Helvetia in de schaduw der lawines ' documentaire tweemaal op Arte-tv
Record In februari 1999 werd
Zwitserland geconfronteerd met circa duizend lawines, hetgeen neerkomt
op gemiddeld bijna dertig per dag. Sedert het begin van de
wetenschappelijke weerkunde zeg maar: gedurende de achter ons
liggende drie eeuwen was dat aantal niet voorgekomen. Tijdens die
bewuste maand hebben, als gevolg van dat enorme aantal lawines
'slechts' zeventien mensen hun leven verloren.
Het
meest opvallende element aan die ongelukken met slachtoffers was dat
het in alle gevallen toeristen betrof en dat al dezen zonder
uitzondering gewoon buiten op straat werden getroffen, of als gevolg
van onder zo'n lawine bedolven appartement zijn omgekomen.
Documentaire Arte-televisie toont op vrijdag 20 maart, tussen 19:00 uur en 19:45 uur, de documentaire Im Schatten der Lawinen.
Daarin wordt getoond wat er sedert die gedenkwaardige maand in 1999 is
gebeurd, en heel speciaal in Evolène en Biel/Selkingen, waar de
gevolgen van tien jaar geleden tot op de huidige dag worden gevoeld en
ook merkbaar zijn. Met nadruk wordt gewezen op het feit dat er nu
weinig of niets meer over is van de solidariteit, die onmiddellijk na
de ramp bestond.
Het
is een Zwitsers-Franse coproductie van 43 minuten, die onlangs is
gereedgekomen, en die door Gieri Venzin is gerealiseerd voor Arte en de
Zwitserse omroep SSR. De film, die op het beeldformaat 16:9 zal worden
uitgezonden, wordt op vrijdag 27 maart, vanaf 09:10 uur 's ochtends
door Arte-tv herhaald. ____________ Afbeeldingen 1. Voorbeeld van een lawine. 2. Restanten van een lawine, gewoon langs de weg.
Pastiche-opera van onder meer Händel donderdagmiddag op BBC Radio 3
Coproductie Niet alleen, maar wel heel duidelijk, laat BBC Radio 3 ons merken dat 2009 het Händel-jaar is. Dat wordt mede gemanifesteerd
in de uitzending van tal van opera's van Georg Friedrich Händel
(1685-1759), waaronder diverse die we zelden te horen krijgen, en die
zullen na het Händel-jaar ook wel weer vooral als muzikale
muurbloempjes dienst dien. In het muziekprogramma Afternoon on 3 wordt tijdens de aflevering Händel operas 2009 op donderdag 19 maart tussen 15:00 uur en 18:00 uur een uitvoering gerealiseerd van de opera Muzio Scevola die als pasticcio geldt.
Händel heeft hiervan het laatste bedrijf van de drie geschreven, het
eerste is van de hand van Filippo Amadei (ca. 1665-ca. 1725) die naast
componist ook eerste cellist van het opera-orkest was, het tweede stamt
uit de pen van Giovanni Bononcini (1670-1747). Het ontstaan van dit
specifieke werk heeft een geheel egen geschiedenis. Dat opera-theater
had drie eigen componisten, waarvan men aannam dat vooral Bonincini en
Händel elkaar niet verdroegen. En die door het publiek volstrekt
overdreven vete zorgde ervoor dat het publiek in twee kampen verdeeld
raakte, waarvan de éne groep meende dat meneer Händel heel ver in de
schaduw van Bonincino bleef, en de andere groep de stellige overtuiging
was toegedaan dat Bonincini zelfs niet goed genoeg was om Händel zelfs
maar tijdens het componeren bij te lichten. De
Academy kwam zoiets wel van pas, aangezien het de belangstelling voor
opera levendig hield. Daarom werd besloten dat de drie huiscomponisten
hun krachten maar eens moesten meten met hetzelfde werk. Dat werd een
ongelijke strijd doordat Händel nu eenmaal altijd op een veel hoger
plan componeerde. Het bleek alleen al uit de ouverture die
laatstgenoemde had geschreven. Het
publiek was kennelijk ingenomen met deze coproductie, aangezien er tot
aan het einde van het seizoen elf uitvoeringen werden gegeven. Er
bestaat literatuur waarin deze opera uitsluitend aan Händel wordt
toegeschreven, maar in de onlangs verschenen nieuwe, Duitse biografie
door Franz Binder staan met betrekking tot dit stuk muziektheater de
juiste feiten vermeld. Waarschijnlijk wordt het stuk in de huidige tijd
niet als een volwaardige opera beschouwd en al zeker niet in
combinatie met de naast Papa Bach (1685-1750) belangrijkste
barokcomponist uit de geschiedenis aangezien in vrijwel geen enkel
naslagwerk over het genre een beschrijving staat of zelfs maar een
vermelding in de opsomming van alle werken voor het muziektheater. Rolf
Faths Opernlexikon daarentegen vermeldt de opera wel, noemt ook twee
andere namen naast Händel, maar bij hem staat als schepper van de
eerste akte Filippo Mattei in plaats van Amadei
iets dat andere lexicografen eveneens hebben gedaan. Voorts noemt hij
de librettist, Paolo Antonio Rolli (1687-1765), alsmede plaats en datum
van de première: Londen, 26 april 1721. Binder noemt daarvoor echter de
vijftiende van diezelfde maand. Rolli heeft als uitgangspunt een
verhaal van Silvio Stampiglia genomen. Over die laatste schrijver is
relatief weinig bekend, en hij komt niet alleen niet voor op een
informatiebron als Wikipedia, maar hij komt evenmin voor in het
register van de opgemelde, hiernaast afgebeelde biografie door Franz
Binder. In Richard Streatfeilds Händel-boek, uitgegeven door de
Princeton University in 1964 zoeken we deze schrijver eveneens
tevergeefs. De grote, inmiddels klassieke, Händel-autoriteit de in
1926 geboren musicoloog Howard Chandler Robbins Landon noemt deze
daarentegen wel. ___________ Franz Binder: Georg Friedrich Händel Sein Leben und seine Zeit. 238 pag. en foto-katern op kunstdruk; paperback in de reeks dtv premium Biografie. Deutscher Taschenbuch Verlag, München, februari 2009. ISBN 978-3-423-24710-8. ____________ Afbeeldingen 1. Georg Friedrich Händel in 1733, geschilderd door Balthasar Denner (1685-1749). 2. Voorplat van de in februari verschenen Händel-biografe van Franz Binder.
Canadese liefdesgeschiedenis donderdagavond op TV5 Monde
Terugblik biedt nieuw perspectief Donderdag 19 maart presenteert TV5 Monde de Canadese speelfilm Le secret de ma mère uit 2008, geregisseerd door Ghyslaine Côté.
Het
is 1 januari als in Montréal diverse mensen in een rouwkamer
bijeenkomen om afscheid te nemen van een man in de zeventig, die de
naam Jos draagt. Familie, vrienden en kennissen houden zich
aanvankelijk rustig, zoals dat in een relatief sombere omgeving en de
daarbij behorende sfeer past. Maar dan komen de herinneringen los en
vertelt de één na de ander belevenissen waarin de overledene een rol
speelt, en die worden in flashbacks aan de kijker voorgesteld.
Genuanceerd geheel Het
totaal is nogal genuanceerd en speelt zich af tussen aan de ene kant
anekdotische voorvallen, maar daar staan weer absurde verhalen
tegenover. Ook een nuchtere verhaal vindt hierin zijn plaats evenals
situaties die, vooral binnen het gebeuren van literatuur en film als
zwarte komedie worden gekwalificeerd. Dat alles tezamen zorgt ervoor
dat de weduwe en de dochter van de overleden Jos een heel andere kijk
op hun vader krijgen. Dat dit alles toch als liefdesgeschiedenis kan
worden gezien, is mede te danken aan de overtuigende presentatie door
de acteurs en de sterke dialogen.
We zien Ginette Rebo, Joëlle Morin, Céline Bonnier en David Boutin. De film wordt donderdag tussen 21:00 uur en 22:35 uur uitgezonden.
De laatste dag van president Abraham Lincoln in documentaire op Arte-televisie
Duitse productie Tijdens de avond van woensdag 18 maart presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie een tweedelige documentaire getiteld Lincolns letzter Tag.
Het betreft hier een film over de levens van president Abraham Lincoln
(1809-1865) en diens jonge moordenaar John Wilkes Booth (1838-1865). Het eerste deel Das Attentat zal worden uitgezonden tussen 21:00 uur en 21:50 uur, de tweede helft Reise in die Unsterblichtkeit volgt direct daarna, vanaf 21:50 tot 22:45 uur.
Een herhaling van deel één is te zien op dinsdag 31 maart, 's ochtends
om 09:55uur. Ook dan wordt deel twee direct in aansluiting daarop
uitgezonden vanaf 10:45 uur. Het
verhaal over die beide levens wordt in deze Duitse documentaire uit
2008 van Wilfried Hauke gedraaid voor de Norddeutsche Rundfunk in
parallelle handelingen verteld. Gedurende de eerste drie decennia van
Lincolns leven zijn er echter totaal geen overeenkomsten tussen hem en
zijn latere moordenaar, aangezien de latere zestiende president van de
Verenigde Staten in 1809 werd geboren, John Wilkes Booth daarentegen
pas in 1838.
De moord Op
(goede) vrijdag 14 april was Abraham Lincoln aanwezig bij een
voorstelling in het Ford's Theater, een schouwburg in Washington. Booth
schoot de president in het achterhoofd, die daarop
de volgende dag overleed. De dader wist te ontkomen en slaagde erin
zich twaalf dagen schuil te houden, onder meer in een tabaksschuur in
Virginia, waar hij alsnog werd opgespoord. Hij weigerde zich over te
geven, en omdat men vreesde dat hij vanuit die schuur het vuur op de
hem belegerende beambten zou openen, is Booth door het kordate optreden
van een sergeant van de cavalerie door een kier in de schuur
neergeschoten. Booth was op fatale wijze getroffen en is enkele uren
later overleden. heeft hij een openbare terechtstelling kunnen ontlopen.
Censuur Deze
John Wilkes Booth is de geschiedenis ingegaan als een zware psychopaat,
maar de feiten omtrent zijn leven zijn lange tijd achtergehouden, en
dat kon doordat al zijn papieren door de federale overheid inbeslag
genomen werden en vervolgens onderhevig waren aan censuur. In 1972
heeft de Amerikaanse schrijfster Jan Jordan over het leven van JW Booth
een roman gepubliceerd, die is gebaseerd op overgeleverde feiten. De roman, Dim the Faring lamps,
schetst het weliswaar turbulente, maar toch ook verrassende leven van
Booth, maar weet het eveneens te plaatsen in het juiste kader van zijn
enorme teleurstelling omtrent de verovering tijdens de grote
Burgeroorlog van het Zuiden, dat hij door zijn inspanningen hoopte
nieuw leven te kunnen inblazen. Zijn laatste, niet bepaald heroïsche,
doch ongetwijfeld als zodanig bedoelde daad, maakt daarvan onderdeel
uit. ____________ Afbeeldingen 1. Portret van Abraham Lincoln. 2. John Wilkes Booth, de moordenaar van de president. 3. Uitbeelding van de moord in de schouwburg te Washington. 4. Afbeelding op de omslag van Jan Jordans roman over het leven van John Wilkes Booth.
De das op het Duitse eiland Rügen is nader bekeken en gefilmd voor NDR-televisie
Fabeldier Das Op
woensdag 18 maart wordt in het avondprogramma van de Duitse
televisiezender Norddeutscher Rundfunk (NDR) een nieuwe aflevering
gepresenteerd van de reeks Expeditionen ins Tierreich. Deze keer wordt het 'fabeldier' de das behandeld, en wel in een heel bijzondere omgeving: het eiland Rügen. In
sprookjes en fabels komen we de das al eeuwen lang tegen, en in de
tiendelige reeks Nederlandse kinderboeken van A.D. Hildebrand over
Bolke de Beer speelt Doris Das eveneens een rol van betekenis. Doch
bijna niemand schijnt over ware kennis omtrent dit type marter te
beschikken. Dierenfilmer Günter Goldmann is met de camera dit schuwe
dier gevolgd, dat in de programmatoelichting van de NDR Meister Grimbart
wordt genoemd. Daardoor krijgen we een veel beter beeld van wat het
dier zoal onderneemt aan avondlijke tochten en wat hij aan trucs in
huis heeft om aan eten te komen. Eens per jaar krijgt een das jongen,
soms tot wel zes stuks. Günter Goldmann is erin geslaagd te filmen hoe
liefdevol de Moeder Das met haar kroost omgaat.
Onderzoek van biologe Biologe
Gertrud Walliser onderzoekt eveneens het leven van de das, maar dan
meer voor het verkrijgen van wetenschappelijk inzicht. Ook zij heeft de
nodige nachtelijke tochten ondernomen om het gewenste 'plaatje'
compleet te maken. Een van de dingen die zij wilde weten was, welke
veranderingen in het leven van de das op Rügen heeft plaatsgegrepen
nadat de beide Duitslanden zijn herenigd. Wat ze heeft ontdekt, is
onder meer dat de das uitstekend kan leven met het 'boerenbedrijf' en
dat het dier geen last schijnt te hebben van de nabije aanwezigheid van
mensen, maar dat de aanleg van steeds meer wegen wel een probleem voor
het dier vormt. Deze natuurdocumentaire wordt via de NDR uitgezonden op woensdag 18 maart, tussen 20:15 uur en 21:00 uur. ____________ Afbeeldingen 1. De goedmoedige, schuwe das op Rügen. (Foto: NDR Fernsehen.) 2. De krijtrotsen van het eiland Rügen. (Foto: NDR Fernsehen.)
Duits tv-raad-spel Ich trage einen groÃen Namen zondags SWR; woensdags NDR-televisie
Wie is de beroemde voorouder? In
principe elke zondag in de vooravond tussen 18:15 uur en 18:45 uur
wordt op de Duitse televisiezender SWR (Südwest Rundfunk) het raad-spel
Ich trage einen großen Namen gepresenteerd door WielandBackes,
die op dezelfde zender waar hij in 1973 tevens zijn carrière is
begonnen elke vrijdag 's avonds tussen 22:00 uur en 23:30 uur het
praatprogramma Nachtcafé[1]
leidt, dat ooit door hemzelf van de grond werd getild. Zijn manier van
presenteren is uniek en wel zodanig dat hij daarmee alle andere
gastheren en gastvrouwen van alle overige Duitse praatprogramma's die
onnodigerwijs vrijwel alle als talk show
worden gekwalificeerd en waarin door sommige presentatoren al op even
overbodige wijze nogal wat wordt afgebruld ver achter zich laat. Deze
man is mede daardoor de geschikte gastheer voor Ich trage einen großen Namen. Woensdag
's avonds laat, tussen 23:30 uur en middernacht, wordt de uitzending
van zondag herhaald, maar dan in het 'derde programma' van de
Norddeutsche Rundfunk (NDR).
Formule De
formule is vrij simpel: drie, meestentijds door het medium televisie,
bekende Duitsers moeten raden wie hun als gast wordt voorgezet Het
enige dat ze van tevoren te horen krijgen is een stuk muziek uit de
betreffende periode. Tijdens die muziek wordt voor de kijkers thuis
die niet het geduld hebben mee te raden de naam van de beroemde
voorouder op het scherm getoond.Wieland
Backes ontvangt de gast en laat de teamleden raden. Als die door de
antwoorden die in principe uit Ja of Nee bestaan dreigen af te
dwalen, grijpt een loods in met een tip. Aan het eind van de sessie
beroemde persoon geraden of niet vertelt de loods in het kort nog via
een minibio één en ander over de gezochte. Heel
wat beroemde protagonisten zijn zo via hun directe of indirecte
nazaten in dat programma hetgeen al enige decennia bestaat de
revue gepasseerd: componisten, filosofen, schrijvers en dichters,
uitvinders en zo meer. Sigmund Freud was lang geleden vertegenwoordigd
door zijn kleinzoon Thomas, de zoon van Anna Freud die de kijkers
en luisteraars liet delen in enkele bijzonderheden omtrent zijn
grootvader en over datgene wat hij zelf zoal in het leven deed. Wieland
Backes voert nog altijd een gesprek met de gast. Hoewel de tijd
daarvoor beperkt is, slaagt hij er steevast in bijzonderheden naar
boven te halen door zijn gerichte manier van vragen en bijpassende
interactie, waarmee altijd duidelijk de gast centraal blijft. Menig
presentator zou bij Wieland Backes in de leer moeten, en niet alleen
Duitstaligen die zich via de beeldbuis als schreeuwerige, al te
egocentrische, typen profileren. __________ [1] Het praatprogramma Nachtcafé van Wieland Backes, die wel als gevoelige polarisator met diepgang wordt omschreven wordt direct zaterdags, vroeg in de middag vanaf 12:20 uur ook weer door de SWR herhaald.
De bankmanager-bonus als terechte steen des aanstoots
Afkeuring door president Obama Ondanks
de hier en daar diep ingrijpende gevolgen der wereldwijde
financieel-economische crisis betalen tal van banken aan diverse
managers recordbedragen als bonus voor hun werkzaamheden. Het is
begrijpelijk dat dit door de gewone man, die van een minumum of een
beetje daarboven, en tevens door mensen met een inkomen boven modaal,
van de hand wordt gewezen. Immers, dat gaat nu allemaal van ons
belastinggeld.
Overheden in tal van Europese landen en in de VS hebben astronomische
bedragen gestoken in het overeind houden van veel banken, en dan gaat
het niet aan om voor de top van deze instituten te doen of er niets aan
de hand is en kwistig te strooien met flink wat slordige tientallen
miljoenen. President Barack Obama liet in een vooraf verspreide tekst ook weten dat hij voor zulke gedragingen geen begrip kon opbrengen.In The Huffington Post van vandaaglezen we
"How do they justify this outrage to the taxpayers who are keeping the
company afloat?" Obama will ask, according to the prepared text.
Naar aanleiding van de tirade die we op onze site op 10 maart hebben geplaatst
tegen de volstrekt onbekwame inhoud van het Persbericht met betrekking
tot herdenkingsconcerten voor de in 1999 overleden, internationaal
vermaarde, violist Yehudi Menuhin (1916-1999) waarin een onjuistheid
over diens optreden, snel na de Tweede Wereldoorlog, in Berlijn, en een
kwalijke, want onterecht beschuldigende mededeling over Wilhelm
Furtwängler stonden heeft de schrijver van het Persbericht laten
weten dat hij de tekst zal (laten) aanpassen in de door ons bedoelde
zin. Hij had de gegevens zo opgekregen van de impresario in kwestie. Dat
is een respectabele reactie, en heel anders dan de hysterische post die
we van de mede-verspreider(s) van deze onjuiste informatie mochten
ontvangen nadat ik deze(n) op die kwalijke omissies had gewezen.
Eertijds symbool van harmonie Ooit
was de brug van de stad Mitrovica, over de rivier de Ibar, een symbool
van harmonie met betrekking tot de multi-etniciteit in het betreffende
gebied, maar in het kader van de nasleep van de oorlog in Kosovo, is
deze thans een veelbezochte plek, voornamelijk voor
protestdemonstraties en geweldsuitbarstingen, waarmee het is veranderd
in het tegendeel van de 'functie' die deze vroeger had. Helaas is er nu
sprake van een scheidslijn tussen de Albanese bevolking in het Zuiden
en de Serven ten noorden van de brug. En dat is een oneigenlijke
functie voor een brug die nu eenmaal van oudsher de functie van
liefst stabiel verbindingsmiddel dient te vervullen.
Verdeeldheid is troef Het
belangrijkste fenomeen dat thans in verband wordt gebracht met deze
brug in Mitrovica, is echter verdeeldheid pure verdeeldheid tussen
christenen, moslims en Roma. Kennelijk zijn er nog steeds streken in
het oude Europa waar menigeen helemaal niets heeft geleerd van de
monstruositeiten in de Tweede Wereldoorlog, en aldaar zelfs heel weinig
of niets van de ellende die daar decennialang op het dagelijkse
programma stond. De problematiek in dat deel van Europa is overigens al
meer dan een eeuw oud. Als je sommige teksten leest uit het einde van
de negentiende eeuw en even afziet van een datering en in het kielzog
daarvan de technologische ontwikkelingen even terzijde schuift , dan
denk je dat je de een beschrijving leest van de jaren tachtig en
negentig van de twintigste eeuw. Op
maandag 16 maart vanaf 23:15 uur tot in de nacht van dinsdag om 00:45
uur vertoont de Duitse televisiezender WDR een documentaire over deze
situatie bij de brug in Mitrovica.
Gustave Flauberts verhaal Un coeur simple verfilmd
Verhaal uit 1877 Op maandag 15 maart, 's middags vanaf 14:00 uur, vertoont TV5 Monde de speelfilm Un coeur simple: een Franse
productie uit 2008, geregisseerd door Marion Laine. Dit drama in
filmbeelden vindt zijn oorsprong in het gelijknamige verhaal van één
van Frankrijks grootste zonen op het gebied van de literatuur: Gustave
Flaubert (1821-1880). Het is van de drie verhalen, die in 1877 tezamen
zijn verschenen in de bundel Trois contes.
Hoewel het verhaal in een behoorlijke letter nog geen zeventig pagina's
beslaat, wordt het nog bijna altijd, geheel ten onrechte, als roman
aangekondigd. Doch een ooit gepostuleerde mededeling, die is gebaseerd
op affectieve preoccupatie, is nu eenmaal een lang leven beschoren. Dat
blijkt opnieuw, nu in gegevens over deze verfilming ook weer wordt
gerept van het begrip roman. In de film zien we Sandrine Bonnaire,
Marina Foïs, Pascal Elbé en Noémie Lvovsky. Deze
uitzending is reeds een herhaling, maar het is niet uitgesloten dat TV5
deze film binnen redelijke termijn nogmaals zal presenteren. ____________ Afbeelding: Voorzijde van een pocket-versie, verschenen in 1956, als onderdeel van de reeks Bibliothèque précieuse van Librairie Gründ. Het gaat hier echter eveneens om de Trois contes.
Kennis en kunde Wie
een beetje handig is en tegelijkertijd over de nodige kennis van bomen
en planten beschikt, kan als hij of zij op de juiste manier te werk
gaat zelf geneesmiddelen maken. In het BBC-programma Grow your own drugs wordt in de aflevering van maandag 16 maart Trees
nader ingegaan op de mogelijkheden van het zelf kweken van planten en
kruiden, om daar na enige tijd zelf de vruchten van te kunnen plukken
en balsem of gel te maken. Als voorbeeld wordt de kastanje
genoemd, die geschikt is voor het maken van een gel die kan worden
gebruikt om de pijn te verzachten die iemand dikwijls lijdt als gevolg
van spataderen. Deze aflevering wordt uitgezonden tussen 21:30 uur en 22:00 uur via BBC Two.
Verbijsterend groot oeuvre Eén
der, qua muziek, meest vruchtbare componisten uit de westerse
muziekgeschiedenis is de Italiaan Gaetano Donizetti (1797-1848). Hij
schreef zo'n 75 opera's, 16 symfonieën, 19 strijkkwartetten, ongeveer
200 liederen, een kleine 50 duetten, 3 oratoria, 28 cantates en ook nog
een groot aantal kamermuziekwerken. Van deze ware meester der muziekproductie avant la lettre wordt op zondag 15 maart in het programma Bühne: Radio van de Duitse radiozender WDR 3 de opera buffa Don Pasquale (1843) uitgezonden.
BBC Radio 3 Van maandag 16 tot en met vrijdag 20 maart staat deze kleurrijke figuur in het middelpunt van de belangstelling in de reeks Composer of the Week
van BBC Radio 3. Vijf dagen achtereen tussen 13:00 uur en 14:00 uur
onze tijd wordt een uur aandacht aan de man en zijn werk besteed, en
steeds tussen 23:00 uur en middernacht wordt op die dagen de uitzending
van die middag herhaald.
De eeuw van de (ontdekkings)reiziger In
de nacht van maandag 16 op dinsdag 17 maart tussen 01:50 en 02:50 uur
onze tijd presenteert de Britse televisiezender BBC Two het eerste
deel in een reeks van drie reportages met de titel Travellers century. Deze eerste aflevering is gewijd aan de avonturier en schrijver van reisverhalen Eric Newby (1919-2006).
De
schrijver, onderzoeker en filmmaker/televisiepresentator Benedict Allen
(geboren 1960) heeft een reportage gemaaktvan een reis door
Afghanistan, zoals deze goed een halve eeuw geleden dus voor zijn
geboorte werd gemaakt door Eric Newby, die bekend geworden is met tal
van verschillende boeken over zijn reizen. Benedicht
Allen is tot de conclusie gekomen dat er in die halve eeuw in het
bewuste gebied weinig is veranderd. Details over deze film die tussen
eind juli en medio oktober 2008 reeds acht keer door BBC Four werd
uitgezonden en over het leven en de wederwaardigheden van Eric Newby
zijn te vinden op het betreffende gedeelte van de BBC-website. ___________ Foto: Eric Newby (BBC Four).
Portret van Nederlandse auteur Koos van Zomeren zondagavond op Nederland 2
Associatie met de jaren tachtig Het zal goed twee decennia geleden zijn dat een in mijn stad bekende boekhandelaar-ster mij vol trots vertelde dat de nieuwe Maarten 't Hart
uit was en ze ging ervan uit dat ik dat boek wel wilde kopen. Ik
riposteerde dat ik voor zoveel stijlloosheid niet bereid was geld neer
te tellen. Die man kan best een verhaal vertellen, maar gunst nog an
toe, wat een gebrek aan stijl! Woedend beet de Genadige Dame des
Boekhandels mij toe: "Is Koos van Zomeren dan beter?" Onbegrip aan mijn
kant. Hoewel ze deels gelijk had in die dagen is het ook mij nooit
gelukt een boek van KvZ uit te lezen , getuigde haar reactie echter
van een instelling van wel flink willen uitdelen, maar nimmer kunnen
incasseren. Had zij mij nu een door mij ongewenst boek aangeboden
of ik haar? Tot
zover de associatie met de jaren tachtig van de vorige eeuw, als gevolg
van het zien van de naam Koos van Zomeren. Van genoemde schrijver is
zo'n zeven jaar geleden een portret uitgezonden in het NPS-programma Het uur van de wolf, en dat portret wordt morgenavond laat, tot na middernacht, herhaald op de televisiezender Nederland 2: Koos van Zomeren Lopende zinnen, heet deze aflevering van dat cultuurprogramma voor kijkbuislieden.
Onderweg De
uitzending begint om 23:40 uur en duurt tot 00:35 in de nacht. De film
toont hoe Koos van Zomeren onderweg is in het landschap van zijn ouders
en hemzelf in Herwijnen, rond Velp en in het Groene Hart van ons land.
En eveneens in het Zwitserse Grindelwald. In dit gefilmd portret wordt
de auteur zelf geconfronteerd door middel van onder meer
archiefmateriaal met de eigen carrière, die in de VPRO-Gids wordt
omschreven als "verrassend". Deze film is gerealiseerd onder regie van
Tijs Tinbergen en Jan Musch.
AntonÃn Dvořáks Rusalka rechtstreeks vanuit Metropolitan Opera New York
Literaire achtergronden Op in ieder geval drie radiozenders wordt
zaterdag 14 maart 's avonds een open verbinding gerealiseerd met The
Metropolitan Opera van New York, waar als matinee als gevolg van de
verschillende tijdzones is het daar dan immers middag de opera Rusalka van Antonín Dvořák (1841-1904) zal worden uitgevoerd. Dit
muziekdrama in drie bedrijven is gecomponeerd op een libretto van
Jaroslav Kvapil (1868-1950), die toen chefregisseur van het Prager
National Theater was, alwaar Rusalka op 31 maart 1901 in première is gegaan. De librettist heeft zich gebaseerd op drie verschillende bronnen: als eerste het verhaal over Undine van Friedrich de la Motte-Fouqué (1777-1843), op Die Meerjungfrau van Hans Christian Andersen (1805-1875) en verder op de Franse Melusine-sage.
Synopsis De
waternimf Rusalka verlangt er hevig naar in mensengedaante verder te
kunnen leven. Van de waterman krijgt ze derhalve het advies, een bezoek
te brengen aan de heks Jezibaba. Deze verleent haar de menselijke
gedaante, maar vertelt haar daarbij dat ze op een gegeven moment stom
zal blijven en dat het eveneens zal gebeuren dat haar geliefde, voor
het geval hij haar ooit verlaat, met haar naar de diepte van de zee zal
worden getrokken. Tijdens
een jachtpartij komt de prins, op wie Rusalka inmiddels verliefd
geraakt is, in haar buurt en raakt op slag verliefd op haar, waarna hij
haar meeneemt naar zijn slot. Nadat een vreemde vorstin ten tonele
verschijnt, wendt de prins zich van Rusalka af en laat hij haar
vervolgens in de steek. De waterman ontfermt zich over de waternimf,
die daarna als dwaallicht rond het meer zwerft. Door een intens
verlangen gedreven verschijnt de prins toch weer bij het meer, en werpt
hij zich ondanks haar nadrukkelijke waarschuwing in haar armen,
waarna hij samen met haar in de diepte verdwijnt.
Uitzending(en) Om 18:00 uur begint de uitzending Opera on 3: Live from the Met
van BBC Radio 3, vijf minuten later schakelt de Duitse radiozender WDR
3 eveneens over naar New York, en om 19:02 uur volgt onze eigen Radio
4. Dat betekent dat er op de beide eerstgenoemde zenders een
voorprogramma wordt gepresenteerd, of dat Radio 4 via een uitgesteld
relais de voorstelling presenteert. Koor
en orkest van het Metropolitan Opera House worden geleid door Jiri
Belohlavek. De sopraan Renee Fleming is de waternimf Rusalka. Nadere
gegevens over de rollen en hun uitvoerenden en de namen van alle
vooraanstaande betrokkenen zijn, zoals gebruikelijk, te vinden op het
betreffende onderdeel van de website van BBC Radio 3. ____________ Afbeeldingen 1. De componist Antonín Dvořák. 2. Voorzijde van het New Yorkse Metropolitan Opera House.
Nederland rond 1900 ' in drie delen op GeschiedenisTV
Aanstaande zaterdag, vanaf 23:07 uur, presenteert het Nederlandse digitale kanaal Geschiedenis TV de
eerste van drie afleveringen van minder dan een half uur over het
leven in Nederland rond 1900. De eerste aflevering is toegespitst op de
arbeiders en hun organisatie, en de eerste sociale wetgeving die in die
tijd is gerealiseerd. Verder wordt de rol belicht die Ferdinand Domela
Nieuwenhuis (1844-1919) daarin heeft gespeeld. Er wordt gesproken met
historici en verder komt één en ander aan archiefmateriaal ter sprake. Op de cultuurwebsite All art is quite useless van Rond1900.nl waar beter dan daar? ben ik wat nader op het thema en de complete programmering ingegaan. De bewuste aflevering, met de titel Het lot van den werkman
zal in de week van zaerdag 14 tot en met vrijdag 20 maart nog zeker
tien keer, maar waarschijnlijk zelfs elf maal worden herhaald.
__________
Foto: Een jonge Ferdinand Domela Nieuwenhuis.
Uiterst dwaze censuur op reclameposter door Gemeente Amsterdam
Paranoide reactie van Amsterdam Een
belediging voor de in artikel 7 van de Grondwet gegarandeerde vrijheid
van meningsuiting is de verwijdering, in opdracht van de gemeente
Amsterdam, uit de abri's van het openbaar vervoer van de hieronder
afgedrukte poster, die is geplaatst in opdracht van het
publiciteitsbureau JuniorSenior.
In
het raster achter de grote zwarte woorden op een gele ondergrond zijn
twee blote mensen te zien, en dat is uiteraard een schande, want
iedereen weet toch dat bloot vies is en daarom aanstootgevend en
eveneens een belediging voor de goede zeden en de openbare orde. En
dat handelen van Amsterdam wordt bekend op een dag dat er een als
terreurdreiging ondervonden probleem is geweest waarin diverse grote
winkels in één van Amsterdams buitenwijken waren betrokken. Bij
onderzoek is echter niets gevonden dat ook maar in de geringste mate op
een terreurdaad zou kunnen wijzen. Om
dan toch maar een daad te stellen, heeft men van de zijde van de
gemeente Amsterdam kennelijk maar gauw een ander machtswoord gesproken.
Ter afleiding van de mislukkingen elders in de stad. Hoe gestoord
overheden kunnen reageren, is uit en te na bekend, maar het mooie is
dat zo'n instantie ook niet het laatste woord heeft. Deze pijnlijke
verrechtsing over de schreef dient dan ook door een hoegere instantie
met sancties te worden vergolden.
Reacties Deze poster is onderdeel van een reclamecampagne voor draadloos internet. Het verantwoordelijke bureau, JuniorSenior
reageerde bij monde van Marko van Kampen met de woorden: "het lijkt
hier wel Riad." Gelijk heeft die jongen, en het zou, om meer dan één
reden, onverstandig zijn om het hierbij te laten. Ten eerste vanwege
het principe van de vrije meningsuiting. Ik denk dan ook zeker dat er
gemakkelijk een heldere advocate te vinden is die wegen kent om ervoor
te zorgen dat de gemeente dit verbod moet intrekken. Van de andere kant
moest JuniorSenior
toch maar dankbaar wezen voor dit incident, aangezien het hiermee op
een opvallende manier in de publiciteit komt. En dat genereert heel wat
meer aandacht dan hele pagina's advertenties. Heren en Jongens, Dames en Meisjes van JuniorSenior,
geef met de nodige tamtam de vereiste persconferenties en wijs met alle
vingers, inclusief duimen en pinken, beschuldigend in de richting van
al die verantwoordelijken bij de gemeente Amsterdam, eis voorts in kort
geding opheffing van het verbod met een toewijzing van financiële
compensatie voor de geleden schade. Artikel 7 van onze Grondwet dient kaarsrecht overeind te blijven, nu èn in het uur van onze dood. AMEN
Rimski-Korsakovs Tsaar Saltan inclusief heden nog negen keer bij Opera Zuid
Verhaal van Aleksandr Poesjkin
Op 3 november van het jaar 1900 werd in de Moskouse Momontov-Opera de première gegeven van het muziekdrama Het sprookje van Tsaar Saltan,
gecomponeerd door Nikolaj Rimski-Korsakov (1844-1908) op een libretto
van Vladimir Belski (1866-1946). Deze heeft als uitgangspunt het sprookje van
Aleksandr Poesjkin (1799-1837) genomen. Daarin
kunnen we lezen hoe Tsaar Saltan als gevolg van een kwaadaardige
intrige van de beide zusters van de tsarina zijn echtgenote
Militrissa en hun beider zoon, de tsarjevitsj, heeft verstoten. Jaren
later redt de zoon van de tsaar, Gvidon, een zwaan het leven. Het dier
toont zijn dankbaarheid door Gvidon een stad en een aantal soldaten
ten geschenke te geven, om zich vervolgens te ontpoppen als de schone
zwanen-tsarevna. Als de
tsaar van het eilandrijk Boejan hoort waar de twee genoemden
inmiddels een gelukkig bestaan hebben opgebouwd erkent hij zijn zoon
en vindt hij warempel ook nog de tsarina Militrissa weer. In
1928 is een Duitse versie van deze opera in Aken voor het eerst
opgevoerd. Bijna een halve eeuw, in 1977 later werd er in Dresden een
nieuwe versie, in de vertaling van Harry Kupfer, te Dresden
gepresenteerd.
Versie van Opera Zuid Op
6 maart is in het Theater aan het Vrijthof in Maastricht de première
gegeven van een nieuwe versie van deze opera, en sedertdien zijn er nog
twee voorstellingen gegeven. Heden is de voorstelling te zien in
Venlo en daarna zal het gezelschap nog acht andere steden in het
zuidelijke deel van ons land aandoen. In welke theaters deze opera na
vandaag, tot en met 2 april aanstaande, nog te zien is, kunt u vinden
op de website van Opera Zuid. Hetzelfde geldt voor de uitvoerenden en
een wat langere inleidende tekst met meer achtergronden van het verhaal. __________ Foto: Scène uit de voorstelling van Het sprookje van Tsaar Saltan door Opera Zuid. (Van 12 maart tot en met 2 april in nog negen Nederlandse theaters.)
Franse documentaire In
de nacht van woensdag 11 op donderdag 12 maart tussen 03:00 uur en
04:30 uur presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie de
herhaling van een filmportret van de Italiaanse meester-dirigent Arturo
Toscanini (1867-1957) onder de eenvoudige en tegelijkertijd
veelzeggende titel Toscanini über sich selbst. Het
betreft hier een anderhalf uur durende documentaire over de persoon en
musicus Toscanini, die om heel wat elementen in zijn tweeledige
persoonlijkheid bekend, beroemd en zelfs ten dele berucht is geworden.
Zijn fenomenale geheugen en zijn kennis zijn in bepaalde kringen
inmiddels legendarisch, maar dat
geldt eveneens voor zijn ongebreidelde woede-uitbarstingen tegen
orkestleden die niet dat uit hun instrument haalden wat de meester
wilde horen. Ook op dat punt toen tal van, zij het af en toe,
ongelooflijke verhalen de ronde. Zo zou de maestro een hoboïst met
diens eigen instrument op het hoofd hebben geslagen met de mededeling
dat het "zo" zou moeten. Een kleine kern van een verhaal gaat snel een
eigen leven leiden, vooral wanneer zo'n kern ruimte biedt voor toe te
voegen elementen.
Onopgemerkte opnamen De
recente Franse film uit 2008 van Jean-Christophe Rose laat de
muziekmeester in zijn laatste levensjaren horen, toen hij reeds blind
was en over zijn jonge jaren, zijn levenservaringen en
zijn carrière praat. Dit autobiografisch authentieke portret is
ontstaan doordat de zoon van Toscanini een opname-apparaat heeft
gebruikt tijdens het luisteren naar de herinneringen van vader. Daarin
beperkt deze zich overigens niet tot alleen het eigen leven, maar wordt
er ook collega's gesproken, over zijn jaren aan de Milanese Scala en de
mensen met wie hij daar te maken had, en datzelfde geldt voor zijn
Amerikaanse periode. Een
fascinerende film, die op een voor niet ieder zo aangenaam tijdstip
wordt uitgezonden, biedt een breed spectrum aan thema's, die
voortvloeien uit Toscanini's basis: zijn liefde voor de muziek. Meer
herhalingen, althans door Arte-televisie, staan vooralsnog niet gepland.
__________ Foto: Toscanini in 1908.
De Milice française hand in hand met de Duitse SS
Inzicht De
Tweede Wereldoorlog en tevens alle toestanden en gebeurtenissen welke
daarmee direct en indirect samenhangen, zullen ons nog lang
bezighouden, en terecht. Zoveel mogelijk kennis over het hoe en het
waarom en over de verstrengelingen in allerlei geledingen, die mede tot
deze catastrofe hebben geleid, zou kunnen leiden tot het inzicht dat
elk individu het hare, respectievelijk zijne, zal moeten bijdragen om
te voorkomen dat in onze westerse samenleving nogmaals zoveel
massamoorden worden gepleegd in naam van extreem krankzinnige, door
macht bezeten, politici en andere misdadgers, die in de loop der
geschiedenis ons continent zo intens hebben ontwricht. Eén dag nadat het tweede publieke Duitse televisienet ZDF de eerste aflevering van de driedelige documentaire over het Derde Rijk heeft uitgezonden, presenteert Arte-televisie de documentaire Mit der SS Hand in Hand,
over de Franse Milice, die een uitermate kwalijke rol heeft gespeeld
tijdens de bezetting van Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze
instantie heeft vanaf 1943 actief meegewerkt aan de deportatie van
vooral Joden en linkse activisten. Het
dan gebruikelijke ongeloof onder grote delen van de Franse
bevolking in die dagen heeft er, helaas, mede voor gezorgd dat deze
activiteiten ongehinderd konden voortgaan. Een goed voorbeeld daarvan kan men vinden in de film Mr. Klein
uit 1976 van Joseph Losey waarin op straat gearresteerde mensen in
bussen worden gepropt en als een enkeling het waagt te zeggen wat hun
te wachten staat, roept een ander dat de Franse politie daaraan nimmer
medewerking zou verlenen.
Nadere gegevens over de film Deze documentaire van Alain Ferrari in 2008 gerealiseerd voor Arte France over de in 1943 opgerichte Milice française,
door Pierre Laval (1883-1945) de man die aan de Führer liet weten dat
hij samenwerking tussen Duitsland en de Franse regering wenste wordt
uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:35 uur op woensdag 11 maart. Er zijn vier herhalingen van deze documentaire op het beeldformaat 16:9 de komende weken gepland: 14 maart, 's middags om 14:00 uur 20 maart, 's nachts om 03:00 uur 24 maart, 's ochtends om 09:55 uur 26 maart, 's nachts om 03:00 uur __________ Foto: Pierre Laval.
Cultuurspectrum
