Speuren naar het oude goud van Jasons en Medea's Colchis
Gelegen in twee staten In
de oudheid bestond de naam Colchis, die ook iets te betekenen had.
Zowel in de klassieke Griekse mythologie alsook in het leerboek der
oude geschiedenis dat in mijn schooltijd op gymnasia werd gebruikt,
wordt die naam vermeld en wordt de staat met die naam omschreven als
onmetelijk rijk . Deze staat voor een landstreek aan de oostkust van de
Zwarte Zee, zowel in Georgië alsook in Turkije. Arte-televisie
presenteert op vrijdag 15 mei tussen 19:00 uur en 19:45 uur; op
documentairetijd, laten we maar zeggen een film over het
wetenschappelijke onderzoek dat wordt verricht naar sporen van Colchis: Die Goldfahnder Auf der Suche nach dem Goldenen Vlies.
Deze historische documentaire is dit jaar gereedgekomen en door de
maker, Peter Prestel, voor het ZDF het tweede Duitse publieke
televisienet gerealiseerd.
Medea, Jason en het Gulden Vlies Duitse
wetenschappers zijn op zoek gegaan naar het wetenschappelijk
aanvaardbare bewijs dat zich in de genoemde streek in die twee landen
sporen bevinden die spreken ten faveure van het bestaan, anno toen, van
het rijk waar zich de fascinerende en fantastische geschiedenis van
Medea en Jason de laatste genoot bekendheid door zijn zoektocht naar
het Gulden Vlies zou hebben afgespeeld. De gevonden sporen zouden
volgens die Duitsers aantonen dat zich achter het bekende verhaal anno
toen ook een werkelijkheid bevond. Die sporen zouden het geheel van de
verspreid voorkomende vertellingen wel eens nieuw en, misschen een
deels ander, leven kunnen inblazen.
Verdi's komischeopera Falstaff dertien keer door Opera Zuid
Try out op vrijdag 15 mei In
het Parktheater te Eindhoven presenteert Opera Zuid aanstaande zondag,
's middags vanaf 14:30 uur, de eerste van dertien uitvoeringen binnen
een tijdsbestek van zeven weken, van het muziekdrama Falstaff uit
1893 van Giuseppe Verdi (1813-1901). Alleen de laatste presentatie, op
6 juli in het Concertgebouw te Amsterdam, is semi-scenisch, de overige
voorstellingen zijn, zoals gebruikelijk bij een opera, gewoon op de
planken van de diverse theaters.
De tekst voor Falstaff is afkomstig van librettist [1]
Arrigo Boito (1842-1918). Gebaseerd op een combinatie van twee, totaal
verschillende, Shakespeare-stukken laat de librettist zien hoe goed
zijn gevoel voor humoritische dramatiek is, en daarin is de componist
hem, toen reeds op hoge leeftijd, gevolgd. Een uitgebreid artikel met de primair benodigde, dan wel gewenste, gegevens kunt u vinden op het fin de siècle cultuurweblog All art is quite useless van Rond1900.nl. __________ Afbeelding: Scène tijdens de repetitie op 21 april 2009 van Falstaff door Opera Zuid. An de Ridder als Nanette en Fabio Trümpy als Fenton. (Foto: Morten de Boer.)
Fascinerend Arte-televisie
heeft op donderdag 14 mei , des avonds tijdens het belangrijkste
televisiemoment van de dag tussen 20:15 uur en 21:00 uur een
documentaire over de inktvis op het programma staan. Dat werd wel tijd
ook, aangezien we over tal van dieren variërend van alledaags tot
relatief zeldzaam, dan wel bedreigd met uitsterven worden
geïnformeerd via films, maar over de inktvis hoor en lees je althans
spontaan weinig. Maar het dier dat geen echte vis is, fascineert toch
menigeen: niet alleen doordat het bacht armen heeft die uit het hoofd
groeien en daarnaast voorzien is van ogen welke aan die van de mens
doen denken en tenslotte blauw bloed in de aderen heeft stromen, en
alleen al dat begrip spreekt bij menigeen tot de verbeelding.
Documentaire uit 2006 De film, die thans door Arte zal worden uitgezonden, draagt de titel Tintenfische Acht Arme mit Köpfchen. Die documentaire van Gisela Kaufmann is gerealiseerd in 2006, in opdracht van de Westdeutsche Rundfunk (WDR). Deze cephalopoden
dieren welker voeten in de kop 'ontspringen' hebben de beschikking
over een enorm scala aan mogelijkheden ter vermomming; zodanig zelfs
dat er geen ander dier is dat daar tegenop kan. Binnen enkele seconden
kunnen ze hun vorm en kleur aanpassen, en als het moet, kunnen ze snel
uit het gezicht verdwijnen door in een wolk van de eigen inkt te
vluchten. Sommige van hen zoals de inktvis zijn daarin zo intens
bedreven dat ze, door het strak trekken van de huid, kleuren van de
omgeving kunnen aannemen. Een betere camouflage is niet denkbaar.
Met prijzen overladen Deze
natuurdocumentaire die een coproductie is van de Australische
maakster, de WDR, Arte en ABC Television van het eigen continent van
Gisela Kaufmann is op tien festivals met een prijs onderscheiden,
waaronder één voor de beste onderwaterfotografie. De
rolprent die op het beeldformaat 16:9 wordt gepresenteerd, zal nogmaals
door Arte worden uitgezonden op donderdag 21 mei, in de middag vanaf
14:00 uur.
____________ Afbeeldingen
1. Inktvis met acht armen.
2. Enevoudiger type inktvis.
Dochter van de bergen ' over de heilige rivier de Ganges
Veelbesproken Indiase stroom De tweede Nederlandstalige Belgische televisiezender Canvas zal op donderdag 14 mei 's avonds tussen
22:00 uur en 22:55 uur de eerste aflevering van een driedelige serie
presenteren over de meer dan 2.500 kilomter lange rivier de Ganges die
zowel door India alsook door Bangladesh stroomt. Die eerste aflevering
draagt de titel Daughter of the mountains.
De Ganges geldt nog steeds als een heilige stroom ondanks de extreme
vervuiling van het water, dat tijdenlang een bedreiging heeft gevormd
voor het leven van de mensen in dat land maar vanzelfsprekend vooral
diegenen die aan weerszijden van het water wonen. Talloze vrouwen doen
de was nog altijd ouderwets in het rivierwater en miljoenen mensen
nemen er een bad, somtijds op hoogtijdagen bijvoorbeeld massaal, en
dat zoiets eventueel zeer ernstige vervuiling in de hand werkt, zal
duidelijk zijn. Ook wordt er aan de oevers van dit water veelvuldig een
crematie voltrokken.
Vier bronnen, vier tempels De
Ganges ontspringt hoog in de Himalaya uit vier bronnen. Bij elk van die
bronnen staat een oude tempel, die stuk voor stuk, en jaar in, jaar
uit, vele duizenden pelgrims en waarschijnlijk ookwel flink veel
toeristen trekken. __________ Foto: Satellietopname van de rivier de Ganges met de delta.
Thema-avond op Arte-televisie over positieve kanten van lelijk zijn
Esthetische begrippen Vooropgesteld dat er tamelijk veel verschillende opvattingen bestaan over wat mooi of lelijk is zou zijn, is dan wel een betere omschrijving, aangezien juist bij kwalificaties als mooi en lelijk enorme
discrepanties optreden, ook, en zeker niet in de laatste plaats, tussen
mensen die op tal van fronten: maatschappelijk, politiek en anderszins
cultureel op één lijn zitten zij er nadrukkelijk gewaarschuwd jegens
sluipend zich opdringende conclusies, die op een niet al te bewust
niveau worden getrokken uit de emotie die wordt gevoeld als men iets
mooi vindt. Door het ondergaan van uitingen van kunst(en) klassieke
muziek, respectievelijk wat daarvoor moet doorgaan, zoals de
onophoudelijke muziek-destructie door André Rieu en tal van aanverwante
muziek-verachtende lieden worden in het onderbewuste vlak allerlei
links gelegd naar positieve zaken, zoals kwaliteit en ware schoonheid.
Hitler heeft indertijd menigeen zo direct uit het hart gesproken
althans wist zulks perfect te suggereren en zo kon het gebeuren dat
zijn eerste slachtoffers die mensen waren welke de moeite namen om hem
toe te horen en zich te laten meeslepen want daar schuilt het
grootste gevaar in zaken die in een affectieve preoccupatie worden
'geconsumeerd' want toen had men immers het mooie, het ware, en
derhalve het 'schone', ontdekt. Doch, indien een dergelijke conclusie gerechtvaardigd zou zijn, zou immers diezelfde Dolle Dolfje zo ongeveer de beste
politicus enhet beste wezen uit de maatschappelijke geschiedenis van
ons West-Europa zijn geweest, op de voet gevolgd, of zelfs
voorafgegaan, door Stalin en nog wel wat andere, enigszins tot en met
uitermate subversieve, elementen.
Drie afdelingen De thema-avond van Arte-televisie start heden om 20:59 uur en bestaat in drie afdelingen: twee documentaires en een aansluitend debat. Om 21:00 uur gaat de eerste documentaire Lob der Hässlichkeit van start. De inhoud daarvan kan worden omschreven als het gegeven dat zowel lelijkheid als schoonheid in ieder mensenleven een rol speelt. Die bijdrage aan de avond duurt tot 21:45 uur. Zelf
kun je zoiets meemaken als je met veel min of meer doorsnee
hondenhouders spreekt. De meesten van hen geven de voorkeur aan
respectievelijk beweren dat een alledaagse hond of kat met een goed
karakter dan aan een schoonheid met dubieuze trekjes. Dit geldt mutatis
mutandis ook voor het zoogdier mens. Hoeveel mooie, en uiterlijk
aantrekkelijke, vrouwen zijn er niet die manipulerend, liegend en
bedriegend door de aangegane relatie trampolineren.
En hoe vaak zien we niet een Adonis of Apollo, dan wel een hedendaagse
Narcissus die qua uiterlijk op zeer veel bewondering mag en kan
rekenen , waarachtig compleet door het vat der Danaïden vallen zodra
hij qua opvattingen en gedrag aan een nader onderzoek wordt
onderworpen. Vandaar dat wij u, hier en nu, nogmaals en met klem,
willen wijzen op de noodzaak van het in acht nemen van de relativiteit
en de nodige kritische afstand. De
documentaire van Isabelle Cottenceau die dit jaar voor Arte France werd
gerealiseerd, zal op vrijdag 15 mei,'s ochtends vanaf 09:55 uur worden
herhaald.
Onaanzienlijk, maar trots In aansluiting op die documentaire volgt een tweede, met een duur van eveneens drie kwartier, met de titel Unansehnlich, aber stolz.
Het hoofdthema daarin is het gegeven dat lelijke mensen niet per
definitie ongelukkig behoeven te zijn. Wellicht dat er nog enkele
scènes in worden vertoond uit zwijgende films van ongeveer een eeuw
geleden waarin op zo aanschouwelijke wijze werd voorgetoverd hoe soms
een als minder fraai ervaren exemplaar van de menselijke soort tot
onderwerp zeg maar gerust lijdend voorwerp van bijna algehele
spot werden, maar dat er dan toch nog een of andere superschone
jonkvrouwe zich om hem bekommerde. Gebochelden hebben ook vaak veel te
verduren gehad: diverse vrouwelijke exemplaren werden met het begrip Heks bedacht, de mannelijke met andere substantieven of adjectieven. Maar
had niet Quasimodo, de gebochelde klokkenluider van de Notre Dame ook
geen directe kandidaat voor een schoonheidswedstrijd , toch plots een
wel heel mooie vrouw, Esmeralda, 'aan zijn zijde'? Kortom, het kan
verkeren. In
de bijdragen die Cyril de Turckheim in zijn film eveneens dit jaar,
eveneens voor Arte France over zes verschillende mensen heeft
bijeengebracht van wie wordt aangenomen dat ze ook wel ongelukkig
zullen zijn omdat ze niet tot de categorie van uitzonderlijke
menselijke schoonheden behoren. Doch in de film komt onomstotelijk naar
voren dat een dergelijke opvatting niet juist is en men meer voorbehoud
dient te betrachten. Ook
deze film wordt herhaald, eveneens op 15 mei aanstaande, en ook dan in
aansluiting op de bovenvermelde film, en wel vanaf 10:40 uur.
Debat Als
om 22:30 uur de tweede film ten einde is, blijft er binnen het kader
van de twee uur durende thema-avond , nog dertig minuten over voor het
Debat. Gasten die met elkaar van gedachten zullen wisselen, zijn Sylvie
Abraham, werkzaam als schoonheidschirurg; de historicus Georges
Vigarello, en Harald Gasper, essayist en reclame-manager. Ook
dat is een programma van Arte France, dat eveneens in aansluiting op de
beide vorige programma-onderdelen op vrijdag 15 mei 's ochtends vanaf
11:25 uur zal worden herhaald. ____________ Afbeeldingen 1. Adonis, hier als standbeeld in het Louvre, Parijs. 2. Menselijke 'lelijkheid' in het uiterlijk bespeurbaar. (Foto: Arte France.) 3. Apollo met lier, schildering in Griekse schaal. 4. Onknap maar toch gelukkig. 5. Quasimdo en Esmeralda, uit de tekenfilm De klokkenluider van de Notre Dame uit 1996 van de Walt Disney Studio's.
Stravinski-concert dinsdagavond op Britse zender BBC Radio 3
Drie werken in één concert In
de wereld der klassieke muziek is Igor Stravinski (1882-1971) nog
steeds populair: op het concertpodium alsook via de ether. Dinsdag 12
mei kunt u in de serie Performance on 3
van en ook via de Britse zender BBC Radio 3 tussen 20:00 uur en 22:15
uur onze tijd drie totaal verschillende werken van deze componist
beluisteren. Als afsluiting zal Le sacre du printemps worden uitgezonden een werk
dat alom heel veel bekendheid geniet. Daaraan voorafgaand wordt door
het City of Birmingham Symphony Orchestra onder leiding van Sakari
Oramo de cantate Le roi des étoiles voorgesteld, waarbij tamelijk ruime vocale steun zal worden verleend door het Chorus van datzelfde ensemble. Het concert zal worden geopend met een fragment uit de opera buffa Mavra,
een eenakter uit 1922, waarvoor librettist Boris Kochno (1904-1990) in
het oeuvre van de Russische dichter Aleksandr Poesjkin (1799-1837) de
tekst Het kleine huis in Kolomna (1830) geschikt achtte. Uitgebreide informatie over dit concert is te vinden in het artikel dat ik heden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl heb geplaatst. __________ Afbeelding: De Russische, zeer geniale, schrijver Aleksandr Poesjkin.
Bewustmaken Kurt
G. Blüchel één van de twee auteurs annex redacteuren, welke
verantwoordelijk tekenen voor het in april verschenen boek dat we op
deze website jongstleden vrijdag hebben besproken in het kader van verontrustende bijensterfte heeft, zo hebben wij heden vernomen, afgelopen week op de Innovationsgipfel des FAZ-Instituts [1], nader gesproken over de wijze waarop managers niet
alleen maar ook in perioden van crises kunnen leren van de manier
waarop reeds vele miljoenen jaren in de natuur wordt omgegaan met
uiterst precaire situaties en met welke speciale maatregelen andere
groeperingen dan het zoogdier mens tegenspel bieden aan zulke, al dan
niet onverwachte, gebeurtenissen. Politici, en ook managers, betoonden
zich daarover zeer enthousiast, en op basis daarvan hopen de auteur, de
uitgever, het persbureau en tevens schrijver dezes dat het boek in
kwestie de zeer verdiende aandacht juist daar zal krijgen waar dit het
meeste effect zou kunnen sorteren. Want: waar een wil is, kan men
doorgaans veel gemakkelijker een weg banen dan wanneer desinteresse
ofwel totale onverschilligheid prevaleert. ____________ [1] Innovatietop; Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Documentairereeks Mein Deutschland, deel 2 ' Vreemde buren
Omwentelingen In aansluiting op ons artikel
van maandag 4 mei over de op die dag begonnen, driedelige, documentaire
over de geschiedenis van de Bundesrepublik Deutschland in de periode 1949-1990,
zendt het eerste publieke Duitse televisienet ARD/Das Erste op maandag
11 mei tussen 21:30 uur en 22:15 uur , de tweede aflevering uit
onder de titel Fremde Nachbarn,
over de jaren zestig van de vorige eeuw. Over onder meer de bouw, in
augustus 1961, van de Muur tussen Oost en West die er bij bepaald
niet weinig mensen binnen, en evenzeer buiten, Duitsland ertoe heeft
geleid dat de angst toenam voor een Derde Wereldoorlog; zeker in de
beginperiode toen de zaak op scherp stond en, onder meer, talrijke
beelden van de aanleg de wereld rond gingen , alsmede over de komst
van de toen nog als gastarbeider gekwalificieerde buitenlandse
werknemers, die in zeer groten getale aankwamen en er mede voor zouden
zorgen dat de welvaart in de Bondsrepubliek zou toenemen. Interwiews
worden getoond met onder anderen Franz Beckenbauer (jaargang 1945) zo
ongeveer de beroemdste voetballer in de Duitssprekende gebieden, die
niet zelden in opspraak is gekomen door zijn gedrag op het veld,
eveneens naar het pubiek toe en verder met de in 1942 geboren, wijd
en zijd bekende Duitse feministe Alice Schwarzer, die aldaar het
vrouwentijdschrift Emma heeft opgericht. ____________ Afbeeldingen 1. Voetballer Franz Beckenbauer. 2. Feministe Alice Schwarzer. (Foto uit 2007.)
129ste Lustrum van de Universiteit van Krakau in Polen
Gepast herdenken
Op 12 mei 1364 werd in Polen de Krakause Academie opgericht door Koning
Casimir de Grote. Daarmee werd de eerste universiteit in dat land een
feit. Als we het zicht op Midden-Europa vasthouden, moet meteen worden
vastgesteld dat alleen de
"gouden stad" Praag al eerder een hogeschool van een dergelijk kaliber
had, en daarmee de oudste wetenschappelijke hogeschool van genoemd
landsgrenzen overschrijdend gebied.
Tot 1817 droeg deze instelling voor hoger wetenschappelijk onderwijs de naam Akademia Krakowsks (Krakause Academie),
maar in dat jaar kreeg het instituut de benaming Jagellonische
Universiteit. Dat adjectief is afkomstig van de Jagellonen, die de
Poolse dynastie van koningen vormen.
Op Radio WDR 3
De Duitstalige luisterzender WDR 3 zendt op dinsdag 12 mei in de programmareeks Zeitzeichen
een kort herdenkingsprogramma van bijna een kwartier uit met betrekking
tot de oprichting, dan 645 jaar geleden, van deze universiteit die als
enige Poolse inrichting voor hoger onderwijs deel uitmaakt van de
Coimbragroep, vernoemd naar de Portugese universiteit met die naam. Van
de achtendertig deelnemende hogescholen zijn er twee uit Nederland:
Leiden en Groningen, die eveneens oudere universiteiten hebben.
Laatstgenoemde instelling viert dit jaar het 79ste lustrum en is dus
250 jaar jonger dan de Krakause universiteit.
____________ Afbeelding:Collegium Maius van de Poolse nuiversiteit Krakau.
ZDF-documentaire over zestig jaar Duits Bondspresidentschap
Aan de vooravond van verkiezingen In
de tv-serie ZDF-History met in die titel een volstrekt onnodige,
nutteloze toevoeging van een Engelstalig woord aan een Duits
televisieprogramma staat, nog net op zondag 10 mei 's avonds om
23:55 uur het begin gepland van de documentaire Die Bundespräsidenten.
De uitzending duurt tot 00:45 uur in de nacht op maandag 10 mei. In doe
rolprent wordt een terugblik geboden op het ambt van Bondspresident
gedurende zestig jaar: van eerst vrij lang ruim vier decennia: van
1949 tot 1990 alleen het westelijk deel van Duitsland. Pas na de val
van de Muur en de zogeheten eenwoording van de beide Duitslanden, is er
één president voor die ooit twee staten vormende 'eenheid'. Deze
documentaire zal tegelijkertijd de functie kunnen vervullen van
voorlichtingsmateriaal voor de Duitse bevolking, aangezien menigeen
niet eens weet welke functie die man tot dusver is er geen vrouw aan
te pas gekomen vervult en wie op het moment die post bekleedt. Dan
hoeven we het al helemaal niet meer over het verleden te hebben en de
vraag wie zijn het geweest die in zestig jaar vanuit Palais Schaumburg
hun zegje hebben gedaan? En wie moeten we kiezen van de kandidaten die
beschikbaar zijn om de huidige president, Horst Köhler, op te volgen?
Hijzelf hij is kandidaat voor de christen-democraten, of professor
Gesine Schwan van de sociaal-democratische partij dan wel Peter Sodann
een Oost-Duitse acteur, theaterdirecteur en Tatort-Kommissar? Die echter enigszins de weg kwijt lijkt te zijn sedert hij zich, op verzoek zo wordt steeds met nadruk gesteld in de politiek van alledag (b)lijkt te willen mengen. De verkiezingen voor dat ambt worden binnenkort gehouden. De eerste ronde is op 23 mei. ____________ Afbeeldingen 1.
Gesine Schwan, kandidate voor de functie van Bondspresident van de
Bondsrepublik Deutschland. (Foto uit 2009, genomen in Heidelberg.) 2.
Horst Köher, de huidige Duitse Bondspresident die aan zijn periode nog
graag vijf jaar zou willen toevoegen. (Foto op voorplat
Köhler-Biografie in de reeks dtv-premium).
De macht van de sterren nader uiteengezet in Terra X-film
De hemel verklaard In aansluiting op dedocumentaireover de zon die in de ZDF-serie Faszination Universum onder de overkoepelende programmatitel Terra X
in die reeks werd opgenomen en verleden zondag door die zender werd
gepresenteerd kunt u deze zondag, ook weer tussen 19:30 uur en 20:15
uur, kijken naar een documentaire over sterren, in eerste linie andere
dan de reeds uitgebreid behandelde zon. Dezelfde astrofysicus, professor Harald Lesch, verschaft op
heldere en aanschouwelijke wijze, evenals in de vorige documentaire,
nadere informatie en daardoor hopelijk en naar we verwachten meer
inzicht in het gebeuren aan het firmament dat, ondanks, of misschien
wel dankzij, de enorme afstand van ons gewone stervelingen, zoveel
fascinatie weet uit te oefenen.
Foto: Professor Harald Lesch verklaart voor een auditorium één en ander uit zijn vakgebied.
Grimm-sprookje Het dappere kleermakertje als Duitse speelfilm
Sprookjes in bewegende beelden Min of meer in aansluiting op de twee onlangs, vrij snel achter elkaar door de Westdeutsche Rundfunk (WDR) uitgezonden, films
op basis van sprookjes, die werden verzameld en in druk werden
doorverteld door de gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm, presenteert
diezelfde zender op zondag 10 mei, 's middags tussen 14:05 uur en 15:05
uur Christian Theede's speelfilm Das tapfere Schneiderlein uit 2008. De
bekendste van alle acteurs die in deze rolprent een rol spelen, is
ongetwijfeld Axel Milberg die de rol van König Ernst vertolkt. Deze
in 1956 te Kiel geboren acteur is een tamelijk markante, Noord-Duitse
persoonlijkheid die vooral bekendheid geniet als één van de vele ARD-Tatort-commissarissen, maar daarnaast tevens in nog diverse films op andere zenders dan Duitsland 1 te zien is. Het draaiboek voor de sprookjesfilm Das tapfere Schneiderlein werd geschreven
door Leonie Bongartz en Dieter Bongartz; de leiding over het camerateam
viel toe aan Philipp H. Timme. De muziek werd gecomponeerd door Peter
W. Schmitt. _________ Afbeelding: De in Noord-Duitsland geboren en woonachtige film- en televisieacteur Axel Milberg.
Charles Gounods Roméo et Juliette met Rolando Villazón op Mezzo-televisie
Tweemaal deze maand Op zaterdag 9 mei, 's avonds tussen 21:00 uur en 23:45 uur, wil Mezzo-televisie de uitzending realiseren van het muziekdrama Roméo et Juliette
van de Franse componist Charles Gounod (1818-1893). De tekst hiervoor
is afkomtig van diens beide landgenoten, de auteurs Jules Barbier
(1822-1901) en Michel Carré (1819-1872), die zich het ligt voor de
hand hebben gebaseerd op de gelijknamige, maar dan Engelse, tragedie
van William Shakespeare (1564-1616). Op 27 april 1867 werd deze opera
in vijf bedrijven te Parijs in première gegeven. Nog in hetzelfde jaar
werd er een Duitse versie gepresenteerd in de Dresdener Semper Oper. Het
betreft hier een verfilming door Brian Large van een uitvoering in 2008
tijdens de Salzburger Festspiele, in het Mozarteum aldaar. Het orkest
van dat instituut wordt geleid door Yannick Nézet-Seguin. Vocale
solisten zijn Nino Machidze, Rolando Villazón, Mikhail Petrenko en
Russell Braun. Bartlett Sher tekent voor de mise en scène. Mezzo-televisie zendt Roméo et Juliette, in deze bezetting, nogmaals uit op zondag 17 mei, 's middags vanaf 17:00 uur.
Rolando Villazón Flink
wat operaminnenden, verspreid over de gehele aardbol, beschouwen
Rolando Villazón inmiddels als de tenor bij uitstek van de 21ste eeuw.
Dat is in meer dan één opzicht echter relatief, vooral doordat die eeuw
nog geen tien procent van de daarvoor benodigde weg heeft afgelegd, en
we ten eerste niet weten wat er nog allemaal gaat gebeuren en wiens
ster plotsklaps dan wel gestadig aan het operafirmament zal rijzen. Dat
hij steeds binnen dat kader tevens wordt gezien als de rechtmatge
opvolger van de de heren José Carreras, Placido Domingo en Luciano
Pavarotti de laatstgenoemde is overleden in 2008 die ons te pas,
en, helaas niet zelden te onpas, werden voorgeschoteld als De Drie Tenoren. Rolando
Villazón is erin geslaagd het publiek te veroveren door meer dan alleen
een goede stem, hetgeen vanzelfsprekend eveneens legitiem is, maar
tegelijkertijd het gevaar in zich bergt dat er teveel nadruk komt te
liggen op de uitstraling en de innemende persoonlijkheid. Een operavoorstelling op de Bretter die die Welt bedeuten, en in het kielzog daarvan zij het enigszins
afgezwakt een uitzending via de beeldbuis, dient meer dan alleen te
bestaan uit goed gezongen rollen: acteerkunst is vereist en als het
even kan alle daarbij behorende parafernalia: kostuums en decors. Dat
een stralende persoonlijkheid daarbij 'mooi meegenomen' kan zijn,
behoeft geen betoog, doch zodra deze zich manifesteert boven het belang
van de muziek en het ware decorum, is twijfelen niet alleen toegestaan,
maar noodzakelijk. Enkele jaren geleden heb ik in een
Traviata-uitvoering, die ik tweemaal heb gezien, meer van het laatste
geconstateerd dan voor de rol noodzakelijk was. Pavarotti heeft, toen
hij eenmaal internationaal een grote naam had, de muziek altijd weer
opgeofferd aan de een pijnlijk narcistische presentatie. We mogen dan
ook nadrukkelijk hopen dat Villazón zich niet in dat uiteindelijk
doodlopende steegje begeeft, waar op een gegeven moment de
festiviteiten ten einde zijn en de was weer wordt opgehangen.
Eerste biografie Manuel Brug (jaargang 1965), muziekredacteur van het Duitse dagblad Die Welt,
geldt in eigen land, in bepaalde kringen, als een der toonaangevende
deskundigen op het gebied van de klassieke muziek in het algemee en van
het fenomeen opera in het bijzonder. Hij schetst in een recentelijk
verschenen boek niet alleen een portret van de mens en de opvallende
carrière van
de zanger Villazón, maar tevens van de harde werkelijkheid die de
alledaagse praktijken in de operawereld achter de schermen
internationaal kenmerken. In
twaalf hoofdstukken schildert Manuel Brug leven en werk, ups en downs
in de ontwikkeling van de in 1972 in Mexico City geboren zanger, die
inmiddels heeft weten door te dringen door te zingen tot de eerste
garnituur wereldwijd van de mannelijke operasterren in het algemeen en
specifiek in die van de tenors. Dat die echte doorbraak Rolando
Villazón is gelukt in de Salzburger versie in 2005 van La Travata
samen met Anna Netrebko zal de meeste operakenners niet zijn
ontgaan. Dat niet lang daarna een crisis uitbrak, zowel qua stem
alsmede privé het éne is immers nauwelijks voorstelbaar zonder het
andere , waardoor hij een half jaar van de planken verdween, maar
uiteraard niet uit de wereld van de paparazzi, ligt, vooral als gevolg
van de sterk met elkaar verweven gebeurtenissen na zo'n spectaculair
succes, voor de hand. Begin
2008 is Rolando Villazón teruggekeerd op de bühne,[1] verspreid over de
globe, en vanaf dat moment presenteerde hij zich wat ingetogener en
verder ontwikkeld de positieve gevolgen van zo'n crisis hetgeen de
acceptatie van zijn presentatie alleen nog maar heeft vergroot. Het
Portret dat Manuel Brug ons van Rolando Villazón in zijn boek tekent,
is gelardeerd met relatief veel kleurenfoto's, die herinneringen kunnen
oproepen voor degenen, die zo'n voorstelling hebben gezien; voor alle
anderen bieden zij een prachtige inkleuring van het prettig geschreven
'verhaal' over de heel speciale carrière van deze extraverte tenor,
echter zonder te vervallen in kritiekloze aanbidding van zijn
protagonist. Warm aanbevolen. Speciaal voor degenen, die ook geïnteresseerd zijn in andere versies van Roméo et Juliette met dezelfde
tenor in een andere context, is het laatste hoofdstuk van Manuel Brugs
boek interessant. Daarin worden beeld- en geluidsragers opgesomd waarop
Rolando Villazón voorkomt. Relativerende titel van dat chapiter: Was vom Tenor bleibt: CD's und DVD's. __________
[1] Op 29
april werd bekendgemaakt dat onze tenor opnieuw problemen met zijn stem
heeft en als gevolg daarvan alle optredens voor het hele jaar 2009
heeft afgezegd.
__________ Manuel Brug: Rolando Villazón Die Kunst, Tenor zu sein. Ein Porträt. 160 pagina's, paperback, kunstdruk, met kleurenfoto's. Henschel Verlag, Berlin, 2008. ISBN 978-3 -89487-626-5. ____________ Afbeeldingen 1. De Franse componist Charles Gounod. 2. De Franse auteur Jules Barbier, één der twee librettisten van Roméo et Juliette. 3. Manuel Brug, muziekredacteur van Die Welt en auteur van Rolando Villazón. 4. Voorzijde van de eerste en tot dusver enige biografie over de stertenor Rolando Villazón.
Grote dreiging voor het leven op aarde door massale bijensterfte
Ramp voor fruittelers
"Bijensterfte
bijna verdubbeld", kopte NRC/Handelsblad op 3 februari van dit jaar.
Hele bijenvolken zijn de laatste twee jaar het hoekje om gegaan als
gevolg van allerlei infecties, die door de meeste
imkers niet kunnen worden bestreden, aangezien dezen het bijen houden
als liefhebberij doen. Dat dezen meest niet over voldoende kennis
beschikken om op adequate met hun bijen om te (kunnen) gaan, wordt al
zo'n vijftien jaar beklaagd door professionele imkers, die veel kleiner
in aantal zijn. Bovendien gaat het bij die hobbyisten vaak om ouderen
met als gevolg dat er op een gegeven moment al te veel min of meer
tegelijk sterven en dat is de laatste tijd veelvuldig voorgekomen.
Wereldwijde sterfte
Op
17 februari 2008 werd reeds vastgesteld dat er in het zogenoemde Groene
Hart van ons land ook massale bijensterfte is voorgekomen, en op 5 mei
van dit jaar valt op een website die zich met het thema bezighoudt, te
lezen dat het fenomeen zich inmiddels wereldwijd voordoet. Dan is er
nog het feit dat de aarde opwarmt, hetgeen eveneens bijensterfte in de
hand werkt. En er zijn niet zo lang geleden aanwijzingen gevonden dat
de straling die onder meer wordt veroorzaakt door mobiele telefoons.
Hoe
belangrijk voor ons leven op deze planeet de aanwezigheid van bijen is,
besefte de geleerde Albert Einstein (1879-1955), die in 1949 het
volgende postuleerde: "Wenn
die Biene einmal von der Erde verschwindet, hat der Mensch nur noch
vier Jahre zu leben. Keine Bienen mehr, keine Bestäubung mehr, keine
Pflanzen mehr, keine Tiere mehr, keine Menschen mehr." Vrijwel oneindige mogelijkheden
Deze uitspraak wordt gebruikt bovenaan een hoofdstuk in het eind vorige maand verschenen boek, Krisenmanagerin Natur, van
de beide wetenschapsjournalisten Kurt G. Blüchel en Helge Sieger.
Daarin wordt in veertien hoofdstukken, door in totaal tien auteurs uit
de doeken gedaan waarom het zo belangrijk is dat de maatschappij en
daarbinnen in de eerste plaats het bedrijfsleven allemaal kunnen leren
van de meest succesvolle onderneming ooit: de Natuur.
In
het bewuste hoofdstuk legt Helge Sieger uit wat er allemaal mogelijk is
als het gedrag van bijenvolken en de daaruit te trekken conclusies
zouden worden gerealiseerd, over de patent-situaties uit de wereld van
de honing en over het feit dat bijenvolken informatie verzamelen en
opslaan als in grootuitgevallen hersenen. Dat ook de geometrie van
honingraten een rol van intens belang speelt, komt daarin eveneens aan
de orde. Bijennesten hebben iets gemeen met de architectuur van moderne
flatgebouwen: die zullen moeten worden geklimatiseerd. Dat
gebeurt bij bijen eveneens: als in de zomer de binnentemperatuur in hun
leefruimte te hoog oploopt, grijpen de bijen terug op een biologische
klimaatregeling: werkbijen zwermen uit en komen terug met water dat ze
vervolgens als een filterdun laagje over de randen en de 'deksels' van
de cellen strijken.
Levensbelang
Dat
zijn enkele aspecten van het bijenleven waaruit we niet alleen kunnen
afleiden hoe belangrijk een bijenvolk is voor de kringloop van enkele
aspecten van ons leven, maar dat ze tevens een functie hebben evenals
zoveel andere dieren als leerschool voor de mens.
Meer daarover met name over diverse andere
elementen van het genoemde boek is dezer dagen te vinden op de
Nederlandse website Tempel der Wetenschappen.
__________ Krisenmanagerin NATUR Was Wirtschaft und Gesellschaft vom erfolgreichsten Unternehmen aller Zeiten lernen können. Herausgegeben
von Kurt G. Blüchel und Helge Sieger. 240 pag., gebonden. DWC Medien,
München, April 2008. ISBN 978-3-98 10355-1-3.
____________ Afbeeldingen 1. Type 1: Werkbij waarvan er tussen 15.000 en 65.000 in één bijenvolk voorkomen. 2. Type 2: Dar waarvan er enkele honderden in een bijenvolk leven. 3. Type 3: Konigin of Moer waarvan er in elk bijenvolk maar één voorkomt. 4.
Voorzijde stofomslag van het recentelijk verschenen, behartenswaardige
boek dat openingen biedt m.b.t. diverse aspecten van de complexe
wereldwijde crisis.
Daniel Aubers opera Fra Diavolo zaterdagavond via de ether
Op twee lage landen-zenders tegelijk Zaterdag 9 mei kunt u zowel via de Nederlandse zender Radio 4 in het programma Opera live
van de NPS vanaf 19:02 uur alsook in het Belgische
Klara-radioprogramma, maar dan pas vanaf 20:00 uur luisteren naar de
opera in drie bedrijven Fra Diavolo ou l'hôtellerie de Terracine, gecomponeerd door Daniel-François-Esprit
Auber (1782-1871). Zijn eerste muziekdrama werd in 1805 voltooid, zijn
laatste ging in 1869 in première. Daartussen lag een heel mensenleven,
want in die tijd, zo'n anderhalve eeuw voor onze tijd, werden de meeste
mensen niet echt oud. De tekst voor Fra Diavolo is
afkomstig van de Franse toneelschrijver Eugène Scribe (1791-1861). De
première werd verzorgd op 28 januari 1830 in de Opéra Comique te
Parijs; nog in hetzelfde werd er een eerste voorstelling van een Duitse
versie gegeven in het Königstadt Theater te Berlijn. In 1960 was
Berlijn weer eens aan de beurt, in een ander theater de Komische Oper
in een andere versie. Elf jaar later is er nog weer een andere Duitse
versie uitgegeven.
Verschillende afloop De
roverhoofdman Fra Diavolo op de planken behept met een tenorstem
heeft zich in een logement voorgedaan als Marquis de San Marco, om
aldaar de juwelen van Lord Kookburn u raadt het al: een bariton en
diens wederhelft Pamela die het met een mezzosopraan moet doen te
kunnen stelen. Een jongeman, die als held en dus als tenor in het
theater moet optreden, aangezien hij de dochter van de waard bemint,
doet het geraffineerde plan van Fra Diavolo teniet en neemt de bandiet
te grazen. Opvallend
is de verandering die de opera aan het slot heeft doorgemaakt.
Gedurende de gehele negentiende eeuw bleef het tragische slot intact
Fra Diavolo kwam aan het slot om hetzij doordat hij werd neergeschoten
dan wel doordat hij zelf een duik in de afgrond nam , maar in ons huidige tijdsgewricht wordt hem genade geschonken. __________ Waalse Opera Luik De
versie die de beide genoemde radiozenders zaterdagavond zullen laten
horen, betreft een opname welke op 30 april werd gerealiseerd in de
Waalse Opera van de Belgische stad Luik. Koor en orkest van dat
instituut stonden onder leiding van Giovanni Antonini. Vocale solisten
waren onder anderen Doris Lamprecht, Kenneth Tarver en Marc Molo Mot. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Daniel Auber. 2. Toneelschrijver Eugène Scribe.
Onnodige ingreep In de Huffington Post van gisteren, donderdag 7 mei 04:59 p.m. plaatselijke tijd; en derhalve in onze contreien 22:59 uur heeft Aaron Belkin Associate Professor of Political Science and Director of the Palm Center of the UCSB[1]
een artikel gepubliceerd waarin hij een helder, kritisch betoog houdt
tegen het feit dat VS-president Barack Obama het ontslag heeft
goedgekeurd van Dan Choi een Army National Guard die openlijk
homoseksueel is. Dan Choi is afgestudeerd aan de militaire academie
West Point en heeft gediend als specialist voor Arabische talen in
onder meer Irak, waar hij erin is geslaagd levens te redden van
Irakezen en Amerikanen, juist doordat hij vloeiend Arabisch spreekt,
hetgeen in precaire situaties deëscalerend kan fungeren. De collega's,
die geen probleem hebben met het feit dat Dan Choi het een absolute
noodzaak vindt om voor zijn homoseksualiteit uit te komen, ondersteunen
de man.
Alternatief Aaron
Belkin legt uit dat er voor Barack Obama in wezen geen directe
aanleiding bestaat om met één pennestreek het ontslag in het kader
van de bestaande wetevging van de VS mogelijk maar niet per definitie noodzakelijk
te effectueren. Daarnaast maakt Aaron Belkin in enkele alinea's op
heldere wijze duidelijk wat de president mede op basis van de
feitelijke situatie met betrekking tot het fenomeen homoseksualiteit
binnen de samenleving had kunnen doen, repectievelijk laten, om een
betere weg te gaan. Details vindt u in het artikel in die elektronische krant van Arianna Huffington. __________ [1] University of California Santa Barbara. ____________ Foto: Aaron Belkin, overgenomen uit de Huffington Post van May 7.
De juiste man voor die opdracht De
uiterst productieve componist Igor Stravinski (1882-1971) had voor zijn
vijftigste al een aardig oeuvre op zijn naam staan. Kennelijk was de,
eveneens van oorsprong Russische, dirigent Sergej Koessevitski die
een vermogend man was en graag als mecenas optrad eveneens de mening
toegedaan dat hij met de keuze van die landgenoot de juiste
muziekmeester zou vinden om een opdrachtwerk te schrijven ter
gelegenheid van het vijftigjarig bestaan, in 1930, van Koessevitski's
ensemble het Boston Symphony Orchestra aan het eind van dat jaar. Igor Stravinski aanvaardde deze opdracht en het resultaat was de Psalmensymfonie, die hij in 1948 nog eens heeft gereviseerd. De
compositie werd echter niet in de VS gegeven, maar in het Palais des
Beaux Arts te Brussel, onder leiding van Ernest Ansermet. Dat gebeurde
op 13 december 1930, en zes dagen daarna beleefde dit opus een eerste
uitvoering door het Boston Symfonie Orkest. Een versie van deze Psalmensymfonie,
zoals die in het kader van de Zaterdagmatinee in het Concertgebouw te
Amsterdam, op 13 september 2008 werd gegeven door het Radio
Filharmonisch Orkest onder leiding van Ed Spanjaard, zal te horen en
tevens te zien zijn in de nacht van donderdag 7 op vrijdag 8 mei in het tv-programma NPS Podium, tussen 00:15 uur en 01:12 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Igor Stravinski, tekening van Jarko Aikens, Groningen, 1984. Collectie Heinz Wallisch. 2. Contrabassist, dirigent, mecenas en zo meer: Sergej Koessevitski.
Nick Hornby's High Fidelity thans als BBC-speelfilm
Eigentijdse klassieker De
Britse schouwzender BBC One Television biedt u en ons allen althans
diegenen van hen welke beschikken over een behoorlijk tot uitnemend
gezichtsvermogen de gelegenheid om in de nacht van vrijdag 8 op
zaterdag 9 mei, tussen 00:40 uur en 02:25 uur, te gaan kijken naar de
speelfilm High Fidelity,
die in 2000 door regisseur Stephen Frears werd gerealiseerd als
Brits-Ameriaanse coproductie. Grondslag voor die rolprent was het
gelijknamige boek van Nick Hornby dat in 1995 is verschenen en een
enorme bestseller is geworden.
Omzetting in beelden Sadie Smith in Time Magazine
bedacht deze Engelse auteur met het superlatief aandoende epitheton
'European Ambassador of Goodness'. De man die tal van zijn lezers weer
heeft laten geloven in de bevrijdende kracht van de muziek en van de
liefde, heeft mijn onverdeelde aandacht, maar zodra die beide maar de
meeste van deze is de liefde elementen worden aangevuld met een
derde: Het Spel en hier wordt bedoeld: Voetbal dan haak ik resoluut
af. Dat element op zich doet, vanzelfsprekend, geen enkele afbreuk aan
eventueel voorhanden zijnde kwaliteiten van het boek. Dat moet ook
Stephen Frears hebben beseft toen hij
besloot dat boek te verfilmen met acteurs, die er 3 voor wat betreft de
hoofdrollen niet om liegen: John Cusak die, als het moet, een wandelend understatement kan voordragen, Jack Black, Tim Robbins en Joan Cusak. Als basis voor de film dient de inhoud van High Fidelity,
vanzelfsprekend de grote lijnen daarvan. De locatie van het boek,
Londen, is ingeruild voor Chicago, waar een man genaamd Rob in die
rol zien we een ongelooflijke John Cusak een platenzaakje runt waar
alleen de ware adepten binnentreden.
Platen en vrouwen De
ietwat manische eigenaar van dat winkeltje behept met een ware
verzameldrift, waarbij hij alles indeelt volgens het systeem van een
Top 5. Zolang iemand vrijgezel is en zich weet te distantiëren van
sterk persoonlijk getinte bindingen en van al te onmaatschappelijke
verwikkelingen, kan zoiets nog wel goed gaan, maar die Rob heeft een
vriendin: Laura. En als die het besluit neemt dat ze er toch beter aan doet die Rob af te schrijven en zich te binden aan iemand anders, dringt het besef bij de verzamelaar door dat high fidelity niet alleen opgaat voor de door hem aanbeden zwarte schijf. Dat er aanvankelijk werd gedacht dat Nick Hornby (alle) mannen afschilderde als wezens die nauwelijks meer kunnen
dan het opwekken dan een meewarig hoofdschudden, is, oppervlakkig
beschouwd, zeker begrijpelijk, en laten we wel wezen hoeveel
meerderjarige mannen zijn er niet die inderdaad nooit verder zijn
gekomen dan het (al dan niet werkelijk) cultiveren van hun eigen
(pre)puberaal getinte homoërotische meestentijds diep verborgen
verlangens. Dat Tim
Robbins het ook hier weer geweldig doet, kan een extra impuls vormen om
die film te gaan zien; die positieve kwalificatie geldt overigens in
niet mindere mate voor Jack Black.
Serendipiteit Gisterochtend vond ik, tussen de afgeschreven boeken in een antiquariaat in Groningen, een nog ongelezen exemplaar van High Fiudelity.
Een paar uur later zie ik dat de film nog deze week door de BBC zal
worde uitgezonden. In geen van beide gevallen zocht ik naar hifi, maar
ik kreeg deze dubbel en dwars in de schoot geworpen. ____________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van de Penguin paperbackeditie uit 2000 van High Fidelity. 2. Regisseur Stephen Frears tijdens het Cardiff Filmfestival van 2006. 3. Acteur John Cusak tijdes een persconferentie. 4. De Engelse auteur Nick Hornby. (Foto van het Blog Nick Hornby.)
Aanbevolen: Louis Couperus Gelukkig zijn er ook op de beeldbuis nog boekenprogramma's: één daarvan is De leescoupé van
de KRO. Hedenavond wordt de achtste en daarmee ook laatste aflevering
van dit lenteseizoen op Nederland 2 uitgezonden, vanaf circa 21:30 uur.
Een goede 20 minuten wordt er met diverse mensen gesproken over
verschillende boeken, diverse binnen- en buitenlandse auteurs in
allerlei genres, en reist er niet alleen steevast een auteur mee, die
wat meer aandacht krijgt en zelf ook wel één en ander te berde brengt,
maar is er ook altijd een steeds dezelfde hoogleraar, die aandacht vraagt, kort en krachtig, voor een schrijver van ooit of van anno nu.In deze laatste aflevering komt een ware Haagse Hollander voor: de Nederlandse schrijver Louis Couperus. Over het wel en eventuele wee daaromtrent kunt u nog weer meer lezen in een artikel dat ik enkele minuten geleden op de fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl heb
geplaatst. De presentatie van die auteur zal geschieden door de
opperste stalmeester en speeltuinbewaarder van dat elektronische
instituut: Peter Hoffman. __________ Foto: Auteur en dandy Louis Couperus in 1917.
Hans Pfitzners Sextet opus 55 op Duitse radiozender NDR Kultur
Kamermuziek op hoog niveau Op
de avond van de dag dat de Duitse componist Hans Erich Pfitzner
(1869-1949) honderdveertig jaar zou zijn geworden, op dinsdag 5 mei, vroeg in de avond, presenteert de
Duitse radiozender NDR Kultur diens opus 55, geschreven in 1945: het Sextet in g kleine terts voor viool, altviool, violoncello, contrabas, klarinet en piano. Het werk wordt gespeeld door het Consortium Classicum, en valt te beluisteren tussen 19:30 uur en 20:00 uur. Een
uitgebreid artikel over deze veelzijdige musicus dirigent tevens
liedbegeleider, conservatorium- alsmede operadirecteur, regisseur,
operaproducent en professor compositie , geboren te Moskou, maar vanaf
zijn derde jaar voornamelijk, doch niet alleen maar, werkzaam in
Duitsland, en overleden enkele maanden voordat zijn tegenpool in tal
van opzichten Richard Strauss, die vijf jaar eerder dan Pfitzner het
levenslicht had aanschouwd zijn lier aan de wilgen heeft gehangen, is
heden opgenomen op de Nederlandse website All art is quite useless van Rond1900.nl over de cultuur van het fin de siècle. ____________ Afbeelding:
De muziekmeester Hans Pfitzner. Postzegel van 100 Pfennig, uitgegeven
door de Deutsche Bundespost ter gelegenheid van de 125ste geboortedag van de componist in 1994.
Cultuurspectrum
