Portret van Humphrey Bogart door zoon Stephen ' donderdagnacht op Arte-televisie
Vertolker van uitersten
De vele films waarin de Amerikaanse acteur Humphrey Bogart (1899-1957) een rol vervulde, hebben hem veelal de gelegenheid geboden diverse aspecten van zijn acteerkunst breed uit te meten. Op het witte doek dat in de wereld van Hollywood en ver daarbuiten als silver screen wordt betiteld was hij soms intens gevoelig, aan de andere kant een rabiate egoïst. De vraag die, vooral door die tegenstelling, wordt opgeworpen, is: Wie was die Humphrey Bogart nu werkelijk? Het portret dat door Arte-televisie wordt uitgezonden van deze acteur die in 1920 voor het eerst op het bioscoop doek te zien was in een zo minieme rol dat zelfs zijn naam niet op de aftiteling verscheen wordt geschetst door Bogarts zoon Stephen in een Duits-Britse coproductie uit 1996 van Chris Hunt, en is te zien in de nacht van donderdag 7 januari op vrijdag 8 januari tussen 00:10 uur en 01:00 uur onder de titel Humphrey Bogart You must remember this. Arte zal de komende tien dagen deze film nog driemaal uitzenden: de eerste keer op maandag 11 januari, 's ochtends vanaf 11:50 uur; dan op vrijdag 15 januari, bij het krieken van de dag, om 05:05 uur; en tenslotte op zaterdag 16 januari, vanaf de noen, zegge 12:00 uur.
Het brandende geduld van een Chileense postbode: Il postino op Canvas
De roman Ilpostino
Omdat hij een hekel heeft aan werken in de visserij die hem dwong heel vroeg op te staan , heeft Mario Jiménez in juni 1969 een nieuwe baan aangenomen als postbode voor Isola Negra. Dat heeft hij te danken aan de omstandigheid dat hij in het bezit is van een fiets. Negatieve kant daarvan is dat hij slechts één klant heeft, aangezien de overige bewoners van het eiland allen analfabeet zijn. Die ene menselijke bestemming van de post is de dichter Pabo Neruda, een balling uit Chili.
Doordat de postbode iedere dag de voor Neruda bestemde zending aflevert, raakt hij geïnteresseerd in het fenomeen poëzie, een vehilkel om vrouwen te veroveren. Maar om zoiets succesvol te doen zijn, heeft Jiménez wel de hulp nodig van de dichter, die met aanvankelijke tegenzin bereid blijkt hem te helpen om Beatrice voor zich te winnen. Gedurende dat proces blijkt dat de postbode weliswaar geen intellectuele dichter heel wat slimmer is dan velen ooit hadden gedacht, hijzelf incluis. De roman van Antonio Skármeta is voor het eerst verschenen als Brandend geduld in 1985. In de Nederlandse vertaling van Tessa Zeiler is in 1996 een paperbackeditie uitgekomen in de Ooievaar-reeks.
Verfilming
In de verfilming uit 1994 van het boek door Michael Radford (*1946), als Italiaans-Frans-Belgische coproductie, speelt Massimo Troisi (1953-1994) de postbode; de acteur overleed één dag na de laatste opname. Toch werd hij nog voor een Oscar genomineerd. Ook werd de rolprent beschouwd als de beste niet-Engelse film van 1995.
De Franse acteur Philippe Noiret (1930-2006)) vertolkt de rol van pablo Neruda. Verder zien de kijkers Maria Grazia Cucinotta (*1968). Il postino wordt op woensdag 6 januari 2010 uitgezonden via het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas, tussen 20:40 uur en 22:25 uur. __________
Afbeelding: voorzijde van het boek De postbode de Nederlandse paperbackeditie uit 1996.
Vara's componist van de week op Neerlands Radio 4: Giovanni Battista Pergolesi
Wie de goden liefhebben, sterft jong
Als het over componisten gaat die jong zijn gestorven, valt in de meeste situaties alleen de naam Wolfgang Amadeus Mozart, die 'slechts' vijfendertig jaar geworden is. Fat heeft ongetwijfeld vooral te maken met de status van die componist, ook bij niet al te grote bewonderaars van klassieke muziek. Maar er zijn anderen, onder wie eveneens internationaal zeer beroemde muziekmeesters die minder oud werden dan Mozart. Wat te denken van Schubert, die het met vier jaar minder moest doen dan Mozart, of van de componist van de wereldvermaarde opera Norma, Vincenzo Bellini, die eveneens eerder in zijn leven het loodje moest leggen dan Mozart. Absolute topper onder de befaamdheden binnen de muziekgeschiedenis is wel de jongeman, die de bijnaam Spaanse Mozart heeft gekregen: Juan Chrisóstomo de Arriaga, die niet eens twee hele decennia op dit ondermaanse waren vergund; hij werd op dezelfde datum geboren als Mozart: 27 januari, maar dan in 1806, en overleed op 17 januari 1826. Ook de Belg Guillaume Lekeu mocht niet langere dan 24 jaren en één dag onze aarde bevolken: van 20 januari 1870 tot 21 januari 1894.
Al deze bovengenoemde figuren begonnen in ieder geval jong muziek te maken, respectievelijk te componeren. Mozart spande daarbij de kroon in de hoofden van de geïnteresseerden.
Giovanni Battista Pergolesi
Zesentwintig jaar en goed twee maanden waren Giovanni Battista Pergolesi onder de zon beschoren: van 4 januari 1710 tot 16 (of 17) maart 1736. Hij componeerde echter pas gedurende de laatste zes jaar van zijn leven, en wat er in die periode uit zijn ganzenveer is gevloeid, mag er zijn. Het meest bekende werk is zijn Stabat Mater uit 1736. Voorts staat hij bekend als één van de eersten die het publiek een opera buffa (komische opera) voorzette: La serva padrone uit 1733.
Bij de Vara op Radio 4 kunt u de werkdagen van deze week elke avond bijna een half uur werken van Pergolesi beluisteren in het kader van de tussen half acht en acht uur uit te zenden afleveringen van de programmareeks Componist van de week. De eerste avond is geheel gewijd aan gezien de beschikbare tijd slechts delen van het Stabat Mater.
The war room ' documentaire over de verkiezingscampagne van Bill Clinton op Holland Doc 24
Achter de schermen Chris Hegedus en D.A. Pennebaker hebben in 1993 een relatief lange documentaire gemaakt over de verkiezingscampagne in 1992 zoals die werd gevoerd door Bill Clinton en zijn team. De beide gasten hebben geregistreerd wat er zoal achter de schermen gebeurde. Het grote voordeel was en is ook voor de kijker van nu een blijvend element dat ze bij alles aanwezig mochten zijn.
Die beiden hebben hun aandacht toen vooral gericht op de campagnestrateeg James Carville (*1944), alsmede op het hoofd van de afdeling Communicatie George Stephanopoulos (*1961).
Laatstgenoemde stond tijdens de toespraak die Clinton hield direct na het bekend worden van zijn overwinning studentikoos gekleed enthousiast te luisteren tussen de overige toegestroomde burgers. Na langjarige ervaringen tijdens 'het bewind' van 'de Clintons' had deze jongeman zijn vertrouwen in die lui volkomen verloren, en bleek hij in gesprekken dan ook zeer gedesillusioneerd.
De documentaire, getiteld The war room, wordt uitgezonden op het digitale televisiekanaal Holland Doc 24, tussen 17:40 uur en 19:27 uur. Of en wanneer deze documentaire wordt herhaald, kun u eventueel te weten komen op de website van Holland Doc 24.
Henkjan Honing en diens boek Iedereen is muzikaal zondagochtend in VPRO's Boeken
Opgeslagen in het hoofd
In de komende aflevering van het VPRO-programma Boeken van WIm Brands, dat op zondag 3 januari tussen 11:20 uur en 12:00 uur zal worden uitgezonden via Nederland 1 [1], houdt deze een gespek met muziekwetenschapper Henkjan Honing, wiens boek Iedereen is muzikaal in november nieuw is verschenen en begin december reeds een tweede druk beleefde. Daarin toont hij aan dat luisteraars muzikaler zijn dan ze zelf geloven: voortdurend blijken ze zelf op allerlei manieren muziek te maken, ook degenen onder hen die zichzelf als volstrekt onmuzikaal beschouwen. Het is zelfs uit onderzoek gebleken dat pasgeboren baby's voor ritme hebben. Dat resultaat past aardig zij het mutatis mutandis in de uitspraak die wordt toegeschreven aan Hans von Bülow [2]: "Am Anfang war der Rhytmus."
Uit dezelfde onderzoeken is gebleken dat kleuters de maat kunnen houden, en dat volwassen mensen een feilloos gevoel voor timing hebben. Dat laatste zou je overigens met enig journalistiek voorbehoud willen aannemen, zeker als je meer dan eens, als zeer professioneel bekend staande dirigenten zodanig aan het werk hebt gezien dat ze reeds toen de uitkomst van zo'n later onderzoek logenstraften, maar we weten allen dat uitzonderingen de regel (kunnen) bevestigen, en meer zouden passen in het eerste deel van Henkjan Honings boek:Brabbelmuziek.
Die onbeschrijfelijke magie
In het tweede deel komt de magie van de muziek muziek als mysterie, muziek als taal en muziek als geluid aan bod, waarna het probleem van de muzikaliteit nader wordt beschouwd. Deel vier behandelt muziek als cognitie met dieper gaand onderzoek naar de geheimen van het fenomeen waarna in deel vijf de afsluiting volgt met een soort Aha-Erlebnis dat betrekking heeft op de muziek die blijkt te zijn opgeslagen in ons hoofd. En de vraag of iemand echt kan leren door te luisteren.
Voorafgaand aan de literatuurlijst (Noten) en het alfabetische Register geeft Henkjan Honing de lezers een Toegift in de vorm van eenCompositie voor twee slagwerkers en een computer; de machine vervult daarbij de functie van van dirigent.Opzettelijk ben ik in deze 'bespreking' niet dieper op de materie ingegaan, in de hoop dat u gaat kijken naar het gesprek dat Wim Brands met Henkjan Honing heeft inBoeken.
__________
[1] Een herhaling valt te zien op zaterdag 9 januari 's ochtends om 10:00 uur, weer op Nederland 1.
[2] Hans von Bülow (1830-1894), dirigent, componist en pianist. Hij werd de schoonzoon van Franz Liszt door in 1857 met diens dochter Cosima (1837-1930) in het huwelijk te treden. Deze ruilde Bülow echter in voor diens collega Richard Wagner (1813-1883), als wiens echtgenote vanaf 1869, en later als diens weduwe, ze verder door het leven zou gaan. __________
Henkjan Honing Iedereen is muzikaal Wat we weten over het luisteren naar muziek. 192 pag., paperback, met illustraties. Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2009. ISBN 978-90-468-0598-5.
___________
Afbeeldingen
1. Voorzijde van de paperback Iedereen is muzikaal.
2. Henkjan Honing, universitair hoofddocent muziekcognitie (Universiteit van Amsterdam). Foto: Eduard Lampe.
Eugène Sue's De verborgenheden van Parijs als avonturenfilm uit 1943 op TV5 Monde
Verfilmd avonturenverhaal
Op zondag 3 januari 2010 kunt u op de televisiezender TV 5 Monde kijken naar de klassieke Franse avonturenfilm Les mystères de Paris uit 1943 van Jacques Baronicelli (1881-1951). De rolprent is gemaakt naar de gelijknamige roman van Eugène Sue (1804-1857), die voor het eerst in 1843 als boek is verschenen, doch voordien als feuilleton, verspreid over de jaren 1842-43. Een Nederlandse versie van het boek uit de jaren zeventig van de vorige eeuw in de vertaling/bewerking van iemand die zich op latere leeftijd de naam Richard ten Berge heeft aangemeten bevat meer dan tweehonderdveertig afbeeldingen uit de oorspronkelijke Franse feuilleton-editie begonnen in 1842. In de film ziet u Marcel Herrand (1897-1953), Alexandre Rignault (1900-1985) en Lucien Coëdel (1899-1947). Hoewel het een Franse speelfilm betreft die via een Franstalige zender de ether in wordt gezonden, wordt deze toch voorzien van Franse ondertitels. De rolprent wordt uitgezonden vanaf 23:45 uur op zondag tot in de nacht op maandag 4 januari, 01:05 uur.
___________
Afbeeldingen
1. De Franse auteur Eugène Sue, geschilderd door François Gabriel Guillaume Lepaulle (1804-1886).
2. Eén van de talrijke gravures die in de eerste uitgave in boekvorm van Les mystères de Pariszijn opgenomen. Deze afbeelding siert de voorzijde van het omslag van de Nederlandse bewerking.
Nederlands Blazers Ensemble op het podium en eveneens op cd
Op podium van muziektempel
Heden, op Nieuwjaarsdag van 2010, zal het Nederlands Blazers Ensemble zijn inmiddels traditionele Nieuwjaarsconcert geven op het podium van het Concertgebouw te Amsterdam. Een rechtstreeks verslag daarvan kunt u volgen op de televisiezender Nederland 2, tussen 20:20 uur en ongeveer 22:00 uur. Tijdens dat gebeuren treden de winnaars van de wedstrijd voor jonge componisten eveneens op. Elf maanden tevoren, op de beide eerste dagen van februari 2009, heeft ditzelfde ensemble ook een inmiddels gedenkwaardig optreden verzorgd in een andere, inmiddels internationaal vermaarde en tevens bekroonde entourage voor concerten het Muziekgebouw aan 't IJ gegeven, samen met het Hilliard Ensemble en solisten.
Op cd vereeuwigd: Una Iliade
Bij die gelegenheid ging het om de uitvoering van een opdracht-werk door bovengenoemde musici: Una Iliade, in 2008 gecomponeerd door Guido Morini (*1959), als vervolg op diens zes jaar eerder gerealiseerde Una Odisssea, eveneens een opdracht-werk van het NBE. Homerus heeft de beide werken weliswaar in omgekeerde, want logische volgorde geschreven, maar dat is inmiddels ook alweer zo'n drieduizend jaar geleden, en voor de inhoudelijke schoonheid van de toenmalige tekst en de huidige muziek maakt het helemaal niets uit.
Het libretto voor Una Iliade werd geschreven door de tenor Marco Beasley (*1957), die is gespecialiseerd in de muziek uit de Barok en de Renaissance, en dat is te horen aan zijn bijdrage als zanger inUna Iliade, dat hoe nieuw het werk ook moge zijn zonder kennis van nadere gegevens in de tijd van Monteverdi geplaatst zou kunnen worden, ware het niet dat in de begeleiding onder meer een piano en een klarinet voorkomen, waardoor het eventuele gevoelsmatige (voor)oordeel moet worden aangepast.
Klein jubileum
Heden, 1 januari 2010, vieren het Nederlands Blazers Ensemble (met contrabas en harp), Guido Morini en Marco Beasley, het bescheiden maar onontkoombare jubileum van tien jaar samenwerking: op 1 januari 2000 stonden zij samen voor de eerste keer op het podium van de muziektempel onder de stenen lier aan de Van Baerlestraat.
Van Una Iliade met zestien onderdelen is een compact disc gemaakt die recentelijk werd uitgebracht. Naast de bijna zeventig minuten muziek op het spiegelplaatje is het bijbehorende cd-boekje niet alleen voorzien van de gebruikelijke biografische gegevens van de solisten en de twee ensembles, maar tevens rijk geïllustreerd met kleurenfoto's. De complete tekst van Una Iliadeis eveneens opgenomen, drietalig zelfs: naast het Italiaanse origineel is een Nederlandse vertaling opgenomen, en in een derde kolom, in aan afwijkende kleur, ook nog een Engelse. De tekst van de dertiende track daarentegen is zodanog gemengd dat er geen vertalingen zijn opgenomen.
__________
Nederlands Blazers Ensemble: Guido Morini Una Iliade. Marco Beasley, tenor; Guido Morini, piano; The Hilliard Ensemble: William Purefoy, countertenor; Roger Covey-Crump, tenor: Steven Harrold, tenor; Gordon Jones, bariton. Nederlands Blazers Ensemble. Opgenomen op 1 en 2 februari 2009 in het Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam, Een productie van NBE-LIVE en de NPS. NBECD024.
____________
Afbeeldingen
1. Guido Morini, componist van Una Iliade, speelt de pianopartij in de uitvoering van zijn eigen werk.
Voor de laatste keer deze vier composers of the year van BBC radio 3 samen
Afscheid van de drukte
Om afscheid te nemen van de vier componisten, die allen het epitheton ornans Composer of the year hebben gedragen, neemt de klassieke muziekzender BBC Radio 3 op 31 december, in de middag- en vroege avonduren tussen 15:00 uur en 19:30 uur op gepaste wijze afscheid van de vier internationaal vermaarde grootheden uit de muziekgeschiedenis, door twee werken van elk van hen uit te zenden.
Die benaming kregen deze vier historisch belangrijke en uitermate interessante figuren door hun geboortejaar dan wel hun jaar van overlijden. Henry Purcell werd 350 geleden geboren en hij is overleden in 1695; George Frideric Handel overleed 250 jaar geleden; hij was geboren in hetzelfde jaar als zijn evenknie Johann Sebastian Bach: 1685. Joseph Haydn is tweehonderd jaar geleden gestorven; hij was in 1732 geboren. Felix Mendelssohn Bartholdy aanschouwde het levenslicht in 1809, en hij overleed relatief jong: in 1847.
Gezien de bijzondere status die elk van dezen heeft, zal men op radiozenders in en buiten Europa ook na het jaar dat de naam van elk van hen heeft gedragen, nog vaak genoeg concerten met werken van hen tegenkomen.
Voor nadere informatie over de uit te voeren composities verwijzen we u naar de website van BBC Radio 3.
__________ Afbeelding: De Engelse componist Henry Purcell, geschilderd door John Closterman (1660-1711).
Oudejaarsfestijn uit Sint Petersburg rond choreograaf Marius Petipa via Arte-televisie
Oude reus Op donderdag 31 december, tussen 19:00 uur en 20:30 uur biedt de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie een live registratie van de festitviteiten rond de honderdste sterfdag van de Franse balletdanser en choreograaf Marius Petipa (1818-1910). Dit festijn speelt zich af in het Mariinski Theater te Sint Petersburg.
Medewerking zal worden verleend door het Ballet van dat instituut, en als solisten komen de kijkers als men de moeite neemt om op de genoemde tijden de ontvanger op Arte-televisie af te stemmen vanzelfsprekend ook solisten tussen die vele dansers tegen: Viktoria Teresjkina, Alina Somova, Danila Korsoentsev en Leonid Sarafanov.
Interviews zijn er met Pierre Lacotte (*1934), Roland Petit (*1924), Joeri Fatejev, en met dirigentValery Gergiev. ___________
Afbeelding: Marius Ivanovich Petipa, Maître de Ballet van het Imperial Theater, Sint Petersburg. Op de foto staat "Souvenir à Mlle. A. Vaganova. M. Petipa 14/298. St. Pétersbourg."
Benjamin Brittens opera Albert Herring oudejaarsdag op Mezzo-tv
Naar Guy de Maupassant
Om 10:00 uur in de ochtend van oudejaarsdag begint de klassieke muziekzender Mezzo-televisie met de uitzending van de opera Albert Herring, waarvan de compositie, door Benjamin Britten (1913-1976), werd afgesloten in 1947. Dit muziekdrama wordt gekwalificeerd als komische opera. Het werk telt vier bedrijven en is ontstaan op een libretto van Eric Crozier (1914-1994), die daarmee zijn eerste van een hele reeks teksten voor muzikdrana's heeft afgeleverd aan Benjamin Britten. De eerste uitvoering werd gegeven in Glyndebourne, op 20 juni 1947. Daarbij fungeerde de componist als dirigent, zijn echtgenoot Peter Pears (1910-1986) trad in het drama op als Albert Herring, Drie jaar na de eerste uitvoering is er in Hannover een Duitse versie gepresenteerd.
In het libretto naar het verhaal Le Rosier de Madame Husson uit 1888, geschreven door Guy dse Maupassant (1850-1893) heeft Eric Crozier de handeling verplaatst naar het Engelse graafschap Suffolk. Daar wordt als gevolg van het ontbreken van een deugdzaam meisje Albert Herring (rol voor een tenor) tot meikoning gekroond. Die Albert Herring is in principe een zachtaardig
wezen, doch allengs komt hij in opstand tegen de hem toebedeelde rol, alsmede tegen de dorpsgemeenschap.
De presentatie op Mezzo-televisie betreft de registratie van een optreden in de Opéra Comique, waarin musici van de Opéra de Rouen/Haute Normandie, gedirigeerd door Laurence Equilbey, met Allan Clayton in de rol van Albert Herring. Afbeeldingen
1. Gedeelte van de voorzijde van een paperbackeditie in de reeks Livre de Poche uit 1963 van de verhalenbundel van Guy de Maupassant, waarvan het titelverhaal heeft gediend als basis voor het libretto van de opera Albert Herring.
2. Laurence Equilbey heeft de leiding over koor en orkest tijdens de uitvoering van Brittens opera Albert Herring.
Muziek (mini) Agenda 2010 met foto's uit een eeuw muziekleven
Op handzaam formaat
Er zijn mensen die voor hun werk en/of particuliere afspraken een omvangrijk afsprakenboek nodig hebben, welke in de kantoorboekhandel doorgaans wordt omschreven als bureau-agenda dan wel kantooragenda. Niet zelden hebben zij dan voor in de binnenzak toch ook een kleiner boekje voor de op- en aanmerkingen per dag in telegramstijl. Als in zo'n druk bestaan wel ruimte en tijd is voor muziek en de daarbij behorende parafernalia, komt een onlangs verschenen, geschikt boekje voor die mensen in aanmerking: de Muziek (mini) Agenda 2010, met daarin per week een rechter bladzijde, onderverdeeld in zeven dagen, met daar tegenover een foto van een persoon of groepering dan wel een interessant element uit de muziekgeschiedenis van, pakweg, de afgelopen eeuw, zowel nationaal als tot ver over onze landsgrenzen.In totaal drieënvijftig pagina's worden in beslag genomen door afbeeldingen met of zonder opdracht aan het adres van degene die met een origineel daarvan is verblijd. Een korte gedrukte toelichting op de foto, met enige extra informatie, completeert het geheel. Eén van de foto's die in het binnenwerk voorkomen, en wel die tegenover Week 48, is gedeeltelijk, en dan ietwat uitvergroot (althans ten opzichte van de foto binnenin), op de voorzijde van de Agenda opgenomen: daar zien we de Franse violist Jacques Thibaud (1880-1953) [1]. De met pen geschreven, op de rand van de foto toegevoegde, tekst leert ons dat deze is geschonken "à mes bons amis Monsieur et Madama Mengelberg: à l'artiste aussi grand que sincère, aux charmants amphytrions. Amsterdan 1er Octrobre 1903. [2]
Zwart/wit of sepia
Kleurenfoto's zult in deze agenda niet aantreffen, en dat zal te maken hebben met de originele 'kiekjes', die alle in zwart/wit, respectievelijk sepia, zullen bestaan. Veel van de ruim vier dozijn foto's vertonen beroemdheden of ensembles, een enkele foto toont ons de voorpagina van een partituur of een ander drukwerk dat betrekking heeft op het muziekleven in de periode in kwestie. Tal van de namen zijn echter in onze tijd nauwelijks meer bekend buiten vakkringen en meer dan oppervlakkige liefhebbers van meer dan alleen het fenomeen muziek, maar tevens in uitvoerenden en allerlei andere aspecten daaromtrent. De meeste foto's zijn portretten, en een niet onaanzienlijk deel daarvan behoren tot de periode die wordt omschreven als het fin de siècle zo ongeveer tussen 1870 en 1930. __________
[1] De naam Jacques Thibaud wordt nog redelijk vaak genoemd in biografieën van kunstenaars, en dan niet zelden in combinatie met die van de pianiste Marguérite Long (1874-1966). Er is een stichting die de naam van deze beide virtuozen draagt en concoursen organiseert.
[2] Foto: Lacroise, Nice.
__________
Muziek (mini) Agenda 2010. Samenstelling en redactie Dr. Frits Zwart. 120 pagina's, 11,5 x 16,5 cm, gebonden, met leeslint. Bekkink & Blitz Uitgevers BV, Amersfoort; in samenwerking met het Nederlands Muziek Instituut, Den Haag. EAN 8716951106747; Prijs 9,90.
____________
Afbeeldingen
1. De Franse dirigent Edouard Colonne (1838-1910). Bevindt zich in de Muziek (mini) Agenda 2010 tegenover Week 50. De foto vermeldt een opdracht aan mevrouw Tilly Mengelberg, ter herinnering aan 30 en 31 januari 1907, toen Colonne voor het eerst het Concertgebouworkest heeft geleid.
Een Finse mammoet en zijn negendelige Pianoconcert voorgesteld op NDR Kultur
Nieuw gezicht In de programmareeks Neue Musik die door de regionale Noord-Duitse radiozender NDR Kultur op gezette tijden wordt voorgesteld, wordt in de aflevering van woensdag 30 december tussen 22:00 uur en 23:00 uur aandacht besteed aan de Finse componist Kimmo Hakola, die in 1958 werd geboren. Hoewel de man in tal van landen minder bekendheid geniet dan zijn componerende landgenoten ook als we afzien van degenen die tot het 'werelderfgoed' van de klassieke muziek behoren , heeft hij veel succes geoogst met muziekdrama's en concerten. Zijn Klarinetconcert kom je hier en daar wel tegen. Zijn negendelige Pianoconcert komt in de aflevering van Neue Musikvan heden getiteld Ein Mammut aus Finland aan de orde.
Tweedelige documentaire over plannen en bouw van de Chinese Muur op ARD-televisie
Het Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste zendt twee dagen achtereen een aflevering uit van de tweedelige documentaire China Die große Mauer. Daarin worden ontstaan en ontwikkeling van de gedachte en het in daden omzetten daarvan met betrekking tot de Chinese Muur behandeld.
In het eerste deel dat dinsdag 29 december tussen 22:45 uur en 23:30 uur zal worden uitgezonden wordt uitgelegd dat het Generaal Qi Jiguang is geweest die omstreeks het jaar 1550 het reeds bestaande plan voor de bouw van een ongeveer 6300 kilometer lange muur in praktijk wilde brengen, niet in de laatste plaats als gevolg van de voortdurende aanvallen die de Mongolen op de stad Peking uitvoerden.
Het tweede deel volgt op woensdag 30 december, tussen 21:45 uur en 22;30 uur. Daarin wordt verhaald hoe talloze soldaten, boerenen gevangenen werden ingezet bij de bouw van het enorme bouwwerk. Toch bleef het toen nog de vraag of die Muur 'sterk genoeg zou zijn de troepen van Dzengis Khan tegen te houden. Tegenwoordig maakt de 6.259 kilometer lange muur deel uit van Unesco's Werelderfgoed Cultuur.
Portret van thriller-regisseur ALfred Hitchcock, dinsdagavond op Arte-televisie
Nasynchronisatie
Op dinsdag 29 december worden er kort na elkaar twee Hitchcock-thrillers uitgezonden door buitenlandse televisiestations die wij alhier op diverse manieren kunnen ontvangen. De eerste start 21:00 uur op Arte-tv, The trouble with Harry uit 1955. Ik heb deze film in dat jaar gezien in de toen grootste bioscoop aan de Grote Markt te Groningen, aangezien de rolprent voor alle leeftijden toegankelijk was. Ik was toen tien jaar, maar vond het wel een heel leuke en voroal humoristische film. Toen ik die film twee jaar later weer, nu met enkele anderen, wilde zien, mocht dat niet, aangezien er stond aangekonigd "Toegang 18 jaar".
De zwarte komedie zal wel weer nagesynchroniseerd zijn, waardoor de essentie van de dialogen totaal naar de Filistijnen gaat. En aangezien wij het simpelweg vertikken om dergelijke films in uw belangstelling aan te beleven, laten we dat ook maar mooi achterwege.
Tien minuten na het einde van The trouble with Harry indertijd in Nederland ondertiteld alsHerrie om Harrie volgt bij de Westdeutsche Rundfunk nog zo'n Hitchcok-film, Frenzy.
Portret
Gelukkig wordt er ook een portret van de regisseur, Alfred Hitchcock (1899-1980) uitgezonden, eveneens door Arte-televisie. Deze is voorzien van de Duitse titel Hitchcok Der Schatten eines Genies. Daarin wordt een beeld geschetst van de wereldvermaarde regisseur aan de hand van gesprekken met derden: familie, zoals Patricia Hitchcock, collega's als Brian de Palma, Robert Altman en Jonathan Demme. Actrice Jeanet Leigh (uit Psycho) komt aan het woord, evenals haar collega Tippi Hedren (die Marnie was in de gelijknamige rolprent en die in The Birds de hoofdrol vertolkte).
Het geheel wordt aaneen gepraat door Kevin Spacey. Ik vrees dat hier heel wat met voice-over geluiden zal worden gewerkt, en ook dat is niet de best denkbare presentatie, zij het dat het nu niet bom dialogen in een lineair voortschrijdend verhaal gaat.
Biopic over schrijfster/tekenares Beatrix Potter dinsdagavond op BBC Two Television
Schrijfster en tekenares Twee grote namen van het witte doek en daardoor inmiddels vrijwel net zo beroemd in de huiskamer vanwege het steeds meer geperfectioneerde beeldscherm aldaar , Renée Zellweger en Ewan McGregor, hebben er ongetwijfeld voor gezorgd dat er flinke belangstelling is ontstaan voor de rolprent Miss Potter een Brits-Amerikaanse coproductie uit 2006, geregisseerd door Chris Noonan. Het is een biografische film over het leven van de Engelse schrijfster en tekenares Beatrix Potter (1866-1943). Naast de beide genoemde protagonisten die de rollen vertolken van de schrijfster, respectievelijk haar wederhelft vanaf 1913, de advocaat William Heelis (1871-1945) kunnen we ook Emily Watson nog zien optreden, als de film door BBC Two Television wordt uitgezonden vanaf 19:30 uur onze tijd; dat tijdstip ongetwijfeld mede met het oog op eventuele jeugdige belangstellenden. Beatrix Potter is nog altijd een begrip dat wijdverbreid is, niet alleen in Engeland. Experts die in de Antiques Roadshow iets moeten taxeren dat uit de koker van Beatrix Potter afkomstig is, worden altijd laaiend enthousiast.
__________
Afbeelding: Foto van Beatrix Potter en haar (eind 1912) nog verloofde William Heelis.
ZDF-documentaire Troja ' Die wahre Geschichte, dinsdagavond via ZDF
Schone letteren als leidraad
Aan de hand van de Ilias van de vermeend blinde Griekse dichter Homerus, die van circa 800 tot ongeveer 750 vóór onze jaartelling heeft geleefd, wordt, in de door het tweede publieke Duitse televisienet uit te zenden documentaire Troja Die wahre Geschichte , gezocht naar de historische basis met betrekking tot de feiten omtrent de stad Troja in Klein-Azië, die tien jaar door de Grieken zou zijn belegerd.
Vragen, antwoorden en nieuwe vragen
De vragen die in de ZDF-documentaire worden gesteld, zijn: Hebben de Grieken werkelijk tien jaar ter plekke vóór maar tegelijkertijd tegen Troje gestreden? En hebben de helden, die zo nadrukkelijk worden beschreven en een kleine drie duizend jaar hun reputatie in de geschiedenisbeoeken alsmede in de schone letteren hebben behouden, ook waarachtig bestaan? In de documentaire, die tussen 22:40 uur en 23:25 uur op het huiskamerbeeldscherm te zien zal zijn, komen eventuele antwoorden aan de orde, die op hun beurt, althans in principe, nieuwe vragen zouden kunnen opwerpen.
Chaplins zwijgende film A woman of Paris uit 1923 op Arte-televisie
Op maandag 28 december zendt Arte-televisie twee films van Charles Chaplin uit. Aangezien we weten dat in de meeste gevallen zelfs op deze cultuurzender de rolprenten van nasynchronisatie worden voorzien en daardoor dermate oninteressant en zelfs afstotelijk, dat we per definitie weigeren een nagesynchroniseerde film bij u aan te bevelen. We beperken ons hier dan ook tot het wijzen op de zwijgende film uit 1923 A woman of Paris: A drama of fate.
Deze Amerikaanse film uit 1923 wordt in de nacht van maandag 28 op dinsdag 29 december, vanaf 00:50 uur door Arte uitgezonden en zal duren tot 02:15 uur. U kunt bekende namen van toen tegenkomen: Edna Purviance (1895-1958) zij was Chaplins 'leading lady' van 1915-1923 ; Adolphe Menjou (1890-1963) en Carl Miller (1893-1979).
__________
Afbeelding: Chaplins tijdelijke leading lady Edna Purviance.
Arte-televisie presenteert documentaire over Australië's regenwoud
Minder bekend
Zodra het woord regenwoud valt, denken we aan Zuid-Amerika, het Amazonegebied en alles wat daar bijhoort. Zelden of nooit realiseren we ons dat er ook in Australië een regenwoud bestaat. En wie door die gedachte wordt geprikkeld of anderszins geïnteresseerd raakt, heeft de gelegenheid om drieénveertig minuten lang over dat thema te worden geïnformeerd door middel van een documentaire die Arte-tv op maandag 28 december zal worden uitgezonden tussen 20:15 uur en 21:00 uur.
Het gaat hier om een Australische documentaire uit 2008, die is gemaakt door David Warth en Michael Balson. Daarin wordt het beeld geschetst over de bedreigende situatie waarin ook dit regenwoud verkeert en wat er, ondanks het ontbreken van een internationale conventie, wordt geprobeerd en gedaan om bij te dragen aan het voorkomen van een al te grote opwarming van de aarde.
De film, die op het beeldormaat 16:9 zal worden uitgezonden, wordt één keer door Arte herhaald: op 4 januari 2010, vanaf 06:45 uur.
De Graaf van Monte-Christo-verfilming uit 1954 maandagmiddag op Arte-tv
Succesvolle roman
Arte-televisie vertoont op maandag 28 december in de middag tussen 14:20 uur en 17:25 uur de tweedelige avonturenfilm Le comte de Monte-Christo, een Italiaans-Franse coproductie uit 1954, geregisseerd door Robert Vernay (1907-1979), naar de gelijknamige roman uit het niet zelden door collega's fel bekritiseerde 'schrijfatelier' van Alexandre Dumas père (1802-1870). Aan dit boek is gewerkt in de jaren 1844-45. In 1855 is er een rijk geïllustreerde editie verschenen met zo'n 240 prenten. Een Nederlandse vertaling, die op naam staat van Richard ten Berge, en die in de jaren zestig in ons land is uitgegeven, is verlucht met al deze gravures.
De twee delen van de rolprent worden op Arte direct na elkaar uitgezonden; daarin treden Jean Marais (1913-1996), Lia Amanda (*1932) en Robert Pigaut (1919-1989) op.
__________
Afbeelding: Een van de ruim 240 gravures, uit de editie van 1855, opgenomen in de Nederlandse vertaling. Deze bevindt zich op de achterzijde van het stofomslag van dat boek.
Janine Jansen in de schijnwerpers tijdens Kamermuziekfestival trecht
Middagconcert
Op zondag 27 december kunt u via Radio 4 èn op internet twee van de in totaal vier concerten volgen die door de Avro worden uitgezonden in het kader van het Internationaal Kamermuziekfestival dat rondom Janine Jansen de komende dagen te Utrecht wordt gehouden. Vanaf 14:02 uur tot 16:30 uur is het openingsconcert rechtstreeks te volgen; daarin staan vier composities op het programma: Tabakova(Such different Paths), Mendelssohn (Vioolconcert), van Vivaldi(Concert voor vier violen opus 3, nr. 10), en van Elgar(Strijkersserenade). Met het Nederlands Jeugd Strijkorkest treden vier violisten op: naast Janine Jansen zijn dat Eva van Haaften, Rosanne Philippens en Amarins Wierdsma. Zes andere instrumententalisten krijgen tijdens dat concert eveneens de kans hun kunsten te vertonen. Peter van Bree zorgt voor een adequate presentatie. Meer informatie over dit concert, alsmede over de drie andere van dat festival, is te vinden op dewebsite van het festival.
Avondconcert
Ook het avondconcertvan dat Kamermuziekfestival is rechtstreeks op Radio 4 en via uw computer thuis te volgen. In totaal ver composities zullen vanaf 20:02 uur tot 23:00 uur ten gehore gebracht worden: twee voor een solo-instrument en twee voor klein ensemble.
Het concert wordt geopend met een Vioolsonate (van Janáček), dan volgen een Pianotrio (Smetana), een compositie voor altviool (Penderecki) en een Strijkkwintet (Dvořák). Janine Jansen en acht andere musici komen aan bod in deze avonduren: zeven strijkers en één pianist. Peter van Bree presenteert ook dit concert.
Idee van Janine Jansen Enige tijd geleden rijpte in Janine Jansen het idee om bekende mensen ook, maar niet alleen, uit de wereld van de muziek uitspraken te ontlokken over klassieke muziek met het verzoek, dat aan het papier toe te vertrouwen, waarna ze in boekvorm voor een groter publiek toegankelijk gemaakt zouden worden. Nieuw Amsterdam Uitgevers heeft dat idee in praktijk gebracht en het resultaat is een paperback met tweeëntwintig bijdragen van zeer verschillende mensen: negentien van eigen bodem en drie van ver weg. In de laatste categorie doet acteur Roger Moore ooit Invanhoe en James Bond op het witte doek, en thans ambassadeur voor Unicef. Hij vertelt over zijn affiniteit met Mozarts Pianoconcert nr. 21, en het tweede deel daarvan is opgenomen op de compact disc die aan het boek is toegevoegd. Daarop staan nog negen 'tracks', aangereikt door evenzovele mensen uit de verzameling van éénentwintig anderen, die werden uitgenodigd om hun zegje te doen; onder hen vier vrouwen.
__________
De keuze van Janine Jansen 22 prominenten over hun ooiste klassieke muziekstukken aller tijden. Met een inleiding van Janine Jansen en bijdragen van Martin Bril, Kim Wilde, Roland Kiet, Wende Snijders, Anna Enquist, Herman van Veen, Mart Smeets, Maria Goos, Aleksey Igudesman, Matthijsvan Nieuwkerk, Katja Reichenfeldt, Herman Krebbers, Edwin Rutten, Job Cohen, Michiel Borstlap, Roger Moore, Theo Olof, Alexander Rinnooy Kan, Imme Dros, Martijn Sanders, Jan Raes en Maarten 't Hart.
124 pagina's met cd. Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2009. ISBN 978-90-468-06630.
____________
Afbeeldingen
1. Janine Jansen met viool. Foto van de website van het Internationaal Kamermuziekfestival Utrecht 2009.
2. Voorplat van het boek naar een idee van Janine Jansen.
Cultuurspectrum
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg.txt)
.jpg)
Opgeslagen in het hoofd
Deel vier behandelt muziek als cognitie met dieper gaand onderzoek naar de geheimen van het fenomeen waarna in deel vijf de afsluiting volgt met een soort Aha-Erlebnis dat betrekking heeft op de muziek die blijkt te zijn opgeslagen in ons hoofd. En de vraag of iemand echt kan leren door te luisteren..jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Afbeeldingen
.jpg)
.jpg)
die in 1958 werd geboren. Hoewel de man in tal van landen minder bekendheid geniet dan zijn componerende landgenoten ook als we afzien van degenen die tot het 'werelderfgoed' van de klassieke muziek behoren , heeft hij veel succes geoogst met muziekdrama's en concerten. Zijn Klarinetconcert kom je hier en daar wel tegen. Zijn negendelige Pianoconcert komt in de aflevering van Neue Musik van heden getiteld Ein Mammut aus Finland aan de orde.
.jpg)
.jpg)
Het is een biografische film over het leven van de Engelse schrijfster en tekenares Beatrix Potter (1866-1943). Naast de beide genoemde protagonisten die de rollen vertolken van de schrijfster, respectievelijk haar wederhelft vanaf 1913, de advocaat William Heelis (1871-1945) kunnen we ook Emily Watson nog zien optreden, als de film door BBC Two Television wordt uitgezonden vanaf 19:30 uur onze tijd; dat tijdstip ongetwijfeld mede met het oog op eventuele jeugdige belangstellenden. Beatrix Potter is nog altijd een begrip dat wijdverbreid is, niet alleen in Engeland. Experts die in de Antiques Roadshow iets moeten taxeren dat uit de koker van Beatrix Potter afkomstig is, worden altijd laaiend enthousiast.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Op zondag 27 december kunt u via Radio 4 èn op internet twee van de in totaal vier concerten volgen die door de Avro worden uitgezonden in het kader van het Internationaal Kamermuziekfestival dat rondom Janine Jansen de komende dagen te Utrecht wordt gehouden..jpg)
