Eindelijk op de beeldbuis ' De verfilming, uit 2005, van Brokeback Mountain
Eindelijk op de beeldbuis De verfilming uit 2005 van het verhaal Brokeback Mountain
van de Amerikaanse schrijfster Annie Proulx door regisseur Ang Lee,
zal op woensdag 24 december 's avonds vanaf 20:25 uur door de Vara via
Nederland 3 worden uitgezonden. De rolprent, die allerwegen met
veel belangstelling, en eveneens met bijna even grote instemming is
ontvangen, heeft als onderwerp de homoërotische aantrekkingskracht en
tevens een daadwerkelijk tot een homoseksuele relatie leidende
Ontmoeting tussen twee jonge cowboys in het ruwe wilde westen. Eén
protagonist van deze film, Heath Ledger is begin van dit jaar helaas
overleden; Jake Gyllenhaal speelt de rol van de andere cowboy. Beiden
gaan, met een opzij gezet zinderend verlangen in het lichaam èn in de
psyche, maar eveneens met een tijdelijk de overhand nemende
verdringing, een andere kant op huwelijk, kroost en zo verder met
het dagelijks bestaan, maar pas als de Ander weer op het levenspad
verschijnt, komt er toch weer beweging in de diep binnenin verborgen
gistende hartstocht. Een tragedie lijkt onvermijdelijk.
Ruwe schoonheid De
film, die als romantisch drama wordt aangekondigd wordt geschikt geacht
voor personen van twaalf jaar en ouder. Het draaiboek werd geschreven
door Larry McMurtry. Ang Lee's filmvertelling werd voor tal van prijzen
genomineerd. In Hollywood werd deze rolprent zelfs onderscheiden met
drie Academy Awards, die wij in het dagelijkse spraakgebruik Oscar noemen. Dat was een uitzonderlijk gebeuren in het homofobe filmwereldje aldaar.
Begin
dit jaar heeft verteller Ben Hartemink in Groningen tweemaal een avond
verzorgd met het verhaal van Annie Proulx in Nederlandse vertaling, in
Galerie MooiMan te Groningen. In de twee artikelen die daarover op onze
zustersite Cultuur in Groningen en omgeving zijn verschenen, staat nog meer informatie en zijn fraaie illustraties te vinden. De eerste van de beide bijdragen is verschenen op maandag 2 juni, de tweede op zondag 8 juni. ____________ Afbeeldingen 1. De altijd jongensachtige Jake Gyllenhaal. 2. Jake Gyllenhaal en Heath Ledger in een prachtig-suggestief moment.
De tusitala van Samoa: Robert Louis Stevenson ' gevarieerde thema-avond op Arte televisie
Befaamd door dat éne boek De in 1850 geboren Schot Robert Louis Stevenson werd later één van die schrijvers, die vooral zo niet uitsluitend bekend is gebleven, en wel bij jong en oud, vanwege dat ene boek. In zijn geval is dat Treasure Island (Schateiland)
uit 1883, dat in tal van bewerkingen voor de jeugd in veel
verschillende talen, als klassiek verhaal met of zonder illustraties,
als stripverhaal, als hoorspel en in verfilmingen. Zijn
levensverhaal en die bewuste roman vormen samen de leidraad van de
speciaal aan Robert Louis Stevenson gewijde Thema-avond die de
Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie op dinsdagavond
23 december, tussen 20:59 uur en 00:05 uur in de nacht op woensdag zal
presenteren. Drie onderdelen van verschillende lengte telt dat
programma.
Film Treasure Island Hoewel
het niet al te waarschijnlijk is aangezien de titel van deze film
tussen haken in het Duits staat vermeld valt te hopen dat men bij
Arte voor deze gelegenheid heeft gekozen voor een ondertiteling,
aangezien er geen sprake is van een Duitse of Franse film waarbij men
op geavanceerde televisietoestellen kan kiezen uit een Duitse of een
Franse versie van de uitzending , maar van een
internationale coproductie waarin Spanje, Italië, Duitsland, Frankrijk
en Engeland hebben deelgenomen. De film van John Hough, Andrea
Blanchi en Antonio Margheriti is opgenomen in 1972 en biedt een voor
die tijd internationale sterbezetting met Orson Welles, Kim Burfield en
Walter Slezak. Deze rolprent heeft de veelal gebruikelijke
speelfilmlengte van negentig minuten.
Samoa in de Zuidzee Op Samoa, waar Stevenson vanaf 1889 tot aan zijn overlijden in 1894 heeft geleefd, heeft men de schrijver de betiteling Tusitala verleend, hetgeen verteller van verhalen betekent. In een documentaire van een uur wordt dit eiland tijdens de thema-avond nader voorgesteld. Samoa
kreeg in het midden van de vorige eeuw vooral bekendheid door
publicaties van de Amerikaanse anthrolpologe Margaret Mead, die
onderzoek heeft gedaan naar vooral seksualiteit en temperament in tal
van primitieve maatschappelijke omstandigheden, en op Samoa specifiek naar alles wat samenhangt met het proces van volwassen worden: Coming of age in Samoa.
Het geheim van Schateiland De
kortste van de drie bijdragen in het kader van de thema-avond wordt als
laatste uitgezonden. Dat betreft een documentaire met de duur van een
half uur, waarin nader wordt ingegaan op het ontstaan van de roman Treasure Island. ____________ Afbeeldingen 1. De auteur Robert Louis Stevenson. 2. Tekstdeel op de titelpagina van een Engelse editie van Treasure Island, verschenen als Albany Classic in de Heirloom Library, London New York. 3.
Druk met het sorteren van de schat. Tekening van Werner Stein, als
laatste kleurenplaat opgenomen in de onder 2 genoemde editie van Treasure Island.
Pinguinmoeders op trektocht voor voedsel' dinsdagavond op WDR-televisie
Ei in spekplooi Als
het wintert op de zuidpool, heersen daar soms temperaturen van zeventig
graden Celsius onder nul, en trekken er stormen over dat ijslandschap,
die bij vlagen een snelheid van honderdzestig kilometer per uur
bereiken. Toch hebben de zogeheten keizerpinguins, welke daar onder die
barre omstandigheden leven, deze extreme periode uitgekozen om hun
kinderen ter wereld te brengen. Daaraan kleven echter wel enige
gevaren. Terwijl het mannetje op zijn voeten het enige ei laat
balanceren dat het vrouwtje heeft gelegd opdat het in een spekplooi
tegen de ergst koude wordt beschermd, is het vrouwtje onderweg naar zee
om daar vis te vangen dat man, kind en haarzelf als voedsel moet
dienen. Daartoe moet ze soms wel tachtig kilomter, niet zelden in
volstrekte duisternis afleggen.
Gevaarlijke onderneming Eenmaal
bij zee aangekomen, is de tocht met de daaraan verbonden gevaren nog
lang niet ten einde, aangezien er op ijsschotsen tal van zeeluipaarden
op hun prooi wachten. Door al die inspanningen is het vrouwtje ook nog
eens verzwakt, en in de praktijk betekent dit dat niet al die dieren
het er levend afbrengen en de weg terug kunnen aanvaarden. Alleen de
ware doorbijters slagen erin met het voedsel bij de wederhelft terug te
keren. Intussen zijn de kuikens uit het ei gekropen en hebben die
overigens net als de vader honger. Als zij hun echtgenote,
respectievelijk de moeder niet zien terugkeren, betekent dit dat het
kuiken zal sterven en niet zelden is dat ook het lot van de weduwnaar.
Documentaire Dinsdag
23 december presenteert de regionale Duitse televisiezender
Westdeutscher Rundfunk één van de regionale Dritten Programme van de
ARD de documentaire film Wanderungen der Pinguine.
De rolprent biedt in spectaculaire beelden de aangrijpende pogingen tot
lijfsbehoud van deze vogelsoort op Antarctis, de wis en waarachtig
allerlaatste wildernis die zich op het ondermaanse bevindt. De film
begint direct na de Tagesschau; om 20:15 uur en heeft een duur van drie
kwartier. Het is een documentaire in digitale kwaliteit, die zal worden
uitgezonden in breedbeeld.
De (kerst)week van Johann Sebastian Bach op radio en televisie
Componist van de week Vijf dagen achtereen is Papa Bach bij de Vara op Neerlands Radio 4 Componist van de week.
Dat betekent elke dag ongeveer een half uur muziek van de Duitse
grootmeester der Barok, van maandag 22 tot en met vrijdag 26 december,
's avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur. Op de website van het bewuste radioprogramma is per dag te vinden welke stukken er dan zullen worden uitgevoerd.
Performance on 3 Ook bij de BBC wordt dezer dagen aandacht aan composities van deze pater familias Bach besteed. In het luisterprogramma Performance on 3
van de Britse zender BBC Radio 3 zijn op drie avonden achtereen, op
maandag 22, dinsdag de 23ste en woensdag 24 december tussen 20:00 uur
en 21:45 uur onze tijd uitzendingen gepland met als titel Bach at Christmas, uit te voeren door
het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists onder leiding van
John Eliot Gardiner. Er staan diverse werken op het programma, waarvan
dinsdagavond één voor orgel: de overbekende Toccata en Fuga in d kleine terts BWV 565. Meer over dat concert is te vinden op de website van de programmareeks op BBC Radio 3.
Mis in b-klein Ook
de televisie laat zich voor wat betreft Johann Sebastian Bach deze week
niet onbetuigd. De Duits-Franse cultuurzender Arte-televisie
presenteert in de nacht van donderdag 25 op vrijdag 26 december
tussen 00:35 uur en 02:25 uur een concertregistratie in de Parijse
Notre Dame met een uitvoering van Bachs h-Moll Messe. Meer daarover is te lezen op de website van Arte-televisie.
Op speurtocht naar de eerste operadiva: Maria Malibran ' documentaire,maandag 22 december éénmalig op Arte-televisie
Op maandag 22 december
presenteert de Duits-Franse cultuurzender Arte-televisie tussen 22:50
uur en 23:50 uur éénmalig de dit jaar gereedgekomen film van Michael
Sturminger over de speurtocht die de Italiaanse mezzosopraan Cecilia
Bartoli heeft ondernomen om op die manier meer te weten te komen over
de eerste operadiva, Maria Malibran (1808-1836).
Sterke persoonlijkheid Maria Felicia García Sitches was haar eigenlijke naam; ze was
de dochter van een veelzijdige musicus, die in eerste instantie
triomfen vierde als tenor en daarvoor door Rossini hogelijk werd
gewaardeerd vooral voor zijn rol in diens muziekdrama Il Barbiere di Siviglia.
Als componist en zangpedagoog heeft hij eveneens zijn sporen nagelaten.
Niet in de laatste plaats bij zijn dochter, die hem als een dictator
'onderging' maar zich, als gevolg van haar eigen vasthoudendheid, zo
hard verzette als ze maar kon. Zoals
dat niet zelden het geval is, kwam Maria's doorbraak op de operabühne
geheel onverwachts. Als zeventienjarige betrad ze voor het eerst het
operapodium in het koor van het Londense King's Theatre. Doordat de
prima donna plotseling geïndisponeerd raakte, stelde papa voor dat
Maria die partij zou overnemen. Het publiek was onmiddellijk zeer van
haar gecharmeerd en mede daadoor kon Maria Malibran de rol van Rosina
in De Barbiervan Sevilla tot aan het einde van het seizoen blijven zingen. Manuel
García die tevens een handige zakenman was, besloot zijn gezelschap
dat voornamelijk uit familieleden bestond aan het New Yorkse
operapubliek voor te stellen, en daarmee werd er voor het eerst in die
stad een Italiaanse opera uitgevoerd. Gedurende een aaneengesloten
periode van negen maanden heeft Maria Malibran in die stad hoofdrollen
in acht opera's. Twee daarvan waren door haar vader gecomponeerd.
Hoewel Maria een mezzo was, waren dat meestal waren dat sopraanpartijen.
De film duurt drieënvijftig
minuten en zal in tegenstelling tot het gros van dergelijke
producties (vooralsnog) door Arte niet worden herhaald. ____________ Afbeeldingen 1. Maria Malibran. 2. Cecilia Bartoli tijdens een optreden in 2008 in de Parijse Salle Pleyel.
Bondskanselier van Duitsland: een zwaar beroep ' Aflevering van ZDF-History op zondag 21 december
Zes mannen, één vrouw Hoewel
de titel van het programma, ZDF-History, het zou kunnen doen vermoeden,
is ze volgens velen helaas geen geschiedenis. Ze wordt beschouwd
als de machtigste vrouw ter wereld, doch ze presenteert
zich meestentijds als de incarnatie van de hoogst denkbare zuurtegraad:
Angela Merkel die in het dagelijks leven als de zevende Kanselier van
de Bundesrepublik Deutschland fungeert en daarbij eveneens een op volle
toeren draaiende clichéfabriek is, waarmee ze ook nog de vleesgeworden
nietszeggendheid belichaamt. Over haar zes voorgangers in het
Kanzleramt dat zich eerst te Bonn en pas tijdens de heerschappij van
Merkels directe voorganger: Gerhard Schröder valt ook wel zo het één
en ander te vermelden, en dat zal zeker gebeuren in de jongste
aflevering van het ZDF-programma History. [1] Deze
aflevering van het bij velen bekende geschiedenismagazine van het
tweede publieke Duitse televisienet is te zien op zondag 21 december
tussen 23:20 uur en 00:05 uur in de nacht op maandag de
tweeëntwintigste. Van
die zeven regeringsleiders in successie sedert 23 mei 1949 de dag van
de oprichting van de Bundesrepublik Deutschland is, vanaf 22 november
2005, Angela Merkel de eerste vrouwelijke kanselier van een staat met
zestien deelstaten: daarvan zijn elf van het voormalige West-Duitsland,
en vijf (nieuwe) ten oosten van de grote Muur, die in november 1989 is
gevallen.
Terugblik Over
al die kanseliers zult u feiten en meningen te horen krijgen, en al
zijn inmiddels de eerste drie van de voormalige kanseliers Adenauer,
Kiesinger en Brandt
niet meer onder de levenden, dat zal het anekdotische in de verhalen
over hen niet verminderen. In tal van kringen wordt Adenauer gezien als
een inmiddels bijna heilige figuur, maar dat daartoe niet zoveel
aanleiding bestaat, komt wellicht zijdelings ook nog even aan de orde. Maar
bij allen past de conclusie dat politiek in menig opzicht het smerigst
denkbare maatschappelijke spel is dat kan worden gespeeld hetgeen
overigens niet alleen voor politiek binnen de staatkunde geldt, maar
tevens binnen multinationale bedrijven, banken en diverse takken van
industrie. Niet zelden heb je de indruk dat in veel van dergelijke
instituten de Mafia meeregeert. __________ [1]
Het is niet alleen volkomen dwaas maar ook volstrekt onnodig om een
Duits televisieprogramma met een Engelse titel op te leuken; denken de
organisatoren misschien dat de serie daardoor een groter gewicht krijgt
in het internationale gebeuren van geschiedenisprogramma's? Of is het
ZDF al te zeer trendvolger geworden. En zoud men dat blijven volhouden
als straks (het gebruik van) de Duitse taal in de Grondwet (Verfassung) van de Bondsrepubliek wordt opgenomen? ____________ Afbeeldingen 1. De huidige Duitse Bondskanselier Angela Merkel. 2. De eerste Duite Bondskanselier Konrad Adenauer (1876-1967); foto uit 1952.
Nog een lange Nacht met Terra X-documentaires op het ZDF
De afgelopen weken heeft het
tweede publieke Duitse televisienet ZDF enige keren in de nacht van
zondag op maandag een Lange Nacht met archeologische documentaires
gepresenteerd uit het ruime arsenaal van de bestanden van de
programmareeks Terra X. Het ging dan steeds om vier documentaires van
drie kwartier dus in totaal drie uur achtereen; vandaar de benaming
Terra XXL over één thema. In de nacht van zondag 21 op maandag 22 december is opnieuw drie uur ingeruimd voor een speciale Lange Nacht der Erde. Deze keer met de titel voor de special Expedition Erde. Om 00:05 uur zijn Vulkanen aan de beurt; om 00:50 uur Oceanen; om 01:35 uur Atmosphäre en als laatste, tussen 02:20 uur en 03:05 uur Eis.
Belcanto-concert met de rijzende ster Juan Diego Flórez ' zondag op Arte-televisie
Operagala Baden-Baden
Op zondag 21 december zal de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie, tussen 19:00 uur en 19:45 uur, de film Bel Canto Spectacular
van Georg Wübbolt presenteren, die is samengesteld uit beelden die eind
november dit jaar zijn opgenomen tijdens een galaconcert in
Baden-Baden, met de nieuwe ster aan het operafirmament van vandaag de
dag: de Spaanse tenor Juan Diego Flórez. Hij wordt begeleid door de
Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz onder leiding van Christopher
Franklin. Ondanks de vele engagementen die Juan Diego Flórez reeds
had, heeft hij toch tijd gevonden voor twee optredens met het
bovengenoemd orkest. Naast Baden-Baden is het concert eveneens in Wenen gegeven.
De Kersentuin van Anton Tsjechov als luisterdrama met speciaal daarvoor gecomponeerde muziek ' zondag 21 december op BBC Radio 3
Drama met muziek Zondag 21 december kunt u 's avonds tussen 21:00 uur en 23:00 uur onze tijd in het radioprogramma Drama on 3 luisteren naar het drama De Kersentuin (Cherry Orchard) dat
Anton Tsjechov (1860-1904) nog in het jaar voor zijn overlijden,
ondanks tuberculose in een vergevorderd stadium, heeft voltooid. In
1896 was zijn eerste drama De Meeuw
in première gegaan en een enorm fiasco geworden. De schrijver had zich
toen voorgenomen om geen stukken meer te schrijven, maar een jaar
later, toen dit drama in Moskou enorme successen beleefde, openbaarden
zich de eerste tekenen van zijn ziekte, en heeft hij de 'toneelpen'
toch weer ter hand genomen. Dat leidde eerst tot het eveneens in alle
delen van de wereld geliefde drama Oom Wanja.
Dat stuk wordt wel een succes; in de hoofdrol schitterde Olga Knipper,
met wie Tsjechov in 1901 in het huwelijk zal treden. In het jaar
daarvoor was er opnieuw een drama van Tsjechov opgevoerd, dat eveneens
tot op de huidige dag overal ter wereld veel succes heeft: Drie zusters. Niet
alleen moet het voor de liefhebbers van de waarlijk onsterfelijke
stukken van deze geniale Russische auteur een groot genoegen zijn om De Kersentuin
thans eens als luisterdrama te horen, en nog aangevuld met speciaal
voor deze uitvoering gecomponeerde muziek door de pianiste Olga
Thomas-Bosovskya, die deze zelf in het radiodrama zal spelen. Voor
de rolverdeling van dit twee uur durende drama, in de vertaling van
Sasha Dugdale en in de regie van Peter Kavanagh, verwijzen wij u hier
naar de betreffende pagina op de website van BBC Radio 3: Drama on 3 Home. Afbeeldingen 1. Arts en schrijver AntonTsjechov. 2. Voorzijde van een eenmalig, van blauw leer voorzien exemplaar van Вишневный сад. 3. Regisseur Peter Kavanagh.
Lebendgem Worte bin ich gut: Das springt heran so wohlgemut, Das grüßt mit artigem Genick, Ist lieblich selbst im Ungeschick, Hat Blut in sich, kann herzhaft schnauben, Kriecht dann zum Ohre selbst den Tauben, Und ringelt sich und flattert jetzt, Und was es tut das Wort ergetzt.
Doch bleibt das Wort ein zartes Wesen, Bald krank und aber bald genesen. Willst ihm kein kleines Leben lassen, Mußt du es leicht und zierlich fassen, Nicht plump betasten und bedrücken, Es stirbt oft schon an bösen Blicken Und liegt dann da, so ungestalt, So seelenlos, so arm und kalt, Sein kleiner Leichnam arg verwandelt, Von Tod und Sterben mißgehandelt.
Ein totes Wort ein häßlich Ding, Ein klapperdürres Kling-Kling-Kling. Pfui allen häßlichen Gewerben, An denen Wort und Wörtchen sterben!
Friedrich Nietzsche (1844-1900) Aus: Spruchhaftes aus den Jahren 1869 bis 1888
Lift naar het schavot '20 december via tweede Nederlandstalige Belgische televisiezender Canvas
Actueel gebleven thema Hoewel de film L'ascenseur pour l'échafaud
inmiddels een halve eeuw de ronde doet in bioscopen en andere
filmhuizen, in filmmusea en via televisiezenders, heeft deze, een halve
eeuw na ontstaan, althans qua thematiek, nog helemaal niets aan
actualiteit ingeboet. De tweede Nederlandstalige, Belgische zendgemachtigdeCanvas presenteert deze
Franse psychologische thriller 's avonds laat op zaterdag 20 december
aan het einde van het reguliere programma vanaf 23:35 uur tot 01:05 uur
in de nacht op zondag. Aan
de kleding, de interieurs en aan het verkeer valt te zien uit welke
tijd de film stamt, maar de moord op een mededinger in de liefde is zo
oud als er interactie tussen de verschillende geslachten bestaat.
Maurice Ronet die in de film de minnaar Julien Tavernier speelt en
hoopt dat zijn ingrijpen in het leven van de echtgenoot van zijn
geliefde Florence Carala, subliem uitgebeeld door Jeanne Moreau, als
zelfmoord zal worden ingeschat raakt echter in de problemen doordat
de elektriciteit in het bewuste gebouw wordt uitgeschakeld en hij in de
lift blijft steken, en de gemaakte afspraak met zijn geliefde in het
pre-mobieltjes tijdperk niet kan nakomen, waardoor het drama zich pas
goed kan ontwikkelen. Zijn geparkeerde auto wordt door twee joyrijdende
knapen ingepikt en minnares Florence dwaalt als gevolg daarvan,
onwetend van wat er aan de hand is, door het nachtelijke Parijs. Met deze film is regisseur Louis Malle (1932-1995) vooruitgelopen op de nouvelle vague,
waaraan hij dikwijls werd gekoppeld, maar waartoe hij nimmer heeft
behoord. Niet alleen de intrige vormt een dominant aspect in deze film,
ook de intrigerende persoonlijkheid van de in die tijd dertigjarige
Jeanne Moreau is op het netvlies van zo menig filmliefhebber blijven
hangen, en dat betekende haar internationale doorbraak. De
enerverende, hier en daar obsederende muziek van Miles Davis werd bij
de beelden geïmproviseerd. Die formidabele klanken zijn al even
onsterfelijk als actrice Jeanne Moreau. ____________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van een LP met de muziek van Miles Daviss. 2. Regisseur Louis Malle.
Documentaire over Het Evangelie van Caesar de komende avonden zeven keer op digitaal kanaal Geschiedenis-TV
Goddelijke Caesar? In de week van zaterdag 20 tot en met vrijdag 26 december zendt het Nederlandse digitale televisiekanaal Geschiedenis TV, elke avond tussen 20:00 en 22:00 uur, de bijna twee uur durende documentaire Het Evangelie van Caesar
uit. Dit is een in 2007 gereedgekomen film van Jan van Friesland over
de theorie van de Italiaanse linguïst Francesco Carotta, die beweert
dat het Evangelie in het Nieuwe Testament de boeken des Nieuwen
Verbonds in de oudste anthologie van de westerse wereld: de Bijbel, dat
is de Gantsche Heilige Schrift is gebaseerd op verkeerd
geïnterpreteerde bronnen over het leven van Gaius Iulius Caesar en met
name de laatste dagen van deze opperpriester en dictator van Rome.
Kritiek De
stelling die Carotta daarmee verdedigt, is dat de man die in de
geschiedenis en vooral binnen vrijwel alle geloofsgemeenschappen
binnen het christendom wordt voorgesteld als Jezus Christus (Χρίστος
= de Gezalfde), de zoon van God, die bewuste Iulius Caesar is. Het ligt
voor de hand dat deze bewering heel veel scepsis, afweer, tegenstand,
ja zelfs afschuw en haat, heeft opgeroepen. De auteur is echter
evenals de Spaanse priester González en de Nederlandse filmmaker Jan
van Friesland op tal van plaatsen in Europa op zoek gegaan naar
sporen van de 'Goddelijke Caesar' die zij dachten te kunnen aantreffen
in tal van oud-christelijke rituelen en tradities.
Omvangrijk boek Wie, na het zien van de documentaire, geprikkeld is geraakt door de
theorie en datgene wat in de documentaire naar voren komt, en graag
meer zou willen weten dat wil zeggen: dieper tot de materie zou
willen doordringen kan dat doen door middel van het boek dat Carotta
reeds in 1999 over zijn theorie heeft gepubliceerd. Dat
relatief omvangrijke boek is in 2002 in een Nederlandse vertaling op de
markt gekomen en beleefde al snel een herdruk. Daarbij gaat het om een
opnieuw bewerkte versie van het Duitse origineel.
Francesco Carotta: Was Jezus Caesar? Over de Romeinse oorsprong van het Christendom Een onderzoek Vertaald door Tommie Hendriks Met een nawoord van Erika Simon 432 pag., paperback; 2002 Uitgeverij Aspekt, Soesterberg ISBN 90-5911-069-2
Massenets Thaïs rechtstreeks vanuit de Metropolitan Opera in New York ' gelijktijdig op BBC Radio 3 en WDR 3
Rechtstreekse uitzending Op zaterdag 20 december kunt u indien u de opera Thaïs
van Jules Massenet (1842-1912) zou willen beluisteren kiezen uit twee
radiozenders, die de techniek hebben geïnstalleerd om rechtstreeks
verbindingen met, in dit geval, The Metropolitan Opera van New York te
realiseren: BBC Radio 3 waar dit muziekdrama op het programma staat in
de reeks Opera on 3 Live from the Met; en
op het continent naar WDR 3 dat dezelfde matinee want in New York is
het dan nog vroeg in de middag eveneens rechtstreeks vanaf 18:00 uur
zal uitzenden. Koor en orkest van The Metroploitan Opera House zullen
worden gedirigeerd door Jesus Lopez-Cobos; solisten op de bühne zijn
onder meer de sopraan Renee Fleming,Thomas Hampson en Michael Schade.
Het verhaal Thaïs,
opera in drie bedrijven uit 1894 op een libretto van Louis Gallet
(1835-1898), dat is gebaseerd op de geijknamige novelle uit van de
Franse schrijver Anatole France (1844-1924) , die in 1921 werd
onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur, voor zijn gehele
oeuvre. De eerste uitvoering van dit muziekdrama werd gegeven in de
Parijse Opéra op 16 maart 1894. Een monnik genaamd Athanaël heeft het plan opgevat de courtisane
Thaïs te bekeren, omdat zij voor hem het zondige element van de stad
Alexandrië vertegenwoordigt. Thaïs gaat door de knieën en ziet ook af
van verdere contacten met de jonge filosoof Nicias. Na omzwervingen
door de woestijn, eenmaal terug in het klooster, bekent Athanaël haar
zijn liefde, maar dat dringt niet meer tot de inmiddels stervende Thaïs
door; zij ziet in een visioen alleen nog het eeuwige leven.
Volgens de wervende tekst op
de achterzijde van een Nederlandse vertaling, zonder dat daarin de naam
van de vertaler wordt genoemd en indertijd, echter eveneens zonder
een jaartal, uitgegeven door de Internationale
Bioscoop-Roman-Maatschappij te Amsterdam kan de essentiële inhoud van
het kunstwerk Thaïs
. . . "met één karakteristieken zin er aan ontleend" uitstekend worden
weergegeven: "De eerste materie voor de heiligheid is het
samen-liefhebben, de toomloosheid, al de oreinheden van het vleesch en
an den geest." Heel dikwijls wordt de inmiddels zeer populaire Méditationvoorvioolosolo als separaat concertstuk, vooral via de ether, uitgevoerd.
Afbeeldingen 1. De componist Jules Massenet door Jules-Clement Chaplain (1839-1909). 2. Voorzijde van een Nederlandse versie van de roman Thaïs.
Het grote belang van de relatief kleine Noordelijke IJszee
Laatste aflevering In de achtdelige documentaireserie Oceans,
die bij de Britse televisiezender BBC Two op het programma staat, wordt
op vrijdag 19 december, 's avonds tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze
tijd, een nieuwe aflevering uitgezonden. En die is meteen de laatste
bijdrage van deze reeks, die verslag doet van een wetenschappelijke
expeditie, die zich ten doel heeft gesteld alle oceanen van onze
planeet aan een nader onderzoek te ondewerpen. Het resultaat is onder
meer vastgelegd in deze acht documentaires die ieder bijna een uur
duren. De slotaflevering, Arctic Ocean
behandelt de Noordelijke IJszee, die de kleinste en meest ondiepe van
alle oceanen op aarde is. Maar juist deze ijszee heeft een zeer
belangrijke functie bij het stabiliseren van het klimaat op onze
planeet.
Zes werken van Elliott Carter vrijdagavond op BBC Radio 3
Eeuwfeest-concert In het programma Performance on 3 van de Britse zender BBC Radio 3 zullen
op vrijdag 19 november, tussen 20:00 uur en 22:15 uur zes verschillende
composities worden uitgevoerd van de Amerikaanse componist Elliott
Carter, die op 11 december de gedenkwaardige leeftijd van honderd jaar
heeft bereikt. In
meer dan acht decennia heeft de man een enorme bijdrage geleverd aan
niet alleen de Amerikaanse, maar ook aan de gehele westerse
muziekgeschiedenis. Als dertienjarige zat Elliott Carter in de zaal
toen Pierre Monteux, met het Boston Symphon Orchestra te New York, de
Amerikaanse première leidde van Stravinski's Le sacre du printemps,
en hij was daardoor volkomen geëlektriseerd. Het zal dan ook een
prachtig moment voor hem zijn geweest dat dit werk ook nu in Carters
aanwezigheid, ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag onder
leiding van James Levine werd uitgevoerd. Kort
tevoren leverde Elliott Carter het bewijs dat die hoge leeftijd het
verder werken niet hoeft te belemmeren: op 5 december werd in Bostons
Symphony Hall, door het aldaar gehuisveste orkest onder leiding van
James Levine, de wereldpremière gegeven van zijn Interventions for piano and orchestra met Daniel Barenboim als solist.
Een kleine indruk Carter
studeerde in de tweede helft van de jaren twintig van de vorige eeuw in
Parijs bij Nadia Boulanger (1887-1979). In de jaren dertig componeerde
hij een tijdlang atonale muziek. Zijn oeuvre bestaat uit orkestwerken
en kamermuziek, vocale composities en solostukken. In
de jaren zeventig is onder meer op het toen zeer aan de 'eigentijdse
weg' timmerende label Nonesuch onder de bezielende leiding van Teresa
Sterne flink wat kamermuziek van Elliott Carter verschenen, alsook de
opvallende compositie Double Concerto for Harpsichord and Piano with Two Chambers Orchestras.
Die compositie is, eveneens in die periode, uitgekomen in de reeks
Music of our Time een relatief snel opgeheven serie van CBS, aldaar
in combinatie met de Variations for Orchestra.
Vrijdag-concert op BBC Radio 3 Het
BBC Symphony Orchestra onder leiding van Oliver Knussen wordt aangevuld
met de cellist Anssi Karttunen en de hoornist Martin Owen. Deze beiden
zullen elk op hun beurt soleren in een voor hun instrument geschreven
compositie van Carter. De volgorde van de zes te spelen composities is: 1. Sound fields. 2. Celloconcert. 3. Wind rose. 4. Mad regales. 5. Hoornconcert. 6. Boston concert.
Over bijna dagelijks intens lijdende lichaamsdelen van de mens
Activiteit "Waaraan
heb ik dat verdiend?" vraagt wellicht menigeen zich heden ten dage meer
dan eens af, zodra deze op de rondingen onderaan de menselijke rug
veelvuldig sporen van lijden blijkt vast te stellen, en die zoveel
sterker blijken te zijn dan de intens geteisterde billen en hun
bezitter lief is. Deze twee-eenheid draagt van dat lijden somtijds
afdrukken die bij de objectieve beschouwer vooropgesteld dat deze in
staat wordt gesteld om nader onderzoek te doen het vermoeden zouden
kunnen doen rijzen dat de intens geteisterde achterhand slachtoffer is
geworden van de uithalen van bijvoorbeeld een lijder (v/m) aan
dippodisme, dan wel dat het resultaat te wijten respectievelijk te
danken is aan handelingen in het kader van een al dan niet serieus
bedoeld, doch weloverwogen gezelschapsspelletje met een eventueel
doorslaand succes afhankelijk van de doortastendheid van degene die
de actievere rol binnen de 'interactie' op zich heeft genomen, en de
'tegenpartij' in het kader van haar passieve deelneming in het
gebeuren uiteindelijk op de blaren zal moeten plaatsnemen, als hadde
deze haar of toch zijn billen gebrand.
Wantoestanden De
veelvuldig grotendeels echter minder dikwijls plastische, doch door
middel van teksten, in woord en/of geschrift gesignaleerde
wantoestanden zijn nu juist het gevolg van handelingen, welke men
geenszins als passief mag kwalificeren, aangezien deze de activiteit
van trappen vereisen. Niet in de waarde van inrichtingen die ervoor
zorgen dat u omhoog of naar beneden kunt stappen, maar trappen in de
betekenis van een ware lichamelijke handeling waaraan trappers te pas
komen. De aanvankelijk eventueel nog als klappen gedachte oorza(a)k(en)
van al die teisteringen der billen bleken dan echter evenmin het gevolg
van schoppen.
Dat
valt enerzijds mee, doch daar zou wil men aan het gangbare
schoonheidsideaal der 'billenkenners' blijven voldoen dan wel weer
tegenover kunnen staan dat men zou moeten overwegen het peddelen te
staken. En welke rechtgeaarde gebruiker van de hedendaagse velocipède
valt daarvoor te porren?
Actualiteit Een
bedrijf dat naar eigen zeggen zeer zacht toiletpapier vervaardigt,
bekommert zich, zij het met de vooralsnog gepaste afstand om uw en onze
billen alweer vooropgesteld dat de firma in kwestie daartoe in staat
wordt gesteld dat u en wij haar producten aanschaffen dan wel
anderszins verwerven. Om de gepostuleerde bekommernis om voor die
firma interessante onderdelen der intieme delen van 's mensen lichaam
kracht bij te zetten, heeft dat bedrijf in deze periode en maar
liefst in vijftien steden van ons land niet alleen kussentjes op
openbare zitgelegenheden aangebracht, maar tevens hoesjes met een
zachte schuimlaag bevestigd op relatief veel zadels van publiekelijk
gestalde fietsen.
Voor
dat laatste heeft die producent van zeer zacht toiletpapier gekozen
aangezien een onderzoek zou hebben uitgewezen dat 51% van de mensen het
fietszadel als de meest pijnlijke zitplek kwalificeert. Dat het in
wezen de billen zijn die als zodanig worden ervaren en de zitplekken de
oorzaak vormen van die gevoelens, is meer een taal- en stijlkwestie dan
een van foutief geprojecteerde ongemakken, respectievelijk pijnen.
Tijd van liefde Handig
inspelend op de gedurende de laatste weken van ieder jaar opnieuw al te
veelvuldig geuite en daardoor aan intrinsieke waarde evenzeer veel
verloren hebbende kreet "Wees lief voor elkaar"
omdat velen geloven dat 'het kerstkind' in deze periode van het jaar
is geboren; doch die bewering was niets anders dan een christelijke
aanpassing aan heidense gebruiken, om op die manier veel meer dolende
schaapjes te kunnen kerstenen en vervolgens onder de noemer van één
herder te kunnen parkeren heeft die papierfirma thans de slogan aan
de man gebracht Wees lief voor je billen.
Dat dit iets meer inspanning kost dan eenzelfde opstelling jegens eens
anderen persoons niet vegetarische en groot uitgevallen kadetten, moge
voor menigeen duidelijk zijn die wel eens of zelfs vaker heeft getoond
niet te beroerd te zijn om lijf en leden van een collega-mens zonder
omhaal of schroom te beroeren, zonder daarvoor in een donkere kast te
zijn opgesloten om aldaar brood met groene zeep te consumeren teneinde
de onoorbaarheden te boeten.
Kerstwensen van de papiermensen Wat
die papiermensen willen, is dat u gebruik maakt van hun zachte
producten teneinde uw eigen billen te verwennen. Het valt te hopen dat
niet iedereen als een blok valt voor deze vorm van verleiding, waarin
men onverhoeds wordt opgeroepen om zich over te geven aan ietwat
narcistisch getinte uitingen jegens het eigen vlees. Vandaar ook dat
wij u, uit volle overtuiging en met nadruk, hier en nu zouden willen
toeroepen: Ken uzelf en Maat houden is het beste alsmede Niets overmatig. De graecisten en anderszins klassiek geschoolden onder u weten dat deze termen Griekse beginselen zijn. ____________ Afbeeldingen 1. Ongeschonden herenbillen. 2. In staat van ongereptheid verkerende partij billen aan een geheel naakt lichaam. Boslicht: Arno Hendrikse, gefotografeerd door Ewoud Broeksma. Galerie MooiMan te Groningen. 3.
Frans van Oirschot: Klaar met schilderen. De fiets staat gereed, maar de kunstenaar wacht
nog even. Hoopt hij met denken een methode te kunnen ontwikkelen die,
zittend op het fietszadel, toch het billenduo ongeschonden laat? Te
zien in Galerie MooiMan te Groningen. 4. Lief voor eigen billen door training en acrobatiek. Foto van Jan Griffioen. Galerie MooiMan te Groningen.
Arte-documentaire over een relatief stille, maar gestadig doorwerkende revolutie: biseksualiteit
Arte-televisie Op
donderdag 18 december zendt Arte-televisie, tussen 22:25 uur en 23:25
uur een documentaire uit over het fenomeen biseksualiteit. Daarin zijn
verhalen te beluisteren diemensen
met deze instelling vertellen aan documentairemakers Laure Michel en
Eric Wastiaux. Deze rolprent stamt uit Frankrijk en is dit jaar gereed
gekomen. De film heeft een duur van 56 minuten, en zal worden
uitgezonden in HD-kwaliteit op het formaat 16:9. Op zaterdag 20 december zal deze documentaire worden herhaald om 00:15 uur.
Keuzevrijheid In
het betoog dat de Amerikaanse seksuoloog Fred Klein in zijn boek over
het fenomeen Biseksualiteit heeft gehouden, stelt hij dat dit de enige
waarachtige seksuele keuze is, die een mens heeft. Homoseksuele en
heteroseksuele oriëntatie liggen genetisch vast, maar voor een leven
als biseksueel kun je kiezen. Weer een andere wetenschappelijke stem,
die nog wel eens vanwege haar opvattingen is gehoond die van Iteke
Weeda meldde alweer twee decennia geleden al dat die eenzijdige
seksuele oriëntatie meer en meer zal vervagen, en aan die stelling werd
de verwchting gekoppeld dat in het midden van de eenentwinttigste eeuw
het gros van de dan in de bloei van hun leven verkerende mensen
biseksueel georiënteerd zal zijn. Gezien
de ontwikkelingen die de laatste decennia, vooral na de Grote Seksuele
Revolutie, eind jaren zestig, die onderdeel vormde van dan wel gelijk
opging met een algeheel maatschappelijke revolutie in de westerse
wereld, is die stelling van mevrouw Weeda zo dwaas nog niet. Immers,
die biseksuele revolutie is er een van volkomen ander kaliber dan de
voorafgaande algemene in de jaren zestig: de huidige verloopt veel
rustiger en langs lijnen van geleidelijkheid. Het
waren volgens insiders veel meer de avantgarde kunstenaars, die zich
openbaarden als biseksueel: zangers, dansers, filmers, schrijvers en
modeontwerpers. Doch dat gebeurde vooralsnog alleen maar in de grote
centra van het oude continent en in steden met welhaast een status aparte
op het punt van de seksualiteit: Parijs en Berlijn, New York, San
Francisco en Montreal. Vooral door het feit dat dergelijke figuren
doorgaans in het middelpunt van de belangstelling staan, kan de
bekentenis van zulke pioniers een doorslaggevende betekenis hebben voor
tal van twijfelaars en weifelaars.
Twee koorwerken van de Britse componist Benjamin Britten op BBC-radioconcert
Avondconcert Tijdens het Britse BBC Radio 3-programma Performance on 3 zullen op donderdag 18 december
twee koorwerken van de Engelse componist Benjamin Britten (1913-1976)
worden uitgevoerd. Als eerste werk van het vierdelige programma zal A ceremony of carols, opus 48, gecomponeerd in 1942, klinken. Na twee andere onderdelen wordt het avondconcert besloten met de cantate Saint Nicholas, opus 42, uit het jaar 1948 van dezelfde componist. Het
BBC Concert Orchestra staat onder leiding van Andrew Carwood.
Medewerking wordt verleend door de BBC Singers; Sloned Williams, harp;
en Andrew Kennedy, tenor. Het concert duurt van 20:00 uur tot 22:15 uur
en zal, tussen 20:40 uur en 21:00 uur, worden onderbroken door het
programma Twenty minutes.
Platgetreden paden De
ergste oorlogsmisdadiger van de eenentwintigste eeuw een man zonder
enig niveau en zonder enige beschaving die een officieel
'afscheidsbezoek' bracht aan het land dat hij flagrant in strijd met
het Volkerenrecht heeft bezet, kreeg tijdens een persconferentie twee schoenen toegeworpen
door één van zijn talrijke slachtoffers: de Iraakse televisiejournalist
Montazer al-Zaidi, die daarmee heeft getoond welke diepe verachting hij
terecht koestert voor dat abjecte on-wezen uit Yankenland de grootst
denkbare vijand van een vrije samenleving.
Zoals dat gaat in een wereld waar het Recht steeds meer met voeten wordt getreden
en het moet hier nog maar eens herhaald waar Iraakse slachtoffers
van extremistische agressie onder de directe verantwoordelijkheid van
de Irak bezoekende topcrimineel en zijn administratie op de
vreselijkst denkbare manier zijn mishandeld, gefolterd en gedood
tijdens een gedeeltelijke herhaling van de mofse beestachtigheden uit
de Tweede Wereldoorlog, blijft de meest weerzinwekkende agressor op vrije voeten en wordt het slachtoffer onder de voet gelopen, gearresteerd en gevankelijk afgevoerd. Inmiddels
is Montazer al-Zaidi, woensdag 17 december, voor een rechter
verschenen. Een vonnis is daarbij niet geveld. Wel heeft de journalist
laten weten dat hij onder uiterst grote druk staat. Voor de bevolking
buiten is hij echter een Held en scanderen massa's zijn naam. Het valt
te hopen dat er er in Irak thans eenrechter
te vinden is die passende woorden kan vinden om de feiten in de juiste
context te benoemen en zo tot een niet mis te verstaan vonnis zal
komen: Vrijspraak. En ook: ten minste een dozijn paar
spiksplinternieuwe kwaliteitsschoenen.
De dagelijkse Duitse taal van anno nu geboekstaafd
Trendy woorden Op
de dag voorafgaande aan Het Groot Dictee der Nederlandse Taal nee, ik
ga er niet naar kijken omdat het dodelijk vermoeiend praten, want
overvol met foute ritmen en een totaal gebrek aan melodie, van Philip
Freriks de best denkbare antireclame vormt voor dit gebeuren werd in
het NOS Journaal bekendgemaakt welk Nederlands begrip de status van meest trendy woord van 2008 heeft gekregen. Het werd swaffelen een bijzondere manier van leuteren. [1] Op dezelfde dag bracht de postbode mij een aantal nieuw verschenen boeken van een Duitse uitgever, waartussen zich ook het boek Die Sprachnudel Das Wörterbuch der Jetztsprache dat
deze maand is uitgekomen, en waarin althans in de meeste gevallen
op een heel trefzekere manier, die tegelijkertijd onderhoudend (en
humoristisch) is, tal van vragen omtrent de taal van alledag wordt
verklaard.
Internettaal De
omslagtekst meldt dat de Generatie Google zich hier niet alleen als
taalkenners presenteert, doch evenzeer als fantasierijke scheppers van
nieuwe woorden. Maar in dat kader van elatief nieuwe woorden komen ook
oudere begrippen weer boven tafel, die in vergetelheid geraakt waren,
maar een nieuwe plaats binnen de taal van nu hebben weten te veroveren,
en dat geldt ook voor bepaalde woorden uit in dit geval Duitstalige
dialecten, alsmede voor begrippen die in de wereldwijde
internetgemeenschap aan de orde van de dag zijn. En
als we het hier toch over gemeenschap hebben, kunnen we u nog daarover
informeren dat er relatief veel woorden zijn die betrekking hebben op
de fysieke cohabitatie tussen twee wezens van hetzelfde dan wel van het
tegenovergestelde geslacht. Dat zal geen verbazing wekken bij diegenen,
die zich meer dan oppervlakkig met tal van woorden in het Nederlands en
zijn dialecten heeft beziggehouden. Dat derhalve ook diverse geheel
nieuwe kwalificaties van de verschillende geslachtsdelen op zich een
heel scala aan woorden opleveren, en de min of meer, en somtijds
helemaal niet, cryptische benamingen voor urineren dan wel defeceren
de daad zelf in de vorm van een werkwoord dan wel als zelfstandig
naamwoord.
Slordigheid Schlamperei Bij alle waardering voor de veelzijdigheid en de positieve functie die deze Sprachnudel
heeft als supplement bij omvangrijkere dictionaires welke veel minder
snel kunnen worden aangevuld , is hier echter tevens een woord van
kritiek op zijn plaats. In het lemma op pagina 55 Dutch wordt ons land met Holland
aangeduid, een benaming die sedert twee eeuwen volstrekt onjuist is en
dat de auteurs dienen te weten, en anders het lectoraat dat dit boek
heeft begeleid. Het is een slordigheid in de definitie, die met Die Niederlande had moeten beginnen een feit dat begin jaren negentig uit en te na bekend was bij de lectoren van Huize Droemer/Knaur. Holland
dat tot 1840 één provincie was maar daarna is opgesplitst in twee
provincies: Noord-Holland en Zuid-Holland, en ten dele werd gewijzigd
, is een regio zonder enige gouvernementele institutie, en daarom
zelfs niet vergelijkbaar met een Duitse deelstaat. Degenen
die nu hun schouders ophalen over deze (deel)kritiek, geef ik te
overwegen hoe zij zelf zouden reageren als ik op mijn beurt de Bundesrepublik Deutschland als Schwarzwald zou kwalificeren. Dan plotseling verschuilt niemand zich meer achter het Latijnse begrip pars pro toto. Dat geldt immers nooit voor het eigen land, doch alleen voor het kleine(re) buurland. Dat is echter, helaas, een vorm van Achtung! Hier kommt ein neues Wort für die Sprachnudel Hochmutszertrümmerung. De Nederlandse versie daarvan, Hoogmoedsverplettering, gebruik ik al bijna een halve eeuw. Verder staat in hetzelfde lemma de onjuiste verklaring van het woord Dutch, dat een adjectief is Nederlands en zeker geen zelfstandig naamwoord. Da liegt der Hund begraben! Het valt te wensen dat deze Schlamperei
in een eventueel volgende druk, die hopelijk snel nodig zal zijn, wordt
weggewerkt. Voor de rest is het een aanbevelenswaardig boek waaruit men
veel (oud) nieuws kan leren, aangezien het im Großen und Ganzen humoristisch is geschreven. __________ [1]
Leuteren in de zin van een handeling met die leuter verrichten. Het
aanraken van een voorwerp door middel van slingeren met het mannelijk
lid, teneinde hierin bevrediging te vinden. ____________ Die Sprachnudel Das Wörterbuch der Jetztsprache Herausgegeben von Naden Badazlgogtapeh und Silvan Maaß 240 pagina's, paperback, Originalausgabe Knaur Taschenbuch Verlag, München, December 2008 ISBN 978-3-426-78128-9; Prijs 8,95 in de Bondsrepubliek en in Nederland bij Boekhandel Die Weisse Rose, Amsterdam
Cultuurspectrum
