Wereld-hoofdstad van geweld: Johannesburg in Zuid-Afrika
Niet alleen veel politie Donderdag
9 april kunt u tussen 23:20 uur en 00:15 uur in de nacht op vrijdag
10 april op het tweede Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas
een reportage zien over de stad met de meeste gewelddadigheid ter wereld: het Zuid-Afrikaanse Johannesburg. Onder de titel Johannesburg, capitale mondiale de la violence
wordt u ingewijd in de feiten omtrent de verregaande criminaliteit, die
zich in vroeger tijden gedurende de abjecte Apartheid voornamelijk
scheen te beperken tot de zogenoemde zwarte wijken, heeft nu ook
officieel de blanke wijken bereikt. Voorts wordt u op de hoogte gesteld
van enige feiten omtrent het politiekorps in deze stad, alsmede over de
nog grotere groep beveiligingsbedrijven die aldaar actief zijn en
vanwege de situatie een goede boterham kunnen verdienen. __________ Afbeelding: Deel van het zakencentrum van Johannesburg.
Buddenbrooks-verfilmingvan Heinrich Broeloer vanaf donderdag 9 april in Nederlandse bioscopen
Fin de siècle-roman als basis Op maandag 15 december 2008 hebben we op onze zustersite Tempel der Letteren een uitgebreide bijdrage gewijd aan de nieuwe film Buddenbrooks, in combinatie met de eerdere versies en het in 1901 verschenen roman van Thomas Mann, die voor al die rolprenten de literaire basis had gelegd. De
nieuwe film met het ondraaglijke clichéwijfje Iris Berben, dat tevens
als yoghurtfee het reclameblok meer dan voldoende heeft vergiftigd en
als actrice helemaal niets voorstelt, want slechts met een paar
grimassen zich een weg heeft weten te vinden in het Duitse filmwereldje
zou pas om of in de herfst in Nederland worden uitgebracht, maar de
vertoningen zijn naar het voorjaar verplaatst, en dat betekent in de
praktijk dat vanaf donderdag 9 april de film in de grotere bioscopen
van Nederland te zien zal zijn. Op woensdag 1 april is er al een
voorpremière geweest in het Amsterdamse Tuchinski Theater. ____________ Afbeeldingen: Poster voor de nieuwste verfilming van Thomas Manns roman uit 1901 Buddenbrooks.
Het zaad van kikkererwten voor de toekomst van onze voedselvoorziening
Bedreiging Eén
van de directe gevolgen van de klimaatverandering en het uitsterven van
zoveel diersoorten is de verslechtering van de mogelijkheid tot
verzorging met voedsel van de komende generaties. Maar inmiddels heeft
men ontdekt dat het zaad van aloude cultuurplanten erin zouden kunnen
slagen om veel van hetgeen wij verbouwen voor het benodigde voedsel
meer weerstand te verlenen, hetgeen kan inhouden dat ze de
veranderingen in het klimaat beter kunnen doorstaan. De mensen die,
onder leiding van regisseuse Sally Ingleton, de documentaire in kwestie
heeft gerealiseerd, heeft het team van de Australische wetenschapper
Kenneth Street
dwars door Tadzjikistan begeleid, op zoek naar een oude vorm van
kikkererwt. Die Kenneth Street wordt wel gezien als de Indiana Jones
van de landbouw, die veelvuldig op zoek is naar oude cultuurplanten
waarvan het zaad een niet onaanzienlijke bijdrage kan leveren aan de
bestendiging van datgene wat wij aan zaden van onze huidige beplanting
voor de voedselvoorziening nodig hebben om als soort te kunnen blijven
bestaan. Een reis van
tweeduizend kilometer door Tadzjikistan is het gevolg geweest om daar
te kunnen zoeken naar het zaad dat daar door verre voorouders werd
gebruikt en dat zich daar nog moet bevinden; het kan dienen als een
soort genetisch reservoir. De zoektocht bleek echter een zwaardere
onderneming dan in eerste instantie werd verwacht.
Dubbelportret van Hitler en Stalin komende dagen tweemaal op Arte-televisie
Taalverkrachtende teksten op Arte-site Boven
de tekst die sedert korte tijd zichtbaar wordt als je details van een
Arte-televisieprogramma opvraagt, verschijnt de mededeling dat de tekst
automatisch zou zijn vertaald. En dan volgt in het geval van de onderhavige documentaire deze woordenwaanzin: "Hitler en Stalin - twee dictators van de 20e Eeuw. In een dubbel portret toont H. Ullrich Kasten en Hans-Dieter beschermende actie en reactie tussen twee tirannen die nooit voldaan." Een tekst die zo extreem onverantwoordelijk, want imbeciel is dat zelfs de ergste analfabeet deze niet had kunnen produceren.
Cultuurbarbarij De
ondergang van een belangrijk deel van onze cultuur wordt (mede)
bewerkstelligd door een cultuurzender. Hoezeer hebben Geestelijke
Defecten hier ook al de overhand gekregen? Laat u gezegd zijn dat er
geen sprake is van een vertaling, maar van complete wartaal: in het
gunstigste geval losse woorden die geen samenhang kennen en waaraan dan
ook helemaal niets klopt, behalve eventueel een deel van de daarin
voorkomende letters, doch slechts als losse fenomenen. Dat samen is een
Babylonisch getint geheel dat wettelijk verboden zou moeten worden, en
dat het niveau van zelfs de domst denkbare commerciële omroep onwaardig
is. Het is een meer dan grof schandaal dat een cultuurzender zich zulk
een misstap veroorlooft.
Destructiedrift Dat
betekent derhalve dat u de complete idiotie die ten beste wordt gegeven
over het dubbelportret dat Arte-televisie op woensdag 8 april, tussen
21:00 uur en 22:30 uur uitzendt kunt u maar beter vergeten, voordat u
ook nog besmet raakt met de extreme debiliteit die daarvan afstraalt.
Minderbegaafden die toestaan dat zoiets met hun oorspronkelijke teksten
gebeurt, dienen op het marktplein intens en intensief te worden
gegeseld en vervolgens zo lang gegijzeld tot berouw en inkeer zullen
volgen en zij plechtig, onder getuigen beloven in overdrachtelijke zin actief te zullen meewerken aan de demontage van de zeer illustere, maar wel denkbeeldige, Toren van Babel.
Krankzinnigheid op herhaling In
documentaire wordt aandacht besteed aan de verschillen en de
overeenkomsten tussen die beide uitzinnig gestoorde beesten die tot de
ergst denkbare categorie van geesteszieken beho(o)r(d)en die het
ondermaanse ooit heeft meegemaakt, alsmede aan de door hen geleide
regimes. De film, die als Duits-Oostenrijks-Russische copdructie
onder verantoordelijkheid van Ullrich Kasten totstand gekomen is, en
die is voorzien van HD-kwaliteit en een beeldformaat van 16:9, zal nog
worden herhaald op dinsdag 14 april om 14:00 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Het nazi-beest in de voorbereidende fase. 2. Stalin in 1902; reeds volkomen krankjorum.
Twee avonden Hedendaags India als onderdelen van vierdelige ZDF-documentaire
Schrijnend contrast Het
tweede publieke Duitse televisienet ZDF toont op woensdag 8 en
donderdag 9 april beide keren tussen 23:00 uur en 23:45 uur een
aflevering respectievelijk de derde en de laatste van de vierdelige
documentaire met de korte en krachtige titel Indien,
over het enorme land dat als grootste democratie van de wereld geldt,
maar waar nog steeds een zo schrijnende armoede heerst dat er vanuit
het westen keer op keer hulpprogramma's moeten worden gestart en als
het ook maar even kan, worden aangehouden, om zoveel mogelijk armen
enigszins tegemoet te komen.
Dat is als je de inhoud van het derde deel Zwischen Reichtum und Ruin van
de in totaal anderhalf uur durende film in aanmerking neemt eigenlijk
op meerdere fronten een heel kwalijke aangelegenheid, mede gelet op
het, vooral als gevolg van de enorm snelle economische groei, in een
relatief snel tempo groter wordende aantal welgestelden dat zich
vooral in de stedelijke gebieden ophoudt aan de ene kant, met daar
tegenover het verbijsterende aantal mensen op het platteland dat,
veelal letterlijk, straatarm
is. De spoorwegen zijn de grootste werkgever van het land waar het
dagelijks leven zich afspeelt tussen enerzijds letterlijk knagende
honger en aan de andere kant overvloedige weelde.
Grootste filmindustrie In het tweede deel, met de titel Zwischen Traumfabrik und Wirklichkeit
wordt aandacht besteed aan de grootste filmindustrie ter wereld, in
India, en die de naam Bollywood heeft gekregen. Dat gegeven heeft mede
geleid tot economische groei en kansen voor mensen die wellicht in
andere situaties ook tot de grote kaste van de armsten der armen waren
blijven behoren, maar nu de ommezwaai naar een totaal ander leven
hebben kunnen realiseren. Aan
dat geheel kleeft echter een groot bezwaar dat voor vele traditioneel
ingestelde bewoners van dat enorme rijk moeilijk te verkroppen zal
zijn: het wankelen en het daarmee gepaard gaande dreigende verlies van
de eeuwenoude normen en waarden.
Mount Everest ' De begraafplaats van mijn vrienden ' Documentaire via WDR-televisie
Expeditie met bijverschijnselen De
Duitse regionale televisiezender WDR (Westdeutscher Rundfunk)
presenteert op dinsdag 7 april volgens de programmagidsen, maar in
werkelijkheid als eerste programma-onderdeel van de daarop volgende
dag, woensdag 8 april tussen middernacht en 01:15 uur een Duitse
documentaire uit 2007, die is gerealiseerd door Victor Grandits en
Jessica Krauß over een expeditie naar het zogenoemde "dak van de
wereld": Mount Everest Der Friedhof meiner Freunde. De film zal worden uitgezonden met stereofonisch geluid, op het beeldformaat 16:9. De titel maakt duidelijk dat tijdens expedities niet altijd alles Friede, Freude, Eierkuchen is geweest, maar dat daar eveneens mensen zijn omgekomen en in sommige gevallen letterlijk in de Mount Everest zijn gebleven. Wie meer informatie over de inhoud van deze bijna vijf kwartier durende film wil weten, kan deze vinden op het betreffende onderdeel
van de website van de WDR. Dat vereist wel enig zoeken, want het
intikken van de titel van de documentaire leidt tot niets anders dan
heel veel info, waarvan echter in het geheel niets te maken heeft met
de film in kwestie.
Igor Stravinski's Psalmensymfonie via WDR-televisie in de nacht van dinsdag 7 op woensdag 8 april
Koorsymfonie vanuit Keulen In
de nacht van dinsdag 7 april op woensdag 8 april tussen 01:15 uur en
01:40 uur presenteert de Westdeusche Rundfunk (WDR) de opname van een
concert dat op 30 november 2002 werd gegeven in de Philharmonie van
Keulen. Uitgevoerd bij die gelegenheid werd de Symphonie de Psaumes Psalmensymfonie ,
door Igor Stravinski (1882-1971) gecomponeerd in een eerste versie in
het jaar 1930; een tweede versie werd gerealiseerd in 1948. De
twee grote optredende partijen waren het WDR Rundfunkchor Köln
ingestudeerd door Anton Marik en het WDR Sinfonieorchester Köln onder
leiding van Semyon Bychkov. Voor de televisieregie tekende Hans Hadull
verantwoordelijk. __________ Afbeelding: Dirigent Semyon Bychkov. (Foto: Sheila Rock.)
"Vroeger smaakte alles beter" ' over de kwaliteit van ons voedsel en de invloed van de levensmiddelentechnologie
De blik terug Toen
ik een jaar of vijftien was en eens een zak kwaliteitsdrop van een
voortreffelijke drogisterij meenam, meende mijn grootvader na
consumptie van enkele voorbeelden daaruit dat de drop van toen niet
meer zo smaakte als die van zestig, zeventig jaar eerder. Een kennis in
die jaren deed dat af met een verwijzing naar een onderbewust in de
mens sluimerend verlangen naar de tijd van toen en de invloed van de
nostalgiedrang of zelfs -dwang. Hoewel zulks niet van de hand te wijzen
valt en het opvallend is dat enerzijds deze trend gewoon is blijven
bestaan, en je ouderen van vandaag hetzelfde hoort zeggen, waarbij je
jezelf niet mag uitsluiten , staat daar echter tegenover dat de
invloed van de huidige technologie zo groot is dat er eventueel meer
werkelijkheid(sbeleving) in die opmerkingen steekt dan een halve eeuw
geleden.
Documentaire op Arte-televisie Op dinsdag 7 april presenteert de Duits-Franse cultuurzender Arte tussen19:00 uur en 19:45 uur de documentaire Früher schmeckte alles besser.
Het is een film uit 2008 van Barbara Vogt en Jürgen Vogt, die als
Duits-Luxemburg-Franse coproductie is gerealiseerd, en waarin nieuwe
aspecten van die 'veranderingen van smaak' van tal van producten worden
belicht. Smaakte
gebak, brood, marmelade en boter, of wordt vroeger echt beter? En zo
ja, waardoor komt dat dan? In samenwerking met de Luxemburgse topkokkin
Lea Linster onderzoeken de beide filmmakers de vraag in hoeverre de tot
in het extreme ontwikkelde technologie, die druk wordt aangewend door
de huidige levensmiddelenindustrie, invloeden ten gunste en/of ten
nadele van de producten in kwestie bewerkstelligt.
Uitzendingen Arte
herhaalt deze documentaire film een bijdrage van het Zweite Deutsche
Fernsehen (ZDF) binnen een week twee keer. De eerste keer op zaterdag
11 april, vanaf 10:30 uur en dan nog op dinsdag 14 april, eveneens 's
ochtends, maar dan reeds om 09:10 uur. Deze zeer actuele documentaire,
die wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9, is tevens voorzien van
stereofonisch geluid. Zeer nadrukkelijk aanbevolen. _________ Afbeelding: Een aantrekkelijk product uit de levensmiddelensector. (Foto: ZDF Barbara Vogt-Hägerbäumer.)
De zwarte lijst van het Vaticaan: De Index van verboden boeken ' tweedelige documentaire op tweede Duitse net
De verboden vrucht literatuur De opening van de geheime archieven van het Vaticaan met betrekking tot de Inquisitie en de Index-congregatie
van 1998 bieden inzicht in de meest belangrijke processen die door het
Vaticaan zijn gevoerd sedert de uitvinding van de boekdrukkunst.
Die zwarte lijst, kortweg Index genoemd voor Index librorum prohibitorum
werd overigens ook binnen het Vaticaan nietaltijd even serieus genomen.
Zo beschrijft de Britse auteur Graham Greene (1904-1991) in zijn
memoires een ontmoeting met Paus Paulus VI, die aan de auteur
toevertrouwde dat van al diens boeken hem The power and the glory nog
het meest had kunnen bekoren. Op de reactie van de auteur dat dit boek
op de Index stond, deed de paus daarover nogal laconiek. De
prikkeling van het verbodene speelt vanzelfsprekend in brede kringen
een zodanige rol dat juist dagene wordt gelezen dat door het zich als
waakhond over moraal en zeden beschouwend instituut wordt verboden.
Over
de index is dit jaar een tweedelige documentaire gemaakt, die door het
tweede publieke Duitse net op het beeldformaat 16:9 zal worden
uitgezonden: Index Die schwarze Liste des Vatikan,
waarvan het eerste deel op uw beeldscherm thuis te zien zal zijn op
dinsdag 7 april 2009, 's avonds tussen 22:45 uur en 23:30 uur. Een
herhaling volgt in de nacht op woensdag, vanaf 01:50 uur. Het tweede deel wordt op woensdag 8 april uitgezonden, eveneens 's avonds, maar dan tussen 22:15 uur en 23:00 uur. Wie meer informatie vooraf wil, zij verwezen naar dat onderdeel van de ZDF-website waarop één en ander te vinden is. ____________
Afbeeldingen 1. Wolf von Lojewski tijdens de opnamen voor de documentaire in Rome. 2.
Bekendmaking van al datgene waarvan katholieken en als ze in Rome de
macht hadden eveneens alle andere mensen geen kennis mogen nemen.
Valery Sokolov speelt Sibelius-concert viermaal op Arte-televisie
Sibelius-concert Enige
dagen geleden speelde Anne-Sophie Mutter op heel speciaal verzoek van
Bondskanserlier Angela Merkel in Baden-Baden tijdens een bijeenkomst
van een hele reeks wereldleiders, maar heel in het bijzonder voor de
nieuwe Amerikaanse president Barack Obama. In
de commentaren werden de clichés weer als lawines vanaf het beruchte
beeldscherm over ons uitgestort: "De beste violiste ter wereld speelt
voor de machtigste regeringsleider ter wereld." Dat is toch een heikel
punt, want wie is de beste violiste ter wereld? Er zullen inmiddels
genoeg mensen zijn, die de Nederlandse Janine Jansen als zodanig
beschouwen en als we even bij de mannelijke collega's stilstaan,
schieten daar ook wel namen door je hoofd van vooraanstaande
fiedelaars, die met dat epitheton, terecht of niet, zijn opgezadeld. De
22-jarige Rus Valery Sokolov is één van die sterviolisten, en hoe zeer
de kijkers van Arte-televisie zijn kunst(en) bewonderen, kan de komende
dagen vier keer blijken, als hij op de buis te zien is met het Concert voor viool en orkest in d-klein, opus 47 uit de jaren 1903/05, van Jean Sibelius (1862-1957), aangevuld met de Valse triste van dezelfde componist.
Uitzendingen Op
zondag 5 april vanaf 19:00 uur presenteert Arte-televisie de eerste
van de in totaal vier uitzendingen met het Sibelius-concert. Het
betreft de opname van een concert dat werd gegeven te Parijs in de Cité de la Musique op 19 december 2008 met het Chamber Orchestra of Europe.
Hiervan
wordt een documentaire vertoond die Bruno Monsaingeon in 2008 heeft
gerealiseerd voor Arte France. De documentaire wordt op het
beeldformaat 16:9 vertoond in HD-kwaliteit, en is voorzien van
stereofonisch geluid. De film zal worden herhaald op donderdag 9 april,
op woensdag 15 april en voor de laatste keer op dinsdag 21 april, alle
drie keren 's ochtends om 06:00 uur. ____________ Afbeeldingen 1. De Finse componist Johan Julius Christian (Jean) Sibelius. 2. Valer Sokolov met het Chamber Orchestra of Europe.
Twee korte opera's zondagavond op de Duitse radiozender WDR
Étienne Méhul In het programma Bühne: Radio
van de Duitse radiozender WDR 3 zullen op zondag 5 maart 's avonds
tussen 20:05 uur en 22:00 uur twee korte opera's worden
gepresenteerd. Als eerste L'Irato ou l'Emporté
uit 1801 van de Fransman Etienne Henri (of Nicolas) Méhul (1763-1817),
die niet alleen de belangrijkste Franse operacomponist ten tijde van de
Franse revolutie was, maar die tevens als eerste het epitheton ornans romantisch opgeplakt kreeg. Omdat
over dat werk allerlei verhalen de ronde doen, waarvan één en ander
wellicht apocrief dan wel bewust uit de duim zal zijn gezogen, bewaren
we nadere gegevens daarover tot een volgende gelegenheid.
Webers Abu Hassan Hoewel Carl Maria von Weber (1786-1826) zijn grootste bekendheid als operacomponist geniet door Der Freischütz, Euryanthe en Oberon,
heeft hij daarnaast nog een en ander voor het muziektheater geschreven
dat de moeite waard is. Met enige regelmaat wordt op radiozenders de
ouverture van zijn eenakter Abu Hassan
uit 1811 gespeeld, maar nu kan men dat hele zangspel eens beluisteren.
De tekst is van Franz Karl Hiemer (1768-1822), die als uitgangspunt een
vertelling uit Duizend en één nacht in de versie van Antoine Galland [1] heeft genomen. De eerste uitvoering van Abu Hassan
werd op 4 juni 1811 in München gegeven; veertien jaar later was Londen
aan de beurt en het zingspel heeft zelfs New York gehaald, echter pas
in 1877. Het
thema van het zangspel is tamelijk snel verteld: Abu Hassan en zijn
vrouw Fatima worden door ondersteunig van de kalief gered uit handen
van hun schuldeisers. __________ [1]
Antoine Galland (1646-1715) was oriëntalist, archeoloog, wereldreiziger
en eerste antiquaar van Lodewijk XIV. Hij was ook de eerste die de
verzameling Verhalen uit Duizend en Een Nacht
voor het westen toegankelijk heeft gemaakt. Die verzameling werd in 12
delen tussen 1704 en 1717 uitgegeven en heeft niet alleen een
belangrijke invloed uitgeoefend op de West-Europese literatuur na hem,
maar eveneens op de houding die we in het westen jegens de islam hebben
ontwikkeld. ____________ Afbeeldingen 1. De Franse componist Étienne Méhul. 2. De Franse oriëntalist Antoine Galland.
Ãmile Zola's Thérèse Raquin van Marcel Carné op TV5
Virtuoze aanpak Negentig jaar is de virtuoze filmregisseur Marcel Carné geworden (1906-1996), wiens meest actieve periode tussen zijn dertigste en zeventigste jaar lag. Zijn formaat bleek al snel aan het begin van zijn carrière met Quai des brumes (1938) en in het laatste oorlogsjaar (1945) met Les enfants du paradis. Acht jaar later nam hij de roman Thérèse Raquin
uit 1867 van Emile Zola (1840-1902) onder handen voor een verfilming
met onder meer Simone Signoret (1921-1985) en Raf Vallone (1916-2002),
nadat scenarist Charles Spaak (1903-1975) de handeling had verplaatst
van Parijs naar Lyon en daarnaast bijna negen decennia naar voren had
gezet, waarmee de gebeurtenissen zich aan het begin van de jaren
vijftig in de twintigste eeuw afspelen. Carné's film wordt op maandag 6 april vertoond op TV5, tussen 14:00 uur en 15:55 uur.
Het filmverhaal Een
vrouw, die al geen ouders meer heeft en ook nog eens ongelukkig gehuwd
is, ontmoet alsnog de liefde van haar leven en die beiden gaan zo in
elkaar op dat allerlei waarden vervagen en uiteindelijk tot een grote
tragedie leiden. Hoewel
er in 1953 al wel kleurenfilms werden gemaakt, was zwart/wit toch nog
de meest gangbare vorm; de beelden die Roger Hubert (1903-1964) heeft
geschoten, zijn van uitzonderlijke kwaliteit.
Zola's roman Na het verschijnen, in 1867, van de roman Thérèse Raquin
werden daarover hoe kan het ook anders polemieken gevoerd. De
fameuze Charles Augustin Sainte-Beuve (1804-1869) schreef echter: "Uw
oeuvre zal voor opschudding zorgen in de geschiedenis van de
hedendaagse roman." Thérèse
leeft al drie jaar in de schaduw van de Notre Dame, in een doodlopende
straat in de buurt van de PontNeuf, een nogal passief, teruggetrokken
en schijnbaar ingeslapen leven tussen haar schoonmoeder en haar man,
die een klein baantje heeft, ziekelijk is en bepaald niet aangenaam op
de koop toe. Op
een avond neemt hij een jeugdvriend, Laurent, mee naar huis, die hij
toevallig tegen het lijf is gelopen: jong gebleven, vol temperament,
blakend en voor alles in. Dat
leidt ertoe dat Thérèse plotseling uit haar lethargie ontwaakt, snel
een natuurlijke schoonheid ontwikkelt en van binnen vlam vat. Laurent
pikt dat alles op en het komt tot heimelijke ontmoetingen, die
weliswaar clandestien zijn, maar hen er niet van weerhouden tot alles
bereid te zijn. Op een zondag gaan de echtgenoot en de minnaar van Thérèse een kanotocht maken . . . . . Daarna
zijn Thérèse en Laurent verder alleen, maar de duistere kanten van
datgene wat zich heeft afgespeeld heeft zich reeds in hun
persoonlijkheid vastgezet en de beelden en de uitgeschreeuwde agonie
van de verdwenen echtgenoot eisen hun tol door middel van een sfeer van
verkilling, op de rand van vijandigheid. ____________ Afbeeldingen 1. De Franse filmregisseur Marcel Carné. 2. De Franse schrijver Émile Zola. 3. Voorzijde van de pocketeditie in de reeks J'ai lu, verschenen in december 1979. De tekening op het voorplat is van Gyula Konkoly.
Drie opera's op zaterdagavond 4 april via de ethergolven
Gaetano Donizetti L'Elisir d'amore BBC Radio 3 presenteert zaterdag 4 april 's avonds vanaf 19:00 uur onze tijd weer een muziekdrama rechtstreeks uit de New Yorkse Metropolitan Opera in het programma Opera on 3: Live from the Met. Maurizio Benini leidt koor en orkest van de Met, vanzelfsprekend met een reeks solisten, een uitvoering van L'Elisir d'amore,
een opera in twee bedrijven, gecomponeerd door Gaetano Donizetti
(1797-1848). De tekst hiervoor werd gerealiseerd door de Italiaanse
dichter en geleerde met betrekking tot literatuur en mythologie Felice
Romani (1788-1865), die het libretto heeft gebruikt dat de Franse
dramaschrijver Eugène Scribe (1791-1861) heeft vervaardigd voor de
opera Le Philtre (Ned: De liefdesdrank; 1831) van Daniel-François-Esprit Auber (1782-1861). De eerste uitvoering van L'Elisir d'amore werd gegeven in het Milanese Teatro della Canobbiana op 12 mei 1832. Voor
de karakters en de vertolkers van die rollen, alsmede voor een synopsis
van het verhaal in deze uitvoering op zaterdagmiddag plaatselijke
tijd in New York zij verwezen naar het betreffende onderdeel van de website van de BBC: Opera on 3.
György Ligeti Le Grand Macabre De in Roemenië geboren Hongaars-Oostenrijkse componist György Ligeti (1923-2006) componeerde in de jaren 1975-77 de opera Le Grand Macabre, op een eigen tekst, die hij samenstelde op basis van de Ballade du Grand Macabre uit 1934 van Michel de Ghelderode (1898-1962). De
eerste uitvoering daarvan werd gegeven op 12 april 1978 in Stockholm,
onder leiding van Elgar Howarth, samen met twee anderen. Howarth
leidde, ook weer met twee andere dirigenten, nog in hetzelfde jaar de
uitvoeringen in de Hamburgische Staatsoper. Nekrotzar,
de Grand Macabre, vertrekt samen met zijn knecht Piet met het doel
Breugelland en de rest van de wereld te vernietigen. Als eerste moet
Mescalina, de wederhelft van de astroloog Astradamor, eraan geloven.
Manlief had de komst van een komeet voorspeeld. Aa het hof van Go-Go
komt het echter tot een verbroedering tussen Nekrotzar en de koning,
waarna Nekrotzar zich bedrinkt en de ondergang van de wereld aan hem
voorbijgaat. In 1996 heeft Ligeti een tweede versie van Le Grand Macabre gerealiseerd. Zaterdag
4 april wordt in het Brusselse theater De Munt een uitvoering van deze
opera gerealiseerd, welke door de Nederlandse Zender radio 4 in het
programma Opera live
dat om 19:02 uur begint, in de loop van deze uitzending zal worden
overgenomen en rechtstreeks gepresenteerd. Mark Wigglesworth dirigeert
koor en orkest van de Munt-schouwburg; solisten zijn Chris Merritt,
Frances Bourne, Ilse Eerens en Werner van Mechelen.
Carl Maria von Weber Der Freischütz De derde opera, die op zaterdag 4 april in de avonduren zal klinken via de ouderwetse ethergolven zonder beelden, is Der Freischütz uit
1821, door Carl Maria Friedrich Ernest von Weber (1786-1826). De
Nederlandstalige Belgische radiozender Klara presenteert dit
muziekdrama die avond vanaf 20:00 uur in het programma Scala. De tekst voor Der Freischütz werd geschreven door Johann Friedrich Kind (1768-1848) naar een verhaal uit het Gespensterbuch uit 1811 van Johann A. Apel (1771-1816) en Friedrich Laun (1770-1849; een pseudoniem van Friedrich August Schulze). De
première werd verzorgd op 18 juni 1821 in het Berliner Schauspielhaus
am Gendarmenmarkt. Drie jaar later werd daarvan een bewerkte versie
gegeven in Parijs. In 1841 werd een andere versie in de Franse
hoofdstad gepresenteerd met recitatieven van Hector Berlioz
(1803-1861). Ongeveer een halve eeuw geleden werd er een nieuwe Duitse
tekstversie door de auteur Stefan Andres (1906-1970) gerealiseerd. De
jagersjongen Max is verliefd op Agathe, de dochter van de vorstelijke.
Met een wedstrijdschot moet Max zijn kunnen bewijzen, om op die manier
eventueel Agathe te veroveren en in het bezit van de houtvesterij te
komen. Aangezien hij bij een vorig wedstrijdschieten heeft gefaald,
laat hij zich door Kaspar overhalen, om middernacht bij de
Wolfsschlucht Freikugeln[1] te gieten. Samiel
wil tijdens het proefschieten de laatste van de zeven kogels op Agathe
richten. Tijdens het wedstrijdschieten in het bijzijn van de vorst
wordt Agathe behoed voor de invloed van het dodelijke schot door
gewijde rozen, die ze van een heremiet heeft gekregen. In plaats van
Agathe zinkt Kaspar nu dood neer. Door voorspraak van de heremiet
besluit de vorst Max zijn wandaad te vergeven, en na een proeftijd van
één jaar kan hij Agathe krijgen. Klara
zendt een versie met koor, orkest en solisten van het Grand Théâtre de
Geneve, onder leiding van John Nelson. Nadere informatie via de website van Klara: Scala. __________ [1] Een Freikugel is een betoverde kogel, die altijd doel treft. ____________ Afbeeldingen 1. De Italiaanse dichter en literatuurwetenschapper Felice Romani. 2. De Hongaars-Oostenrijkse componist Gyorgy Ligeti. 3. De componist Carl Maria von Weber.
Rolf Maas: Beeld van Dorian Gray bij MooiMan in Groningen
Dorian Gray tussen foto's en beeldjes Op
zondag 5 april wordt in de enige nog bestaande Noord-Europese
'mannengalerie' MooiMan te Groningen, van het echtpaar Jan van
Stralen en Sandro Kortekaas de tentoonstelling Reflexies
geopend. Daarin wordt werk geëxposeerd van Rolf Maas en tevens van
Antoine Timmermans. Van de laatstgenoemde worden keramieken beeldjes
getoond uit de reeks Menschen. Rolf Maas is vertegenwoordigd met een
aantal foto's uit de serie Blackground. En verder is er nog een beeld
van Dorian Gray uitgestald met een hoogte van 40 centimeter, op een grondvlak van 24 x 12 centimeter.
Interpretatie door Rolf Maas Over zijn schepping zegt de kunstenaar het volgende: "Het
portret van Dorian Gray is een roman van Oscar Wilde die veel
betekenislagen in zich heeft. Je merkt dat je erop bedacht moet zijn om
tijdens het lezen, tussen de regels door, de onschuld van het
oppervlakkige en het venijnige van het 'spel des levens' te gaan lezen.
Dorian speelt de hoofdrol in een beeldend geschreven tijdsbeeld aan het
einde van de 19de eeuw. Er is sprake van mannenvriendschappen die soms
neigen naar meer maar dit wordt nooit zo benoemd. Hierdoor komt dit
duidelijk als taboe naar voren. "Dorian
is een erg mooie jongeman die in het begin van het verhaal wordt
omschreven als eenvoudig en zuiver van aard. Hij ontwikkelt zich
stapsgewijs tot een lustvolle, sluwe en misdadige persoon die
uiteindelijk wordt geconfronteerd met de keerzijde van zijn eigen
waarheden en het verstand verliest. "De
luchtigheid van schoonheid en het beklemmende van een duistere kant
maakte het voor mij duidelijk dat het borstbeeld van Dorian Gray net zo
sinister moest zijn. De tweedeling die in het boek op meerdere manieren
naar voren komt, is vertaald naar een letterlijke tweedeling. Hierdoor
groeit het beeld in abstractie en maakt het een eigen verhaal."
Zes weken De
expositie wordt officieel geopend om 16:00 uur door Egbert van der
Werff; bezoekers kunnen echter vanaf 15:00 uur reeds in de galerie
terecht voor de voorbezichtiging. De beide kunstenaars zullen daarbij
aanwezig zijn. Galerie
MooiMan is, behoudens een enkele uitzondering, tijdens de weekeinden
geopend: vrijdag, zaterdag en zondag, steeds tussen 14:00 uur en 18:00
uur. Gewoonlijk is de galerie tijdens het eerste weekeinde van de maand
gesloten. Deze expositie met werk van Rolf Maas en Antoine Timmermans
is bij MooiMan in Stad te bezoeken tot en met vrijdag 22 mei. Nadere info en beeldmateriaal is te zien op de website van de galerie. Ongetwijfeld
zal filmer Menne Vellinga ook deze keer impressies maken van de
expositie, de kunstenaars en de bezoekers. Enkele dagen later zullen
die losse gedeelten tot een volwaardige film van ongeveer tien minuten
zijn samengevoegd, die vanaf dat moment ook op YouTube te zien zal zijn. Zodra dat het geval is, wordt dit althans gewoonlijk vermeld op de homepage van de website van MooiMan.
Wagners complete Ring des Nibelungen het komende weekeinde binnen anderhalf etmaal op Mezzo-televisie
Iets voor doorzetters Tussen zaterdag 4 april 17:00 uur en de nacht van zondag 5 op maandag 6 april om 02:00 uur zal de complete opera-tetralogie [1]Der Ring des Nibelungen
van Richard Wagner (1813-1883) via Mezzo-televisie te zien zijn. Hoewel
zo'n vierdelig muziekdrama dat niet bepaald tot de korste creaties op
operagebied behoort nogal wat tijd in beslag neemt, gaat dat niet aan
één stuk door. Zaterdag worden er tussen 17:00 uur en middernacht twee delen uitgezonden: Das Rheingold (om 17:00 uur) en Die Walküre (om 19:45
uur), waarna zelfs de meest fervente opera-liefhebber en eventuele
Wagner-adept nog ruim de tijd heeft om een dutje te doen, aangezien pas
op zondag, opnieuw om 17:00 uur, de tweede helft van het project van
start gaat, te beginnen met Siegfried (om 17:00 uur) en tot slot Götterdämmerung (om 21:15 uur). Voorafgaand
aan deze marathon heeft Mezzo-televisie de afgelopen vier zaterdagen
steeds één aflevering uitgezonden. Het gaat in beide gevallen om een
opname, die Hans Hulscher heeft gemaakt van een voorstellingenreeks van
Wagners Ring in 2003 in de Staatsopera van Stuttgart. __________ [1]
Volgens sommige kenners, liefhebbers en zelfs deskundigen is dit
complexe operagebeuren geen tetralogie, maar een trilogie, voorafgegaan
door een zogenoemde Vorabend.
De fjorden, flora en fauna op Breaksea Island in de Tasmanzee
Drie uitzendingen Arte-televisie geeft de komende week driemaal de gelegenheid om via een documentaire film getiteld Neuseelands Fjorde,
welke filmer Lothar Zimmermann in 2008 voor de Südwest Rundfunk (SWR)
heeft gerealiseerd kennis te nemen van een hele reeks van
uitzonderlijke toestanden en gebeurtenissen op Breaksea Island ten
zuidwesten van Nieuw-Zeeland in de Tasmanzee. De
eerste uitzending is op vrijdag 3 april, 's avonds tussen 20:15 uur en
20:59 uur. Herhalingen zullen worden uitgezonden op zaterdag 4 april 's
nachts om 02:10 uur, enop woensdag 8 april, om 14:00 uur.
Unieke situatie Natuurfilmer
Lothar Zimmermann heeft natuurbeschermers mogen begeleiden naar
Breaksea Island, dat ze eens per jaar bezoeken en dat verder nooit
toegankelijk is. De nauurbescherming aldaar is erin geslaagd dat eiland
terug te brengen in de staat die het ongeveer driehonderd jaar geleden
heeft gehad, en waardoor flora en fauna geheel hun gang hebben kunnen
gaan. De documentaire laat zien wat daarvoor allemaal nodig was, wat
eraan vooraf is gegaan voordat men dergelijke maatregelen heeft kunnen
nemen en wat de resultaten thans zijn.
Een tunnel voor Istanboel Op vrijdag 3 april zendt Arte-televisie vanaf 19:00 uur een documentaire uit met de titel Durchbruch am Bosporus,
over een geplande tunnel voor treinen, die Europa en Klein-Azië met
elkaar verbindt, en die daarvoor onder de Bosporus moet worden
aangelegd. Eén
van de overwegingen die een rol hebben gespeeld bij de planning voor
een tunnel in Istanboel ligt besloten in het feit dat deze stad niet
alleen oriënt en occident met elkaar verbindt, maar dat deze stad de
enige op aarde is die in twee werelddelen ligt. Het autoverkeer tussen
die beide continenten is inmiddels mogelijk geworden door middel van
twee hangbruggen die elk over meer rijstroken beschikken. Toch ziet het
er regelmatig naar uit dat het verkeer in deze grote stad met zo'n
vijftien miljoen inwoners wel eens helemaal tot stilstand zou kunnen
komen als gevolg van het enorme conglomeraat aan congesties.
Bijna dagelijks dreigend verkeersinfarct Een
dergelijk verkeersinfarct moeten worden tegengegaan door de bouw van
een nieuwe spoortunnel onder de Bosporus door, en de planning daarvoor
is niet nieuw of buitensporig moeilijk; wel doen zich er eventueel
extra problemen voor in verband met de bijzondere eisen welke in dit
geval moeten worden gesteld aan de veiligheid van zo'n verbinding,
aangezien de tunnel bestand moet zijn tegen aardbevingen en tegen
uitzonderlijke zeestromingen. De
documentaire laat zien hoe dit gigantische project, ondanks de
schijnbare tegenwerking door de natuur en tegen alle bezwaren in, toch
tot stand kan komen. De
film die als Duits-Turkse coproductie, onder regie van Wolfram Gies,e
voor het Zweite Deutsche Fernsehen (ZFF) in 2007 is ontstaan, wordt
uitgezonden tussen 19:00 uur en 19:45 uur. Herhalingen op dezelfde
zender staan gepland voor donderdag 9 april, 's middags om 14:00 uur en
voor dinsdag 14 april, eveneens in de middag, maar dan om 16:15 uur. __________ Afbeelding: Zicht van de ene kant van de stad op de Bosporus en de overzijde. (Foto: ZDF @ Bertram Kropac.)
Portret van regisseur David Lean donderdagavond op BBC One
De juiste entourage Vier
van zijn films zijn terechtgekomen tussen de eerste elf van de Top 100
die is samengesteld door het British Film Institute voor Britse films.
Dat is een heel respectabel resultaat voor regisseur David Lean
(1908-1991). Over
hem, wiens films niet alleen hoog werden ingeschat door het grote
bioscooppubliek en een hele reeks kenners, maar die eveneens bijzonder
aanzien genoot bij zeer vooraanstaande collega's. David Lean was reeds
een halve eeuw geleden een internationaal begrip toen hij veel succes
oogstte voor zijn rolprent The Bridge on the river Kwai (1957) waarvoor hem een Oscar werd toegekend, hetgeen vijf jaar later werd herhaald voor zijn tweede, breed opgezette epos: Lawrence of Arabia.
Verfilmde literatuur Dezelfde filmische opzet streefde David Lean na in Doctor Zhivago
(1965) naar de gelijknamige roman van de door de Sovjet-overheid
gechicaneerde Russische schrijver Boris Pasternak (1890-1960), die
daarvoor werd bekroond met de Nobelprijs voor Literatuur een
beslissing die, niet alleen binnen het rijk van de bruine beer, werd
beschouwd als een politieke en helaas niet een literaire vorm van kleur
bekennen door de Zweedse academie. In die verfilming wordt, evenals in Lawrence of Arabia duidelijk hoe zeer David Lean heeft gezocht naar steeds de juiste achtergrond voor de scènes. Dat deze in Doctor Zhivago
niet zelden een kitschige bijsmaak creëerden, lag niet aan de gekoze
entourage maar, althans grotendeels, simpelweg aan de inhoud van het
verhaal.
Portret met filmbeelden Donderdag 2 april zendt BBC One Television een portret uit getiteld David Lean: in search of the perfect horizon. BBC's filmkenner, tevens presentator van onder meer televisieprogramma's met dat thema,
Jonathan Ross (geboren 1960) een somtijds veel te snel sprekend, en
niet zelden, mede daardoor, een aalgladde indruk makend boegbeeld van
de BBC presenteert het geheel. Aan
bod komen ongetwijfeld eveneens de andere, al dan niet door grote
literatuur geïnspireerde films, alsmede de opvallend lange pauze die
David Lean inlaste tussen Ryan's Daughter (1970) en A passage to India (1984). Het portret wordt de kijker aangereikt tussen 23:35 uur en 00:35 uur in de nacht van 3 april. ____________ Afbeeldingen 1. Topregisseur David Lean. 2. BBC-presentaror Jonathan Ross (maart 2007).
Flora en Fauna van Litouwen ' documentaire tweemaal op Arte-televsie
Onbekende schatten Dat
er in Litouwen nog veel te ontdekken valt voor ons westerlingen, is in
culturele zin nog onlangs gebleken toen er in het Rotterdamse
Goethe-Institut een tentoonstelling
werd gehouden van Ex-Libris, die door kunstenaars in dat land werden
gemaakt, en bij die gelegenheid is gebleken dat er op dat punt in dat
Baltische land reeds een lange traditie bestaat. Zo
ligt het eveneens op het gebied van de flora en fauna van dat land. Wat
weten we er eigenlijk van? En als er al eens een zinnetje in de marge
te lezen valt, is menigeen verbaas over de inhoud? Een
klein Zwitserland in het Noorden van Litouwen? Veel in het wild levende
dieren? Juist in dat deel van het land, met 120 meren, veel mist en
daardoor niet zelden in nevelen gehulde fenomenen valt een schat aan
natuurlijke toestanden en gebeurtenissen te zien, qua dieren: wilde
zwijnen, wisenten en elanden; en tevens op het punt van natuurlijke
ontwikkelingen in bos, planten en andersoortige begroeiing, en
daarnaast heuvels en vlakke gebieden, rivieren en alles wat het hart
van een natuurliefhebber in zo'n context begeert.
Een pact met de duivel ' Documentaire over de internationale handel in kleine wapens
Schrikbarende cijfers Op
donderdag 2 april presenteert de VARA via de televisiezender Nederland
2 tussen 22:55 uur en middernacht een Canadese documentaire van
Shelley Saywell onder de titel Devil's Bargain,
over de internationale handel in zogenaamd kleine wapens. Het feit
echter dat al dat gekkenspeelgoed niet groot van omvang is, betekent
echter niet dat het gevaar van dat gehele arsenaal, verspreid over de
aardbol, mag worden onderschat. De cijfers liegen er niet om: ieder
jaar heeft juist deze kleine wapens enorme gevolgen: zij maken in zo'n
tijdsbestek maar liefst een half miljoen slachtoffers en zorgen voor de
destabilisatie van complete regio's.
Cultuurspectrum
