De tragische prins van Denemarken op twee verschillende wijzen voorgesteld in twee speelfilms, zaterdagavond
Op zaterdag 3 juli presenteert de Avro-televisie via Nederland 2 de speelfilm Hamlet, een Amerikaans-Engels-Franse coproductie uit 1990, geregisseerd door Franco Zeffirelli (geboren 1923). Het is onder meer gekwalificeerd als romantisch drama naar de gelijknamige tragedie uit de jaren 1600-1602 van William Shakespeare (1564-1616). Hoewel ik een intense afkeer heb van Mel Gibson, en evenzeer van Glen Close, ligt het voor de hand dat ik die twee ook niet graag mijn netvlies laat teisteren, zal Zeffirelli in die beiden voldoende acteertalent hebben gezien om ze allebei een zware en gewichtige rol te laten spelen. Degenen die deze rolprent gaan bekijken tussen 23:10 uur op vrijdagavond en 01:20 uur in de nacht op zondag 4 juli waarin we verder ook nog een oudgediende in de persoon van Alan Bates tegenkomen , doen er wellicht verstandig aan ook te kijken naar de film Rosencrantz and Guildenstern are dead, eveneens uit 1990, die een klein half uur na de laatste beelden van eerder genoemde film zal beginnen op de Frans-Duitse cultuurzender Arte. Laatstgenoemd drama is een komedie uit 1967 van Tom Stoppard (geboren 1937). Daarin kunnen we zien optreden Gary Oldman (1958), Tim Roth (geb. 1961) en Richard Dreyfuss (geb. 1947).
Twee karakters uit het beroemdste stuk van Shakespeare de toneelspelers Rosencranz en Guildenstern, die in de tragedie worden ingezet tégen Hamlet, die ze op zijn beurt weer gebruikt in de strijd tegen zijn gemoord hebbende oom.
In de film van Tom Stoppard bekijken deze beide acteurs de gebeurtenissen in het veraal vanuit hun eigen perspectief. Het ligt echter voor de hand dat het oorspronkelijke stuk van de bard uit Stratford-upon-Avon daaraan ten grondslag ligt. BBC Two television zendt deze rolrent uit tussen 02:05 uur en 04:00 uur, en als het even meezit zullen we die op dezelfde dan wel een andere BBC-zender binnenkort nogmaals kunnen zien.
____________
Afbeeldingen
1. De beroemdste bard uit de Engelstalige letteren: William Shakespeare, getekend.
2. Voorzijde van de paperback-editie van Rosencranz and Guildenstern are dead van Tom Stoppard.
Tags:William Shakespeare, Tom Stoppard, 'Hamlet', Franco Zeffirelli, Mel Gibson, Glen Close, Alan Bates, Gary Oldman, Tim Roth, Richard Dreyfuss, Rosencranz, Guildenster
Bernsteins Derde Symfonie Kaddish uit Vlaams concert van 28 mei, via Klara
Klaagzang als 'symfonie'
Op maandag 21 juni heeft u op deze site een bijdrage kunnen lezen naar aanleiding van het feit dat de Amerikaan Leonard Bernstein (1918-1990) vijf dagen lang als Componist van de week heeft gefungeerd. We hebben in ons artikel niet bepaald de loftrompet gesproken over deze componist en dirigent omdat hij volgens onze opvattingen teveel Hollywood in zijn presentatie heeft gestoken.
Vandaag, donderdag 1 juli, kunt u dat zelf testen door vanavond te luisteren naar het programma In de loge van de Belgische zender Klara. Dat programma wordt van 20:00 uur tot 22:08 uur uitgezonden en heeft de Derde Symfonie, Kaddish tekst: Samuel Pisar van Bernstein op de lijst staan, uit te voeren door Samuel Pisar, spreekstem; Kelley Nassief, solostem, begeleid door de Filharmonie en het Kamerkoor van Namen, aangevuld met het Vlaams Radiokoor en het kinderkoor van de Vlaamse Opera. Dirigent is Yutaka Sado (geboren 1961). Dit werk klinkt na de pauze; wordt voorafgegaan door andere composities in het kader van hetzelfde concert dat op 28 mei jongstleden in de Filharmonie van Vlaanderen werd gegeven.
Spreker, sopraan, gemengd koor, jongenskoor en orkest
Deze vierdelige symfonie werd gecomponeerd in 1963 en gereviseerd in 1977 naar aanleiding van de moord op de Amerikaanse president John Fitzgerald Kennedy (1917-1963) een lichtbaken in moeilijke tijden, doch wiens fatsoen en goedheid immens werden, en nog altijd zwaar worden overschat. Ook die man werd uitsluitend gedreven door machtsdenken en dienovereenkomstig handelen. De Kennedy-clan werd door velen en dat waren niet alleen maar linkse extremisten beschouwd als een maffiose familie, die in boosaardigheid en manipulatie geenszins onderdeed voor de criminelen van Cosa Nostra.
Het mag dan een halve eeuw geleden zijn dat Kennedy de mening heeft geventileerd, maar vergeten zal ik nooit dat hij vond dat China, als het te machtig zou worden, maar platgebombardeerd moest worden. Die opvatting alleen al geeft aan met wat voor een gedegenereerd karakter we in die jaren te maken hadden in het geval van de machtigste man op aarde.
Dat Leonard Bernstein een In Memoriam in muziek schiep ter nagedachtenis van genoemde Kennedy zegt meer over de extravert-emotionele instelling van de componist die een hier en daar ondraaglijk lamento heeft gecreëerd dan over de waarde van Kennedy als mens en als president.
____________
Afbeeldingen
1. De Japanse dirigent Yutaka Sado.
2. De eertijdse president van de Verenigde Staten van 1960-1963: John F. Kennedyb
Tags:Leonard Bernstein, Symfonie 'Kaddish', Samuel Pisar, Kelley Nassief, Yutaka Sado, Filharmonie van Vlaanderen, Choeur de Chambre de Namur, Vlaams radiokoor, Kinderkoor van de Vlaamse Opera, John Fitzgerald Kennedy, 'In Memoriam'
Mezzo-tv vertoont de komende weken nog driemaal Wagners Tristan und Isolde
Drie keer de komende weken
Op dinsdag 29 juni wordt door Mezzo-televisie een uitzending gerealiseerd van de Wagner-opera Tristan und Isolde, zoals deze op het Festival van Glyndebourne in 2007 werd gerealiseerd door solisten, Glyndebourne Chorus koor en het London Philharmonic Orchestra onder leiding van Jiri Behlolávek. Bijzonderheden daarover zijn op deze site te vinden in een artikel dat we op zondag 22 juni 2008 hebben opgenomen.
In de rol van Tristan komen we Robert Gambill tegen; de partij van Isolde wordt vertolkt door Nina Stemme; koning Marke wordt uitgebeeld door René Pape; de rol van Kurwenal werd toevertrouwd aan Bo Skovhus; Katherina Karneus treedt op als Brangäne; en als Melot zien en horen de kijkers Stephen Gadd.
Het muziekdrama via de beeldbuis begint om 20:30 uur en eindigt omstreeks 00:15 uur in de nacht op woensdag 30 juni. Herhalingen staan gepland voor woensdag 7 juli, 's middags vanaf 16:30 uur en op maandag 12 juli, dan in de ochtenduren vanaf 10:00 uur.
__________
Afbeelding: Nina Stemme als Isolde, in de uitvoering van Wagners Tristan und Isolde tijdens het Glyndebourne Festival van 2007.
Tags:muziekdrama, Richard Wagner, Glyndebourne Festival, Jiri Behlolávek, London Philharmonic Orchestra, Glyndeburne Chorus,Nina Stemme, René Pape, B kovhus, Katerina karneus, Stephen Gadd, Robert Gambill, Mezzo-tv
Franse krant Le Monde lijkt gered met 110 miljoen euro
Drie Franse zakenlieden hebben samen honderd en tien miljoen euro op tafel gelegd in de hoop daarmede het dagblad Le Monde van de ondergang te redden. Daarmee geven zij een belangrijk signaal af waarmee ze laten zien dat de Franse overheid die toch veel te veel inmenging toont waar het zaken van de pers betreft, zoals in de wereld van radio en televisie. Het liefst zou de regering Sarkozy zien dat deze overname-procedure niet tot stand zou zijn gekomen. Dit vooral vanwege de houding die de drie geldschieters innemen tegen de Franse president Nicolas Sarkozy. De regering heeft dat ook pogingen ondernomen om de overname door Pierre Bergé, Xavier Niel en Matthieu Pigasse door interventie te verhinderen.
Journalisten hadden reeds hun voorkeur voor dit driemanschap te kennen geven, en de Raad van Toezicht van Le Monde heeft zich daar gisteren unaniem bij aangesloten.
Verleden week heeft de Rus Fetisov, multimiljardair en eigenaar van een bank, een bod gedaan op een meerderheidsbelang in diezelfde Franse krant. Veel rijke Russen samen hebben, al dan niet in vereniging, zoveel in het buitenland in bezit te krijgen, dat 'de Russen' alsnog de wereld kunnen beheersen. daarvoor was al bekend geworden dat France Télécom een belang in dat dagblad wenste te verwerven. Gisteren heeft dit bedrijf het bod echter ingetrokken.
Alweer een zwijgende film van een eeuw geleden, nu op Arte-tv
Grote namen van toen
Verleden dinsdag, 22 juni, werd door het digitale themakanaal Geschiedenis 24 één van de eerste Nederlandse zwijgende films die toen, tot en met de jaren tachtig van de vorige eeuw, gewoon als stomme film werden gekwalificeerd Het geheim van Delft,uit 1917, over het verloren gegane recept voor het vervaardigen van Delfts blauw van Maurits Binger (1868-1923) uitgezonden. Twee dagen daarna werd via hetzelfde instituut de zwijgende film Beyond the rocks, uit 1922, van Sam Wood (1883-1949) via allerlei technologische snufjes op uw huiskamerscherm getoverd. In die film konden we enige beroemdheden van het witte doek uit die dagen tegenkomen: Gloria Swanson die in werkelijkheid Gloria May Josephine Svensson heet(te) (1899-1983), Rudolph Valentino (1895-1926) en Edythe Chapman (1863-1948). Standaardwerkje?
In de tweede week van deze maand, net voorafgaande aan die twee films op de beeldbuis had ik in de opruimingsdozen van een antiquariaat in mijn woonplaats voor de somma van vijftig eurocents een nog ongebruikt exemplaar gevonden van het boek The silent cinema, dat ongetwijfeld de indruk moest wekken van klein standaardwerk. Opgewekt zoekend in het register kwam ik echter niet de namen van beide bovengenoemde regisseurs tegen. Ondanks het feit dat Maurits Binger in het kader van de filmwereld in die periode meer dan alleen regiewerk de nodige hand- en spandiensten heeft verricht, en ook Sam Wood, een regisseur wiens naam is blijven naklinken en die de bovengenoemde sterren naar zijn hand heeft gezet, in dat boek ontbreken, doemt er toch enige twijfel omtrent de kwaliteit van het boek op.
Marcel Perez en Luigi Maggi
Ook de namen van de regisseurs van de Italiaanse zwijgende film Le avventure straordinarissime di Saturnino Farandola De uitzonderlijke avonturen van Saturnino Farandola , de Spanjaard Marcel Perez, die tevens de naam Marcel Fabre draagt (1885-1927) en de Italiaan Luigi Maggi (1867-1946), zoekt men tevergeefs in voornoemd werkje, dat desondanks veel te bieden heeft, maar als overzicht ten aanzien van het fenomeen zwijgende film niet geheel kan meetellen. De hier genoemde film uit 1913 een Italiaans-Franse coproductie met een lengte van 77 minuten wordt door Arte-televisie in de nacht van maandag28 op dinsdag 29 juni uitgezonden tussen 01:10 uur en 02:30 uur. Er zullen vooralsnog geen herhalingen op het huiskamerscherm te zien zijn.
Het bijzondere camerawerk is van Ottavio de Matteis. Het script stamt van Guido Volante naar een roman van Albert Robida (1848-1926), verschenen in 1879, die als pastiche werd gepresenteerd en daarmee als tegenhanger bij de avonturenromsns van Jules Verne.
Regisseur Marcel Perez (Fabre) speelt in de film de rol van Saturnino Farandola. Naast hem treden Nilde Baracchi op, alsmede Filippo Castamagna. Er wordt gefluisterd dat de film binnenkort als dvd in omloop zal worden gebracht, dan wel inmiddels reeds in omloop is.
Afbeeldingen
1. Voorzijde van het boekje The silent cinema, geschreven door Liam O'Leary, een Pictureback van dutton vista uit 1965.
BBC Radio 3-programma The essay richt zich op Couples
Op alle werkdagen van de week wordtvia BBC Radio 3 gedurende een kwartier het programma The essay uitgezonden 's nachts tussen 00:00 uur en 00:15 uur onze tijd. Het is gebruikelijk dat gedurende die vijf korte uitzendingen diverse deelaspecten van het te behandelen thema aan de orde komen. Dat is ook deze week het geval als als het fenomeen Couples nader wordt beschouwd.
De aandacht in de eerste aflevering zal daarbij uitgaan naar beroemde koppel vanaf de dagen der verre oudheid: koppels in de Griekse mythologie, de Bijbel en tijdens oude beschavingen. In de tweede aflevering in de nacht van dinsdag 29 op woensdag 30 juni komt Frederic Raphael (geb. 1931) aan het woord over klassieke mythes en koppels in de literatuur: Helena en Menelaos, Odysseus en Penelope, alsmede Hector en Andromache.
Aflevering 3 van de vijfdelige reeks behandelt ook beroemde liefdesduo's uit de literatuur vanaf de Romeinse dichter Ovidius tot en met stellen in de literatuur van de twintigste eeuw in de verhalen van W. Somerset Maugham en de met de Nobelprijs Literatuur onderscheiden Ernest Hemingway
De vierde aflevering behoort opnieuw toe aan Frederic Raphael, die zich daarin uitspreekt over het huwelijk en over ouders welke in de loop der eeuwen een rol hebben vervuld inde letteren. De slotbijdrage van Couples in de nacht van vrijdag 2 op zaterdag 3 juli, gaat over Hollywood-stellen, politieke koppels en koninklijke liefdesverbintenissen waarin Queen Victoria en haar zo innig geliefde Prince Albert een voorname plaats innemen. Uit de mededelingen dienaangaande valt niet op te maken of er ook ruimte is voor anders getinte liefdesverhoudingen, zoals die van Sappho en haar damesmeisjes, of die van heren met Griekse beginselen gedurende de laatste vijfentwintig tot dertig eeuwen.
Claude Chabrols Betty naar Simenon, komende week nog tweemaal op Arte
Bijna twee decennia geleden exact gezegd: in 1992 heeft de vermaarde Franse regisseur Claude Chabrol (geboren 1930) de roman Betty uit 1960 van Georges Simenon (1903-1989) verfilmd, met Marie Trintignant (1962-2003), Stéphane Audran (geboren 1932), Jean-François Garreaud (geboren 1947) en Yves Lambrecht. Een vrouw van in de dertig, in kennelijke staat verkerend, komt een bar binnen en vertoont het uiterlijk van een verzopen kat. Zuipen en paffen is het enige dat ze wil. Dan biedt een bemiddelde vrouw haar een bed om te slapen. Ietwat ongestructureerd onder meer door middel van flashbacks worden we nader geïnformeerd over het verleden en de achtergronden-meer-in-de-breedte van deze Betty. De vrouwelijke protagonisten zijn nadrukkelijk geprofileerd ingevuld en dat heeft geleid tot uitnemende prestaties van zowel Marie Trintignant en van mevrouw Chabrol (Stéphane Audran), die in tal van rolprenten van haar echtgenoot interessante en voortreffelijke ingevulde rollen heeft gerealiseerd. De film werd verleden donderdag reeds vertoond door Arte-tv, en wordt thans herhaald in de nacht van zondag 27 op maandag 28 juni, tussen 00:45 uur en 02:25 uur. In de nacht van zaterdag 3 op zondag 4 juli zal Arte deze rolprent nogmaals uitzenden, eveneens vanaf 00:45 uur.
__________ Afbeelding: Standbeeld van Georges Simenon, in zijn geboorteplaats Luik.
Christa Wolf leest voor in NDR Kultur-programma Sonntagsstudio
Op zondag 27 juni presenteert de Duitse regionale radiozender NDR Kultur weer een aflevering van het programma Sonntagsstudio. Zoals gebruikelijk wordt dit onderdeel van de avond op die zender voorgesteld tussen 20:00 uur en 21:30 uur. Protagonist deze zondag is de schrijfster Christa Wolf, die zal voorlezen uit haar boek Stadt der Engel oder The Overcoat of Dr. Freud.
Koopmansdochter Christa Wolf werd in 1929 te Kandsberg geboren; in Leipzig en Jena heeft ze Germanistik gestudeerd. Nadien was ze als redactrice, lectrix en critica werkzaam. Ze leeft in Berlijn: in de tijd van de DDR was dat Oost-Berlijn, nu is het opnieuw de hoofdstad van het zogenoemde herenigde Duitsland.
Christa Wolff heeft, al dan niet samen met haar echtgenoot Gerhard Wolf, een tamelijk omvangrijk oeuvre gecreëerd dat bestaat uit romans en verhalen, essays, beschouwingen en kritisch proza. Deze auteur is in de loop van haar carrière onderscheiden met tal van nationale en internationale prijzen. Ze kwam in opspraak door een volstrekt verdrongen periode in haar bestaan ten tijde van de DDR, waarin ze als Informele Medewerk(st)er voor de intens gehate Stasi (Ministerie voor Staatssicherheit) heeft gefunctioneerd. Van haar schrijven ten tijde van de DDR getuigen onder meer bijdragen in de bundel Im Dialog, verschenen bij dtv (Deutscher Taschenbuch Verlag) in de Sammlung Luchterhand; de naam van die uitgeverij waari de meeste boeken van Christa Wolff in West-Duitsland zijn verschenen. __________
Afbeelding: Voorplat van de dtv (Sammlung Luchterhand)-uitgave Im Dialog (1994). (De foto op het voorplat van dat boek is van Franziska Messner-Rast.)
Tweemaal Aida binnen een halve dag, op Mezzo-tv, respectievelijk BBC Radio 3
Op zaterdag 26 juni kan men binnen een halve dag tweemaal een ether-versie consumeren van de opera Aida van Giuseppe Verdi. In de ochtend om 10:00 uur wordt een uitvoering gestart door solisten, koor en orkest van het Teatro alla Scala Milano onder leiding van Riccardo Chailly. Die presentatie op Mezzo-televisie duurt tot 12:35 uur.
Aida was een opdrachtcompositie ter gelegenheid van de opening van het Italiaanse Theater in Caïro, waar de première ook werkelijk heeft plaatsgehad: op 24 december 1871, onder leiding van de Italiaanse componist en contrabas-virtuoos Giovanni Bottesini (1821-1889), die zelf tevens een gedenkwaardig concert voor zijn instrument heeft gerealiseerd. Een jaar later was La Scala in Milaan aan de beurt, waar de componist zelf op de bok stond. Voordat andere Europese operahuizen een uitvoering konden realiseren, werd Aida in The Academy of Music te New York gespeeld. Nog dezelfde zaterdag wordt tussen 19:00 uur en 22:00 uur hetzelfde muziekdrama nogmaals de ether ingestuurd, doch nu zonder beelden, want door BBC Radio 3, in het vaste zaterdagavond-programmaonderdeel van die zender: Opera on 3. Naast de sopraan Micaela Carosi treden, vanzelfsprekend, tal van andere solisten op, ondersteund door koor en orkest van het Royal Opera House Covent Garden. __________
Afbeelding: De Italiaanse componist en contrabas-virtuoos Giovanni Bottesini.
Tags:Giuseppe Verdi, muziekdrama, Teatro Italiano Cairo, Teatro alla Scala Milaan, Academy of Music New York, Giovanni Bottesini, Royal Opera House Convent Garden Londen
Twee Dokwerk-documentaires van Frank Wiering over Bhagwan-volgelingen
De nieuwe mens
In 1984 heeft documentairemaker Frank Wiering (*1947) een verslag gemaakt van zijn zoektocht naar de eventuele waarde voor hem persoonlijk van de zich als geestelijk leider opgeworpen hebbende Shree Rajneesh Bhagwan (1931-1990) en diens beweging. Die queeste is vastgelegd in een Dokwerk-documentaire De nieuwe mens en in de dagen van weleer uitgezonden door de VPRO.
Deze film zal op woensdag 23 juni opnieuw worden uitgezonden via het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24, tussen 21:14 uur en 22:33 uur.
De meester en het echte leven Twintig jaar na De nieuwe mens heeft Frank Wiering de kenismaking hernieuwd met de vier personen die hebben gefungeerd als protagonisten in die eerdere documentaire. Toen waren zij volgelingen van Bhagwan. Nu spreekt Frank Wiering met hen over wat hen indertijd heeft bewogen en wisselt hij met hen van gedachten over hetgeen hun spirituele drijfveren van dit moment zijn. Deze documentaire sluit niet alleen inhoudelijk aan op de vorige, maar bij deze herhaling via Geschiedenis 24 sluit deze ook letterlijk aan op de voorafgaande, qua tijdstip is dat om 22:33 uur, en de film eindigt omstreeks middernacht.
Het zal niet veel lezers verbazen als deze op korte termijn vaststellen dat deze documentaires nog enige malen zullen worden uitgezonden, door dezelfde zender dan wel door Holland Doc24. __________
Afbeelding: Documentairmaker en thans VPR-directeur televisie Frank Wiering.
Bloedbroeders, speelfilm (2008) naar Baarnse moordzaak (1960) op Nederland 3
Sneeuwbaleffect
De veertienjarige, kleine crimineel Ronnie een brommerdief die op de vlucht is voor de politie krijgt de gelegenheid te schuilen op de zolder van een grote villa te Baarn, bij de rijke broers Arnout en Victor. Aanvankelijk vinden die het gebeuren welvermakelijk, doch allengs wordt die Ronnie hun tot last. Dat gaat op een gegeven moment wel heel ver: het snotaapje zal zijn weldoeners nu ook nog even chanteren. Op straat zetten durven ze hem niet meer, en zo kiezen ze voor een andere oplossing. Het heeft zich in werkelijkheid allemaal een halve eeuw geleden zo afgespeeld. Niet al te lang daarna is er een toneelstuk over gemaakt dat in de jaren zestig ook via de televisie is voorgesteld. Strafpleiter in die zaak was Mr. François Pauwels (1888 -1966), die tevens dichter en romancier was. Diverse van zijn romans en dichtbundels duiken de laatste tijd veelvuldig op tijdens boekenmarkten, voornamelijk in de dump.
Recente verfilming
Die gebeurtenissen zijn in 2008 door Arno Dierickx voor een speelfilm gebruikt, die Bloedbroeders is gaan heten. Daarin speelt Matthijs van de Sande Bakhuyzen, geboren 1988, de rol van Arnout van Riebeeck, en zien weDerk Stenvers (geboren 1991) in de rol van Victor van Riebeeck; Sander van Amsterdam (geboren 1988 ) is voorzien voor de rol van Ronnie, de bromfietsdief. Erik an Heijningen speelt de rol van Simon Bakker. Diverse andere acteurs met bekende namen spelen minder vooraanstaande rollen. De rolprent, die de kwalificatie thriller meekreeg maar tegenwoordig wordt een film al snel zo genoemd wordt op woensdag 23 juni door de Avro uitgezonden op Nederland 3, vanaf 22:40 uur, volgens de programmagegevens eindigend om 00:20 ujur in de nacht op donderdag 24 juni.
__________
Afbeelding: scène uit de film Bloedbroeders met de drie protagonisten. (Bovenste gedeelte van de filmposter.)
Zwijgende Nederlandse film uit 1917, Het geheim van Delft enige keren te zien
Het is inmiddels alweer bijna een hele eeuw geleden dat de eerste Nederlandse zwijgende films welke tot voor enkele decennia werden gekwalificeerd als stomme film werden gerealiseerd, en één daarvan zal op dinsdag 22 juni door het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24 worden uitgezonden. De rolprent draagt de titel Het geheim van Delft, en deze is in 1917 gereedgekomen en uitgebracht op 20 februari van dat jaar.
Thema van de film is het recept voor het vervaardigen van Delfts blauw porcelein; dat recept is verloren gegaan. Hoewel de titel van de film de stad Delft impliceert, is deze voornamelijk opgenomen in Haarlem. Voor regie, script en productie is Maurits Binger (1868-1923) verantwoordelijk.
De film zal worden uitgezonden tussen 22:51 uur en middernacht. Zoals men dat in geval van heel veel programmaonderdelen welke door genoemd digitaal televisiekanaal worden gepresenteerd, mag verwachten, zal die film ongetwijfeld nog diverse malen worden getoond; daarvoor zijn voldoende kaders te bedenken. In ieder geval kunnen degenen, die de film op dinsdagavond om enigerlei reden niet kunnen zien, de schade inhalen op de avond van woensdag 25 juni, tussen 18:51 uur en 20:01 uur.
Drie opera's van LeoÅ¡ Janáček de komende weken enkele keren op Mezzo-tv
Jenufa
De geniale Tsjechische muziekmeester Leo Janáček (1854-1928) heeft zich op tal van compositorische fronten geprofileerd, onder meer op het gebied van het muziektheater. Enige tijd geleden werd diens Jenufa uit 1904 door Mezzo-televisie uitgezonden. Deze opera wordt op zondag, vanaf 17:00 uur in de namiddag, herhaald door Mezzo-televisie. In de loop komende dagen van deze week zullen nog twee muziekdrama's van diezelfde componist door die zender aan de kijkersschare worden voorgesteld.
Katia Kabanova Op dinsdag 22 juni is de beurt aan Katia Kabanova uit 1921, te zien vanaf 20:30 uur. Daarbij gaat het om de versie uit 1988 van regisseur Derek Bailey tijdens het Glyndebourne Festival van dat jaar. Andrew Davis heeft de muzikale leiding, het instrumentaal ensemble is het London Philharmonic Orchestra. Meer over deze versie, alsmede over achtergronden en iets over de componist is te vinden in een artikel dat ik in april 2009 heb opgenomen op de Nederlandse website All art is quite useless van Rond1900.nl over de cultuur van het fin de siècle.
Mezzo-televisie herhaalt deze opera de komende vier weken nog twee keer: eerst op woensdag 30 juni, vanaf 17:00 uur en dan nog op vrijdag 16 juli, vanaf 10:00 uur in de ochtend.
Het sluwe vosje Op vrijdag 25 juni kunt u, tussen 17:00 uur en 18:35 uur, eveneens op Mezzo-tv, kijken naar Het sluwe vosje uit 1924, van dezelfde componist. Het betreft een uitvoering door het Koor en het Atelier lyrique van de Opéra national de Paris uit 2008. Dirigent is Dennis Russel Davies, de enscenering is van Don Kent. De opera wordt gezongen in het Tsjechisch.
Er volgt binnen twee weken nog een herhaling via dezelfde zender, op vrijdag 9 juli, vanaf 10:00 uur in de ochtend.
___________
Afbeeldingen
1. De componist Leo Janáček.
2. Scène uit het sluwe vosje in de versie van 2008 door de Opéra national de Paris, zoals die de komende weken nog driemaal te zien valt via Mezzo-tv.
Tags:muziekdrama, Leoš Janáč,ek, Glyndebourne Festival, London Philharmonic Orchestra, Andrew Davis, Derek Bailey, Don Kent, Choer et orchestre de l'Opéra national de Paris, Dennis Russel Davies
Enkele elementen van het Rijk van de Nacht in documentaires op Holland Doc 24
Zes invalshoeken
Tal van aspecten van het verschijnsel Nacht komen aan de orde in zes achtereenvolgende programmaonderdelen die op dinsdag 22 juni door de digitale televisiezender Holland Doc 24 zullen worden uitgezonden. 1 Om 20:15 uur begint de VPRO-film Wat vreten onze kinderen toch uit 's nachts? Regisseur Hansje van Etten heeft vijf pubers een kleine camera meegegeven en hun ouders (al dan niet) nietsvermoedend thuis achtergelaten hebben. 2 Om 20:48 uur volgt een korte documentaire tot 21:00 uur getiteld Insomnia, gedraaid door studenten van de Nederlandse Film en Televisie Academie. Het feit dat wij inmiddels leven in een 24-uurs maatschappij, gaat ten koste van onze zo dringend benodigde slaap. Gedurende de achter ons liggende halve eeuw is het aantal uren dat wij in slaap doorbrengen, gemiddeld met twee uur afgenomen, Daarbij heeft nu zo'n dertig procent van de bevolking te kampen met slaapproblemen. 3 21:00 uur is het als het derde onderdeel van deze thematiek slaapproblemen wordt behandeld in de vijftig minute durende film De macht van Morpheus. We zijn in onze beschaving al zo ver voortgeschreden dat één derde van onze bevolking met slaapproblemen te kampen heeft. Frans Hoeben en Caroline Moens tonen ons in hun tijdstip welke de maatschappelijke gevaren van slaapstoornissen zijn.
4 In de daarop om 21:51 uur aansluitende documentaire met een duur van tien minuten NOFF: De machine van de nacht wordt ons het nachtleven van Neerlands hoofdstad getoond, waarbij de nadruk ligt op de mensen die in de nachtelijke uren werken. 5 Om 22:01 uur volgt een aflevering uit de reeks Dokument met eveneens een veelzeggende titel: Slapeloze nachten. De meester van de film doet ons uit de doeken in welke mate de 24-uurs maatschappij het leven van de mensen niet alleen nadrukkelijk beïnvloedt, maar die tevens ontwricht. 6 Als laatste onderdeel van deze aansluitende zes films over het nachtelijke leven bgint om 22:45 uur een aflevering uit de reeks Metropolis van de VPRO, getiteld Zware jongens. Daarin wordt ons een kijkje gegund in de plaatselijke, zogenoemde kleine criminaliteit van wereldsteden. Een etmaal lang volgen de makers een aantal zakkenrollers in Nairobi, handelaren in illegale vechtkrekels in Sjanghai, en komen we in aanraking met de man die als Israëlische Robin Hood boek staat. Deze film duurt tot23:09 uur.
Radio 4-NL: Leonard Bernstein (1918-1990) is vijf dagen componist van de week
Uitvoerend musicus en componist
Leonard Bernstein (1918-1990) was een veelzijdig musicus en een ruimdenkend en ruimhartig mens, over wie vele anekdotes de ronde doen. Naast zijn onmiskenbare talenten in het kader van de breed geschakeerde kunstzinnigheid had de man een enorme handicap, juist in het kader van zijn werk: al te veel muziek veranderde onder zijn handen in een 'Hollywood-productie' met flink wat hela-hola elementen. Dat geldt voor de man als dirigent èn als componist. Gelukkig waren er ook nog componisten, en delen uit het oeuvre van andere collega's, de zo'n aanpak best konden hebben, zoals de werken van George Gershwin (1898-1937), en de Ländliche Hochzeit-Sinfonie opus 26 uit 1876 van Karl Goldmark (1830-1915), alsmede enkele van de meest bekende stukken van Aaron Copland (1900-1990). Tijdens de opening van het Holland Festival 1976 trad Bernstein met de New York Philharmonic Orchestra op in de Houtrusthallen te Den Haag, met Gershwin en de Derde Symfonie van Copland. Lenny kwam, zag en overwon, maar een concert van hoog gehalte werd het niet: er kwam maar geen einde aan dat ondraaglijke, totaal overbodige stuk "Syncop(e)land".
Niet echt boeiend
Van de diverse soorten stukken die Bernstein zelf heeft gecomponeerd, is er evenmin nauwelijks iets dat echt zal beklijven, aangezien het meeste al was versleten toen het voor de eerste keer werd uitgevoerd. En de slag met de tand des tijds zal vrijwel al het andere evenmin doorstaan. De vreselijke rimram van zijn drie symfonieën, waarvan de tweede wordt geacht een diep doorleefd-intellectueel gebeuren te zijn Age of anxiety op tekst van de Engelse dichter Wystan Hugh Auden bevat de slapst denkbare aftreksels van wat Gershwin, Gustav Mahler (1860-1911) en Dmitri Sjostakvitsj (1906-1975) hebben gecomponeerd. En de omringende werken in hetzelfde genre de Eerste: Jeremiah, en de Derde: Kaddish; in memoriam John F. Kennedy kunnen we hier ook afdoen als larmoyante gruwelkitsch. En die drie symfonieën werden geschreven door een man die voordien de stellige bewering had gedaan dat er na het gebeuren van Hiroshima/Nagasaki geen symfonie meer zou kunnen worden gecomponeerd. [1] West Side Story
Met zijn composities had Bernstein ook niet echt succes, totdat hij met het enige grotere werk uit zijn brein voor het voetlicht kwam: de musical West Side Story, in 1957 op Broadway, in 1961 als speelfilm van Jerome Robbins en Robert Wise, op het brede witte doek, wereldwijd. Niet al te lang daarna meldde de componist in een interview dat hij, terugblikkend, West Side Story : "teveel" Puccini vond. Radio 4-programma
Peter Bree heeft uit het oeuvre van Leonard Bernstein vijf maal zo'n dertig minuten samengesteld, welke in de avonduren tussen 19:30 uur en 20:00 uur, deze week van maandag 21 tot en met vrijdag 25 juni, zullen worden gepresenteerd via de klassieke zender Radio 4 in het inmiddels klassieke programma Componist van de week. _________
[1] Zoals er diverse Europese schrijvers zijn geweest die meenden dat er na het gebeuren in 'Auschwitz' geen roman meer geschreven zou kunnen worden, en er vervolgens lustig op los hebben geschreven in dat genre. __________
Afbeelding: Dirigent en componist Leonard Bernstein in 1971.
Tags:componist van de week, Radio 4-NL,, Leonard Bernstein, Aaron Copland, Karl Goldmark, George Gershwin, Peter Bree, 'West Side Stor', Jerome Robbins, Robert Wise
Over het beroep van toneelspeler in The essay van BBC Radio 3
De Britse zender BBC Radio 3 biedt de komende vijf dagen, direct na middernacht al die dagen tussen 00:00 uur en 00:15 uur onze tijd, in het vaste programmaonderdeel The essay de aflevering van deze week in vijf delen onder de titel Half shame, half glory Postcards from the acting profession. Het eerste onderdeel dat in de nacht van maandag op dinsdag te beluisteren valt behandelt de rol van de toneelspeler die in de onderhavige context beter acteur kan worden genoemd als verteller van verhalen, waarbij de stem een instrument van doorslaggevende betekenis is. In het tweede gedeelte tijdens de nacht van dinsdag op woensdag komt de stellin aan de orde dat optreden in een toneelstuk veel meer een kwestie is van perfectioneren in plaats van een zaak van oefenen. Het derde deel in de nacht van woensdag op donderdag is het thema de relatie russen acteur en regisseur.
Deel vier als het officieel reeds vrijdag is laat de luisteraar kennismaken met acteur Mat Fraser (geboren 1962), die altijd een koffertje bij zich heeft, en over de inhoud daarvan vertelt: allemaal hulpmiddelen voor een acteur, welke hem aan een baan zouden kunnen helpen; hij neemt het dan ook altijd mee naar audities. Het laatste onderdeel dat in de nacht van vrijdag op zaterdag ter kennisname de ether zal worden ingezonden gaat over de vraag wat het betekent om als acteur werk te hebben, en daarnaast wat het inhoudt om werkloos te zijn. Hetgeen niet hoeft te, en zelden zal, betekenen dat de persoon in kwestie ook werkeloos is.
__________
Afbeelding: Acteur Mat Fraser op de confronterende toer met een striptease, waarbij hij zich ook ontdoet van zijn armprotheses.
Een scheermes als botte bijl in BRAVA NL-programma
Binnen een paar weken nadat ik voor het eerst heb kennisgemaakt met de nieuwe muziekzender BRAVA NL, presenteert dit instituut zich op de wijze van een agressief commercieel instituut. Van de zenders buiten het publieke bestel verwachten we, door ervaringen wijs geworden, niet anders dan schreeuwerigheid en nog veel meer ondraaglijks de eerste, en best denkbare, reden waarom ik in mijn eigen elektronische publicaties per definitie weiger aandacht aan programma's van dergelijke zenders te besteden, en dit principe eveneens handhaaf op sites die weliswaar van een andere eigenaar zijn, maar die ik redactioneel beheer. Hetzelfde geldt voor alle zenders zodra zij een nagesynchroniseerde versie van een speelfilm of ander cultuurproduct uitzenden. Dat zijn uitingen van degeneratie en die verdienen niet anders dan de meest negatieve bejegening die denkbaar is, aangezien deze uitsluitend bijdragen tot debilisering van degenen die hun tijd verkwisten met dergelijke nonsensicale uitingen. Het zou derhalve wel eens kunnen gebeuren dat onze belangstelling voor die nieuweling op de beeldbuis de muziekzender BRAVA NL snel tot nihil blijkt te zijn gereduceerd.
Wagners Lohengrin
De nagalm van de laatste noten voor de pauze in het muziekdrama Lohengrin (1850) van Richard Wagner (1813-1993) was nog niet weggeëbd of daar werden we reeds geconfronteerd met bewegende beelden van de haven van Stavoren met schepen en het standbeeld van het in de verte starende Vrouwtje aangevuld met muziek op reclame-geluidsniveau dus veel te lawaaiïg uit een heel andere periode. Een dergelijke technische slordigheid of misschien wel bewust zo grof aangebrachte cesuur veroorzaakt een ware cultuurschok en bewerkstelligt maar één ding: vluchten, ook van de daaraan voorafgaande Wagner-opera, aangezien de erotische lustbeleving die een goed muziekdrama, zelfs met alle eventueel twijfelachtige elementen, dient te genereren onmiddellijk was omgeslagen in een conglomeraat van onlustgevoelens over zo'n intens gebrek aan fijngevoeligheid bij de verantwoordelijken van de sedert kort onze beeldbuis in beslag nemende muziekzender BRAVA NL, die in ieder geval nog niet de benaming cultuurzender verdient, zeker niet zolang een vakbekwame castratie het gevolg is van het onvermogen aan die zijde om na te denken over een passende invulling van een Pauze binnen een muziekdrama.
Passende formule bedenken
Vanzelfsprekend is er een formule denkbaar die recht doet aan het fenomeen Pauze, met daarin (een) passend programma-onderdeel. Men kan op het huiskamerscherm teksten laten verschijnen, een (of enkele) 'still(s)' uit de voorafgaande delen van het muziekdrama al dan niet aangevuld met een daarbij behorende tekstregel , of portretten van Wagner eventueel aangevuld met passende teksten, en zo voort. Doch, in ieder geval de eerste 1-2 minuten, zonder geluid.
En waarom worden we opgezadeld met een Engelse ondertiteling? Liever geen ondertiteling dan één in een andere buitenlandse taal dan die waarin de opera wordt gepresenteerd. De betreffende uitvoering van Lohengrin werd tekstueel zo duidelijk gepresenteerd want gezongen dat er hooguit een Nederlandse ondertiteling voor mede-uitzending in aanmerking komt.
Bij BRAVA NL moet men nog veel leren, en zoals in de meeste gevallen dat bestaat in eerste instantie uit het afleren van één en ander.
Wie is er vandaag de dag nog bang voor de moeilijke teksten van Franz Kafka?
Hoe dikwijls zeggen bepaalde literatuurliefhebbers niet dat ze graag meer van Franz Kafka zouden willen lezen als het niet zo moeilijk was de man te volgen, zijn teksten inhoudelijk te begrijpen. Op de achterzijde van de hierbij afgebeelde bundel met Kafka-teksten begint de zin achterop met de volgende, zeer verstandige woorden: "Muß man Kafka verstehen, um ihn zu lieben? Man muß nicht, aber es hilft."
In aansluiting op het artikel over onder meer de radio-opera Ein Landarzt van Hans Werner Henze, op basis van bijna letterlijk het gelijknamige verhaal van Kafka, gaan we even verder in op dat boek: niet alleen omdat daarin de belangrijkste verhalen van deze buitengewone schrijver (1883-1924) zijn verenigd, maar vooral omdat daarin elk verhaal wordt voorafgegaan door inleidende teksten, welke niet alleen het lezen van de verhalen in kwestie vereenvoudigen, maar deze tegelijkertijd plaatsen in het kader van de levensloop en de ontwikkeling van de persoonlijkheid in casu. Niet alleen heeft de bundel een titel meegekregen die meer niveaus vertegenwoordigt Einfach Kafka. Het boek is voorzien van een tijdtafel van vijf bladzijden; zo'n onderdeel vormt weliswaar in alle omstandigheden een informatief aspect van het geheel, maar juist in het bedoelde kader heeft zo'n overzicht meer dan alleen een technisch toegevoegde waarde.
Wie helemaal door Kafka wordt gegrepen, heeft ook de mogelijkheid om voor relatief weinig geld het complete werk van deze schrijver in één grote dundruk-paperback te verwerven. En wie zodanig door het verhalend proza van deze auteur in de ban zijn geraakt dat ze daaruit concluderen met een zeer fascinerende persoonlijkheid te maken te hebben, bestaat de mogelijkheid om uit de veelheid van literatuur over deze mens en kunstenaar enkele markante biografische werken te kiezen, welke op alle fronten meer informatie en daardoor meer inzicht te verschaffen.
__________
Einfach Kafka, herausgegeben von Peter Höfle. 350 pag., paperback st 3972, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, 2008. ISBN 978-3-518-45972-0. (BRD-prijs 7,00.)
Franz Kafka: Sämtliche Werke. Mit einem Vorwort von Peter Höfle. 1463 pagina's dundruk, grote paperback, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, 2008. ISBN 978-3-15-42001-0. (BRD-prijs 25,00.)
Oliver Jahraus: Kafka Leben, Schreiben, Machtapparate. Mit 24 Abbildungen, gebunden mit Umschlag. Philipp Reclam jun., Stuttgart, 2006. ISBN 978-3-15-0106161-7. (BRD-prijs 18,00.)
Andreas B. Kilcher: Franz Kafka Leben, Werk, Wirkung. 160 pagina's, geïllustreerd. Suhrkamp Basisbio, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, 2008. ISBN 978-3-518-18223-4. (BRD-prijs 7,90.)
____________
Afbeeldingen
1. Voorzijde van de paperback met Kafka-verhalen.
2. Voorplat van Kafka compleet in de Suhrkamp-editie in één band.
3. Voorkant van het stofomslag van de Kafka-bio van Oliver Jahraus.
Twee radio-opera's van Hans Werner Henze direct achtereen, zondag op WDR3
Gecomponeerd als radio-opera De regionale Duitse radiozender WDR 3 biedt de liefhebber van het fenomeen muziektheater in dit geval muziektheater uit de tweede helft van de twintigste eeuw de gelegenheid om direct achtereen twee opera's te beluisteren, die oorspronkelijk als radio-opera waren gecomponeerd door Hans Werner Henze (*1926). De beide werken nemen tezamen nog net geen twee uur in beslag. Ein Landarzt naar Kafka
In de nieuwste aflevering van de reeks Bühne: Radio wordt vanaf 20:05 uur op zondag 20 juni de presentatie gestart met Ein Landarzt, een radio-opera in één bedrijf uit 1951, met en tekst van de componist naar het gelijknamige verhaal [1] van Franz Kafka (1883-1924).
De eerste opvoering werd gerealiseerd in 1951 via de toen nog bestaande Nord West Deutsche Rundfunk. Een scenische presentatie werd twee jaar later gegeven: op 27 mei in Keulen. Het feit dat Hans Werner Henze heeft getracht het oorspronkelijke verhaal van Franz Kafka dat slechts enkele pagina's beslaat qua tekst zo getrouw mogelijk weer te geven, leverde de componist in 1953 de Prix d'Italia op.
Uitvoerenden zijn het WDR Sinfonieorchester Köln en het kinderkoor van het Kölner Domchor, aangevuld met vocale solisten. Het geheel staat onder leiding van Markus Stenz.
Das Ende der Welt
In het bewuste radioprogramma wordt direct daarna het tweede korte muziekdrama uit 1953 voorgesteld: Das Ende der Welt, dat eveneens als radio-opera is geconcipieerd en tevens als zodanig is uitgevoerd opnieuw door de NWDR te Hamburg in het jaar van ontstaan 1953. De tekst is afkomstig van Wolfgang Hildesheimer (1916-1991), een toneelversie werd in 1964 gerealiseerd.
Het WDR Rundfunkchor en het WDR Sinfonieorchester worden geleid door Markus Stenz, die ook hier wordt bijgestaan door vocale solisten.
__________
[1]Ein Landarzt werd geschreven in de winter van 1916/17, en in 1919 gepubliceerd in een bundel verhalen, die ook deze titel kreeg.
____________
Afbeeldingen
1. Componist Hans Werner Henze. 2. Auteur Franz Kafka.
Mezzo-tv presenteert drie programma's achtereen met Dietrich Fischer-Dieskau
In het avondprogramma van de internationale muziekzender Mezzo-televisie is op maandag 14 juni bijna drie uur ingeruimd voor de bariton Dietrich Fischer-Dieskau (geb. 1925). Vanaf 20:30 uur kunnen we drie films achtereen bekijken: om 20:30 uur wordt de eerste van twee afleveringen uitgezonden van het programma met daarin Dichterliebe, opus 48 van Robert Schumann (1810-1856), met de tekst van zestien gedichten van Heinrich Heine (1797-1856), ontstaan in 1840. Dit opus was opgedragen aan de indertijd fameuze zangeres Wilhelmina Schröder-Devrient (1804-1860).
Exact een uur daarna volgt de voor Mezzo-tv op dat moment tweede aflevering van de liederencyclus op gedichten van Wilhelm Müller (1794-1827) Die schöne Müllerin uit 1823 op muziek van Franz Peter Schubert (1797-1828).
Weer een uur later start Mezzo-televisie een aflevering uit de reeks Klassiek Archief, eveneens over de internationaal vermaarde bariton, die zich in de loop van zijn carrière verder heeft ontwikkeld als dirigent en als eigenaar van een eigen geluidsdragers-label: Orfeo. Doch daarbij zou het niet blijven: eveneens als kunstschilder en musicoloog heeft de man zich doen gelden. En niet te vergeten als auteur van diverse boeken over muziek, componisten en over het Duitse kunstlied.
Het onderdeel van deze televisieavond dat over Robert Schumann gaat, zal, in verband met het feit dat de componist dit jaar twee eeuwen geleden werd geboren, ongetwijfeld nog vele malen door Mezzo-televisie worden herhaald. In ieder geval zal dat gebeuren op dinsdag 22 juni, tussen 17:00 uur en 19:50 uur.
____________ Afbeeldingen
1. De bariton Dietrich Fischer-Dieskau, enkele decennia geleden.
2. Voorzijde van het boek van Dietrich Fischer-Dieskau over het Vokalwerk van Robert Schumann, met daarin uitgebreide informatie over Dichterliebe.
Cultuurspectrum
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpeg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
