Avonturen aan de wilde kust: Suriname's historie in vijf uur
Vijfdelige serie Het
Nederlandse, digitale kanaal Geschiedenis TV begint op zaterdag 21
februari met de uitzending van de eerste aflevering van een vijfdelige
NOS-documentaire serie van Jan Bosdriesz uit 1982, waarin de
geschiedenis van Suriname wordt verklaard. Basis voor de reeks is het
boek van Albert Helman, die bekend werd met veel prozawerken.
Zijn ware naam luidde Lou Lichtveld (1903-1996). Als
twaalfjarige kwam hij naar Nederland om aan het seminarie
te Rolduc een opleiding te volgen, maar al spoedig staakte hij die
studie en keerde hij terug naar Suriname, waar hij zich verder ging bekwamen in de muziek en aldaar tot 1922 werkzaam is
geweest als organist en componist.
Uitzendtijden De eerste aflevering, Suriname tot 1700, zal worden uitgezonden tussen 22:00 uur en 23:05 uur. Deze is eveneens te zien op zondag 22 februari, vanaf 18:00 uur. De periode van 1700-1813 zal uur op maandag 23 februari vanaf 18:59 in de tweede aflevering worden vertoond. De
derde aflevering, die de periode vanaf 1813tot 1900 behandelt, zal
onder meer worden vertoond op vrijdag 27 februari, op het vroege
tijdstip van 06:44 uur in de ochtend. De aflevering, die de focus heeft gericht op de periode vanaf de eeuwwisseling tot 1945 wordt onder meer reeds uitgezonden op dinsdag 24 februari vanaf 22:58 uur. Een herhaling daarvan is in ieder geval te zien op woensdag 25 februari, vanaf 18:58 uur. Het
slot van deze geschiedenis, in de vijfde aflevering, moet een digitaal
beter ontwikkelde lezer/kijker dan deze redacteur zelf zien te vinden.
Diverse herhalingen zijn binnen dezelfde week gepland, maar de bepaald
niet gebruikersvriendelijke site van Geschiedenis TV laat, na het
intoetsen van de trefwoorden, alleen zien dat er op 27 februari een
aflevering van deze reeks wordt vertoond. "Mijn arm, arm land", luidt de laatste zin van Helmans boek Zuid-zuid-west uit 1926.
Arte-documentaire over eiderdons ' vrijdag 20 februari
Geen product voor cara-lijders Vrijdag
20 februari zendt Arte-televisie, het Frans-Duitse cultuurkanaal, in
het op werkdagen gebruikelijke documentaire-uurtje tussen 19:00 uur
en 19:45 uur een film uit over het product eiderdons, waarvan onder
meer dekbedden en kussens worden vervaardigd. Tal van mensen zijn daar
zeer verrukt van; voor cara-patiënten vormen ze een kleine ramp, die de
lijders daaraan soms tot een dreigende verstikking brengt. Eiderdons
is zo'n product waarover je zelden nadenkt, tenzij je astmalijder bent
en het vooral in Duitsland treft dat de goede hotels hun bedden
hebben voorzien van dekbedden, respectievelijk kussens, van echt
eiderdons. Dat is bepaald geen voordelig product, hetgeen mede te
wijten is aan de relatieve zeldzaamheid van het materiaal.
De geschiedenis van het kleinste kamertje: het closet
De Westdeutsche Rundfunk zendt
op vrijdag 20 februari, 's middags tussen 15:00 uur en 16:00 uur een
nieuwe aflevering van het programma Planet Wissen uit. Het thema is deze keer Das Klosett Die Geschichte des stillen Örtchens.
Till Nassif en Brigitte Pavetic presenteren de uitzending en zullen u
in de loop van dat uur nog menig maal verbaasd doen zijn. De afkorting
WC staat voor het Engelse water closet, een
woord dat sedert 1755 bestaat. Het betreft die kast waarin veelvuldig
een klaterende waterval en ruisende winden te horen zijn. Het
zal niet een onderwerp zijn waar u dagelijks, doorbrengend op de
toiletbril, over nadenkt, maar meer dan twee en een half miljard mensen
van de wereldbevolking hebben niet de beschikking over een adequate
sanitaire inrichting; dat aantal mensen staat voor ruim veertig procent
van de wereldbevolking, en dat is een grof schandaal, vooral vandaag de
dag nu we leven in tijden dat de wetenschap en vooral de technologie
heeft getoond dat huishoudelijke problemen soms met een kleine maar
intelligente ingreep kunnen worden opgelost. En zo en passant dient
daar dan nog aan te worden toegevoegd dat er dagelijks vijf duizend
kinderen sterven als gevolg van ontoereikende hygiëne. Gemiddeld
brengt een mens één jaar van zijn leven op de toiletpot door, maar toch
behoort dit thema normaliter tot de taboesfeer. De presentatoren van Planet Wissen
wagen het er toch op, aangezien de Verenigde Naties 2008 hadden
uitgeroepen tot hetinternationale jaar van de sanitaire
basisverzorging. Zo lichten ze het deksel met betrekking tot tal van
wetenswaardigheden met betrekking tot de historie van het closet. Net
als een vorm van centrale verwarming, beschikten de Romeinen reeds over
met water doorgespoelde gemeenschappelijke toiletten. En
gemeenschappelijk moet men bezien als in onze tijd gemeenschappelijke
douches. Daar kwamen mannen bijeen om hun andersoortige boodschap(pen)
en tegelijkertijd zaken te doen. En
als we nog verder terugkijken, komen we aan de weet dat de Egyptenaren
reeds over een god van de winden (lees: winderigheid) beschikten. Bij
de Assyriërs werden menselijke uitwerpselen zelfs gebruikt als
offergaven. Wilt
u de uitscheidingen van al dat onderzoek meebeleven en vernemen wat er
aan interessants is geboekstaafd, scheidt u zich dan niet af voor een
stoelgang.
Herdenkingsconcert voor Leonard Bernstein (1918-1990) vrijdag 20 februari op radio WDR 3
Op 14 oktober 1990 overleed de
Amerikaanse dirigent en componist Leonard Bernstein: hij was toen 72
jaar. Op de Duitse radiozender WDR 3 wordt op vrijdag 20 februari
tussen 20:05 uur en 22:00 uur een concert uitgezonden in memoriam Leonard Bernstein,
door het WDR Rundfunkorchester onder leiding van Michail Jurowski. Het
programma bestaat uit vijf onderdelen: uitsluitend composities van de
genoemde protagonist uit het vooral Amerikaanse muziekleven, die
overigens op tal van plaatsen in Europa en elders in de wereld eveneens
zijn muzikale sporen heeft nagelaten. Medewerking zal worden verleend door de violist Vadim Gluzman en de zangsolisten Anja Petersen, Eva Aasgaard en Alen Hodzovic. Na de ouverture Candide
wordt nog een fragment uit dit muziekdrama ten gehore gebracht.
Bernstein componeerde deze opera in 1956 (revisie in 1973) op een tekst
van Lillian Hellmann (1905-1984) naar het gelijknamige boek uit 1759
van Voltaire (1694-1778). Dan klinkt als derde onderdeel de Serenade
uit Plato's Symposium. Besloten wordt met twee reeksen fragmenten uit West Side Story,
een musical gecomponeerd voor Broadway in 1957, maar pas tot grote
wereldfaam gekomen door de gelijknamige speelfilm uit 1961 van Jerome
Robbins en Robert Wise. Niet zo lang daarna zei Bernstein eens in een
interview dat hij, terugkijkend vond dat dit stukje muziektheater
"teveel Puccini" zou zijn geworden. __________ Foto: Leonard Bernstein in 1971.
Een stof voor het leven: Linnen, in een Arte-documentaire
Leerzame film Donderdag
19 februari zendt Arte-televisie op het gebruikelijke
documentaire-tijdstip van 19:00 tot 19:45 uur een film uit over de
stof linnen, die inmiddels een hele geschiedenis achter de rug heeft.
Linnen wordt vervaardigd uit vlas- of hennepgaren. Het woord vindt zijn
oorsprong in het begrip lijn
vandaar lijnbaan etc. Linnen wordt voor tal van doeleinden gebruikt,
onder meer in kleding. In de oudheid droegen de mensen veelal gewaden
van linnen, en die gewoonte bleef niet beperkt tot een bepaald volk:
zowel de farao's alsook de oer-christenen droegen gewaden die waren
vervaardigd uit die stof. Grieken en Romeinen verbouwden eveneens vlas
om het voor kledingstukken te gebruiken.
Ontwikkeling Met de ontwikkeling van de mens en zijn 'beschaving' is de stof linnen
mee ontwikkeld tot op de huidige dag. Kenners bevestigen dat er
nauwelijks een cultuurplant bestaat die op zo talrijke manieren kan
worden gebruikt. Voor zitkussens, ter afdekking van de achterzijde van
fauteuils en banken, voor boekbanden en nog veel meer. In
de documentaire worden we meegenomen naar België dat als één der
belangrijkste centra van de vlas-industrie geldt. We krijgen de
verbouw, oogst en de verwerking te zien, onder meer in historisch
filmmateriaal, waarin we een direct beeld krijgen van de situatie zoals
die was in een voor ons 'ver' voorbije periode. Vlasboeren,
handwerkers, wevers en modeontwerpers komen aan het woord over de
betekenis die linnen voor hen heeft.
Herhalingen Regisseuse
Marlinde Krebs heeft voor de Saarländische Rundfunk (SR) deze
documentaire verleden jaar afgerond. Deze zal worden uitgezonden op het
beeldformaat 16:9. Arte-televisie herhaalt in de komende weken deze
film twee keer: op donderdag 26 februari, 's middags om 14:00 uur en op
dinsdag 10 maart om 16:10 uur.
Afbeeldingen 1. Traditionele vlasbewerking op het land. 2. Vlasbewerking als huisvlijt. (Foto van de Saarländische Rundfunk.)
Berggebieden tussen Europa en Azië in drie Arte-reportages
Drie avonden achtereen Arte-televisie startte op maandag 16 februari een nieuwe, driedelige serie met als titel Zwischen Europa und Asien,
waarin bergachtige regio's in grensgebieden tussen die beide
werelddelen worden verkend. Drie dagen achtereen, maandag, dinsdag en
woensdag steeds tussen 19:00 uur en 19:45 uur worden even zo vele
gebieden voorgesteld. Veel
heeft zich in de loop der geschiedenis in die streken afgespeeld. Niet
alleen werden daar veelal de onenigheden tussen de partijen met hun
geheel eigen zeden en gewoonten, en daardoor met tegengestelde belangen
uitgevochten, eveneens werd daar handel gedreven en kwam het tot
allerlei andere vormen van uitwisseling, waardoor in zulke streken toch
een amalgaam van cultuur uit beide achtergronden is ontstaan. Toch is
de eigenheid van de beide streken aan weerszijden van de grens overeind
gebleven.
Kaukasus Als
eerste was de Kaukasus aan de beurt in een film uit 2008 die door Peter
Adler werd gerealiseerd voor de Mitteldeutsche Rundfunk (MDR). Daar
doen de deelnemers aan de speciale expeditie
ter exploratie van de verschillende grensgebieden verrassende
ontdekkingen bij de mensen die in de betreffende gebieden hun
dagelijkse bestaan overeind houden. Dat zijn de problemen van vandaag
de dag, welke worden belicht. Maar in dat gebied ontkomt men niet aan
de verhalen die vroeger zich aldaar zouden hebben afgespeeld: over
Jason en Medea, en de Georgische koning Davit. Daarnaast wordt aandacht
besteed aan het wetenschappelijk belang van de streek, waar relatief
kort geleden ontdekkingen zijn gedaan die voor de paleontologie van
groot belang zijn, aangezien deze meer vertellen over wat er zich bijna
twee miljoen jaar geleden reeds heeft voorgedaan. Deze film wordt herhaald op maandag 23 februari, 's middags om 14:00 uur.
Jamal Dinsdag
17 februari was de aandacht gevestigd op het schiereiland Jamal in het
noordwesten van Siberië. In de eigen taal van de Nenzen, de
oorspronkelijke bewoners van deze streek, betekent de naam Jamal "rand
van de wereld". Deze mensen, die inmiddels de laatste rendier-nomaden
zijn, leven geheel in harmonie met de natuur. In
deze film wordt het gezin Tibitschi voorgesteld: het leeft in een tent
van rendiervellen. Rondom bevindt zich de eindeloze toendra. Het ligt
voor de hand dat hier geen moderne communicatiemiddelen aanwezig zijn
en er evenmin energie bestaat in de vorm van gas en/of elektra. Ze
voorzien in hun levensonderhoud door vissen uit de rivier, daarnaast
plukken ze bessen en paddestoelen. In
hun ongerepte bestaan worden deze mensen echter bedreigd door
bodemschatten: negentig procent van het Russische aardgas bevindt zich
onder de permafrost-grond. En in de 'naaste omgeving' worden steeds
meer boortorens opgericht. Voor
deze film, die evenals de beide andere in 2008 werd gedraaid voor de
MDR, tekenen twee regisseurs verantwoordelijk: Oxana Evdokimova en
Peter Adler. Een herhaling kunt u bekijken op dinsdag 24 februari om 14:00 uur.
Paris in de Oeral De
beide regisseurs, die de film over Jamal hebben gemaakt, zijn ook
degenen, die verleden jaar de laatste van dit drieluik hebben
gerealiseerd. Na de ineenstorting van het Sovjet-imperium proberen de
mensen in de Oeral op allerlei manieren hun leven opnieuw gestalte te
geven in de hoop op die manier het hoofd boven water te houden. Ze
passen zich in tal van deelgebieden van he dagelijks leven aan, echter
zonder daarbij hun tradities overboord te gooien. In het kleine plaatsje Paris heeft men, vanwege de overeenkomst in naam dan ook maar een Eifeltoren gebouwd. Diverse personen komen aan het woord over hun leven en ervaringen, hun wensen, verlangens en hun zicht op de toekomst. Deze laatste aflevering zal worden herhaald op woensdag 25 februari om 14:00 uur. Alle drie afleveringen worden uitgezonden in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9.
Twee gedichten van Nobel-gelauwerde William Butler Yeats (1865-1939)
THE ROSE TREE
'O WORDS are lightly spoken,' Said Pearse to Conolly, 'Maybe a breath of politic words Has withered our Rose Tree; Or maybe but a wind that blows Across the bitter sea.'
'It needs to be but watered,' James Conolly replied, 'To make the green come out again And spread on every side, And shake the blossom from the bad To be the garden's pride.'
'But where can we draw water,' Said Pearse to Conolly, 'When all the wells are parched away? O plain as plain can be There's nothing but our own red blood Can make a right Rose Tree.'
Uit: Michael Robartes and the Dancer (1921)
THE FOOL BY THE ROADSIDE
WHEN all works that have From cradle run to grave From grave to cradle run instead; When thoughts that a fool Has wound upon a spool Are but loose thread, are but loose thread;
When cradle and spool are past And I mere shade at last Coagulate of stuff Transparent like the wind, I think that I may find A faithful love, a faithful love.
WILLIAM BUTLER YEATS (1865-1939) [Nobelprijs Literatuur 1923] Uit: The Tower (1928)
Béla Bartók deze week BBC's 'Composer of the Week'
Tweemaal vijf keer een uur Maandag 16 tot en met vrijdag 20 februari is Béla Bartók (1881-1945) op BBC Radio 3 Composer of the week. Het is niet de eerste keer dat deze bijzondere Hongaar die functie vervult. Zie daartoe ons artikel van 17 juni 2007, opgenomen op het cultuurweblog dat speciaal over het fin de siècle gaat: All art is quite useless van Rond1900.nl. Ook
thans nog betekent het dat deze Britse zender gedurende de eerste vijf
dagen van een nieuwe week een uur aandacht besteedt aan deze componist:
eerst tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd, en laat op de avond
tussen 23:00 uur en middernacht, onze tijd wordt de uitzending van de
middag herhaald. Het
zou kunnen zijn dat we hetzelfde voorgeschoteld krijgen als reeds
anderhalf jaar geleden het geval geweest is, het is echter evenmin
uitgesloten dat er andere stukken uit zijn rijke oeuvre worden
voorgesteld. _________ Foto: Béla Bartók in 1927.
Beethovens Vijfde Symfonie breed uitgemeten in Discovering music op BBC Radio 3
Noodlotsmotief Eén
van de vele legenden, die hardnekkig de ronde zijn blijven doen over
Ludwig van Beethoven (1770-1827) is dat hij over de eerste noten van
zijn Vijfde Symfonie zou hebben gezegd: "Zo klopt het Noodlot aan de
deur." Deze opening wordt sedertdien steevast als noodlotsmotief gekwalificeerd.
Wie
zich voor meer interesseert dan alleen de consumptie van die symfonie,
doet er goed aan op zondag 15 februari, 's avonds tussen 18:00 uur en
19:30 uur BBC Radio 3 in te schakelen om dan in het programma Discovering music
meer aan de weet te komen dan alleen de opeenvolging van de
verschillende delen. De gehele symfonie wordt aan het slot van de
uitzending wel door het BBC Symphony Orchestra onder leiding van Grant
Llewellyn uitgevoerd, maar voordien wordt er gerepeteerd, er ontstaan
discussies over puur technische kwesties, doch daarbij blijft het niet.
Meestal ik heb nu eenmaa niet alle afleveringen gezien draagt zo'n
benadering bij tot veel meer dan alleen aanvullende informatie over de
compositie in kwestie, en dat maakt het draagvlak van het programma tot
meer dan een muziekprogramma, maar tot een cultureel zeer breed
geschakeerd gebeuren. Mede daarom zouden we het van harte in uw
belangstelling willen aanbevelen.
Als de nood aan de man is Het
ZDF zendt op zondag 15 februari 's avonds tussen 18:30 uur en 19:00
uur een reportage uit over de zogeheten één euro winkels. In de nacht
op maandag, tussen 01:25 en 01:55 uur wordt de film nogmaals
uitgezonden. In
diverse landen van ons werelddeel zijn de laatste jaren winkels geopend
waarin alle uitgestalde goederen voor de somma van één euro te koop
zijn. Wie zal zich erover verbazen dat juist deze zaken de laatste
maanden floreren als nooit tevoren? Het
is dan ook ietwat wonderlijk dat in de begeleidende tekst die de
ZDF-reportage aankondigt, er de zin staat: "Ondanks alle financiële
malaise floreren de spotgoedkope één euro winkels."
1 voor elk artikel
Voor de hand liggend Hoewel
dat correct Nederlands is, kun je toch alleen maar de wenkbrauwen
fronsen, aangezien het juist dankzij alle financiële malaise is dat die
winkels het nu zo extra goed doen. Weliswaar is er altijd ruimte voor
dergelijke zaken, maar nu de mensen minder te besteden hebben enerzijds
en daarnaast zo veel mogelijk willen besparen, is de run op goedkope
goederen uiteraard alleen maar groter geworden en deze zal de
eerstkomende tijd zeker verder groeien. Als
kanttekening dient daarbij te worden geplaatst dat men in die zaken
niet al te beroerde spullen mag aanbieden en dat is helaas niet
zelden het geval geweest: tussen aanvaardbare, respectievelijk goede en
uitstekende artikelen bevindt zich niet zelden de meest vreselijke
troep die eigenlijk niet verder mag komen dan de vuilstort.
Bijverschijnsel De
enige vraag die zich opdringt is, hoe lang de eigenaren artikelen voor
die lage prijs (kunnen) blijven verkopen als de vraag steeds toeneemt.
Of de toeleveranciers zien hun kans schoon en dumpen steeds meer troep
of er zal meer moeten worden neergeteld voor dezelfde artikelen. Ik heb zelf wel eens in een zaak, die eerst een één euro winkel was, maar na enige tijd verderging als Alles voor 2,50,
kunnen vaststellen dat veel van dezelfde goederen waren blijven liggen
en zo in zeer korte tijd letterlijk van de ene dag op de andere
honderd vijftig procent in prijs waren gestegen. Dus geldt in deze zaken, nog meer dan gebruikelijk, dat men goed moet uitkijken en de aankopen weloverwogen moet blijven doen.
De digitale televisiezender Holland Doc,
die zich in tegenstelling tot datgene wat de naam van het instituut
doet vermoeden niet tot de regio Holland beperkt, zendt op zondag 15
februari 's avonds tussen 20:01 uur en 20:20 uur de typografische film Beautiful world uit.
Het is een rolprent met uitsluitend tekst. Grote denkers en kleine(re)
goden op het gebied der filosofie komen aan bod met hun uitspraken,
maar daarnaast is er evenveel aandacht voor wat kunstenaars in
lettercombinaties woorden en zinnen, zeg maar ten beste hebben
gegeven. Deze worden afgewisseld met (reclame)boodschappen, titels van
boeken en logo's, filmteksten, en zeer up to date: spam. De treurige conclusie is volgens de zender dat alles in onze wereld is gekoppeld aan economische belangen. Wie
zich van de inmiddels middelbare, en zeker van de oudere, generatie
de Vietnam-oorlog herinnert, weet ook nog wel dat deze uitsluitend om
economische belangen werd gevoerd, en het gtevolg was een tijdelijke
economische crisis die zich uitte in een volkomen ten onrechte
zogenoemde oliecrisis en met de beschuldigende vinger werd gewezen in
de richting van de oiliesjeiks, die echter niet zo veel te verwijten
viel, aangezien zij traditioneel in dollars werden betaald en zij die
steeds verder 'zakkende' dollar niet meer op dezelfde waarde wilden
accepteren. Deze korte, maar krachtige en veelzeggende film zal nog worden herhaald op hetzelfde digitale kanaal op: maandag 16 februari om 21:30 uur woensdag 18 februari om 18:15 uur donderdag 19 februari om 21:15 uur vrijdag 20 februari om 23:15 uur
De zegetocht van James Watts vuurmachine zondag in ZDF's <>Terra X
Met vallen en opstaan In
de serie historische documentaires van het Zweite Deutsche Fernsehen
(ZDF) wordt zondag 15 februari, 's avonds tussen 19:30 uur en 20:15
uur, een nieuwe aflevering uitgezonden, die de stoommachine als thema
heeft. De uitvinder van dit gecompliceerde 'apparaat' is groot geworden
in een gezin waarvan de vader een kleine werkplaats dreef waar
reparaties aan schepen werden verricht. Verder werden er
navigatieinstrumenen gemaakt.
De
jongen onderging die omgeving als een paradijselijke toestand en
verbleef zoveel mogelijk in die ruimte, waardoor al heel snel bleek dat
hij 'het in de vingers' had. In
de documentaire wordt nader ingegaan op het werk dat die James Watt
heeft verricht en met welke tegenslagen hij te kampen had, maar deze
uiteindelijk ondanks bedrijfsspionage, concurrentie en chronische
geldnood wist te realiseren met behulp van een invloedrijke
geldschieter die partner werd. ___________ Foto: ZDF, Terra X
Der Wildschütz van Albert Lortzing zondag op WDR 3 Radio
Versie uit 2005 van de Kölner Oper In het programma Bühne: Radio
van de Westdeutsche Rundfunk (WDR) wordt op zondag 15 februari tussen
20:05 uur en 23:00 uur een uitvoering de ether in gezonden van de
opera Der Wildschütz oder Die Stimme der Natur
van Albert Lortzing (1801-1851). Het Gürzenich Orchester (Keulen) wordt
gedirigeerd door Enrico Dovico. Details met betrekking tot de
enscenering en de optredende solisten zijn te vinden op het betreffende
deel van de website van de WDR. Albert
Lortzing was niet alleen componist, maar ook acteur en zanger. Hij
geldt als de belangrijste representant van de zogeheten Spieloper, die is ontstaan uit het al oudere Singspiel; vergelijkbaar met de Franse opéra comique, In
een periode van zo'n kwart eeuw en dat is de helft van zijn leven
heeft Albrt Lortzing in totaal negen opera's gecomponeerd. Daarvan zijn
Zar und Zimmermann uit 1837, Undine uit 1845 en Der Wildschütz uit
1842 de bekendste drie. Laatstgenoemd werk is een muziekdrama in drie
bedrijven op teksten van de componist zelf, op basis van het
theaterstuk Der Rehbock uit 1815 door August von Kotzebue (1761-1819). De
opera werd voor het eerst gepresenteerd op oudejaarsdag van het jaar
1842 in Leipzig. Pas acht jaar na het overlijden van de componist werd
dit stuk muziektheater in New York (1859) opgevoerd en nog weer,
relatief veel, later in Londen (1895).
Het verhaal De
handeling is gesitueerd in Zuid-Duitsland rond 1800. De al wat oudere
dorpsschoolmeester Baculus viert zijn verloving met de veel jongere
Gretchen, maar verneemt dan dat Graaf Eberbach hem wegens stroperij
heeft ontslagen. Gretchen doet het voorstel om bij de graaf te gaan
bemiddelen, maar dan dienen zich twee jongemannen aan verklede
vrouwen: barones Freimann, zuster van de graaf, samen met haar
kamermeisje. Niet alleen wil de barones haar broer verrassen, nadat ze
hem lang niet heeft gezien, maar ze wil ook de haar toebedeelde
echtgenoot Baron Kronthal aan een kritische blik onderwerpen. Ze
biedt aan in plaats van en tevens als Gretchen naar de graaf te gaan. Intussen
probeert Baculus de gunst te winnen van de gravin, die helemaal opgaat
in de wereld van de Griekse tragedie. Tegelijkertijd proberen de graaf
en de baron die weer de broer van de gravin is Gretchen voor zich
te winnen. De schoolmeester toont zich bereid Gretchen af te staan voor
de somma van vijfduizend Taler. De volgende ochtend het is dan de
verjaardag van de graaf komt er een einde aan de verwikkelingen als
Baculus de echte Gretchen aan de graaf voorstelt. De amoureuze
neigingen worden dan verontschuldigd met 'de stem der natuur'. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Albert Lortzing. 2. Drama-auteur August von Kotzebue.
Op zaterdag 14 februari, tussen 20:15 uur en 21:00 uur wordt door Arte-televisie een nieuwe aflevering gepresenteerd in de reeks 360 Geo Reportage. Deze keer is de aflevering getiteld Postbote im Himalaya.
Het leven van een postbode Dilip Kumar, die tevens boer is in het dorp
Dankhar dat op vierduizend meter hoogte boven het Spiti-dal in de
Himalaya ligt, wordt in kaart gebracht in deze film. Het
betreft een Duits-Franse coproductie uit 2007 met een lengte van 43
minuten voor Arte, gerealiseerd door Ines Possemeyer. Zij laat daarin
zien hoe Dilip Kumar met zijn vrouw en zes dochters leeft en overleeft
in het schrale grensgebied van India naar Tibet. Ieder dag opnieuw moet
hij een steile weg van tien kilometer afleggen naar het postkantoor in
het dal. En het is de bedoeling dat hij iedere dag de post bezorgt,
maar daar blijft het niet bij: hij brengt dan ook enveloppen en
postzegels mee, en tevens geld. Aangezien de meeste mensen in het
bewuste gebied analfabeet zijn, leest hij hun de brieven ook nog voor.
Het ligt voor de hand dat hij dan tevens een antwoord zal opstellen en
weer 'op de post' zal doen. Maar
in een gebied dat met enige regelmaat wordt geteisterd door
aardverschuivingen is dat niet altijd mogelijk die taak naar behoren te
vervullen en als het dorp weken lang van normaal postverkeer is
afgesneden, kan hij helemaal niets van zijn werk realiseren. In de
zomer van 2007 is het voor Dilip nog moeilijker dan anders: hij wil
erbij zijn als de Dalai Lama binnen enkele dagen in de omgeving zal
komen. Gelukkig is er een plaatselijke godheid die de voorspelling doet
dat de weersomstandigheden hem gunstig gezind zullen zijn. Deze
fascinerend en in menig opzicht voor ons westerlingen min of meer
vergiftigd door steeds nieuwe ontwikkelingen in de technologie een
leerzame reportage zal op zondag 22 februari om 18:05 uur worden
herhaald.
Jevgeni Onegin rechtstreeks vanuit New York op Radio 4 en BBC Radio 3
Zaterdag 14 februari, 's avonds
direct na 19:00 uur, presenteert zowel de Nederlandse klassieke
muziekzender Radio 4, alsook BBC 3 Radio, rechtstreeks vanuit de
middagvoorstelling in New York waar het dan 13:00 uur is de opera Jevgeni Onegin van Pjotr Iljitsj Tsjakovski uit. Radio 4 doet dat in het kader van het programma Opera live, BBC Radio 3 doet het in Opera on 3: Live from the Met. Op 11 januari heb ik op de Nederlandse fin de siècle site All art is quite useless van Rond1900.nl een uitgebreid artikel over dit muziekdrama geplaatst, dat u kunt raadplegen voor het verhaal. Op de site van BBC Radio 3 kunt u de rolverdeling vinden zoals die voor zaterdagmiddag in New York is voorbereid.
Geheimen in het Siberische ongerepte ijs zijn van onschatbaar wetenschappelijk belang
Nog ongerepte IJszee Arte-televisie zendt op vrijdag 13 februari tussen 19:00 uur en 19:45 uur een documentaire uit onder de titel Geheimnis im sibirischen Eis.
Daarin wordt een tocht getoond die tal van geïnteresseerden, onder wie
wetenschapper Wolfgang Karg, hebben gemaak naar de al duizenden jaren
ongerepte Siberische ijszee El'Gygytgyn in de hoop daar meer informatie
te kunnen verzamelen over de ontwikkeling van het klimaat en zijn
veranderingen in de loop der tijden.
Een kwart van het noordelijk halfrond Een
vierde gedeelte van het landoppervlak van de noordelijke hemisfeer
bestaat uit ijs. Nu de klimaatveranderingen sneller voortschrijden dan
werd verwacht althans door het gros van de mensen , is het van
belang te weten welke die tot in detail zullen zijn, aangezien deze op
tal van fronten gevolgen zullen hebben. Niet alleen in het poolgebied
is de bodem een ijsvlakte, ook in het hooggebergte en in delen van de
middelhoge bergstreken is veel aan ijsbodem te vinden. Als gevolg van
die opwarming van de aarde smet de ondergrond en daardoor is het zelfs
niet ondenkbaar dat gebergen zullen uiteenvallen. En als het zover komt
dat al het bestaande aan ijsvlakten zal zijn gesmolten kunnen, hier en
daar zelfs catastrofale, gevolgen niet uitblijven: het gehele
ecosysteem zal instorten.
Herhaling De
documentaire, die in opdracht van de Mitteldeutsche Rudfunk (MDR) in
2008 gereedkwam, werd geregisseerd door Jörg Poppendieck. De film wordt
uitgezonden in HD-kwaliteit, op het formaat 16:9 Volgende week,
eveneens op vrijdag, wordt de rolprent nog eens uitgezonden in de
vroege middag tussen 14:00 uur en 14:15 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Het El'Gygytgyn-Meer in Siberië vanuit de lucht gezien. 2. Sfeerplaatje van het poolgebied nu.
Achtste Symfonie van AntonÃn Dvořák in februari nog tweemaal op Mezzo-televisie
Binnen acht dagen Vrijdag 13
februari presenteert de klassieke muziekzender Mezzo, gedurende de
laatste drie kwartier van de avond dus vanaf 23:15 uur opnieuw een
uitvoering van de Achtste Symfonie van Antonín Dvořák, uit te voeren
door the Los Angeles Philharmonic onder leiding van Zubin Mehta. In
2008 werd deze symfonie in die versie reeds diverse keren door
Mezzo-televisie uitgezonden, en daarover hebben we bericht op de aan deze site min of meer gelieerde muzieksite Tempel der Toonkunst, in een artikel van 2 juli dat jaar. Daarin hebben we tevens een toelichting op het muzikale gebeuren in die compositie opgenomen. Op zaterdag 21 februari zal de vooralsnog laatste uitzending van deze versie van Dvořáks Achtste door Mezzo-televisie worden gerealiseerd, vanaf 19:35 uur.
Andere uitvoering In het radioprogramma Das Sonntagskonzert
van NDR Kultur, wordt op 15 februari, tussen 11:00 uur en 13:00 uur een
concert verzorgd door het NDR Sinfonieorchester onder leiding van
chef-dirigent Christop von Dohányi. Na de Metamorphosen voor 23 strijkinstrumenten uit 1945 van Richard Strauss (1864-1949) en een fragment uit de opera Wozzeck van
Alban Berg (1885-1935) gecomponeerd tussen 1914 en 1922, en voor het
eerst uitgevoerd in 1925 zal dit optreden worden afgesloten met
eveneens de Achtste Symfonie van Antonín Dvořák.
Barokopera Amsterdam treedt binnen een week drie keer op met een Purcell Gala
In drie windstreken van ons land Op
vrijdag 13 februari, om 20:00 uur is in het Muziekcentrum van Enschede
de eerste van drie inhoudelijk gelijke Purcell Gala's, welke onder het motto Koning, Kerk en Kroeg: Een reis door het Londen van de 17de eeuw
door de Barokopera Amsterdam binnen een week zullen worden gegeven in
respectievelijk het oosten, het westen en het noorden van het land. Van
de drie voorstellingen is die op zondagochtend vanaf 11:00 uur in het
Concertgebouw Amsterdam reeds uitverkocht. Dan wordt echter op Radio 4
een rechtstreekse uitzending gerealiseerd. De
korte reeks van drie voorstellingen wordt op woensdag 18 februari,
vanaf 20:15 uur, in het Cultuurcentrum De Oosterpoort te Groningen
afgerond. Het
is doordat de name Händel, Haydn en Mendelssohn zo prominent met het
jaar 2009 in verband gebracht worden hier en daar wellicht niet
helemaal doorgedrongen dat de inmiddels lopende twaalf maanden tevens
als Purcell-jaar fungeren. Deze muzikale Engelsman, die er een deugd
van maakte veel muziektheatrale scheppingen aan welwillende toehoorders
te schenken, werd in 1659 geboren en overleed in 1695, en is daarmee de
oudste van de vier toonkunstenaars, wier namen worden verbonden aan het
negende jaar van de eenentwintigste eeuw.
Verbluffende veelzijdigheid Frédérique
Chauvet, die al meer dan drie decennia van diverse muzikale markten
thuis is, en dat niet alleen in haar studieplaatsen Versailles en Den
Haag heeft zich met nadruk toegelegd op de zogenaamde oude muziek;
zij heeft de muzikale leiding op zich genomen van dit Barok-opera
project waarin de tijd(geest) van Purcell het publiek muzikaal en
aanschouwelijk naderbij gebracht moet worden.
David
Prins zorgde voor de Nederlandse tekst en de mise en scène.
Ontwerpstudio R U I M, Sigrid van Kleef en René van der Leest hebben,
in samenwerking met Cédric Pradel de kostuums ontworpen. Juul Muller
tekent verantwoordelijk voor de taalcoaching. Als
vocale solisten treden op Wendy Roobol, sopraan; Ina Boonen,
mezzosopraan; Gunther Vandeven als countertenor; Joost van Velzen,
tenor; en Pieter Hendriks, bariton. Instrumentaal werken mee de zes violisten Foskien Kooistra, Jan-Pieter van Coolwijk, BarbaraErdner
en Annabel Ferdinand, Laura Frenkel en David Rabinovitch; de enige
altviool is in handen van Nicolette Moonen. Voorts horen we op
barokhobo afwisselend met blokfluit Diego Nadra en Gilberto Caserio.
Vier musici vormen samen het continuo: de klavecinist Guilliermo
Brachetta, theorbespeelster Elly van Munster; Bob Smith doet het met de basse de violon, en met een fagot sluit Wouter Verschuren de rijen. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Henry Purcell. 2. Scène uit de Purcell Gala: King Arthur. Foto: Hans Hijmering. 3. Dirigente Frédérique Chauvet.
In het populair wetenschappelijke programma Abenteuer Wissen
van het tweede publieke Duitse televisienet wordt op woensdag 11
februari, 's avonds tussen 22:15 uur en 22:45 uur het thema gif(t)
behandeld. Daarin komen de beide kanten van de medaille aan bod: zowel
die waarin het gif ten kwade wordt aangewend, zoals binnen
machtsconstructies en aanverwante structuren. Voor de goede orde: dan
hebben we het wel over gif als werkzame stof en niet een eventueel
sluipende invloed die uitgaat van allerlei handelingen ten kwade van
derden. Maar
tevens in een andere context kan een gif(t) dodelijk zijn, bij
voorbeeld door middel van een verkeerde dosering, en dan is er eveneens
sprake van een machtssituatie, doch die is niet per definitie
vergelijkbaar met politieke, respectievelijk economische macht. Maar
een stof als botox die tegenwoordig veel wordt gebruikt, is ook
afkomstig van een zwaar vergif: botulinumtoxin. En
wat te denken van mensen die plannen smeden voor een (of meer)
moord(en). In veel gevallen zijn het vrouwen die gebruik maken van gif
als ze een dergelijk snood plan ook daadwerkelijk ten uitvoer brengen.
levisienet wordt op woensdag 11
februari, 's avonds tussen 22:15 uur en 22:45 uur het thema gif(t)
behandeld. Daarin komen de beide kanten van de medaille aan bod: zowel
die waarin het gif ten kwade wordt aangewend, zoals binnen
machtsconstructies en aanverwante structuren. Voor de goede orde: dan
hebben we het wel over gif als werkzame stof en niet een eventueel
sluipende invloed die uitgaat van allerlei handelingen ten kwade van
derden. Maar
tevens in een andere context kan een gif(t) dodelijk zijn, bij
voorbeeld door middel van een verkeerde dosering, en dan is er eveneens
sprake van een machtssituatie, doch die is niet per definitie
vergelijkbaar met politieke, respectievelijk economische macht. Maar
een stof als botox die tegenwoordig veel wordt gebruikt, is ook
afkomstig van een zwaar vergif: botulinumtoxin. En
wat te denken van mensen die plannen smeden voor een (of meer)
moord(en). In veel gevallen zijn het vrouwen die gebruik maken van gif
als ze een dergelijk snood plan ook daadwerkelijk ten uitvoer brengen.
Cultuurspectrum
