Jane Eyre als BBC-drama vier maandagavonden op Nederland 2
Verfilming uit 2006
Toen in 2006 de zoveelste verfilming van de roman Jane Eyre (1847), geschreven door Charlotte
Brontë (1816-1855) die daarbij echter had gekozen voor het pseudoniem
Currer Bell werd gerealiseerd als kostuumdrama voor de BBC, werd er
na de uitzending van de eerste van de vier afleveringen in positieve
terminologie over deze versie gesproken en door de gedrukte media
geschreven. De bij de tijd in kwestie passende kostuums en decors
werden geprezen vanwege hun sfeerverhogende werking, de acterende
medewerkenden om hun optreden.
De
NCRV zendt deze versie in evenzovele afleveringen uit, te beginnen op
22 juni en verspreid over vier maandagavonden tussen 20:55 uur en
21:50 uur met Ruth Wilson als Jane Eyre die toen, als 24-jarige,
haar eerste grote rol speelde en Toby Stephens als Edward Rochester,
de beide protagonisten in het verhaal. Verder vertolken Lorraine
Ashbourne en Pam Ferris rollen in dit drama.
__________ Afbeelding: Charlotte Brontë, geschilderd door Evert Augustus
Duyckinck (1816-1878).
Kees Valkenstein ' jeugdboek van een dubbeltalent voor een prikje
Schrijver en tekenaar
Verleden week kocht ik voor een halve euro een jeugdboek uit 1913, getiteld Wat een verrassing!, geschreven door Kees Valkenstein één van de drie pseudoniemen voor Alfons
van Lier, die in 1952 in de hoge leeftijd van negentig jaar is
overleden. Omstreeks de vorige eeuwwisseling heeft de man heel wat
verschillende verhalen voor de jeugd aan het papier toevertrouwd en
zelf geïllustreerd. Hoewel deze man een tijdgenoot was van C. Johan
Kievit, die wel bekendheid buiten ons land heeft verworven, is hij niet
tot alle daartoe bestemde vakliteratuuir doorgedrongen. Zo ontbreekt
hij in diverse speciale lexica, waarin zijn tijdgenoten wel met een
vermelding zijn opgenomen. Ook in het zeer omvangrijke, weliswaar
Duitstalige, doch desondanks internationale, lexicon Klassiker der Kinder- und Jugenliteratur van Bettina Kümmerling-Melbauer [1] komt Valkenstein niet voor.
Het
boek in kwestie lag eind verleden week tussen de afgeschreven uitgaven
van een antiquariaat in mijn woonplaats en omdat zulke uitgaven mij
ook ruim vier decennia nadat ik het dagelijks werken in boekhandels en
uitgeverijen heb gestaakt om geheel frank en vrij thuis verder te
kunnen werken, en in sommige perioden ook elders nog altijd even
sterk boeien.
Een wat ruimer artikel over deze vondst heb ik heden opgenomen op de website All art is quite useless van Rond1900.nl, betrekking hebbende op de cultuur van het fin de siècle.
__________
Bettina Kümmerling-Melbauer: Klassiker der Kinder- und Jugendliteratur Ein internationales Lexikon
3 delen in kartonnen schuifcassette samen 1.236 pagina's Sonderausgabe, grote paperbacks J.B. Metzler, Stuttgart, 2004 ISBN 978-3-476-02021-5.
__________ Afbeelding: Hoog bezoek bij Abdoelah de schoenmaker. Tekening van Kees Valkenstein in het door hem geschreven boek Wat een verrassing! uit 1913.
Ferruccio Busoni's Doktor Faust tweemaal op Mezzo-televisie
Mezzo-televisie presenteert binnen negen dagen twee keer een uitvoering van de opera Doktor Faust uit 1925, net niet voltooid door de
componist zelf, Ferruccio Busoni
(1866-1924). Het betreft hier de uitvoering, in 2007, in de Opera van
Zürich, in de mise en scène van Klaus Michael Grüber. Het orkest van de
Opera van Zürich wordt gedirigeerd door Philippe Jordan. De verfilming
zal door Mezzo worden gepresenteerd op zaterdag 20 juni, tussen 20:30
uur en 23:25 uur. Een herhaling zal te zien zijn op zondag 28 juni,
vanaf 17:05 uur. Een uitgebreid artikel over dit muziekdrama op de site
Tempel vanhet Muziektheater kunt u lezen door hier te klikken.
Heeft Gustave WeiÃkopf als eerste het luchtruim bedwongen?
Onzekerheden Tot
op de huidige dag bestaat er geen absolute duidelijkheid over de vraag
of de luchtvaartpionier Gustave Albin Weißkopf (1874-1927) als eerste
en daarmee nog vóór de gebroeders Wright, die de primeur op hun naam
hebben staan met een vliegtuig zich heeft kunnen verplaatsen. Het was
in drie kranten van die dagen weliswaar groot nieuws, en er was ook
iemand die beweerde Weißkopf reeds in 1899 te hebben zien vliegen, maar
beide 'gebeurtenissen' zijn op generlei wijze voor honderd procent
gewloofwaardig geboekstaafd. Er
bestaan wel theoriën omtrent de vraag waarom één en ander van Whitehead
zoals hij zich in Amerika zou gaan noemen niet wordt erkend.
Daarover kunt u meer lezen in een uitgebreider artikel dat ik heden heb geplaatst op het culturele weblog All art is quite useless van Rond1900.nl, waarin u daarnaast meer details kunt aantreffen omtrent deze, feitelijke dan wel fictieve, gebeurtenissen.
Rameau's Hippolyte et Aricie van de Nationale Reisopera op Radio 4
Voortreffelijke uitvoering De in onze bijdrage van 29 mei besproken uitvoering door de Nationale Reisopera van Jean Philippe Rameau's muziekdrama Hippolyte et Aricie uit 1733 is op zaterdag 20 juni, 's avonds vanaf 19:02 uur te beluisteren in het NPS-programma Opera live.
Degenen die de tot dusver niet in staat waren één van de voorstellingen
in de theaters te bezoeken, of die het voortreffelijke spel van de
zangers, koor en instrumentaal ensemble onder leiding van Jed Wenz, nog
wel eens willen beleven zij het dan nu zonder beelden , doet er goed
aan de bewuste avond vrij te houden. __________ Foto: Dirigent van Musica ad Rhenum, Jed Wenz, hier met een traverso.
Opus 20 van de Poolse musicus Henryk Wieniavski op Mezzo-televisie
Kort recital
De Poolse componist Henryk Wieniavski (1835-1880) wordt vrijdag in de vroege avond tussen 19:25 en 19:50 uur via Mezzo-televisie geëerd met een uitvoering van diens Fantaisie brillante op Gounods 'Faust', opus
20. Dit stuk werd oorspronkelijk geschreven voor viool en orkest; de
eerste uitvoering daarvan werd in 1868 te Leipzig gegeven.
Met die beide laatste woorden in de titel wordt de opera Faust uit
1859 van Charles Gounoud (1818-1893) bedoeld. Dit muziekdrama zal
tussen 20 november en 22 december dit jaar door Opera Zuid in twaalf
steden dertien voorstellingen van Nederland worden gepresenteerd.
De
uitvoerenden van Wienavski's opus 20 zijn Corey Cerovcek, viool; en
Alexandre Tharaud, piano. Het betreft de opname van een optreden in het
Théâtre du Châtelet van 2002. De verfilming van dit recital met een
duur van nog geen twintig minuten is tot stand gekomen -onder leiding
van Karl More.
Dit optreden zal door Mezzo-tv nogmaals worden uitgezonden op vrijdag 3 juli aanstaande vanaf 13:09 uur.
__________ Afbeelding: De Poolse componist Henryk Wieniavski.
Een korte ARD-documentaire over het naturisme ' donderdag laat op ARD
Opkomst net voor en in 1900
Op
donderdag 18 juni zendt het eerste publieke Duitse televisienet ARD/Das
Erste tussen 23:45 uur en 00:15 uur in de nacht op vrijdag 19 juni
in de reeks Geheimnis Geschichte een
nieuwe aflevering uit: deze keer is dat een nogal korte documentaire
uit die in grote lijnen de geschiedenis verhaalt van de zogeheten Freikörperkultur, de beweging die geldt als voorloper van het naturisme: Die Nackten und die Macht,
daarmede zeker niet doelend op het eventueel (kunnen) verwerven van
steeds meer macht door lid te worden van een naturistenvereniging en
het in praktijk brengen van de aangehangen ideeën, maar met betrekking
tot de vraag hoe diverse machthebbers zijn omgegaan met deze voor de
negentiende eeuw vrij nieuwe uitdrukkingsvorm van ideeën binnen het
spectrum van zekere menselijke levensfilosofie.
Aangezien
die toen nieuwe ontwikkelingen een (klein en tevens fijn) hoogtepunt
hebben beleefd om en nabij de vorige eeuwwisseling, heb ik heden een
langer artikel met kanttekeningen geplaatst op de culturele fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl, met de titel: Naaktheid als alledaags verschijnsel deelgeschiedenis van het naturisme.
Zie verder ook onze bijdrage van zaterdag 16 februari 2008.op de redactioneel aan deze site gelieerde Nederlandse Tempel der Actualiteit
__________ Foto: Blote paaren in zee.
Planet Wissen met programma over psychosomatiek ' op WDR en SWR
Zielsconflicten maken ziek Birgit Klaus is presentatrice van het Duitse wetenschappelijke televisieprogramma Planet Wissen.
Haar werk stelt haar in de gelegenheid om haar honger naar steeds meer
kennis met grote regelmaat te stillen. Collega Dennis Wilms kan kan in
ieder geval één grote wens van zijn eventueel lange lijstje: vragen
stellen in vervulling laten gaan door samen met Birgit Klaus de
aflevering van dit programma, die op donderdag 18 juni,'s middags
tussen 15:00 uur en 16:00 uur zal worden uitgezonden op zowel de WDR
(Westdeutscher Rundfunk) alsook de SWR (Südwest Rundfunk). Het thema
dat tijdens deze uitzending aan de orde komt, is deze keer samengevat
onder de titel Psychosomatik Wenn die Seele krank macht.[1] Hoe
dikwijls komt het niet voor dat massa's mensen klagen over pijnen of
andere aandoeningen, die de medici niet kunnen verklaren uit fysieke
afwijkingen, en die helaas tot niet al te lang geleden als
'zenuwen' werden afgedaan en in het, vanuit de visie van de arts:
beste, geval met enige symptoombestrijding te lijf werden gegaan:
pillen, poeders, drankjes en wat dies meer zij, welke niet zelden
bijdragen tot een verdere verslechterting van de situatie of zelfs een
met rasse schreden optredende uitvergorting van het fenomeen of zelfs
een uitbreiding van het aantal klachten, verspreid over het lichaam.
Dat het voorkomen, van pijnen en dergelijke, zich in zulke gevallen
niet alleen ontwikkelt uit zielsconflicten klein of (middel)groot,
van slepende en dus slopende aard maar bij uitbreiding ook nog weer
terugslaan op de ziel en het lijden daar explosief kan stijgen, is een
volstrekt ongewenste situatie, niet alleen voor de patiënt, maar tevens
voor de omgeving van de lijdende: allereerst in kleine kring, maar eveneens algemeen maatschappelijk beschouwd.
Studiogast legt uit Zoals
dat in deze programmareeks gebruikelijk is, wordt een studiogast
ondervraagd over het onderwerp en van hem wordt verwacht dat zij of hij
zodanig uitleg geeft dat tevens de niet-wetenschappelijk onderlegde
kijker dat inhoudelijk kan begrijpen. En als de geleerden of
andersoortige vakmensen toch eens vervallen in niet-alledaagse
terminologie, dan komt één van de twee presentatoren er wel even tussen
en vraagt op een manier, die niet irriteert en die meteen in het belang
van de kijker is. In het programma over het fenomeen psychosomatiek
is Professor Ulrich Egle medisch hoofd van een psychosomatische
vakkliniek, en gespecialiseerd in psychosomatische pijnen die zonder
twijfel alle vragen weet te beantwoorden die de kijker meer inzicht
zullen kunnen verschaffen omtrent het fenomeen in casu. De uitzending wordt herhaald via de WDR op vrijdag 19 juni, tussen 08:20 uur en 09:20 uur. De
SWR zendt de aflevering eveneens opnieuw uit, en ook op diezelfde
vrijdag, maar dan reeds in de vroege ochtend tussen 05:00 uur en 06:00
uur. __________ [1] Het begrip psychosomatiek dat in het Nederlands slechts één letter meer kent dan in het Duits is samengesteld uit twee Griekse woorden: ψύχη (psychè geest) en σόμα (soma (lichaam). ____________ Afbeeldingen 1. Presentatrice van Planet Wissen Birgit Klaus. 2. Presentator van Planet Wissen Dennis Wilms. 3. Studiogast Professor Ulrich Egle.
BBC=documentaire via VPRO-tv: De permanente revolutie van Mao Zedong
Krankzinnig Beest Hoewel
de geestelijk ernstig gestoorde dicatator Mao Zedong (1893-1976) nog
meer slachtoffers op zijn geweten heeft dan zijn collega-afsplitsingen
van het Beest uit de Afgrond Hitler en Stalin, om ons te beperken tot
enkele demonische monsterlijkheden van vlees en bloed dichterbij huis
is zijn beeltenis uit het openbare leven van het huidige China nog
steeds niet verdwenen en is ook al varen de huidige machthebbers een
geheel andere koers, die ze zelf echter wel, althans naar buiten toe,
als een permanente communistische revolutie blijven beschouwen
Mao-verering verder toegestaan. Met andere woorden: leve nog steeds de
communistische volksrepubliek China, geheel in overeenstemming met de
woorden en slechts voor een klein deel met de daden van Mao Zedong. De
huidige machthebbers beperken zich tot het monddood maken van elke vorm
van oppositie, vooral als die van de kant van studenten en
intellectuelen komt, en tot het martelen van andersdenkenden. Een
natie die zodanig wordt geleid, dient te worden geboycot door elke vorm
van volkerenbond en door westerse democratieën met de nek te worden
aangekeken, maar die ruiken geld en ruilen daarvoor alle idealen en het
meest basale fatsoen in: Angela Merkel, de Duitse Bondskanselier,
voorop. Zij laat vooral zien wat een zichzelf als christendemocratische
politica waard is als het om mensen gaat: geen knip voor de neus.
Het Beest uitgebeeld De
VPRO presenteert op woensdag 17 juni, te beginnen tegen middernacht en
een uur durend, de eerste van vier afleveringen van een
BBC-documentaire uit 2008: Mao, a Chinese tale.
In een klein artikel in de VPRO-Gids doet men voorkomen dat het verhaal
over Mao zoals verteld doormregisseur Adrian Maben en scenarist Philip
Short, die ook een biografie over die Chinese, diepst denkbaar gezonken
krankzinnige, dictator heeft geschreven. Of ook daarin voorkomt dat hij
nimmer zijn tanden poetste en zich op diverse fronten overgaf aan
dubieuze voorkeuren,
is mij niet bekend. Wel weet ik dat Mao's afwijkingen in de
voortreffelijke biografie van Jung Chang/Jon Halliday wel aan de orde
komen, en het is mij dan ook een genoegen. dat boek (nogmaals) in uw
aandacht aan te bevelen, zonder iets negatiefs te willen impliceren
over een biografie die ik niet ken. ____________ Afbeeldingen 1. Mao Zedong in 1936. 2.
Massamoordenaar Mao is nog niet weg te denken uit het openbare leven
van het huidige China. Hier zijn portret boven de ingang naar de
Verboden Stad. 3.
Voorzijde van het stofomslag van de Engelse editie van de Mao-biografie
door Jung Chang en haar echtgenoot Jon Halliday uit 2005.
Actueel: Geschiedenis van honderd jaar Iran ' woensdag op Arte-tv
Wijziging programma Op
woensdag 17 juni zou Arte-televisie een tweedelige documentaire
uitzenden over de periode van de Tweede Wereldoorlog in het
noordpoolgebied, maar de recente ontwikkelingen in Iran hebben de
zender doen besluiten om een documentaire over de laatste honderd jaar
1908-2008 van dat land nader te belichten. Dat staat u te wachten
in de negentig minuten durende rolprent die tussen 21:00 uur en 22:30
uur zal worden uitgezonden. Het betreft een eveneens recente: de
betreffende periode, tot en met verleden jaar, kondigt dat reeds aan
rolprent van de Franse regisseur Jean Michel Vecchiet, die voor Arte
France is gerealiseerd, en die de Duitse titel Der Wille zur Großmacht
draagt, al dan niet bewust voortbordurend op de overtuiging van
Friedrich Nietzsche (1844-1900) dat de mens wordt gedreven door een Wille zur Macht te vinden in diens boek Menschliches Allzumenschliches (1878-1880).
Destructieve politici
Vanzelfsprekend geldt die drang om macht te kunnen uitoefenen ook
binnen politieke structuren en niet zelden gebeurt het dat van de
eventueel oorspronkelijke wens iets ten faveure van de mensheid te
realiseren niets meer resteert en deze inmiddels volkomen is
omgeslagen in dwangmatige dwingelandij. De wereldgeschiedenis is er vol
van, en dat geldt voor de machthebbers in Perzië, dat later Iran ging
heten, gedurende de afgelopen honderd jaar evenzeer. En of het nu om
een keizer gaat, gezeten op de pauwentroon, die sjah werd genoemd, dan
wel een zogeheten geestelijk leider, die eerder een geïncarneerd
geestelijk defect voorstelde, of de huidige, zo terecht omstreden,
president van dat land, die is behept met de fascistoíde wil Israel te
vernietigen en zich daarmee schaart in de rijen der destructieve
dictatoren het zal, mutatis mutandis, wel in het nu aangekondigde
programma aan de orde komen.
Herhalingen
Deze documentaire zal door Arte worden herhaald op
zaterdag 20 juni, vanaf 14:00 uur in de middag, en op
dinsdag 23 juni, vanaf 09:55 uur 's ochtends.
Ludwig Uhlands gedicht Das Schwert in handschrift en in leesbare vorm
Het zwaard van de dichter Op mijn Duitse culturele website Kulturtempel heb ik reeds eerder enkele gedichten
van Ludwig Uhland (1787-1862) in handschrift afgedrukt. Vanzelfsprekend
heb ik diezelfde tekst in drukletters toegevoegd, aangezien nog slechts
weinigen een dergelijk origineel kunnen lezen. Dat
zal eveneens het geval zijn met de tekst van dezelfde dichter, die u
hieronder kunt aantreffen, en dat als we ons tot jaren beperken
exact twee eeuwen geleden is geschreven. Das Schwert
stamt uit 1809. Opvallend is dat in het handschrift twee coupletten
meer staan tussen het tweede en derde dan in alle edities met (de)
gedichten die ik van deze schrijver heb geraadpleegd. In de facsimile
van het handschrift dat ik in het deel met de gedichten van deze auteur
in een doos met afgeschreven boeken bij een plaatselijk antiquariaat
zag liggen en daarom voor de somma van een halve euro het mijne mocht
noemen , staan die vijf coupletten eveneens, maar ik de kopie tussen
deze tekst heb ik die twee extra vierregelige gedeelten achterwege
gelaten.
Das Schwert
Zur Schmiede ging ein junger Held, Er hatt' ein gutes Schwert bestellt; Doch als er's wog in freier Hand, Das Schwert er viel zu schwer erfand.
Der alte Schmied den Bart sich streicht: "Das Schwert ist nicht zu schwer noch leicht, Zu schwach ist Euer Arm, ich mein'; Doch morgen soll geholfen sein.
Nein, heut, bei aller Ritterschaft! Durch meine, nicht durch Feuers Kraft." Der Jüngling spricht's, ihn Kraft durchdringt, Das Schwert er hoch in Lüften schwingt.
* * * * * *
Tal van verschillen Al
bijna een halve eeuw ben ik in het bezit van een editie met poëzie van
deze veelzijdig werkzame auteur, zowel in de letteren, alsook in
maatschappelijk opzicht, onder meer als jurist op het Ministerie van
Justitie te Stuttgart en later als paktiserend advocaat. Toch heb ik me
meer dan eens laten verleiden een andere editie, zelfs als die uit
hetzelfde uitgevershuis afkomstig was, te accepteren, en dat blijkt
zinvol te zijn geweest, want alle drie edities van de Bibliographische
Anstalt zijn op wezenlijke punten verschillend: de ene meldt, in de
Inhoudsopgave, naast elk gedicht het jaar van ontstaan voor zover dat
bekend is, een tweede
heeft een lang inleidend essay over leven en werk van de auteur, de
derde editie mist die jaartallen en beperkt zich tot enige summiere
informatie. Maar daarbij gaat het dan ook om een volksuitgave van meer
dan een eeuw geleden, waarvan de redactie kennelijk en niet altijd
geheel ten onrechte ervan uitging dat het de minder ontwikkelden om
de poëzie zelf ging en niet om parafernalia. Zaterdag
vond ik de derde versie van diezelfde uitgever, en afgezien van een
behoorlijke biografische inleiding was daarin opgenomen een facsimile
van het handschrift met het gedicht Das Schwert. Vandaar dat ik het voor die halve euro, die het moest kosten, toch maar heb meegenomen. ____________ Afbeeldingen 1. De dichter Ludwig Uhland, geschilderd door Christoph Friedrich Dörr. 2. Handschrift met drie van de vijf coupletten van het gedicht Das Schwert. 3.
Voorplat van een ongedateerde uitgave aan het eind van de negentiende
eeuw met drie delen in één band, uitgegeven door de Bibliographische
Anstalt, Berlin.
Vier Franse meesterwerken van rond 1900 ' concert BBC Radio 3
Tweemaal Maurice Ravel Op
woensdag 17 juni presenteert de Britse radiozender BBC 3 in de avond
tussen 20:00 uur en 22:15 uur in de muziekprogrammareeks Performance on 3 een concert met vier Franse composities welke tijdens het fin de siècle zijn ontstaan. Twee daarvan zijn geschreven door
Maurice Ravel (1875-1937). Het concert wordt geopend met een
orkestsuite: vijf sprookjesscènes, die zijn samengebracht onder de
titel Ma mère l'Oye, ontstaan in de jaren 1909-1910. Een uitgebreide toelichting op dat werk is op dit weblog te vinden in een artikel dat op donderdag 28 augustus 2008 is opgenomen. Vervolgens staat van dezelfde componist op het programma: Shéhérazade
voor vrouwenstem en orkest. Ravel heeft deze compositie gerealiseerd in
1898. Het werk behandelt dezelfde stof, zij het op een andere manier,
dan die welke voorwerp van de focus was voor de symfonische orkestsuite
opus 35, met dezelfde titel, die de Rus Nikolaj Rimski Korsakov
(1844-1908) in 1888 aan het notenpapier heeft toevertrouwd. Mezzosopraan Susan Graham wordt in Shehérazade begeleid door het London Symphony Orchestra onder leiding van Yan Pascal Tortelier.
Tweemaal Debussy De beide andere Franse stukken van het bewuste concert door hetzelfde ensemble met dezelfde dirigent zijn door één meester geschreven, die als een aartsvader [1] van de twintigste eeuwse muziek mag worden beschouwd: Claude Debussy (1862-1918). Als eerste zal de Prélude à l 'après-midi d'un faun
uit 1894 klinken, gecomponeerd in verband met een gedicht van Stéphane
Mallarmé (1842-1898). Op 27 februari 2007 heb ik een uitgebreid artikel
met toelichting op die compositie laten opnemen op het Nederlandse culturele weblog All art is quite useless, met betrekking tot de cultuur van Rond 1900; die bijdrage kunt u lezen door hier te klikken. Het concert wordt besloten met de drie symfonische schetsen die door Debussy zijn bijeengebracht onder de titel La mer (1903-1905). __________ [1]
De andere aartsvaders van de muziek van de aan de onze voorafgegane
eeuw, zijn Arnold Schönberg (1874-1951) en Igor Stravinski (1882-1971).
Een muziekdocent merkte eens op dat Béla Bartók (1881-1945) eveneens
bij die kleine groep behoorde; dat kunnen we niet weerspreken. ____________ Afbeeldingen 1. Maurice Ravel. 2. Claude Debussy.
Richard Wagner versus Felix Mendelssohn ' oorzaken en gevolgen
In één van de bijdragen in de marge die als rubriek het opschrift Terzijde
dragen , heeft de bureauredacteur Peter Hoffman van het Nederlandse
weblog met betrekking tot de cultuur van het fin de siècle, All art is quite useless, een opmerking gewijd aan een essay van Martin Geck over de uiterst kwalijke
houding die Richard Wagner (1813-1883) heeft ingenomen na het
overlijden van zijn jong gestorven collega Felix Mendelssohn-Bartholdy
(1809-1847), en hij schrijft daarin het volgende: "Hoe onwaarschijnlijk
het mag klinken: Richard Wagner voelde
zich lange tijd de mindere van Felix Mendelssohn Bartholdy." Om nu niet
iedereen, die door die opmerking nieuwsgierig is gemaakt, te dwingen
een boekhandel in stad of dorp dan wel via het internet op te zoeken,
alwaar men zich op enigerlei wijze in het bezit kan stellen van dat
essay, heb ik in een artikel in datzelfde elektronische cultuurtijdschrift uitgelegd wat er zich,
speciaal in dat kader, zoal in de geest van de meester van Bayreuth
heeft afgespeeld. __________ Afbeelding: Buste (op sokkel) in Venetië, ter nagdachtenis van Richard Wagner.
Een paradijs in eeuwig blauw: De Azoren ' in ARD-documentaire
Ver van de 'bewoonde wereld' Ergens
middenin de Atlantische Oceaan, op veertien honderd acht en veertig
kilometer afstand van de kust van Portugal en ongeveer twee duizend
kilometer verwijderd van de Amerikaanse kust, liggen de Azoren, een
archipel met negen bewoonde eilanden. Net als het eiland Madeira maken
deze eilanden deel uit van de staat Portugal, maar vormen ze een
autonoom onderdeel daarvan.
Natuurdocumentaire Op maandag 15 juni, direct na het vroege avondjournaal Tagesschau, zendt het eerste Duitse publieke televisienet, ARD/Das Erste, in de reeks Erlebnis Erde, een natuurdocumentaire uit over deze eilanden, met de titel Die Azoren Paradies im ewigen Blau.
De film wordt vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur, en zal
ongetwijfeld over niet al te lange tijd via één van de regionale
zenders in het zogenoemde Dritte Programm worden herhaald. Sommige van
die zenders zijn via de kabel in Nederland te ontvangen. In mijn
omgeving zijn dat de NDR, de WDR en de SWF, die het dichtst aan ons
land grenzen.
Edvard Hagerup Grieg is Componist van de Week bij de Vara op Radio 4
'Eigen geluid' In de door de Vara via Radio 4 uitgezonden reeks Componist van de Week
die we op werkdagen tussen 19:30 uur en 20:00 uur kunnen beluisteren
staat de Noor Edvard Hagerup Grieg (1834-1907) deze week om precies
te zijn van maandag 15 tot en met vrijdag 19 juni centraal. Grieg
was, om het populair te zeggen: op zoek naar een eigen geluid, en vond
dat in de bestaande volksmuziek van het eigen land. Daarin stond hij in
zijn functie als scheppend musicus niet alleen: niet zo lang daarna zou
zijn mede-Scandinaviër, de Fin Jean Sibelius (1865-1957), die nog een
halve eeuw langer op onze aarde de ontwikkelingen binnen het
muziekleven zou meemaken. Weer enkele decennia verder in de tijd zouden
in Hongarije de twee, in dat opzicht onafscheidelijke, namen opduiken
van componisten die een groot deel van
hun tijd hebben besteed aan onderzoek naar achtergronden, functie en
betekenis van de volksmuziek aldaar: Béla Bartók (1881-1945) en Zoltán
Kodály (1882-1967).
Reizen door Europa Samen
met zijn vrouw Nina, die een voortreffelijke zangeres was, heeft deze
musicus Europa afgereisd en aldaar optredens verzorgd als pianist, en
hebben de luisteraars ook nog kennis kunnen nemen van zijn eigen
composities. De toehoorders heeft Grieg heel snel weten te veroveren,
en dat gold eveneens voor tal van collega's. Een
prachtige portretfoto uit 1899 met daarop een opdracht van de beide
echtelieden, gedateerd 24 /12 /02 te Kristiania is eveneens getuige
van het feit dat de beiden ook nog tijdens het fin de siècle hun
invloeden aan het muzikale front hebben doen gelden.
NOS-wartaal Verslaggever
Eikelboom: "De bedoeling is om alle journalisten het land uit te
krijgen, wij zijn één van de eerste slachtoffers." Wij, meneer Eikelboom, is een meervoud, en derhalve is het gebruikte 'aanhangsel' als "één
van de eerste slachtoffers" een taalkundig gedrocht. Het kost
waarachtig niet meer tijd en moeite om te zeggen, respectievelijk te
schrijven: "Wij behoren bij de eerste slachtoffers", of "Wij zijn de
eerste slachtoffers." Zulks uiteraard afhankelijk van de exacte
situatie. Dergelijke onderwerpen in het meervoud, met een daaraan gekoppeld enkelvoud in het gezegde of anderszins of het tegendeel: "een aantal mensen hebben", kunnen waarlijk niet, omdat aantal een
enkelvoud is , worden dagelijks in groten getale over ons uitgestort.
Helaas door instituten waarvan de presentatoren en redacteuren etc.,
over meer dan het geuite niveau dienen te beschikken.
Hardleersheid Dat
men bij de NOS niet bepaald taalgevoelig is, wordt dag in, dag uit
bewezen; daarvoor hoeven ons maar te beperken tot het Journaal. En ik
heb het hier en elders meer dan eens aangestipt het ergst zijn nog de
mensen die het weer presenteren; die moeten allen terug naar de derde
klas lagere school waarin de door mij gewraakte stof wordt behandeld.
"De regen die komt eraan", is geen juiste Nederlandse zin, omdat twee
onderwerpen teveel van het juiste is, en daardoor juist niet meer
juist. "De regen komt eraan", moet dat dan ook zijn. "In Scandinavië
daar is het nu koud", is al evenmin een aanvaardbare Nederlandse zin.
Het zou alleen kunnen met een andere interpunctie: "Wat zegt u? In
Scandinavië? Daar is het koud." Het woord daar dient in het eerste voorbeeld zoals in het dagelijkse spraakgebruik van vooral NOS-medewerkers achterwege te blijven. En dat geldt eveneens voor het woord dan in zinnen als "Morgen, dan regent het." Gerrit Hiemstra vormt in dit opzicht een dieptepunt.
Portret van Edouard Manet zaterdag op BBC Two-television
Met één been in de nieuwe tijd Op
zaterdag 13 juni zendt BBC Two-television een negentig minuten durende
film uit met een portret van Edouard Manet (1832-1883), de voorloper van het Franse impressionisme. Manet: The man who invented modern art
luidt de summiere en ietwat vrijblijvende titel van de film, die tussen
22:40 uur en 00:10 uur in de nacht op zondag 14 juni te zien zal zijn. Toen
Edouard Manet in 1883 in de leeftijd van één en vijftig jaar overleed,
had hij nog maar kort iets van de erkenning mogen smaken, die hij zijn
werkzame leven lang zo intens had gewenst. Wel waren hem een jaar
eerder de versierselen uitgereikt die behoren bij het Franse Legion d'honneur,
maar die onderscheiding stond op geen enkele wijze in verhouding tot al
datgene wat de man had betekend voor de negentiende eeuwse kunst van
Frankrijk en ver daarbuiten. Een uitgebreider artikel
over deze schilder naar aanleiding van het bewuste filmportret is te
vinden op de website over de cultuur van het fin de siècle All art is quite useless van Rond1900.nl
Scandinavisch concert op Musikfestival in Münster ' zaterdag via WDR 3 Radio
Eén Deen, één Noor, één Fin Op
zaterdag 13 juni presenteert de Duitse radiozender tussen 20:00 uur
en 22:30 uur een rechstreeks concert dat wordt gegeven door het WDR
Sinfonieorchester tijdens het WDR Musikfestival Münster. Er staan drie
werken op het programma van evenzovele, verschillende Scandinavische
componisten, van wie er twee nog in de twintigste hebben geleefd: Jean
Sibelius (1865-1957) die is vertegenwoordigd met zijn Eerste Symfonie
zelfs nog tot in de tweede helft van de vorige eeuw. Met dat opus uit
1899/1900 wordt het concert onder leiding van de Noor Eivind Gullberg Jensen afgesloten. Deze musicus is, met ingang van het komende seizoen, chefdirigent van de NDR Radiophilharmonie Hannover. Voor de pauze klinkt het wereldvermaarde Concert voor piano en orkest
in a klein, opus 16, van de Noorse muziekmeester Edvard Grieg
(1843-1907). Solistische medewerking zal worden verleend door Herbert
Schuh. Het ensemble opent het concert met het eerste werk dat een
opusnummer (1) draagt van de Deense muziekmeester Niels Wilhelm Gade
(1817-1890): de Nachklänge aus Ossian, voltooid in 1840. Een uitgebreid artikel met veel meer informatie over dit concert is te vinden op de fin de sièle cultuursite All art is quite useless van Rond 1900.nl.
De bultrugwalvis: een zwemmend zoogdier als langeafstandskampioen
Fascinerend vermogen In de BBC-serie Planet Earth presenteert
Sir David Attenborough op zaterdag 13 juni tussen 19:00 uur en 20:00
uur onze tijd opnieuw een herhaling van de aflevering Shallow Seas
over de bultrugwalvis en de enorme afstanden welke die dieren, samen
met hun jongen, afleggen. Dat gaat vanaf de grandioze sfeer van de
tropen tot aan de poolzee waar ze het meeste van hun benodigde voedsel
kunnen bunkeren. Deze bultrug is één der grootste walvissoorten; deze
zoogdieren kunnen een lengte tussen 12 en 15 meter bereiken. Deze
elfdelige serie stamt uit 2006, maar het heeft vijf jaar geduurd
voordat deze compleet was. Het was een samenwerkingsverband tussen de
BBC, Discovery Channel en de Japanse zendgemachtigde NKH (Japanese
Broadcasting Corporation). De aflevering over de bultrugwalvis
is de tiende uit de reeks van elf, die overigens later nog is aangevuld
met een zogenaamd bijkomende aflevering, getiteld The Future. Sedert 2006 is de hele reeks ook verkrijgbaar als complete reeks van vijf BBC-dvd's.
Mahlers Negende vrijdagavond door NDR Radiophilharmonie
Gereedgekomen in 1909
Op vrijdag 12 juni kunt u op de Duitse regionale radiozender NDR Kultur van de Norddeutsche Rundfunk, in het programma NDR Radiophilharmonie luisteren
naar een uitvoering van de Symfonie nr. 9 in D grote terts uit het
oeuvre van Gustav Mahler (1860-1911). Het ensemble dat dit opus zal
spelen, is het in de titel van het programma genoemde orkest: de NDR
Radiophilharmonie Hannover, onder leiding van Eiji Oue, die sedert 1998
vaste dirigent van dit instituut is, nadat hij een jaar tevoren een
zeer succesvolle tournee met het orkest had gemaakt. Met dit concert op de elfde en twaalde van deze
maand neemt Eiji Oue na elf seizoenen afscheid van het orkest; hij
wordt opgevolgd door Eivind Gullberg Jensen.
Een zeer
uitgebreid artikel met achtergronden en een technische toelichting is
te vinden op het Nederlandse weblog over de cultuur van het fin de
siècle All art is quite useless van Rond1900.nl, gepubliceerd op 10 januari 2007. U hoeft daarvoor alleen maar hier te klikken.
___________
Foto: Dirigent Eiji Oue.