Een Portret van Joseph Haydn op Arte-televisie en één in een nieuw boek over diens leven en werk
Filmportret Op
maandag 18 mei, tussen 23:00 uur en middernacht, presenteert Arte-tv
een portret van de Oostenrijkse componist Joseph Haydn, die op 31 mei
1809 is overleden. Het betreft een dit jaar gereedgekomen documentaire
met gedramatiseerde elementen van Nele Münchmeyer, een
Duits-Oostenrijkse coproductie voor het tweede publieke Duitse
televisienet ZDF. [1]
Geboren
was Joseph Haydn op 31 maart 1732. Naar aanleiding van de
tweehonderdste sterfdag van deze muziekmeester heeft onze periode 2009
onder meer de benaming Haydn-jaar gekregen. En hoewel zeker commerciële
overwegingen aan dergelijke soms zelfs uiterst perfect
georganiseerde, en in zulke gevallen, relatief langgerekte
gebeurtenissen niet vreemd zijn, wordt de bewuste dan wel toevallige
luisteraar toch maar mooi geconfronteerd met muziek van het hoogst
denkbare niveau. Dat was wel heel anders in de tijd dat de goede man
de wereld mede bevolkte en zich ten volle heeft ingezet voor hoge
kwaliteit binnen de muziekwereld van toen; echter hadden hele
volksstammen geen notie van de waarde die zo'n
kapelmeester/muziekproducent in dienst van een vorst vertegenwoordigde.
Dat dit mede te wijten is aan het feit dat zijn verdiensten vooralsnog
binnen de muren van paleizen en eventueel andere vooraanstaande
instituten bleef, mag beslist geen verbazing wekken. Heden ten dage zou
dat, door het bestaan van ethermedia en elektronische fenomenen waarvan
wijzelf in onze jeugd niet alleen geen weet hadden, maar ons daarvan ook niet de geringste voorstelling hadden kunnen maken.
Elitair gebeuren Immers,
als er nu een paleisconcert wordt gegeven ter gelegenheid van een voor
'het hele land' belangrijke gebeurtenis ter viering dan wel herdenking:
paleisconcerten zij het met uitzondering van die welke een besloten
karakter dragen en concerten te water die voor de directe toehoorders
relatief gemakkelijk toegankelijk zijn, komen rechtstreeks, of op een
zeer snel daarop volgend tijdstip, via het medium televisie of zelfs
internet voor de brede massa beschikbaar. In de tijd van Haydn en zijn
medelanders, diens medestanders en eventuele concurrenten, waren
paleisconcerten die niet alleen bij vorsten en andere adellijke
personages, doch tevens bij bisschoppen werden gerealiseerd bleven
zulke gebeurtenissen altijd een elitaire aangelegenheid. Wat in de
dagen van Joseph Haydn wel mogelijk was en in principe voor een
enigermate breder publiek toegankelijk, waren geschriften, al bleef ook
toen veel al te veel
voorbehouden aan een elite. Niet alleen doordat die geschriften heel
dikwijls een specialistisch karakter hadden, hetgeen pas veel later
veranderde door de komst van gepopulariseerde, biografisch getinte
producten van de drukpers.
Nieuwe biografie Hoezeer
zich die situatie van toen heeft ontwikkeld ten faveure van een in
principe bredere massa, moge blijken uit de vele boeken en artikelen
die heden ten dage verschijnen ter gelegenheid van diverse
Haydn-gebeurtenissen die een gedenkwaardig karakter toebemeten kan
krijgen. En mensen die de uitgaven niet zelf kunnen aanschaffen,
beschikken over de mogelijkheid deze van een openbare bibliotheek te
lenen. Het biografische boek over Joseph Haydn dat deze maand onze
aandacht verdient, werd geschreven door de muziekwetenschapper Matthias
Henke [2].
Deze wijst in zijn prettig leesbare boek op het belang van Haydn in het
kader van de achttiende eeuwse muziekwereld, in principe binnen
Oostenrijk, aagezien de componist het overgrote deel van zijn muzikale
werkzaamheid in dienst van de vorsten van Esterházy als kapelmeester
heeft gefungeerd. Vier jaar bracht Haydn door in de Engelse
hoofdstad waar hij niet alleen als schepper van kamermuziek veel succes
had, maar tevens triomfen vierde met zijn 12 Londense symfonieën [2]. Dat die relatief korte periode van doorslaggevende betekenis is geweest voor zijn verdere scheppingen, mag niemand verbazen. Tt die periode behoren niet alleen de grote oratoria Die Schöpfung en Die Jahreszeiten,
maar tevens een hymne voor Kaiser Franz Joseph. De melodie zal bij
menigeen die deze te horen krijgt ook bij veel niet-Duitsers een
Aha-gevoel geven, aangezien deze in het Deutschlandlied (Einigkeit und Recht und Freiheit....) __________ [1] Dit filmportret met medewerking van Leif-Ove Andsnes en Thomas Quasthoff zal worden herhaald op zondag 24 mei, om 06:00 uur.
[2] Matthias Henke is onder meer hoogleraar voor historische muziekwetenschap
aan de Universiteit van Siegen, en curator van het netwerk Neue Musik
van de Kulturstiftung des Bundes, Berlin. Hij zet zich in tal van
functies, onder meer door middel van radiowerk in de BRD, Zwitserland
en Oostenrijk, in voor de muziek van de achttiende eeuw tot en met
heden. In talrijke publicaties, die voor een groot deel tevens zijn
verschenen in andere talen, zet Matthias Henke zich in voor het
verhelderen, ten behoeve van een breed publiek, van complexe
wetenschappelijke samenhangen.
[3] Over de Londense symfonieën van Joseph Haydn is bij dezelfde uitgever in 2007 een boek verschenen, dat onder meer is besproken op de Homepage van het muziektijdschrift Mens en melodie. __________ Matthias Henke: Joseph Haydn.
144 pag., paperback op breed formaat; met vele illustraties in z/w en
kleuren. Deutscher Taschenbuch Verlag, München, Mai 2009. (dtv 34547;
ISBN 978-3-423-34547-7. Prijs in Duitsland, en bij Boekhandel Die Weisse Rose te Amsterdam, 12,90. ___________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van de nieuwe dtv-biografie over Joseph Haydn, door Matthias Henke. 2. Esterházy-vorst Nikoaus I (1714-1790). Portret uit 1760 door een onbekende meester 3. Auteur, en in dit specifieke geval, Haydn-biograaf Matthias Henke.
Sociale drijfveer Ruim
twee uur zal op zondag 17 mei tussen 20:55 uur en 23:00 uur het
zeer frequent voorkomende verschijnsel wraak aan de orde gesteld worden
in een VPRO-programma voor de beeldbuis, hetwelk tijdens die beide
genoemde tijdstippen voor Nederland 2 op de rol staat: WRAAK. Het
programma is samengesteld door Britta Hosman uit momenten in feitelijke
en bedachte (literaire) situaties. Wie
kent niet de inmiddels eeuwenoude uitdrukking "Dit schreeuwt om
wraak!", uit een stripverhaal, een roman, of zelfs uit de praktijk van
alledag? Dat
het fenomeen in zovele verschillende geledingen van het dagelijks
bestaan overal ter wereld voorkomt en daarbij niet bepaald een
verschijnsel is van de laatste eeuw, maar van alle tijden, doet het
besef rijzen dat de literatuur er vol van is, van de aloude klassieken
verre van ons huis en onze haard via de historie van de westerse wereld
tot (letterlijk) vandaag de dag.
Onmetelijke conflicten Oorlogen
met enorm veel leed en destructie zijn veelvuldig het gevolg geweest
van intense wraakgevoelens die de 'houder' ervan meende te moeten
bevredigen. Men leze er teksten uit de antieke wereld maar op na, zoals
tal van mythologische verhalen over weliswaar uit de menselijke
fantasie ontsproten de wereld der goden, halfgoden en helden. En
indien u daaraan niet voldoende heeft, leest u dan de grote
tragedieschrijvers der oude Grieken of de geschiedschrijvers uit die
tijd er eens op na. Doch mocht dat u te ver van uw bed zijn, dan kunnen
de koningsdrama's van William Shakespeare (1564-1616) misschien meer
licht op de zaak laten schijnen, aangezien deze eventueel meer de
indruk maken actueel te zijn. En wat te denken van het
cultuurverschijnsel opera. Zowel in de eventueel tragische zangspelen
als in de komedies: van Mozarts Così fan tutte tot en met Verdi's Falstaff [1].
Geen lemma Immers:
wraak is zoet. Dat laatste moge het geval zijn in de amicale sfeer van
mensen onderling die goed aan elkaar gewaagd zijn en dit in sport en
spel dan wel bij ietwat serieuzere gebeurtenissen tijdens huiselijke
wrijvingen of in de sfeer van studie of werkzaamheid.
Maar
van een zo gewichtig fenomeen verwacht je toch dat je het zult
aantreffen in tal van naslagwerken over psychologie en filosofie. Dat
bleek echter een tegenvaller van de bovenste plank. In enkele
tientallen encyclopedische woordenboeken welke mij alle heel direct
ter beschikking staan over die beide onderwerpen kwam het niet
eenmaal als trefwoord voor. Dat is omgekeerd evenredig aan het belang,
in zowel filosofisch, psychologisch, historisch en
algemeen-maatschappelijk opzicht. __________ [1] Op de dag van het VPRO-programma over het verschijnsel wraak zal tevens de première worden gegeven van een reeks van dertien in even zovele steden van ons land tot in juli van Falstaff in een eigentijds jasje gestoken, door het in Maastricht gevestigde ensemble Opera Zuid. ____________ Afbeeldingen 1. William Shakespeare; het Chandos-portret. Tentoonsgesteld in de Nationa Portrait Gallery te Londen. 2. Persfoto van de try out op vrijdag 15 mei van Falstaff
door Opera Zuid. Op zondag 17 mei is de première in het Parktheater te
Eindhoven. (Foto: Deen van Meer.) Op Sir John Falstaff wordt ruim wraak
genomen in deze komische opera van Giuseppe Verdi.
Tweemaal Johannes Brahms' Tweede Symfonie binnen vijf uur
's Middags op Neerlands Radio 4 Wie
van de muziek van Johannes Brahms houdt en met name van diens
symfonieën , krijgt op zondag 17 mei de gelegenheid dat werk binnen
vijf uur tijds tweemaal te beluisteren. Allereerst in het middagconcert
dat door de Nederlandse zendgemachtigde Avro vanuit het Concertgebouw
in Amsterdam wordt uitgezonden, vanaf 14:02 uur. Brahms Tweede Symfonie opus 73 uit 1877 wordt voorafgegaan door het geniale Tweede Pianoconcert van Fryderyk
Chopin, met als solist de Chinees Lang Lang, die zo beweren boze
tongen daarvoor de lieve som van 32.000 euro vangt. Het Concertgebouworkest zal voor de gelegenheid worden gedirigeerd door Daniel Harding.
's Avonds op BBC Radio 3 Direct
als de avond bij ons begint, dus om 18:00 uur maar op Britse bodem is
het dan nog wel een uur vroeger , krijgt u de gelegenheid om op een
veel uitgebreidere wijze kennis te maken met dezelfde symfonie, in het
programma Discovering music.
Daarin wordt in anderhalf uur niet alleen en pas aan het slot de
complete symfonie uitgevoerd, door het BBC National Orchestra of Wales
onder leiding van Theodor Kuchar, maar is er vooraf uitgebreid
gelegenheid om nader in te gaan op allerlei details, die niet alleen
verbaal zullen worden verklaard, maar eveneens door tal van liefhebbers
en kenners worden becommentarieerd en tevens instrumentaal worden ondersteund.. Een uitgebreid artikel, met technische toelichting op deze symfonie heb ik op 6 mei 2007 geplaatst op het Nederlandse fin de siècle weblog All art is quite useless van Rond 1900.nl. ___________ Afbeelding: Johannes Brahms, getekend door Jarko Aikens, Groningen 1985. (Archief Heinz Wallisch.)
Een profeet verandert de wereld ' driedelige Terra X-documentaire via ZDF; vanavond deel 1
Constructieve beeldvorming In de wijd en zijd bekende en inmiddels veelal hogelijk gewaardeerde historische documentaireserie Terra X
van het tweede publieke Duitse televisienet (ZDF) wordt vanaf
hedenavond, tussen 19:30 uur en 20:15 uur een driedelige film gewijd
aan het Morgenland. De eerste aflevering daarvan draagt de titel Ein Prophet verändert die Welt.
Daarin wordt het ontstaan van de Islam behandeld met gedetailleerde
aandacht voor de figuur en de zogenoemde openbaring van de profeet
Mohammed.
Over
de islam wordt zoveel onzinnigs verkondigd, in eerste instantie door
mensen die al dan niet terecht enige angst koesteren. Als deze slechte
ervaringen hebben opgedaan, is dat spijtig en kan men enig begrip
opbrengen voor de geuite angst, maar wanneer die angst de basisvormen
aanneemt van de uitingen van angst die Hitler en consorten jegens Joden
hadden en dat gebeurt heden ten dage bij politici die het begrip
Vrijheid voor in de mond hebben, maar dat fenomeen alleen voor zichzelf
en gelijkgezinden menen te mogen en zelfs te moeten claimen en zich
daarmee schuldig maken aan de kwalijkst denkbare vorm van
discriminatie, leugens, laster, lagen en listen die ook de vaak als
boosaardig aangehaalde Hitler kenmerkten. Dergelijke politici verdienen
dan ook niet anders dan de diepst denkbare verachting.
Onzinnig gedrag Vanzelfsprekend
gedragen sommige moslims zich als volstrekte dwazen door maar allerlei
beweringen de wereld in te slingeren, die op niets anders zijn
gebaseerd dan geraaskal van iemand die men ten onrechte heeft vertrouwd. Bij
mij in de buurt waar zich een moskee bevindt, die mij nog nooit enige
vorm van overlast heeft bezorgd door het bestaan of door de mensen die
zich daar ophouden zijn diverse moslims die angst uiten ten opzichte
van mijn hond, en deze meestal verklaren doordat in de Koran zou staan
dat honden onrein zijn. Jonge moslims die zelf een hond hebben het
aantal van hen is heel klein beweren daarentegen dat niets van
dergelijke onzin in de Koran te vinden is. Eén
mevrouw gaat altijd opzij als ze mijn hond Amber ziet en zegt: "Ik ben
niet bang voor honden, maar ik mag van mijn geloof niet door hun
spuugjes worden geraakt." In
een dergelijke context vraag je je wel eens af wat er zou gebeuren als
er een moslimkind in het kanaal valt en een hond dat kind veilig en wel
op de wal brengt. . . . . Wie
door wetenschappelijk verantwoorde lectuur nader wil worden
geïnformeerd over deze godsdienst, zij hier gewezen op het bestaan van
het hierbij afgebeelde boek dat is verschenen in een voortreffelijke
serie van uitgeverij Junius, bedoeld als Inleiding, geschreven door
Peter Heine. (ISBN 978-3-88506-365-4.)
Simenon-verhaal in Delannoy-speelfilm uit 1960 op Arte-televisie
Halverwege Hoewel het inmiddels een halve eeuw geleden is dat de Franse regisseur Jean Delannoy (1908-2008) het korte verhaal Le baron de l'ecluse
van de in het Belgische Luik geboren, Franse romancier Georges Simenon
(1903-1989) heeft verfilmd, zijn alle vier protagonisten nog steeds
begrippen in de geschiedenis van de Franse film. Dat zijn in de eerste
plaats Jean Gabin (1904-1976) en Micheline Presle (geboren 1922), en in
nauwelijks mindere mate voor
Jacques Castelot (1914-1989) en Jean Desailly (1920-2008). In het
midden van zijn lange leven heeft de regisseur dit verhaal aan het
celluloid toevertrouwd. Baron Jérôme Antoine op het witte doek is
dat Jean Gabin heeft een luxueus leven geleid, maar kan dat op basis
van zijn financiéle status niet voortzetten. Daarom probeert hij dat te
forceren door geld te lenen en aan de goktafel winsten te boeken. Dan
geschiedt inderdaad een wonder en wint hij elf miljoen (oude Franse)
francs. Als aanbetaling wordt hem een jacht gegeven, dat hij direct in
gebruik neemt, en samen met zijn vroegere geliefde Perle gespeeld
door Micheline Presle zet hij koers naar Monte Carlo. Onderweg
krijgen ze pech in de directe omgeving van een sluis. Tijdens dat
intermezzo leert die Perle een rijke man kennen, genaamd Maurice
Montbernon die wordt vertolkt door Jean Desailly met wie ze wel in
het huwelijksbootje wil stappen. Dat betekent dat de nog steeds
berooide baron-met-jacht zijn grote heeft hij immers nog niet
uitgekeerd gekregen er plotseling helemaal alleen voorstaat. Filmscribenten
hebben erop gewezen dat de film het goed doet vanwege de
acteerprestaties van de vier protagonisten geen wonder met die
bezetting maar dat de regisseur nogal oppervlakkig is gebleven. Arte-televisie
zendt deze film uit op vrijdag 15 mei, 's middags tussen 14:45 uur en
16:25 uur. Deze Frans-Italiaanse coproductie die vanaf 1960 in roulatie
is, en is voorzien van muziek door Jean Prodromidès, zal opnieuw worden
uitgezonden op zondag 25 mei, eveneens vanaf 14:45 uur. ____________ Foto: De in 1922 geboren Franse actrice Micheline Presle.
Speuren naar het oude goud van Jasons en Medea's Colchis
Gelegen in twee staten In
de oudheid bestond de naam Colchis, die ook iets te betekenen had.
Zowel in de klassieke Griekse mythologie alsook in het leerboek der
oude geschiedenis dat in mijn schooltijd op gymnasia werd gebruikt,
wordt die naam vermeld en wordt de staat met die naam omschreven als
onmetelijk rijk . Deze staat voor een landstreek aan de oostkust van de
Zwarte Zee, zowel in Georgië alsook in Turkije. Arte-televisie
presenteert op vrijdag 15 mei tussen 19:00 uur en 19:45 uur; op
documentairetijd, laten we maar zeggen een film over het
wetenschappelijke onderzoek dat wordt verricht naar sporen van Colchis: Die Goldfahnder Auf der Suche nach dem Goldenen Vlies.
Deze historische documentaire is dit jaar gereedgekomen en door de
maker, Peter Prestel, voor het ZDF het tweede Duitse publieke
televisienet gerealiseerd.
Medea, Jason en het Gulden Vlies Duitse
wetenschappers zijn op zoek gegaan naar het wetenschappelijk
aanvaardbare bewijs dat zich in de genoemde streek in die twee landen
sporen bevinden die spreken ten faveure van het bestaan, anno toen, van
het rijk waar zich de fascinerende en fantastische geschiedenis van
Medea en Jason de laatste genoot bekendheid door zijn zoektocht naar
het Gulden Vlies zou hebben afgespeeld. De gevonden sporen zouden
volgens die Duitsers aantonen dat zich achter het bekende verhaal anno
toen ook een werkelijkheid bevond. Die sporen zouden het geheel van de
verspreid voorkomende vertellingen wel eens nieuw en, misschen een
deels ander, leven kunnen inblazen.
Verdi's komischeopera Falstaff dertien keer door Opera Zuid
Try out op vrijdag 15 mei In
het Parktheater te Eindhoven presenteert Opera Zuid aanstaande zondag,
's middags vanaf 14:30 uur, de eerste van dertien uitvoeringen binnen
een tijdsbestek van zeven weken, van het muziekdrama Falstaff uit
1893 van Giuseppe Verdi (1813-1901). Alleen de laatste presentatie, op
6 juli in het Concertgebouw te Amsterdam, is semi-scenisch, de overige
voorstellingen zijn, zoals gebruikelijk bij een opera, gewoon op de
planken van de diverse theaters.
De tekst voor Falstaff is afkomstig van librettist [1]
Arrigo Boito (1842-1918). Gebaseerd op een combinatie van twee, totaal
verschillende, Shakespeare-stukken laat de librettist zien hoe goed
zijn gevoel voor humoritische dramatiek is, en daarin is de componist
hem, toen reeds op hoge leeftijd, gevolgd. Een uitgebreid artikel met de primair benodigde, dan wel gewenste, gegevens kunt u vinden op het fin de siècle cultuurweblog All art is quite useless van Rond1900.nl. __________ Afbeelding: Scène tijdens de repetitie op 21 april 2009 van Falstaff door Opera Zuid. An de Ridder als Nanette en Fabio Trümpy als Fenton. (Foto: Morten de Boer.)
Fascinerend Arte-televisie
heeft op donderdag 14 mei , des avonds tijdens het belangrijkste
televisiemoment van de dag tussen 20:15 uur en 21:00 uur een
documentaire over de inktvis op het programma staan. Dat werd wel tijd
ook, aangezien we over tal van dieren variërend van alledaags tot
relatief zeldzaam, dan wel bedreigd met uitsterven worden
geïnformeerd via films, maar over de inktvis hoor en lees je althans
spontaan weinig. Maar het dier dat geen echte vis is, fascineert toch
menigeen: niet alleen doordat het bacht armen heeft die uit het hoofd
groeien en daarnaast voorzien is van ogen welke aan die van de mens
doen denken en tenslotte blauw bloed in de aderen heeft stromen, en
alleen al dat begrip spreekt bij menigeen tot de verbeelding.
Documentaire uit 2006 De film, die thans door Arte zal worden uitgezonden, draagt de titel Tintenfische Acht Arme mit Köpfchen. Die documentaire van Gisela Kaufmann is gerealiseerd in 2006, in opdracht van de Westdeutsche Rundfunk (WDR). Deze cephalopoden
dieren welker voeten in de kop 'ontspringen' hebben de beschikking
over een enorm scala aan mogelijkheden ter vermomming; zodanig zelfs
dat er geen ander dier is dat daar tegenop kan. Binnen enkele seconden
kunnen ze hun vorm en kleur aanpassen, en als het moet, kunnen ze snel
uit het gezicht verdwijnen door in een wolk van de eigen inkt te
vluchten. Sommige van hen zoals de inktvis zijn daarin zo intens
bedreven dat ze, door het strak trekken van de huid, kleuren van de
omgeving kunnen aannemen. Een betere camouflage is niet denkbaar.
Met prijzen overladen Deze
natuurdocumentaire die een coproductie is van de Australische
maakster, de WDR, Arte en ABC Television van het eigen continent van
Gisela Kaufmann is op tien festivals met een prijs onderscheiden,
waaronder één voor de beste onderwaterfotografie. De
rolprent die op het beeldformaat 16:9 wordt gepresenteerd, zal nogmaals
door Arte worden uitgezonden op donderdag 21 mei, in de middag vanaf
14:00 uur.
____________ Afbeeldingen
1. Inktvis met acht armen.
2. Enevoudiger type inktvis.
Dochter van de bergen ' over de heilige rivier de Ganges
Veelbesproken Indiase stroom De tweede Nederlandstalige Belgische televisiezender Canvas zal op donderdag 14 mei 's avonds tussen
22:00 uur en 22:55 uur de eerste aflevering van een driedelige serie
presenteren over de meer dan 2.500 kilomter lange rivier de Ganges die
zowel door India alsook door Bangladesh stroomt. Die eerste aflevering
draagt de titel Daughter of the mountains.
De Ganges geldt nog steeds als een heilige stroom ondanks de extreme
vervuiling van het water, dat tijdenlang een bedreiging heeft gevormd
voor het leven van de mensen in dat land maar vanzelfsprekend vooral
diegenen die aan weerszijden van het water wonen. Talloze vrouwen doen
de was nog altijd ouderwets in het rivierwater en miljoenen mensen
nemen er een bad, somtijds op hoogtijdagen bijvoorbeeld massaal, en
dat zoiets eventueel zeer ernstige vervuiling in de hand werkt, zal
duidelijk zijn. Ook wordt er aan de oevers van dit water veelvuldig een
crematie voltrokken.
Vier bronnen, vier tempels De
Ganges ontspringt hoog in de Himalaya uit vier bronnen. Bij elk van die
bronnen staat een oude tempel, die stuk voor stuk, en jaar in, jaar
uit, vele duizenden pelgrims en waarschijnlijk ookwel flink veel
toeristen trekken. __________ Foto: Satellietopname van de rivier de Ganges met de delta.
Thema-avond op Arte-televisie over positieve kanten van lelijk zijn
Esthetische begrippen Vooropgesteld dat er tamelijk veel verschillende opvattingen bestaan over wat mooi of lelijk is zou zijn, is dan wel een betere omschrijving, aangezien juist bij kwalificaties als mooi en lelijk enorme
discrepanties optreden, ook, en zeker niet in de laatste plaats, tussen
mensen die op tal van fronten: maatschappelijk, politiek en anderszins
cultureel op één lijn zitten zij er nadrukkelijk gewaarschuwd jegens
sluipend zich opdringende conclusies, die op een niet al te bewust
niveau worden getrokken uit de emotie die wordt gevoeld als men iets
mooi vindt. Door het ondergaan van uitingen van kunst(en) klassieke
muziek, respectievelijk wat daarvoor moet doorgaan, zoals de
onophoudelijke muziek-destructie door André Rieu en tal van aanverwante
muziek-verachtende lieden worden in het onderbewuste vlak allerlei
links gelegd naar positieve zaken, zoals kwaliteit en ware schoonheid.
Hitler heeft indertijd menigeen zo direct uit het hart gesproken
althans wist zulks perfect te suggereren en zo kon het gebeuren dat
zijn eerste slachtoffers die mensen waren welke de moeite namen om hem
toe te horen en zich te laten meeslepen want daar schuilt het
grootste gevaar in zaken die in een affectieve preoccupatie worden
'geconsumeerd' want toen had men immers het mooie, het ware, en
derhalve het 'schone', ontdekt. Doch, indien een dergelijke conclusie gerechtvaardigd zou zijn, zou immers diezelfde Dolle Dolfje zo ongeveer de beste
politicus enhet beste wezen uit de maatschappelijke geschiedenis van
ons West-Europa zijn geweest, op de voet gevolgd, of zelfs
voorafgegaan, door Stalin en nog wel wat andere, enigszins tot en met
uitermate subversieve, elementen.
Drie afdelingen De thema-avond van Arte-televisie start heden om 20:59 uur en bestaat in drie afdelingen: twee documentaires en een aansluitend debat. Om 21:00 uur gaat de eerste documentaire Lob der Hässlichkeit van start. De inhoud daarvan kan worden omschreven als het gegeven dat zowel lelijkheid als schoonheid in ieder mensenleven een rol speelt. Die bijdrage aan de avond duurt tot 21:45 uur. Zelf
kun je zoiets meemaken als je met veel min of meer doorsnee
hondenhouders spreekt. De meesten van hen geven de voorkeur aan
respectievelijk beweren dat een alledaagse hond of kat met een goed
karakter dan aan een schoonheid met dubieuze trekjes. Dit geldt mutatis
mutandis ook voor het zoogdier mens. Hoeveel mooie, en uiterlijk
aantrekkelijke, vrouwen zijn er niet die manipulerend, liegend en
bedriegend door de aangegane relatie trampolineren.
En hoe vaak zien we niet een Adonis of Apollo, dan wel een hedendaagse
Narcissus die qua uiterlijk op zeer veel bewondering mag en kan
rekenen , waarachtig compleet door het vat der Danaïden vallen zodra
hij qua opvattingen en gedrag aan een nader onderzoek wordt
onderworpen. Vandaar dat wij u, hier en nu, nogmaals en met klem,
willen wijzen op de noodzaak van het in acht nemen van de relativiteit
en de nodige kritische afstand. De
documentaire van Isabelle Cottenceau die dit jaar voor Arte France werd
gerealiseerd, zal op vrijdag 15 mei,'s ochtends vanaf 09:55 uur worden
herhaald.
Onaanzienlijk, maar trots In aansluiting op die documentaire volgt een tweede, met een duur van eveneens drie kwartier, met de titel Unansehnlich, aber stolz.
Het hoofdthema daarin is het gegeven dat lelijke mensen niet per
definitie ongelukkig behoeven te zijn. Wellicht dat er nog enkele
scènes in worden vertoond uit zwijgende films van ongeveer een eeuw
geleden waarin op zo aanschouwelijke wijze werd voorgetoverd hoe soms
een als minder fraai ervaren exemplaar van de menselijke soort tot
onderwerp zeg maar gerust lijdend voorwerp van bijna algehele
spot werden, maar dat er dan toch nog een of andere superschone
jonkvrouwe zich om hem bekommerde. Gebochelden hebben ook vaak veel te
verduren gehad: diverse vrouwelijke exemplaren werden met het begrip Heks bedacht, de mannelijke met andere substantieven of adjectieven. Maar
had niet Quasimodo, de gebochelde klokkenluider van de Notre Dame ook
geen directe kandidaat voor een schoonheidswedstrijd , toch plots een
wel heel mooie vrouw, Esmeralda, 'aan zijn zijde'? Kortom, het kan
verkeren. In
de bijdragen die Cyril de Turckheim in zijn film eveneens dit jaar,
eveneens voor Arte France over zes verschillende mensen heeft
bijeengebracht van wie wordt aangenomen dat ze ook wel ongelukkig
zullen zijn omdat ze niet tot de categorie van uitzonderlijke
menselijke schoonheden behoren. Doch in de film komt onomstotelijk naar
voren dat een dergelijke opvatting niet juist is en men meer voorbehoud
dient te betrachten. Ook
deze film wordt herhaald, eveneens op 15 mei aanstaande, en ook dan in
aansluiting op de bovenvermelde film, en wel vanaf 10:40 uur.
Debat Als
om 22:30 uur de tweede film ten einde is, blijft er binnen het kader
van de twee uur durende thema-avond , nog dertig minuten over voor het
Debat. Gasten die met elkaar van gedachten zullen wisselen, zijn Sylvie
Abraham, werkzaam als schoonheidschirurg; de historicus Georges
Vigarello, en Harald Gasper, essayist en reclame-manager. Ook
dat is een programma van Arte France, dat eveneens in aansluiting op de
beide vorige programma-onderdelen op vrijdag 15 mei 's ochtends vanaf
11:25 uur zal worden herhaald. ____________ Afbeeldingen 1. Adonis, hier als standbeeld in het Louvre, Parijs. 2. Menselijke 'lelijkheid' in het uiterlijk bespeurbaar. (Foto: Arte France.) 3. Apollo met lier, schildering in Griekse schaal. 4. Onknap maar toch gelukkig. 5. Quasimdo en Esmeralda, uit de tekenfilm De klokkenluider van de Notre Dame uit 1996 van de Walt Disney Studio's.
Stravinski-concert dinsdagavond op Britse zender BBC Radio 3
Drie werken in één concert In
de wereld der klassieke muziek is Igor Stravinski (1882-1971) nog
steeds populair: op het concertpodium alsook via de ether. Dinsdag 12
mei kunt u in de serie Performance on 3
van en ook via de Britse zender BBC Radio 3 tussen 20:00 uur en 22:15
uur onze tijd drie totaal verschillende werken van deze componist
beluisteren. Als afsluiting zal Le sacre du printemps worden uitgezonden een werk
dat alom heel veel bekendheid geniet. Daaraan voorafgaand wordt door
het City of Birmingham Symphony Orchestra onder leiding van Sakari
Oramo de cantate Le roi des étoiles voorgesteld, waarbij tamelijk ruime vocale steun zal worden verleend door het Chorus van datzelfde ensemble. Het concert zal worden geopend met een fragment uit de opera buffa Mavra,
een eenakter uit 1922, waarvoor librettist Boris Kochno (1904-1990) in
het oeuvre van de Russische dichter Aleksandr Poesjkin (1799-1837) de
tekst Het kleine huis in Kolomna (1830) geschikt achtte. Uitgebreide informatie over dit concert is te vinden in het artikel dat ik heden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl heb geplaatst. __________ Afbeelding: De Russische, zeer geniale, schrijver Aleksandr Poesjkin.
Bewustmaken Kurt
G. Blüchel één van de twee auteurs annex redacteuren, welke
verantwoordelijk tekenen voor het in april verschenen boek dat we op
deze website jongstleden vrijdag hebben besproken in het kader van verontrustende bijensterfte heeft, zo hebben wij heden vernomen, afgelopen week op de Innovationsgipfel des FAZ-Instituts [1], nader gesproken over de wijze waarop managers niet
alleen maar ook in perioden van crises kunnen leren van de manier
waarop reeds vele miljoenen jaren in de natuur wordt omgegaan met
uiterst precaire situaties en met welke speciale maatregelen andere
groeperingen dan het zoogdier mens tegenspel bieden aan zulke, al dan
niet onverwachte, gebeurtenissen. Politici, en ook managers, betoonden
zich daarover zeer enthousiast, en op basis daarvan hopen de auteur, de
uitgever, het persbureau en tevens schrijver dezes dat het boek in
kwestie de zeer verdiende aandacht juist daar zal krijgen waar dit het
meeste effect zou kunnen sorteren. Want: waar een wil is, kan men
doorgaans veel gemakkelijker een weg banen dan wanneer desinteresse
ofwel totale onverschilligheid prevaleert. ____________ [1] Innovatietop; Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Documentairereeks Mein Deutschland, deel 2 ' Vreemde buren
Omwentelingen In aansluiting op ons artikel
van maandag 4 mei over de op die dag begonnen, driedelige, documentaire
over de geschiedenis van de Bundesrepublik Deutschland in de periode 1949-1990,
zendt het eerste publieke Duitse televisienet ARD/Das Erste op maandag
11 mei tussen 21:30 uur en 22:15 uur , de tweede aflevering uit
onder de titel Fremde Nachbarn,
over de jaren zestig van de vorige eeuw. Over onder meer de bouw, in
augustus 1961, van de Muur tussen Oost en West die er bij bepaald
niet weinig mensen binnen, en evenzeer buiten, Duitsland ertoe heeft
geleid dat de angst toenam voor een Derde Wereldoorlog; zeker in de
beginperiode toen de zaak op scherp stond en, onder meer, talrijke
beelden van de aanleg de wereld rond gingen , alsmede over de komst
van de toen nog als gastarbeider gekwalificieerde buitenlandse
werknemers, die in zeer groten getale aankwamen en er mede voor zouden
zorgen dat de welvaart in de Bondsrepubliek zou toenemen. Interwiews
worden getoond met onder anderen Franz Beckenbauer (jaargang 1945) zo
ongeveer de beroemdste voetballer in de Duitssprekende gebieden, die
niet zelden in opspraak is gekomen door zijn gedrag op het veld,
eveneens naar het pubiek toe en verder met de in 1942 geboren, wijd
en zijd bekende Duitse feministe Alice Schwarzer, die aldaar het
vrouwentijdschrift Emma heeft opgericht. ____________ Afbeeldingen 1. Voetballer Franz Beckenbauer. 2. Feministe Alice Schwarzer. (Foto uit 2007.)
129ste Lustrum van de Universiteit van Krakau in Polen
Gepast herdenken
Op 12 mei 1364 werd in Polen de Krakause Academie opgericht door Koning
Casimir de Grote. Daarmee werd de eerste universiteit in dat land een
feit. Als we het zicht op Midden-Europa vasthouden, moet meteen worden
vastgesteld dat alleen de
"gouden stad" Praag al eerder een hogeschool van een dergelijk kaliber
had, en daarmee de oudste wetenschappelijke hogeschool van genoemd
landsgrenzen overschrijdend gebied.
Tot 1817 droeg deze instelling voor hoger wetenschappelijk onderwijs de naam Akademia Krakowsks (Krakause Academie),
maar in dat jaar kreeg het instituut de benaming Jagellonische
Universiteit. Dat adjectief is afkomstig van de Jagellonen, die de
Poolse dynastie van koningen vormen.
Op Radio WDR 3
De Duitstalige luisterzender WDR 3 zendt op dinsdag 12 mei in de programmareeks Zeitzeichen
een kort herdenkingsprogramma van bijna een kwartier uit met betrekking
tot de oprichting, dan 645 jaar geleden, van deze universiteit die als
enige Poolse inrichting voor hoger onderwijs deel uitmaakt van de
Coimbragroep, vernoemd naar de Portugese universiteit met die naam. Van
de achtendertig deelnemende hogescholen zijn er twee uit Nederland:
Leiden en Groningen, die eveneens oudere universiteiten hebben.
Laatstgenoemde instelling viert dit jaar het 79ste lustrum en is dus
250 jaar jonger dan de Krakause universiteit.
____________ Afbeelding:Collegium Maius van de Poolse nuiversiteit Krakau.
ZDF-documentaire over zestig jaar Duits Bondspresidentschap
Aan de vooravond van verkiezingen In
de tv-serie ZDF-History met in die titel een volstrekt onnodige,
nutteloze toevoeging van een Engelstalig woord aan een Duits
televisieprogramma staat, nog net op zondag 10 mei 's avonds om
23:55 uur het begin gepland van de documentaire Die Bundespräsidenten.
De uitzending duurt tot 00:45 uur in de nacht op maandag 10 mei. In doe
rolprent wordt een terugblik geboden op het ambt van Bondspresident
gedurende zestig jaar: van eerst vrij lang ruim vier decennia: van
1949 tot 1990 alleen het westelijk deel van Duitsland. Pas na de val
van de Muur en de zogeheten eenwoording van de beide Duitslanden, is er
één president voor die ooit twee staten vormende 'eenheid'. Deze
documentaire zal tegelijkertijd de functie kunnen vervullen van
voorlichtingsmateriaal voor de Duitse bevolking, aangezien menigeen
niet eens weet welke functie die man tot dusver is er geen vrouw aan
te pas gekomen vervult en wie op het moment die post bekleedt. Dan
hoeven we het al helemaal niet meer over het verleden te hebben en de
vraag wie zijn het geweest die in zestig jaar vanuit Palais Schaumburg
hun zegje hebben gedaan? En wie moeten we kiezen van de kandidaten die
beschikbaar zijn om de huidige president, Horst Köhler, op te volgen?
Hijzelf hij is kandidaat voor de christen-democraten, of professor
Gesine Schwan van de sociaal-democratische partij dan wel Peter Sodann
een Oost-Duitse acteur, theaterdirecteur en Tatort-Kommissar? Die echter enigszins de weg kwijt lijkt te zijn sedert hij zich, op verzoek zo wordt steeds met nadruk gesteld in de politiek van alledag (b)lijkt te willen mengen. De verkiezingen voor dat ambt worden binnenkort gehouden. De eerste ronde is op 23 mei. ____________ Afbeeldingen 1.
Gesine Schwan, kandidate voor de functie van Bondspresident van de
Bondsrepublik Deutschland. (Foto uit 2009, genomen in Heidelberg.) 2.
Horst Köher, de huidige Duitse Bondspresident die aan zijn periode nog
graag vijf jaar zou willen toevoegen. (Foto op voorplat
Köhler-Biografie in de reeks dtv-premium).
De macht van de sterren nader uiteengezet in Terra X-film
De hemel verklaard In aansluiting op dedocumentaireover de zon die in de ZDF-serie Faszination Universum onder de overkoepelende programmatitel Terra X
in die reeks werd opgenomen en verleden zondag door die zender werd
gepresenteerd kunt u deze zondag, ook weer tussen 19:30 uur en 20:15
uur, kijken naar een documentaire over sterren, in eerste linie andere
dan de reeds uitgebreid behandelde zon. Dezelfde astrofysicus, professor Harald Lesch, verschaft op
heldere en aanschouwelijke wijze, evenals in de vorige documentaire,
nadere informatie en daardoor hopelijk en naar we verwachten meer
inzicht in het gebeuren aan het firmament dat, ondanks, of misschien
wel dankzij, de enorme afstand van ons gewone stervelingen, zoveel
fascinatie weet uit te oefenen.
Foto: Professor Harald Lesch verklaart voor een auditorium één en ander uit zijn vakgebied.
Grimm-sprookje Het dappere kleermakertje als Duitse speelfilm
Sprookjes in bewegende beelden Min of meer in aansluiting op de twee onlangs, vrij snel achter elkaar door de Westdeutsche Rundfunk (WDR) uitgezonden, films
op basis van sprookjes, die werden verzameld en in druk werden
doorverteld door de gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm, presenteert
diezelfde zender op zondag 10 mei, 's middags tussen 14:05 uur en 15:05
uur Christian Theede's speelfilm Das tapfere Schneiderlein uit 2008. De
bekendste van alle acteurs die in deze rolprent een rol spelen, is
ongetwijfeld Axel Milberg die de rol van König Ernst vertolkt. Deze
in 1956 te Kiel geboren acteur is een tamelijk markante, Noord-Duitse
persoonlijkheid die vooral bekendheid geniet als één van de vele ARD-Tatort-commissarissen, maar daarnaast tevens in nog diverse films op andere zenders dan Duitsland 1 te zien is. Het draaiboek voor de sprookjesfilm Das tapfere Schneiderlein werd geschreven
door Leonie Bongartz en Dieter Bongartz; de leiding over het camerateam
viel toe aan Philipp H. Timme. De muziek werd gecomponeerd door Peter
W. Schmitt. _________ Afbeelding: De in Noord-Duitsland geboren en woonachtige film- en televisieacteur Axel Milberg.
Charles Gounods Roméo et Juliette met Rolando Villazón op Mezzo-televisie
Tweemaal deze maand Op zaterdag 9 mei, 's avonds tussen 21:00 uur en 23:45 uur, wil Mezzo-televisie de uitzending realiseren van het muziekdrama Roméo et Juliette
van de Franse componist Charles Gounod (1818-1893). De tekst hiervoor
is afkomtig van diens beide landgenoten, de auteurs Jules Barbier
(1822-1901) en Michel Carré (1819-1872), die zich het ligt voor de
hand hebben gebaseerd op de gelijknamige, maar dan Engelse, tragedie
van William Shakespeare (1564-1616). Op 27 april 1867 werd deze opera
in vijf bedrijven te Parijs in première gegeven. Nog in hetzelfde jaar
werd er een Duitse versie gepresenteerd in de Dresdener Semper Oper. Het
betreft hier een verfilming door Brian Large van een uitvoering in 2008
tijdens de Salzburger Festspiele, in het Mozarteum aldaar. Het orkest
van dat instituut wordt geleid door Yannick Nézet-Seguin. Vocale
solisten zijn Nino Machidze, Rolando Villazón, Mikhail Petrenko en
Russell Braun. Bartlett Sher tekent voor de mise en scène. Mezzo-televisie zendt Roméo et Juliette, in deze bezetting, nogmaals uit op zondag 17 mei, 's middags vanaf 17:00 uur.
Rolando Villazón Flink
wat operaminnenden, verspreid over de gehele aardbol, beschouwen
Rolando Villazón inmiddels als de tenor bij uitstek van de 21ste eeuw.
Dat is in meer dan één opzicht echter relatief, vooral doordat die eeuw
nog geen tien procent van de daarvoor benodigde weg heeft afgelegd, en
we ten eerste niet weten wat er nog allemaal gaat gebeuren en wiens
ster plotsklaps dan wel gestadig aan het operafirmament zal rijzen. Dat
hij steeds binnen dat kader tevens wordt gezien als de rechtmatge
opvolger van de de heren José Carreras, Placido Domingo en Luciano
Pavarotti de laatstgenoemde is overleden in 2008 die ons te pas,
en, helaas niet zelden te onpas, werden voorgeschoteld als De Drie Tenoren. Rolando
Villazón is erin geslaagd het publiek te veroveren door meer dan alleen
een goede stem, hetgeen vanzelfsprekend eveneens legitiem is, maar
tegelijkertijd het gevaar in zich bergt dat er teveel nadruk komt te
liggen op de uitstraling en de innemende persoonlijkheid. Een operavoorstelling op de Bretter die die Welt bedeuten, en in het kielzog daarvan zij het enigszins
afgezwakt een uitzending via de beeldbuis, dient meer dan alleen te
bestaan uit goed gezongen rollen: acteerkunst is vereist en als het
even kan alle daarbij behorende parafernalia: kostuums en decors. Dat
een stralende persoonlijkheid daarbij 'mooi meegenomen' kan zijn,
behoeft geen betoog, doch zodra deze zich manifesteert boven het belang
van de muziek en het ware decorum, is twijfelen niet alleen toegestaan,
maar noodzakelijk. Enkele jaren geleden heb ik in een
Traviata-uitvoering, die ik tweemaal heb gezien, meer van het laatste
geconstateerd dan voor de rol noodzakelijk was. Pavarotti heeft, toen
hij eenmaal internationaal een grote naam had, de muziek altijd weer
opgeofferd aan de een pijnlijk narcistische presentatie. We mogen dan
ook nadrukkelijk hopen dat Villazón zich niet in dat uiteindelijk
doodlopende steegje begeeft, waar op een gegeven moment de
festiviteiten ten einde zijn en de was weer wordt opgehangen.
Eerste biografie Manuel Brug (jaargang 1965), muziekredacteur van het Duitse dagblad Die Welt,
geldt in eigen land, in bepaalde kringen, als een der toonaangevende
deskundigen op het gebied van de klassieke muziek in het algemee en van
het fenomeen opera in het bijzonder. Hij schetst in een recentelijk
verschenen boek niet alleen een portret van de mens en de opvallende
carrière van
de zanger Villazón, maar tevens van de harde werkelijkheid die de
alledaagse praktijken in de operawereld achter de schermen
internationaal kenmerken. In
twaalf hoofdstukken schildert Manuel Brug leven en werk, ups en downs
in de ontwikkeling van de in 1972 in Mexico City geboren zanger, die
inmiddels heeft weten door te dringen door te zingen tot de eerste
garnituur wereldwijd van de mannelijke operasterren in het algemeen en
specifiek in die van de tenors. Dat die echte doorbraak Rolando
Villazón is gelukt in de Salzburger versie in 2005 van La Travata
samen met Anna Netrebko zal de meeste operakenners niet zijn
ontgaan. Dat niet lang daarna een crisis uitbrak, zowel qua stem
alsmede privé het éne is immers nauwelijks voorstelbaar zonder het
andere , waardoor hij een half jaar van de planken verdween, maar
uiteraard niet uit de wereld van de paparazzi, ligt, vooral als gevolg
van de sterk met elkaar verweven gebeurtenissen na zo'n spectaculair
succes, voor de hand. Begin
2008 is Rolando Villazón teruggekeerd op de bühne,[1] verspreid over de
globe, en vanaf dat moment presenteerde hij zich wat ingetogener en
verder ontwikkeld de positieve gevolgen van zo'n crisis hetgeen de
acceptatie van zijn presentatie alleen nog maar heeft vergroot. Het
Portret dat Manuel Brug ons van Rolando Villazón in zijn boek tekent,
is gelardeerd met relatief veel kleurenfoto's, die herinneringen kunnen
oproepen voor degenen, die zo'n voorstelling hebben gezien; voor alle
anderen bieden zij een prachtige inkleuring van het prettig geschreven
'verhaal' over de heel speciale carrière van deze extraverte tenor,
echter zonder te vervallen in kritiekloze aanbidding van zijn
protagonist. Warm aanbevolen. Speciaal voor degenen, die ook geïnteresseerd zijn in andere versies van Roméo et Juliette met dezelfde
tenor in een andere context, is het laatste hoofdstuk van Manuel Brugs
boek interessant. Daarin worden beeld- en geluidsragers opgesomd waarop
Rolando Villazón voorkomt. Relativerende titel van dat chapiter: Was vom Tenor bleibt: CD's und DVD's. __________
[1] Op 29
april werd bekendgemaakt dat onze tenor opnieuw problemen met zijn stem
heeft en als gevolg daarvan alle optredens voor het hele jaar 2009
heeft afgezegd.
__________ Manuel Brug: Rolando Villazón Die Kunst, Tenor zu sein. Ein Porträt. 160 pagina's, paperback, kunstdruk, met kleurenfoto's. Henschel Verlag, Berlin, 2008. ISBN 978-3 -89487-626-5. ____________ Afbeeldingen 1. De Franse componist Charles Gounod. 2. De Franse auteur Jules Barbier, één der twee librettisten van Roméo et Juliette. 3. Manuel Brug, muziekredacteur van Die Welt en auteur van Rolando Villazón. 4. Voorzijde van de eerste en tot dusver enige biografie over de stertenor Rolando Villazón.
Grote dreiging voor het leven op aarde door massale bijensterfte
Ramp voor fruittelers
"Bijensterfte
bijna verdubbeld", kopte NRC/Handelsblad op 3 februari van dit jaar.
Hele bijenvolken zijn de laatste twee jaar het hoekje om gegaan als
gevolg van allerlei infecties, die door de meeste
imkers niet kunnen worden bestreden, aangezien dezen het bijen houden
als liefhebberij doen. Dat dezen meest niet over voldoende kennis
beschikken om op adequate met hun bijen om te (kunnen) gaan, wordt al
zo'n vijftien jaar beklaagd door professionele imkers, die veel kleiner
in aantal zijn. Bovendien gaat het bij die hobbyisten vaak om ouderen
met als gevolg dat er op een gegeven moment al te veel min of meer
tegelijk sterven en dat is de laatste tijd veelvuldig voorgekomen.
Wereldwijde sterfte
Op
17 februari 2008 werd reeds vastgesteld dat er in het zogenoemde Groene
Hart van ons land ook massale bijensterfte is voorgekomen, en op 5 mei
van dit jaar valt op een website die zich met het thema bezighoudt, te
lezen dat het fenomeen zich inmiddels wereldwijd voordoet. Dan is er
nog het feit dat de aarde opwarmt, hetgeen eveneens bijensterfte in de
hand werkt. En er zijn niet zo lang geleden aanwijzingen gevonden dat
de straling die onder meer wordt veroorzaakt door mobiele telefoons.
Hoe
belangrijk voor ons leven op deze planeet de aanwezigheid van bijen is,
besefte de geleerde Albert Einstein (1879-1955), die in 1949 het
volgende postuleerde: "Wenn
die Biene einmal von der Erde verschwindet, hat der Mensch nur noch
vier Jahre zu leben. Keine Bienen mehr, keine Bestäubung mehr, keine
Pflanzen mehr, keine Tiere mehr, keine Menschen mehr." Vrijwel oneindige mogelijkheden
Deze uitspraak wordt gebruikt bovenaan een hoofdstuk in het eind vorige maand verschenen boek, Krisenmanagerin Natur, van
de beide wetenschapsjournalisten Kurt G. Blüchel en Helge Sieger.
Daarin wordt in veertien hoofdstukken, door in totaal tien auteurs uit
de doeken gedaan waarom het zo belangrijk is dat de maatschappij en
daarbinnen in de eerste plaats het bedrijfsleven allemaal kunnen leren
van de meest succesvolle onderneming ooit: de Natuur.
In
het bewuste hoofdstuk legt Helge Sieger uit wat er allemaal mogelijk is
als het gedrag van bijenvolken en de daaruit te trekken conclusies
zouden worden gerealiseerd, over de patent-situaties uit de wereld van
de honing en over het feit dat bijenvolken informatie verzamelen en
opslaan als in grootuitgevallen hersenen. Dat ook de geometrie van
honingraten een rol van intens belang speelt, komt daarin eveneens aan
de orde. Bijennesten hebben iets gemeen met de architectuur van moderne
flatgebouwen: die zullen moeten worden geklimatiseerd. Dat
gebeurt bij bijen eveneens: als in de zomer de binnentemperatuur in hun
leefruimte te hoog oploopt, grijpen de bijen terug op een biologische
klimaatregeling: werkbijen zwermen uit en komen terug met water dat ze
vervolgens als een filterdun laagje over de randen en de 'deksels' van
de cellen strijken.
Levensbelang
Dat
zijn enkele aspecten van het bijenleven waaruit we niet alleen kunnen
afleiden hoe belangrijk een bijenvolk is voor de kringloop van enkele
aspecten van ons leven, maar dat ze tevens een functie hebben evenals
zoveel andere dieren als leerschool voor de mens.
Meer daarover met name over diverse andere
elementen van het genoemde boek is dezer dagen te vinden op de
Nederlandse website Tempel der Wetenschappen.
__________ Krisenmanagerin NATUR Was Wirtschaft und Gesellschaft vom erfolgreichsten Unternehmen aller Zeiten lernen können. Herausgegeben
von Kurt G. Blüchel und Helge Sieger. 240 pag., gebonden. DWC Medien,
München, April 2008. ISBN 978-3-98 10355-1-3.
____________ Afbeeldingen 1. Type 1: Werkbij waarvan er tussen 15.000 en 65.000 in één bijenvolk voorkomen. 2. Type 2: Dar waarvan er enkele honderden in een bijenvolk leven. 3. Type 3: Konigin of Moer waarvan er in elk bijenvolk maar één voorkomt. 4.
Voorzijde stofomslag van het recentelijk verschenen, behartenswaardige
boek dat openingen biedt m.b.t. diverse aspecten van de complexe
wereldwijde crisis.
Daniel Aubers opera Fra Diavolo zaterdagavond via de ether
Op twee lage landen-zenders tegelijk Zaterdag 9 mei kunt u zowel via de Nederlandse zender Radio 4 in het programma Opera live
van de NPS vanaf 19:02 uur alsook in het Belgische
Klara-radioprogramma, maar dan pas vanaf 20:00 uur luisteren naar de
opera in drie bedrijven Fra Diavolo ou l'hôtellerie de Terracine, gecomponeerd door Daniel-François-Esprit
Auber (1782-1871). Zijn eerste muziekdrama werd in 1805 voltooid, zijn
laatste ging in 1869 in première. Daartussen lag een heel mensenleven,
want in die tijd, zo'n anderhalve eeuw voor onze tijd, werden de meeste
mensen niet echt oud. De tekst voor Fra Diavolo is
afkomstig van de Franse toneelschrijver Eugène Scribe (1791-1861). De
première werd verzorgd op 28 januari 1830 in de Opéra Comique te
Parijs; nog in hetzelfde werd er een eerste voorstelling van een Duitse
versie gegeven in het Königstadt Theater te Berlijn. In 1960 was
Berlijn weer eens aan de beurt, in een ander theater de Komische Oper
in een andere versie. Elf jaar later is er nog weer een andere Duitse
versie uitgegeven.
Verschillende afloop De
roverhoofdman Fra Diavolo op de planken behept met een tenorstem
heeft zich in een logement voorgedaan als Marquis de San Marco, om
aldaar de juwelen van Lord Kookburn u raadt het al: een bariton en
diens wederhelft Pamela die het met een mezzosopraan moet doen te
kunnen stelen. Een jongeman, die als held en dus als tenor in het
theater moet optreden, aangezien hij de dochter van de waard bemint,
doet het geraffineerde plan van Fra Diavolo teniet en neemt de bandiet
te grazen. Opvallend
is de verandering die de opera aan het slot heeft doorgemaakt.
Gedurende de gehele negentiende eeuw bleef het tragische slot intact
Fra Diavolo kwam aan het slot om hetzij doordat hij werd neergeschoten
dan wel doordat hij zelf een duik in de afgrond nam , maar in ons huidige tijdsgewricht wordt hem genade geschonken. __________ Waalse Opera Luik De
versie die de beide genoemde radiozenders zaterdagavond zullen laten
horen, betreft een opname welke op 30 april werd gerealiseerd in de
Waalse Opera van de Belgische stad Luik. Koor en orkest van dat
instituut stonden onder leiding van Giovanni Antonini. Vocale solisten
waren onder anderen Doris Lamprecht, Kenneth Tarver en Marc Molo Mot. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Daniel Auber. 2. Toneelschrijver Eugène Scribe.
Cultuurspectrum
