De Britse televisiezender BBC Four presenteert op woensdag 7 december een documentaire met de prikkelende titel; Come bell ringing with Charles Hazlewood. Daarin probeert hij, samen met 'opgeroepen' mensen, om muziek te maken met behulp van kerkklokken. Het zij gezegd dat dat iets anders is dan muziek maken door middel van een carillon, dat veelvuldig op enigerlei wijze aan een kerk is verbonden.
Al twaalf eeuwen worden gelovigen via het luiden van kerkklokken opgeroepen om ter kerke te gaan, tevens worden deze klokken geluid om erop te wijzen dat iemand is gestorven.
Daarnaast mogen we niet uit het oog en oor verliezen dat deze klokken tot een heel oude categorie muziekinstrumenten behoren. 
Al eerder heeft deze dirigent de aandacht op zich weten te vestigen door een oproep, samen met hem klompendansen uit te voeren. Flasmob clog dancing werd dat genoemd; op onze zustersite Muziek en mensen hebben we daar toen aandacht aan besteed.
De documentaire zal op genoemde zender de ether ingezonden worden vanaf 22:00 uur onze tijd; de film duurt een uur. Een herhaling is te zien in de nacht van woensdag 7 op donderdag 8 december, vanaf 02:00 uur onze tijd.
_________
NASCHRIFT 31 december: BBC Four herhaalt deze film nogmaals in de nacht van zaterdag 31 dcecember 2011 op zondag 1 januari 2012, tussen 00:20 uur en 01:20 uur onze tijd.

06-12-2011 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  

Op het moment dat maandag 5 december overgaat in dinsdag 6 december, begint op de Europese muziekzender Mezzo-tv een Eerbetoon aan de Italiaanse componist Nino Rota (1911-1979). Dat programma, voorgesteld door Richard Galliano, duurt tot 01:35 uur.

Nino Rota werd in 1911 te Milaan geboren. Hij kreeg compositielessen van diverse vooraanstaande Italiaanse meesters. In 1929 voltooide hij zijn studie Compositie bij Alfredo Cassella (1883-1947), de voor ons bekendste van die meesters. Vanaf 1939 doceerde Rota aan het Conservatorium in het Zuid-Italiaanse Bari, waarvan hij elf jaar later directeur werd. Nino Rota componeerde opera's, symfonieën, orkestwerken, kamermuziek, pianostukken en veel filmmuziek. Zijn werk heeft vele oren bereikt van de liefhebbers van het omvangrijke cinematografische oeuvre met als hoofdtitel The Godfather.

05-12-2011 om 17:40 geschreven door Heinz Wallisch  

De komende drie weken, beginnend op maandag 5 december en doorlopend tot en met vrijdag 23 december ─ met per week vijf afleveringen, gedurende de werkdagen van maandag tot en met vrijdag ─ presenteert Arte-tv de reeks Europas hoher Norden, over Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken, IJsland en Groenland. Het is een reeks die in 2011 werd gerealiseerd door Sven Jaax voor het tweede Duitse televisienet ZDF. 

Alle afleveringen ─ in ieder geval die in de eerste week ─ worden uitgezonden tussen 19:30 uur en 20:15 uur. Herhalingen van deze in HD-kwaliteit opgenomen, en op het beeldformaat 16:9 voorgestelde, films, zijn te zien van maandag 12 tot en met vrijdag 16 december, dan steeds in de middag vanaf 14:30 uur.

Op maandag 5 december heeft de aflevering in kwestie als thema:

Lofoten und Polarmeer.
Op dinsdag 6 december: Kopenhagen und Malmö.
Op woensdag 7 december: Westnorwegen ─ Land der Fjorde.
Op donderdag 8 december: Südfinland und Aland-Inseln.Op vrijdag 9 december: Stockholms Schären und Gotland.

05-12-2011 om 16:07 geschreven door Heinz Wallisch  

Ontwikkelingsgeschiedenis

De Britse televisiezender BBC Four vertoont op maandag 5 december twee documentaires over de ontwikkelingsgeschiedenis van het vervoermiddel tram in Groot-Brittannië.
De eerste documentaire behint om 22:00 uur onze tijd en duurt een uur: The golden age of trams: A streetcar namend desire. [1]

Het commentaar wordt gesproken door acteur Warren Clarke, bekend van vele film- en tv-optredens (onder meer als detective Dalziel in Dalziel and Pascoe).
Een aardige algemene geschiedenis van de tram, inclusief enkele aspecten van tramvervoer in Groot-Brittannië is te vinden in het goed geïllustreerde Wikipedia-artikel over dit vervoermiddel.
__________
[1] Het tweede gedeelte van die titel refereert aan, en/of is wellicht een hommage aan het toneelstuk met dezelfde titel uit 1947, van de Amerikaanse schrijver van vooral drama's, Tennessee Williams (1911-1983). Dat indertijd zeer succesvolle drama werd, met dezelfde titel, in 1951 verfilmd door Elia Kazan (1909-2003), met in de hoofdrollen Marlon Brando (1924-2004) en Vivien Leigh (1913-1967).
__________
Afbeelding: Drie trams aan de Zuidzijde van de Grote Markt in Groningen. Deze foto moet uit de jaren twintig stammen, aangezien Lijn 2 in 1928 werd vervangen door trolleybussen. In 1950 zou dat ook met de lijnen 1 en 3 gebeuren. In de ruimte op de foto tussen de ene en de twee andere trams ziet u de stenen trap naar de ingang van Tuchinsky's oude Cinema Palace. Het ziet er thans naar uit dat er in 2016 opnieuw twee tramlijnen in Groningen zullen gaan rijden, met modern materieel in de vorm van treintrams.
Foto van de Groninger Archieven.

04-12-2011 om 19:08 geschreven door Heinz Wallisch  

De aflevering van het vaste programmaonderdeel Words and music op de zondagavond van de Britse cultuurzender BBC Radio 3 zal worden uitgezonden tussen 19:30 uur en 20:45 uur onze tijd, heeft als thema Four Temperaments [1]. Joe Dunlop en Joanne Tope houden voordrachten. Teksten zijn deze keer afkomstig van klassiek Engelse dichters uit de afgelopen zeven eeuwen.

Daarbij gaat het om onder anderen Geoffrey Chaucer (ca. 1345-1400), John Donne (1573-1631), William Wordsworth (1770-1850) en Dylan Thomas (1914-1953).
Drie Engelse componisten, John Dowland (1563-1626), en twee die de in de tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw hebben geleefd, 'leveren' de muziek voor deze aflevering: Edward Elgar (1847-1934) en Gustav Holst (1874-1934), en dat geldt voor de 'volle negentiende eeuwse' Oostenrijker Anton Bruckner (1824-1896).

Zie tevens het artikel van heden op onze zustersite Tempel van het fin de siècle.
__________

[1] De vier temperamenten zijn:  cholerisch, flegmatisch, melancholish en sanguinisch.

De Deense componist Carl Nielsen (1865-1931) heeft zijn Tweede Symfonie, opus 16, (uit de jaren 1901-1902) voorzien van de ondertitel De fire temperamenter. Daarin is de volgorde zoals hier omschreven.

04-12-2011 om 16:31 geschreven door Heinz Wallisch  

Opera in drie bedrijven

De regionale Duitse radiozender WDR3 heeft als vaste onderdeel van de programmering op de zondagavond de reeks Bühne:Radio. De aflevering van zondag 4 december biedt u de gelegenheid te luisteren naar het muziekdrama in drie bedrijven Orfeo ed Euridice uit 1762 van Christoph Willibald von Gluck (1714-1787). Het libretto stamt uit de koker van Ranieri da Calzabigi. [1]

Deze opera is in wezen de enige van deze componist welke tot op de huidige dag in het repertoire van het muziektheater een vaste plaats heeft weten te behouden.

Kammerorchester Carl Philipp Emanuel Bach

Uitvoerenden zijn het Kammerorchester Carl Phlipp Emanuel Bach, geleid door Hartmut Haenchen. Medewerking wordt verleend door het Rundfunkchor Berlin. Vocale solisten zijn onder anderen Jochen Kowalski (alt en/of mezzo countertenor), Dagmar Schellenberg (sopraan) en Christian Fliegner (jongenssopraan van het Tölzer Knabenchor).

Uitzending is tussen 20:05 uur en 22:00 uur.

__________

[1] Ranieri de Calzabigi (1714-1795) schreef weliswaar een originele Italiaanse tekst, doch daarbij gaat het om een overzetting in enigerlei vorm van een Franse bewerking van een stuk met de titel Moline door Johann Daniel Sander (1759-1825), boekhandelaar, auteur, uitgever en componist.
___________

Afbeelding: Buste van Christoph Willibald von Gluck door Jean-Antoine Houdon (1741-1828). Het stuk bevindt zich in het Cleveland Museum of Art. Foto in 2008 genomen door bezoeker, zonder problemen van de zijde van het museum in kwestie: daar mocht algemeen worden gefotografeerd.

04-12-2011 om 13:09 geschreven door Heinz Wallisch  

China

Op deze datum in 1908 werd het bijna drie jaar oude kleutertje Pu Yi (Hsuan-T'ung: 1905-1967) keizer van China. Hij zou meteen de laatste keizer van dat imperium zijn.

Frankrijk

Op 2 december 1804 heeft Napoleon Bonaparte (1769-1821) zichzelf tot keizer gekroond. Weliswaar had Paus Pius VII (1740-1823; paus vanaf 1800) de kroon in handen om de officiële plechtigheid te voltrekken, doch de toen 35 jaar oude Nappie wilde voor een iegelijk duidelijk maken dat hij de baas was en niet de kerk.

Op zich was dat niet eens zo dwaze om wat meer scheiding tussen kerk en staat te realiseren, al was dat dan ook de handeling van een voor de rest krankzinnige man met Hitleriaanse trekken, die zich als dictator zou opwerpen. 

Zou deze gruwelijke dictator slechts éém eeuw later hebben gedaan wat hij allemaal heeft aangericht, dan zou hij zeker minder bewonderaars hebben dan nu (nog steeds) het geval is. Hij was simpelweg een een pathologisch geval: oorlogsmisdadiger en meer van dat fraais. Sommige psychologen duiden zijn gedrag vanwege zijn kleine postuur, en/of vanwege de minimale lengte van zijn (mannelijk) lid.

Donaumonarchie

Op deze dag in 1848 werd Franz Josef I (1830-1916) keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije. In het Duits wordt daarom, als men Oostenrijk-Hongarije bedoelt, wel gesproken van Kakanien (vanwege de adjectieven kaiserlich/königlich: k und k).

02-12-2011 om 19:25 geschreven door Heinz Wallisch  

BBC Four-television vertoont op vrijdag 2 december, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd, de documentaire Gods composer, over de Spaanse muziekmeester Tomás Luis de Victoria. Hij werd in 1549 te Sanchidrián (Ávila) geboren. Al heel jong vertrok Tomás naar Rome om aldaar te studeren. Daarna werd hij priester en trad hij toe tot de monniksorde der Oratorianen. Als we goed naar dat begrip kijken, is de weg naar muziek niet ver.
In 1586 keerde de man terug naar zijn geboorteland, waar hij in dienst trad van Maria van Spanje. Hoewel we niet weten of hij bij Giovanni Battista da Palestrina heeft gestudeerd, vertonen zijn polyfone werken sterke verwantschap met diens muziek. Mede vanwege het feit dat hij gedurende de contrareformatie leefde, is zijn werk voornamelijk vocaal, en religieus getint: we vinden flink wat missen en motetten. Zijn Requiem uit 1605 wordt heden ten dage nog uitgevoerd.

De man Gods en dienaar van Santa Cäcilia overleed op 20 augustus 1611 in Madrid. We komen zijn naam eveneens tegen in de Italiaanse versie: Tommaso Luigi da Vittoria.

The Sixteen zingen Victoria

Deze documentaire maakt deel uit van een hele reeks waarin Simon Russell Beale zijn speurtocht naar religieuze muziek voortzet. We krijgen muziek van de componist in kwestie te horen, gezongen door The Sixteen onder leiding van Harry Christophers.

De uitzending wordt herhaald in de nacht van vrijdag 2 op zaterdag 3 december, vanaf 03:30 uur.

02-12-2011 om 07:06 geschreven door Heinz Wallisch  

Vandaag is hete exact achtenvijftig jaar geleden dat het eerste nummer van het internationale, Engelstalige, in Amerika uitgegeven, tijdschrift Playboy is verschenen. De oplage bedroeg 70.000 exemplaren, op de middenpagina's was een foto afgebeeld van een naakte Marilyn Monroe (1926-1962).
Het tijdschrift van uitgever Hugh Hefner (*1926) wordt nog dikwijls gekwalificeerd als blootblad, en hoewel dat niet helemaal onjuist is, werd het blad gekenmerkt door meer dan alleen cartoons, oppervlakkige seksverhaaltjes en, in elk nummer, de grote foto, verdeeld over de beide middenpagina's, die soms zelf nog weer kon worden uitgevouwen; deze afbeelding werd omschreven als centerfold. Veel mannen, die werden 'betrapt' op het lezen of doorbladeren van het tijdschrift, gaven als reden "het interview" op en konden daar, objectief gezien, redelijk mee wegkomen, aangezien dat element van het blad vrijwel altijd van bijzondere kwaliteit was en de geïnterviewden niet zelden door geen enkel ander tijdschrift werden geïnterviewd, respectievelijk niet door andere publicaties wensten te worden geïnterviewd.

__________

Afbeeldingen: 

1. Playboy-uitgever Hugh Hefner op 13 november 2010 in Long Beach, California.

2. Hoewel deze foto van Marilyn Monroe niet als zodanig in het blad Playboy werd gepubliceerd, maar dat er één was waarop MM zonder enige kledij te zien is, past deze heel goed in de context. Dit is een foto uit de film Some like it hot uit 1959 van William Wyler.

01-12-2011 om 15:06 geschreven door Heinz Wallisch  

Op woensdag 30 november vertoont de digitale Nederlandse televisiezender Cultura 24, tussen 20:00 uur en 21:00 uur een aflevering van Het uur van de wolf, waarin de Nederlandse schrijver Arnon Grunberg protagonist is. Zijn officiële, complete, naam luidt Arnon Yasya Yves Grunberg; hij werd op 22 februari 1971 te Amsterdam geboren. Op de voorpagina van de Volkskrant verschijnt zijn dagelijkse column, die in ieder geval aanzei tot nadenken. In de VPRO-Gids publiceert hij wekelijks een column met de naam Yasha, en verder schrijft hij als Marek van der Jagt.
David Kleywegt was als genodigde aanwezig op een feest dat in Argentinië werd gegeven ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van Arnon Grunberg. Kleywegt nam bij die gelegenheid het besluit om dat verjaardagsfeest als uitgangspunt te nemen voor een documentaire, waarin hij een poging doet om te onderzoeken in welke mate en op welke wijze het schrijven en het gewoon-menselijke leven van Arnon Grunberg zijn verweven.

Voor eventuele herhalingen van deze film, overdag en tijdens de nachtelijke uren, zij hier verwezen naar de programmagegevens op de website van Cultura 24.

30-11-2011 om 01:31 geschreven door Heinz Wallisch  

In de vijfde aflevering van de reeks Geheimnisse des Dritten Reiches, welke door het tweede publieke Duitse televisienet op dinsdag 29 november, tussen 20:15 uur en 21:00 uur, wordt uitgezonden, komt het thema Hitler und die Frauen aanbod. 

Hoewel ik daar niet al te veel nieuws verwacht ─ want veel wat ons als nieuw of als geheim wordt voorgeschoteld, is in een andere context al eerder aan de orde geweest ─, kan het theoretisch best zo zijn dat er iets verrassends aan de oppervlakte komt, en komen we ─ door kennis te nemen van de inhoud van die uitzending ─ iets aan de weet over andere vrouwen dan Eva Braun (1912-1945), welke met Dolle Dolfje ─ een der internationale, krankzinnige topcriminelen uit de eerste helft van de twintigste eeuw ─ eveneens nader in contact hebben gestaan, dat wil zeggen: die een meer dan oppervlakkige rol hebben gespeeld in zijn bestaan.

Een interessante trilogie over nazi-vrouwen ─ eerst separaat verschenen en later nog eens in een band met meer dan duizend bladzijden ─ hebben we voorgesteld op de Nederlandse site Tempel der historie, op 14 januari 2008.
Daarin komt, tussen talrijke andere kwalijke wezens van de vrouwelijke kunne, Hitlers nicht Gely voor, die depressief is geworden van alle bemoeizucht.

29-11-2011 om 17:39 geschreven door Heinz Wallisch  

In het, op deze site veelvuldig aan de orde gekomen, programma Am Abend vorgelesen van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur worden de komende twee weken ─ in beide gevallen, zoals gebruikelijk, van maandag tot en met vrijdag, steeds tussen 22:05 uur en 22:35 uur ─ in totaal tien voordrachten gehouden door acteur Manfred Schradi (1921-1996), uit de verhalen van de Duitse schrijver Johann Peter Hebel (1760-1826). De data met betrekking tot het leven van de voorlezer geven reeds aan dat het hier gaat om oudere opnamen, maar wie het werk van Hebel een beetje kent, zal dat geen enkel bezwaar vinden.
De verhalen in kwestie ─ vijf deze week, en evenzovele in de week die daarop aansluit ─ zijn alle afkomstig uit Schatzkästlein des rheinischen Hausfreundes, uitgegeven door Cotta te Stuttgart in 1811.

Deze week zijn dat Drei Wünsche op maandag 28 november; Kannitverstan op dinsdag 29 november, op woensdag de 30ste november gevolgd door Merkwürdiges Schicksal eines jungen Engländers. Op donderdag 1 december wordt de reeks voortgezet met Unverhofftes Wiedersehen, waarna op vrijdag, de tweede dag van de laatste maand van het jaar 2012, het verhaal Hilfe in der Not deze eerste helft van de reeks afgesloten.
__________

Afbeelding: Johann Peter Hebel; pastel uit 1795 van Philipp Jakob Becker (1763-1829).

28-11-2011 om 11:05 geschreven door Heinz Wallisch  

In het voorlaatste jaar van de negentiende eeuw ─ en wel op 27 november 1899 ─ is de Vlaamse dichter Guido Pieter Théodore Joseph Gezelle te Brugge overleden. Hij was op 1 mei 1830 in diezelfde Belgische stad geboren, waar nu een plein naar hem is genoemd met daarop een standbeeld van deze zeer vruchtbare poëet. In de tijd dat ik van de (toen nog) lagere school overstapte naar het middelbaar onderwijs, bleek de eerste bijdrage in de bloemlezing die we in de eerste lyceum-klas gebruikten [1] De ballade van Boerke Naas te zijn. Daar bestond toen minder weerstand tegen dan in die dagen gebruikelijk was tegen de verplichte literatuur. Dat kwam voornamelijk door het humoristische element. 

De positieve keerzijde daarvan was dat je, desgewenst, meteen een ruimere woordenschat kreeg, doordat menig begrip voor ons noorderlingen niet bepaald alledaags was: leeuwenhert, zevenschot, alzo, bacht, tronk enz.

Gezelle zal ongetwijfeld levendiger zijn gebleven in Vlaanderen dan dit in de Noordelijke Nederlanden het geval is.
Zie tevens de bijdrage van heden  op de Nederlandse, redactioneel aan deze site gelieerde site Tempel van het fin de siècle.

[1] W.L.M.E. van Leeuwen en F.G.A. Stemvers: Verhalen en Liederen I. Groningen, J.B. Wolters.

__________

Afbeeldingen:

1. De Vlaamse dichter Guido Gezelle. Portret naar een oude fotografie.
2. Boerke Naas, naar de gelijknamige ballade van Guido Gezelle. Portret door Pieter Dierckcx (1871-1950).

27-11-2011 om 18:30 geschreven door Heinz Wallisch  

Op zondag 27 november, nog net vóór middernacht, om 23:55 uur, begint op het tweede Duitse publieke televisienet (ZDF) een nieuwe aflevering van het, in principe maandelijks eenmaal uit te zenden programma Das Philosophische Quartett, zoals gebruikelijk gepresenteerd door Peter Sloterdijk en Rüdiger Safranski.

De als discussieprogramma gekwalificeerde thema-uitzending heeft deze keer als thema Klimawandel ─ ein Glaubenskrieg? Er zullen ook deze keer weer twee gasten deelnemen. Deze keer zijn dat Frank Schätzing en Gerd Ganteför. Laatstgenoemde us als fysicus verbonden aan de Universiteit van Konstanz, zijn tegenhanger in de discussie is auteur van bestsellers, die probeert de mensen bewust te maken van een niet alleen dreigende katastrofe, maar van een katastrofe die zich meer dan alleen aftekent, doch reeds in gang gezet is. Frank Schätzing bespeelt ook de angsten van zijn lezers, en dat is volstrekt legitiem, en des te meer als dat ertoe bijdraagt dat de aardbewoners zich wat bewuster gaan gedragen ten opzichte van de natuur, het milieu en de beschikbare grondstoffen, die er, in zeer belangrijke mate toe zullen moeten bijdragen dat de mens ook in leven kan blijven, zowel qua voedsel alsook op het punt van energie, en niet als laatste met betrekking tot een steeds schaarser wordend basiselement: Water.

27-11-2011 om 11:20 geschreven door Heinz Wallisch  

Op zaterdag 26 november presenteert de Britse cultuurzender BBC Radio 3 in een aflevering van het programma 'Opera on 3' een versie van het muziekdrama Jevgeni Onjegin van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) door de English National Opera. Koor en orkest van dat instituut worden voor deze gelegenheid geleid door dirigent Edward Garner.De rollen worden gespeeld en gezongen door

Audun Iversen (baritone) als Jevgeni Onegin

Amanda Echalaz (soprano) als Tatjana
Toby Spence (tenor) als Lenski
Brindley Sherratt (bass) als Prince Gremin
Claudia Huckle (mezzo-soprano) als Olga
Diana Montague (mezzo-soprano) als Madame Larina
Catherine Wyn-Rogers (mezzo soprano) als Filipjevna
David Stout (baritone) als Zaretski

Het programma, dat wordt uitgezonden vanaf 19:00 uur onze tijd, zal worden geïntroduceerd door Martin Hanley. 

26-11-2011 om 11:20 geschreven door Heinz Wallisch  

De aflevering van 'The verb', het literatuurprogramma van de Britse cultuurzender BBC Radio 3, dat op vrijdag 25 november kan worden beluisterd tussen 23:00 uur en 23:45 uur, heeft een speciaal thema ─ al zou je tevens kunnen zeggen dat het een speciale aflevering is over ─ het woord sparkling.

Daarin komt tekstmateriaal voor van William Shakespeare (1564-1616) en van John Keats (1795-1821) uit de tijd der Engelse klassieke dichters, aangevuld met nieuw werk van Jo Shapcott (*1953), een veelvuldig gelauwerde dichteres, en tevens van Val McDermid (*1955); laatstgenoemde geldt als bestselling, award winning crime writer.

25-11-2011 om 01:25 geschreven door Heinz Wallisch  

Tweeëntachtig jaar is het geleden dat op 24 november de Franse politicus en schrijver, Georges Eugène Benjamin Clemenceau, te Parijs is overleden. Hij was op 28 september in 1841 te Mouilleron-en-Pareds in de Vendée geboren. Zijn geboortestreek werd voornamelijk bewoond door streng-katholieke mensen, maar zijn familie gold als tegenstander van de clerus.

Georges Clemenceau groeide op in het voorvaderlijke kasteel; zijn vader was arts zoals dat met tal van de voorafgaande zonen in de geschiedenis van de familie het geval geweest is. Als gevolg van de rijkdom van, in ieder geval, deze generatie Clemenceaus oefende Georges' vader geen praktijk uit. Toch volgde hij in de voetsporen van zijn vader en ging hij eveneens medicijnen studeren, eerst te Nantes en daarna in de Franse hoofdstad. Tijdens die studieperiode kreeg hij een reputatie doordat hij zeer radicale pamfletten publiceerde. Hij was nog maar vierentwintig jaar toen hij promoveerde.

Hij zou zich in de politiek engageren en eveneens de letterkunde bedrijven. Over dat laatste kunt u binnenkort meer op één van onze andere cultuurwebsites lezen.

24-11-2011 om 16:42 geschreven door Heinz Wallisch  

De Frans-Duitse cultuurzender Arte-tv presenteert op woensdag 23 november een Duitse documentaire van Claire Walding over koning Edward VIII (1894-1972), die in 1936 nog geen jaar koning is geweest. Hij heeft afstand gedaan van de troon, omdat hij in het huwelijk trad met de Amerikaanse Wallis Simpson (1896-1986), die echter reeds tweemaal was gescheiden. Edward werd opgevolgd door zijn jongere broer Albert, die ─ toen hij koning werd ─ George VI (1895-1952) ging heten. Zijn regeringsperiode begon op 11 december 1936; hij overleed op 6 februari 1952.
Wel had dit alles tot gevolg dat er een crisis in het Britse koningshuis is ontstaan.

De film uit 2009 ─ in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9 ─ die tot stand is gekomen in opdracht van de regionale zender Radio Berlin Brandeburg, wordt op genoemde datum uitgezonden via opgemelde televisiezender te zien tussen 20:15 uur en 21:05 uur.
Herhalingen zijn te zien op zaterdag 26 november, 's middags vanaf 15:55 uur, en op dinsdag 29 november, 's ochtends vanaf 10:55 uur.

23-11-2011 om 17:59 geschreven door Heinz Wallisch  

Marieluise Fleißer

De regionale Duitse radiozender NDR Kultur presenteert op dinsdag 22 november, in de nieuwste aflevering van het programma Kulturforum ─ die zal worden uitgezonden tussen 20:05 uur en 21:00 uur onder de titel Ingolstadt liegt in Amerika.
Daarin wordt een portret geschetst vand e Duitse schrijfster Marieluise Fleißer (1901-1974), die haar grootste bekendheid te danken heeft aan haar Dramen, en vooral twee toneelstukken, te weten Fegefeuer in Ingolstadt (uit 1926) en Pioniere in Ingolstadt waarvan de eerste versie stamt uit 1928.

Hulp van Brecht
Boze tongen ─ onder dewelke zich die van de Duitse literatuurpaus in ruste, Marcel Reich-Ranicki (*1920) bevindt ─ beweren dat Marieluise Fleißer die stukken alleen maar zo adequaat heeft kunnen produceren doordat ze in die jaren als geliefde van één der grootste dramaturgen (uit de eerste helft) van de twintigste eeuw, Bertolt Brecht (1898-1956) fungeerde en van hem de juiste tips heeft gekregen.

Driedelige editie

In 1972 is er een driedelige editie met Gesammelte Werke ─ samen zo'n 1.150 pagina's ─ bij Suhrkamp in Franlfurt am Main verschenen. Het eerste deel bevat de Dramen; in het tweede deel zijn een roman, verhalend proza en essays opgenomen; het derde deel biedt de Gesammelte Erzählungen.

22-11-2011 om 17:31 geschreven door Heinz Wallisch  

Vandaag, de dag waarop de geniale Duitse dichter Heinrich von Kleist (1777-1811), samen met een ongeneeslijk zieke vriendin, Henriette Vogel (1780-1811), exact tweehonderd jaar geleden een einde aan zijn leven maakte, vertoont Arte-televisie de voorstelling Carmen, zoals die op 7 december 2009 in de Italiaanse stad Milaan in de enscenering van Emma Dante in première is gegaan, en wel op de naamdag van de schutspatroon van deze stad, de heilige Ambrosius. 

Pas zo'n drie maanden na de eerste voorstelling van het concert- en opera-zeizoen in de meeste culturele centra ─ het opera-seizoen 2009-2010 van start met Carmen uit 1875 van de Franse componist Georges Bizat (1838-1875). Deze schreef weliswaar zo'n vijfentwintig muziekdrama's, doch alleen De Parelvissers uit 1863 en Carmen hebben repertoire gehouden.

Het lijkt ons eerlijk gezegd niet nodig de handeling in dat muziekdrama hier opnieuw te verklaren. Daartoe verwijzen we naar een eerder artikel op deze site. We halen we Heinrich von Kleist aan, omdat die in het epigram getiteld Das frühreife Genie aan deze opera refereert:

"Nun, das nenn ich ein frühgereiftes Talent doch! bei seiner Eltern Hochzeit bereits hat er den Carmen gemacht."
Zoals gebruikelijk met opera's die via Arte-televisie worden uitgezonden, is ook Carmen uit het seizoensprogramma van de Scala ─ dat nu bijna twee jaar geleden is gestart ─ slechts eenmalig via die zender te zien, en wel op maandag 21 november, tussen 20:15 uur en 23:00 uur.
De muzikale leiding heeft Daniel Barenboim.

21-11-2011 om 11:35 geschreven door Heinz Wallisch