld zoveel mogelijk geld bijeen te halem dat kan worden gebruikt voor de bestrijding van deze ziekte. __________
Laatste bezoek van 2009 dinsdagavond aan de Anstalt van het ZDF voor 'Neues'
Debilisering van de Duitse politiek aan de kaak
Op dinsdag 15 december kan iedere televisiekijker die dat wenst, voor de tiende en laatste keer van dit jaar, een bezoekje brengen aan de inrichting van 'geneesheer-directeur' Urban Priol en zijn contrapunt Georg Schramm. In het thans bijna voorbije jaar hebben ze er reeds negen keer voor gezorgd dat u een klein uur per keer met uitzondering van de zomermaanden welkom zijn om zelf vast te stellen wat er zich zoal in hun Anstalt aan Neues voordoet qua spanningen, opwinding, irritatie over de regering van de staat, onenigheid qua opvattingen onderling. Met uitzondering van de Duitse Gelen FDP: Freie Demokratische Partei, die tijdens het aantreden van de Zwart-Gele coalitie te Berlijn nog weer in versneld tempo heeft laten zien hoe overbodig die hele partij is. Vooral de bionisch grijnzende partijleider, Guido Westerwelle, heeft zichzelf als geen ander totaal-generaal overbodig gemaakt. Dus moet die club het in de Anstalt, terecht, veelvuldig ontgelden.
Hilarische momenten Dat betekent dat die partij vooralsnog buiten de politiek om een ware functie vervult: het genereren van de hoon- en schaterlach van de bezoekers aan de inrichting van het Zweite Deutsche Fernsehen, dinsdagavond vanaf 22:15 uur. Die debilisering van de Duitse (partij)politiek mag dan soms tot hilarische momenten leiden, de partij zelf is intussen afgezakt tot een volstrekt onaanvaardbaar niveau. Wat, niveau? Ja, gebrek daaraan natuurlijk.
Wedden dat het echter toch nog weer imbecieler kan en zal worden, daar in het moderne Mofrika? De gastheren die u Neues aus der Anstalt zullen presenteren in het midden van deze laatste maand van 2009, zullen u tijdens dat hele uur voldoende stof tot verdere deprimerende gedachten omtrent de Duitse politiek aanreiken.
Vergeet u derhalve niet tijdig uw toestel in te schakelen.
__________
Afbeelding: Guido Westerwelle, chef van de Duitse FDP, de risee van de Duitse politiek en voer voor cabaretiers.
BBC-documentaire over Plácido Domingo: 40 jaar op de theaterplanken als operazanger
In de reeks documentaires die de Britse televisiezender BBC One onder de serietitel Imagine...presenteert, is op dinsdag 15 december de aflevering Plácido Domingo aan de beurt. Binnenkort viert hij een jubileum ter gelegenheid van het feit dat hij veertig jaar op het podium staat, voornamelijk zijn dat de planken van het operatheater, alzijn er vanzelfsprekend ook optredens op het concertpodium, en dan niet alleen meer als zanger, doch tevens als dirigent, hetgeen betekent dat hij ook in de orkestbak van theaters te vinden is.Onlangs, op 7 december, tijdens de pauze van de uitzending door Arte-televisie van de opera Carmen van Georges Bizet, ter gelegenheid van de opening van het seizoen in het Teatro alla Scala in Milaan vertelde Plácido Domingo de Arte-medewerkster dat hij naar dat moment vol spanning uitzag. In de documentaire van de BBC, die tussen 23:35 uur en 00:30 uur onze tijd zal worden uitgezonden, kunt u de voorbereidingen zien voor dat jubileum, en komt ook aan de orde dat de zanger zich thans inleeft in de eerste rol bariton sedert zijn jeugd. In een gesprek met Alan Yentob komt de ontwikkeling van Domingo's stem uitgebreid aan de orde.
__________
Afbeelding: De operazanger Plácido Domingo. (Foto: Sheila Rock; overgenomen van The official website of Plácido Domingo.)
Thema-avond dinsdag 15 december op Arte-televisie: Risiko Natur
Dinsdag 15 december presenteert Arte-televisie een thema-avond onder de titel Risiko Natur. Daarin worden behandeld de orkaan Lothar in 1999 ende bosbranden in Griekenland van 2007. Direct om 21:00 uur begint de drie kwartier durende documentaire Der Jahrhundertsturm over de orkaan Lothar, die in West-Europa honderd mensenlevens heeft geëist en daarnaast zeer veel materiële schade heeft aangericht. De vaag die wordt gesteld, is: Zijn de veiligheidsmaatregelen nu beter dan tien jaar geleden? Die documentaire wordt omk 21:45 uur gevolgd door nog een rolprent, Verbrannte Erde, over het crisismanagement gedurende de bosbranden in Griekenland in het jaar 2007.
NDR Sinfonieorchester met 'themaconcert' maandagavond op NDR Kultur
Vlag en lading
Op maandag 14 december speelt het NDR Sinfonieorchester in de aflevering Sinfonische Dichtungen op de regionale radiozender NDR Kultur tussen 20:00 uur en 22:00 uur het symfonisch gedicht En saga opus 9, uit 1892 (gereviseerd in 1902) van de Finse componist Jean Sibelius (1865-1957), gevolgd door het Concert voor viool en strijkorkest 'Fernes Licht' van de Letse componist Pēteris Vasks (*1946). Het werk stamt uit 1998 en werd onderscheiden met de Letse Muziekprijs. Dat laatste werk, hoe interessant ook, is geen symfonisch gedicht, en dat geldt al evenzeer voor de Symfonie nr. 4 in f, opus 36 van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski. Dirigent is Alan Gilbert; Roland Greuttler vertolkt de vioolpartij in het Concert van Vasks.
De titel van de aflevering is een vlag, die de lading slechts ten dele dekt, aangezien slechts één van de drie composities een symfonisch gedicht is. Over Tsjajkovski's symfonie kunt u een uitgebreide toelichting lezen in een artikel dat op donderdag 28 augustus 2008 op de Nederlandse muzieksite Tempel der Toonkunst is gepubliceerd.
Ein Heldenleben van Richard Strauss in Middagconcert van de KRO
In het Middagconcert van de KRO op Radio 4 zal op dinsdag 15 december in het eerste gedeelte tussen 13:03 uur en 14:30 uur als derde en laatste onderdeel van het symfonische concert een uitvoering klinken van het symfonisch gedicht Ein Heldenleben, opus 40, gecomponeerd in de jaren
1897-1898 door Richard Strauss (1864-1949) worden uitgevoerd. Het Residentie Orkest staat onder leiding van Edo de Waart (*1941). Het betreft de opname van een concert van 28 november, gegeven in de Haagse Dr. Anton Philipszaal.
De Kersentuin van Anton Tsjechov maandagavond en -nacht op Arte-televisie
Maandag 14 december zal de tweetalige cultuurzender Arte-televisie een Franse versie met Duitse ondertitels uitzenden van het laatste drama van Anton Tsjechov (1860-1904) De Kersentuin, voor het eerst publiekelijk uitvoerd in januari1904.
Een uitgebreid artikel hierover is te vinden op het Nederlandstalige weblog All art is quite useless van Rond1900.nl, over alle vormen van cultuur tijdens het fin de siècle
Vincenzo Bellini's eigen versie van 'Romeo en Julia' zondagavond op WDR3
In de serie Bühne-Radio van de Duitse regionale radiozender WDR 3 (Köln) kunt u op zondag 13 september 's avonds tussen 20:05 uur en 23:00 uur luisteren naar het muziekdrama I Capuleti e I Montecchi uit 1830 van Vincenzo Bellini (1801-1835). Solisten, koor en orkest van het Royal Opera House Covent Garden worden geleid door Mark Elder. Deze opera is geschreven op teksten van Felice Romani (1788-1865), die daartoe een eigen, reeds bestaand libretto heeft bewerkt, dat aanvankelijk was bedoeld voor Giuliietta e Romeo (1825), naar William Shakespeare van Nicola Vaccai (1790-1848). Bellini's opera werd voor het eerst opgevoerd in de Milanese Scala op 11 maart 1830. Maria Malibran schitterde in deze oopvoering. Bij de heropname in het repertoire van La Scala in 1966 er een bewerking door Claudio Abbado werd gepresenteerd, die de rol van Romeo door een tenor liet zingen.
Kwam de eerste Amerikaan waarachtig 'van de overkant'?
Overeenkomsten in skeletten
De tweede, publieke Duitse televisiezender ZDF stuurt op woensdag 16 december tussen 22:15 uur en 22:45 uur een nieuwe aflevering van de programmaserie Abenteuer Wissen; de titel van de aflevering luidt Der erste Amerikaner. Vanuit Siberië zo wordt thans aangenomen hebben de eerste mensen het continet van de Nieuwe Wereld bereikt; dat zou moeten zijn gebeurd tijdens de laatste ijstijd. Recente vondsten van skeletten schijnen te duiden op uiterst vroege bewoning, aangezien ze overeenkomsten vertonen met skeletten die in Zuid-Oost Azië zijn 'opgedoken'.
Twee verfilmingen van Grimmsprookje König Drosselbart direct na elkaar
Omzetting in beelden
Veel van de sprookjes van onder anderen Hans Christian Andersen (1805-1875), Ludwig Bechstein (1801-1860), 'Moeder de Gans' (lees: Charles Perrault: 1628-1703) en de Gebroeders Grimm (Jacob: 1785-1863, en Wilhelm: 1786-1859) zijn in tal van bewerkingen over onze aardbodem verspreid, onder meer in de vorm van rolprenten. Van de talrijke Oostblok-versies die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, worden in de schoolvakanties vooral in de periode rond Pasen en in de decembermaand regelmatig herhalingen door de verschillende zendgemachtigden in het Duitse taalgebied herhalingen uitgezonden. Dat is ook dezer dagen weer het geval en het bijzondere is deze keer dat er op één dag, vlak na elkaar twee versies van de verfilming van het Grimm-sprookjeKönig Drosselbart zal worden uitgezonden door twee verschillende Duitse publieke netten.
Verschil in lengte
Er ligt zo'n kwart eeuw tussen de twee verfilmingen van het sprookje. Als eerste wordt op de regionale Duitse televisiezender NDR de Duitse versie van Sibylle Tafel (*1966) uit 2008 vertoond, waarin Hubert Mulzer, Ken Duken en Arthur Brauss optreden. Deze rolprent duurt een uur en wordt gestart althans, als alles volgens de regelen der kunst verloopt om 14:15 uur. De oudere versie van hetzelfde sprookje via filmbeelden is een Tsjechisch-Duitse coproductie, van de Tsjechische regisseur Miloslav Luther (*1945). Daarin komen we als we die film gaan zien Lukas Vaculik, Adriana Tarabkova en Marian Labuda tegen. Deze film heeft een lengte van iets meer dan anderhalf uur, met 15:25 uur als startpunt, uit te zenden door het tweede publieke Duitse televisienet ZDF.
Assepoester
Daaraan voorafgaand kunt u als u bereid bent af te zien van de nieuwereDrosselbart-verfilming een Duits-Frans-Tsjechische coproductie bekijken van een andere rolprent, die eveneens een sprookje van de gebroeders Grimm als onderwerp heeft: Assepoester, uit 1989, van de Oostenrijkse regisseuse door Karin Brandauer (1945-1992).
____________
Afbeeldingen
1. De gebroeders Jacob (rechts) en Wilhelm Grimm, in 1855 geschilderd door Elisabeth Maria Anna Jerichau-Baumann (1819-1881).
2. Voorzijde van de dvd-doos van de verfilming door Miloslav Luther (1984) van König Drosselbart.
Charles Dickens' Little Dorrit in veertien delen bij de NCRV op Nederland 2
Van armoede naar rijkdom
Vanaf maandag 14 december zal de NCRV via Nederland 2 het veertiendelige kostuumdramaLittle Dorrit van Charles Dickens (1812-1870) uitzenden. De roman is geschreven in de jaren 1855/57 en in laatsgenoemd jaar als boek verschenen. In de Nederlandse versie die bij de Gebroeders Graauw, Amsterdam Soerabaja, is uitgekomen, is de naam Dorrit veranderd in Dora. De vertaling is gerealiseerd door C.M. Mensingh; het bijna 500 pagina's tellende boek op groot romanformaat met twee kolommen druks, is voorzien van 58 houtgravures 'naar teekeningen van J.C. Mahoney'.
De roman is opgesplitst in twee delen: het eerste telt zesendertig hoofdstukken, het tweede vierendertig. Qua titels van die delen is er een duidelijke tegenstelling: Armoede, respectievelijkRijkdom. Dat kan in de loop van veertien delen elk van drie kwartier nog tot flink wat dramatische situaties leiden. Scenarioschrijver Andrew Davies is van mening dat Little Dorrit als hoofdthema heeft de wijze waarop mensen uit alle lagen van de bevolking omgaan met rijkdom en armoede. Parallellen naar onze tijd en niet alleen maar in het land van Dickens en van de NCRV dringen zich vanzelfsprekend aan ons op.
Tom Courtenay en Emma Pierson de laatste als Dorrit vertolken de belangrijkste rollen in dit kostuumdrama.
Maandag wordt Little Dorrit uitgezonden tussen 17:35 uur en 18:20 uur.
__________
Afbeelding: Tekening uit de Nederlandse vertaling die is verschenen bij uitgeverij Gebroeders Graauw: "De toeschouwster stond met de hand op haar borst naar het meisje te kijken."
Hoe lang houdt de planeet aarde ons mensen nog uit?
Klimaatverandering
De nakende catastrofe schijnt eindelijk serieus te worden genomen, ook al weten we althans op het moment dat dit wordt geschreven nog niet precies welke harde afspraken er uitrollen aan het einde van de Klimaatconferentie in Kopenhagen. In ieder geval is er voldoende gespreks- en discussiestof, zelfs als we dat beperken tot wat de diverse programma's op de beeldbuis ons te bieden hebben.Op woensdag 9 december zijn er drie verschillende uitzendingen op evenzovele televisiezenders, die gelukkig na elkaar worden vertoond, waardoor de geïnteresseerde niet meer hoeft te kiezen.
David Attenborough vraagt
Om 22:00 uur begint BBC Two Televison met een nieuwe aflevering van Horizon, een populair-wetenschappelijke serie. De titel van deze avond is How many people can live on planet earth?
David Attenborough zoekt naar het antwoord op die vraag en betrekt in zijn overwegingen de enorme groei van het aantal mensen dat de aardkloot bevolkt. In de twintigste eeuw is het aantal mensen verdubbeld, en die groei heeft vooral plaats in de ontwikkelingslanden. Toch heeft de planeet het meest te lijden onder de manier waarop wij in het rijke westen leven.
Toekomst van de aarde
De Nederlandstalige, Belgische zender CANVAS vertoont diezelfde avond, tussen 22:55 uur en 00:25 uur een BBC-documentaire getiteld Future earth, die de werkelijkheid omtrent de opwarming van de aarde weliswaar niet schuwt, maar die in zoverre optimistisch is dat men ons laat zien dat er heel veel kan worden gedaan om een totale catastrofe te voorkomen. Niet alleen de wetenschap kan daartoe het nodige bijdragen, het zal mede afhankelijk zijn van de individuele mens.
Afscheid van het ijs
Het tweede publieke Duitse televisienet vertoont in de nacht van woensdag 9 op donderdag 10 december een documentaire over de gevolgen van de klimaatverandering. ZDF-verslaggever Klaus Peter-Siegloch heeft de afgelopen zomer een tocht door de wateren gemaakt van de Noordelijke IJszee die sinds mensenheugenis onbevaarbaar was, maar door het in rap tempo smelten van het ijs toegankelijk en steeds meer wordt voor de scheepvaart.
De culturele kaalslag in de Bondsrepubliek Duitsland is begonnen
Naar dezer dagen bekend werd via een actualiteitenrubriek die via de televisie wordt uitgezonden, is de culturele kaalslag in de Bondsrepubliek Duitsland begonnen. Miljoenen worden bezuinigd, en de verantwoordelijken hopen dit zo geruisloos mogelijk zonder direct voetlicht te kunnen realiseren. Daarom vallen de meeste klappen daar waar geen massaprotesten te verwachten zijn: bij individuele kunstenaars of kleine groeperingen. Verder worden door de staat allerlei ingrepen gebezigd waardoor de deelstaten of de gemeenten worden opgezadeld met de gevolgen ervan en veelvuldig niet de hiaten kunnen opvullen. Maar wat moet een stad zonder bibliotheek of museum. Niet alleen voor de bewoners van zo'n stad en de directe omgeving is een eventuele ingreep van die omvang een slag in het gezicht. Bij het ontbreken van een museum van enig niveau zal het aantal bezoekers aan zo'n stad ook afnemen, en dat heeft weer heel directe gevolgen voor de omzet van, in eerste instantie, de middenstand.
Nu weten we reeds dat hier en daar het plaatselijke theater moet worden gesloten, festiviteiten zijn afgelast en een Nibelungen-Festival waarvoor al enige tijd reclame wordt gemaakt, is eveneens van de baan.
Dat de rekening vor het smijten met miljarden als gevolg van de bankencrisis en alle daaruit voortvloeiende ellende wereldwijd binnen niet al te lange tijd zou worden gepresenteerd, was duidelijk, en de vrees dat dit in eerste instantie zou worden verhaald op de cultuur en op de mensen met de kleinste beurs, was evenzeer duidelijk. "Eine neue Politik" valt nergens te bespeuren. Nederland zal direct na de verkiezingen in het voorjaar van 2010 ongeveer dezelfde maatregelen nemen.
Belastingbeloften
Ergens moeten de door de nieuwe Duitse zwart-gele regeringscoalitie aangekondigde belastingverlagingen, voor 2010 vandaan komen, en altijd weer blijkt dat het eerste waarop moet worden bezuinigd, de bedragen voor cultuur zijn. In de Süddeutsche Zeitung van hedenochtend kan men echter alweer lezen dat sommige weinig verdienenden vanaf 2010 nu juist meer belasting moeten gaan betalen. Maar op het glunderend verkondigde heil dat de leiders van ons oostelijk gelegen buurland blijven de mensen met een kleine beurs hopen; velen van hen zullen bedrogen uitkomen. In ARD's Morgenmagazin verklaarde de voorzitter van de Bund der Steuerzahler dat er alleen van belastingverlaging sprake kan zijn als de bureaucratie wordt teruggedrongen. De afwikkeling van zaken tussen de regering en de diverse administratieve instellingen van de deelstaten en gemeenten of vanuit de deelstaten naar de gemeenten kan zes miljard euro goedkoper. Dat kan deels worden gebruikt om de staatsschuld te verminderen en om de belastingen enigszins te verlagen.
Een deel daarvan zou men echter ook kunnen gebruiken om de kaalslag binnen de cultuur van het huidige Duitsland tegen te gaan.
Tijdens het doorwerken van vele, hoge stapels oudere kranten om te beslissen wat voor de kringloop kan worden weggedaan stuitte ik op twee artikelen met betrekking tot de toen als "de beul van Treblinka" gekwalificeerde Ivan (John) Demjanjuk. De vrijspraak geschiedt ondanks het feit dat de man in de ogen van zijn rechters wel een oorlogsmisdadiger is. En ook heeft het Hof de getuigenissen van de overlevenden van Treblinka niet aangetast, die Demjanjuk als Ivan de Verschrikkelijke hadden aangewezen. Op de voorpagina van NRC/Handelsblad troffen we hieronder afgedrukte kop aan op donderdag 29 juli 1993:
Die ochtend had het Israelische Hooggerechtshof de in 1988 ter dood veroordeelde Demjanjuk vrijgesproken wegens "twijfel". In een kader naast dit artikel worden de gebeurtenissen vanaf 1940 uit de optiek van de Aanklager onder elkaar gezet, direct daarnaast binnen hetzelfde kader is te zien hoe diens verdediging de Werdegang van Demjanjuk, vanaf het moment dat hij in dienst treedt van het Sovjet-leger tot en met 1944. Pas in 1950 gaat de geschiedenis verder en dat gedeelte is gecentreerd omdat daarover geen controverse bestaat tussen Aanklager en Demjanjuks verdediging.
Lisette Lewin in de Volkskrant, een week later
Zes dagen later, op 4 juli 1993, opende een FORUM-pagina van de Volkskrant met een groot artikel van Lisette Lewin met de kop
Lisette Lewin pleit daarin voor het zo snel mogelijk naar huis sturen van Demjanjuk, omdat een dergelijk onverkwikkelijk proces niet nogmaals mag plaatshebben. "Daar zijn ookde slachtofffers niet bij gebaat", luidt de laatste zin van de synopsis.
Hoewel ze in haar bijdrage gegronde redenen aandraagt om haar gevoelen te staven, zijn er zestien jaar later kennelijk massa's overlevenden een aanhang, die daar anders over denken. Vandaar dat het huidige proces Demjanjuk dat door velen als he laatste grote NS-proces wordt beschouwd in München niet alleen zoveel aandacht krijgt in de media, maar ook omdat het om dezelfde man gaat als in 1993.
Reportage op Arte-televisie
Woensdag 9 december presenteert Arte-televisie de reportage Der Fall des Iwan Demjanjuk, over het proces dat op 30 november in München is begonnen tegen de man die opnieuw wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden in onder meer het Duitse concentratiekamp Sobibor tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een film, gemaakt in opdracht van de Südwest Rundfunk (SWR), door Wolfgang Schoen, Frank Gutermuth en Sebastian Kuhn.
De reportage, die op het formaat 16:9 zal worden uitgezonden, wordt op zaterdag 12 december, eveneens door Arte-televisie, herhaald, in de middag vanaf 14:55 uur.
Georges Bizets muziekdrama Carmen op Arte-televisie, vanuit La Scala
Nieuwe productie Arte-televisie presenteert hedenavond tussen 20:45 uur en 22:40 uur, en daarna het resterende gedeelte tussen 22:55 uur en 00:15 uur een nieuwe productie van de operaCarmen uit 1875 van Georges Bizet (1838-1875) in een live-versie vanuit Teatro alla Scala in Milaan, waar heden het nieuwe seizoen wordt gestart. Dat is om 18:00 uur, zodat we deze live-versie in een 'uitgesteld relais' te zien krijgen. De mezzosopraan Anita Rachvelishvili vertolkt de rol van Carmen, de tenor Jonas Kaufmann kruipt in de rol van Don José, hetgeen hij eerder in Covent Garden deed. Escamilio wordt uitgebeeld door de bariton Erwin Schrott, en als Micaela kunnen we kijken en luisteren naar de sopraan Adriana Kucerova. Voor de enscenering tekent Emma Dante; voor de muzikale leiding is Daniel Barenboim verantwoordelijk. Voor zo'n televisieversie komt er nog altijd weer een 'tussenstation: de televisieregie. Patrizia Carmine heeft die taak op zich genomen
The magic box, biografische speelfilm uit 1951 zondag op België EEN
Biopic als matinee Op zondag 6 december, 's middags tussen 14:05 uur en 15:50 uur vertoont de Nederlandstalige, Belgische zender EEN de speelfilm The magic box uit 1951, van John Boulting (1913-1985) over het leven van de Britse portretfotograaf, cinematograaf en veelzijdige uitvinder William Friese Greene (1855-1921), die tot op de dag van vandaag zelden wordt genoemd in de hoedanigheid waar hij rechtens aanspraak op kan maken: de eerste ware cinematograaf te zijn, met toegekend patent en al, in plaats van Edison en de gebroeders Lumière.
Een uitgebreider artikel over het wel en wee van de man in kwestie, alsmede de totstandkoming, dertig jaar na zijn overlijden van de biografische speelfilm, is te vinden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless.
Cultuurspectrum
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
In het tweede deel zien we dat er oorlog dreigt in Europa. De keizer heeft zijn hoop gevestigd op Napoleon, maar zijn echtgenote heeft veel twijfels dienaangaande. Het kind van het keizerlijk paar Rudolf (1858-1889) moest naar de mening van 'oma Sophie' worden opgevoed in de traditie van de Oostenrijkse Habsburgers. Hij zou één van de twee protagonisten worden in het drama van Mayerling. (Daarover later meer.)
.jpg)
project van het Zweite Deutsche Fernsehen gereed gekomen. Als afsluiting van het Darwin-jaar worden het wel en wee en andere wederwaardigheden van de vader der evolutietheorie aan de orde gesteld, en om het jaar echt goed af te sluiten, heeft Arte-televisie besloten voor het einde van het jaar 2009 nog tweemaal deze reeks uit te zenden: eenmaal op één dag: zaterdag 26 december, 's middags vanaf 14:00 uur, de tweede keer van 28 december tot en met 1 januari 2010, per dag één aflevering, elke ochtend vanaf 09:10 uur.
tevens met betrekking tot de politieke en economische aspecten daarvan..jpg)
die tijdens het aantreden van de Zwart-Gele coalitie te Berlijn nog weer in versneld tempo heeft laten zien hoe overbodig die hele partij is. Vooral de bionisch grijnzende partijleider, Guido Westerwelle, heeft zichzelf als geen ander totaal-generaal overbodig gemaakt. Dus moet die club het in de Anstalt, terecht, veelvuldig ontgelden..jpg)
Onlangs, op 7 december, tijdens de pauze van de uitzending door Arte-televisie van de .jpg)
de orkaan Lothar, die in West-Europa honderd mensenlevens heeft geëist en daarnaast zeer veel materiële schade heeft aangericht..jpg)
Het werk stamt uit 1998 en werd onderscheiden met de Letse Muziekprijs..jpg)
1897-1898 door Richard Strauss (1864-1949) worden uitgevoerd. Het Residentie Orkest staat onder leiding van Edo de Waart (*1941). Het betreft de opname van een concert van 28 november, gegeven in de Haagse Dr. Anton Philipszaal.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
zijn in tal van bewerkingen over onze aardbodem verspreid, onder meer in de vorm van rolprenten. Van de talrijke Oostblok-versies die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, worden in de schoolvakanties vooral in de periode rond Pasen en in de decembermaand regelmatig herhalingen door de verschillende zendgemachtigden in het Duitse taalgebied herhalingen uitgezonden. Dat is ook dezer dagen weer het geval en het bijzondere is deze keer dat er op één dag, vlak na elkaar twee versies van de verfilming van het Grimm-sprookjeKönig Drosselbart zal worden uitgezonden door twee verschillende Duitse publieke netten.
.jpg)
De oudere versie van hetzelfde sprookje via filmbeelden is een Tsjechisch-Duitse coproductie, van de Tsjechische regisseur Miloslav Luther (*1945). Daarin komen we als we die film gaan zien Lukas Vaculik, Adriana Tarabkova en Marian Labuda tegen. Deze film heeft een lengte van iets meer dan anderhalf uur, met 15:25 uur als startpunt, uit te zenden door het tweede publieke Duitse televisienet ZDF..jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
van Carmen, de tenor Jonas Kaufmann kruipt in de rol van Don José, hetgeen hij eerder in Covent Garden deed. Escamilio wordt uitgebeeld door de bariton Erwin Schrott, en als Micaela kunnen we kijken en luisteren naar de sopraan Adriana Kucerova. Voor de enscenering tekent Emma Dante; voor de muzikale leiding is Daniel Barenboim verantwoordelijk. Voor zo'n televisieversie komt er nog altijd weer een 'tussenstation: de televisieregie. Patrizia Carmine heeft die taak op zich genomen
