Richard Wagner versus Felix Mendelssohn ' oorzaken en gevolgen
In één van de bijdragen in de marge die als rubriek het opschrift Terzijde
dragen , heeft de bureauredacteur Peter Hoffman van het Nederlandse
weblog met betrekking tot de cultuur van het fin de siècle, All art is quite useless, een opmerking gewijd aan een essay van Martin Geck over de uiterst kwalijke
houding die Richard Wagner (1813-1883) heeft ingenomen na het
overlijden van zijn jong gestorven collega Felix Mendelssohn-Bartholdy
(1809-1847), en hij schrijft daarin het volgende: "Hoe onwaarschijnlijk
het mag klinken: Richard Wagner voelde
zich lange tijd de mindere van Felix Mendelssohn Bartholdy." Om nu niet
iedereen, die door die opmerking nieuwsgierig is gemaakt, te dwingen
een boekhandel in stad of dorp dan wel via het internet op te zoeken,
alwaar men zich op enigerlei wijze in het bezit kan stellen van dat
essay, heb ik in een artikel in datzelfde elektronische cultuurtijdschrift uitgelegd wat er zich,
speciaal in dat kader, zoal in de geest van de meester van Bayreuth
heeft afgespeeld. __________ Afbeelding: Buste (op sokkel) in Venetië, ter nagdachtenis van Richard Wagner.
Een paradijs in eeuwig blauw: De Azoren ' in ARD-documentaire
Ver van de 'bewoonde wereld' Ergens
middenin de Atlantische Oceaan, op veertien honderd acht en veertig
kilometer afstand van de kust van Portugal en ongeveer twee duizend
kilometer verwijderd van de Amerikaanse kust, liggen de Azoren, een
archipel met negen bewoonde eilanden. Net als het eiland Madeira maken
deze eilanden deel uit van de staat Portugal, maar vormen ze een
autonoom onderdeel daarvan.
Natuurdocumentaire Op maandag 15 juni, direct na het vroege avondjournaal Tagesschau, zendt het eerste Duitse publieke televisienet, ARD/Das Erste, in de reeks Erlebnis Erde, een natuurdocumentaire uit over deze eilanden, met de titel Die Azoren Paradies im ewigen Blau.
De film wordt vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur, en zal
ongetwijfeld over niet al te lange tijd via één van de regionale
zenders in het zogenoemde Dritte Programm worden herhaald. Sommige van
die zenders zijn via de kabel in Nederland te ontvangen. In mijn
omgeving zijn dat de NDR, de WDR en de SWF, die het dichtst aan ons
land grenzen.
Edvard Hagerup Grieg is Componist van de Week bij de Vara op Radio 4
'Eigen geluid' In de door de Vara via Radio 4 uitgezonden reeks Componist van de Week
die we op werkdagen tussen 19:30 uur en 20:00 uur kunnen beluisteren
staat de Noor Edvard Hagerup Grieg (1834-1907) deze week om precies
te zijn van maandag 15 tot en met vrijdag 19 juni centraal. Grieg
was, om het populair te zeggen: op zoek naar een eigen geluid, en vond
dat in de bestaande volksmuziek van het eigen land. Daarin stond hij in
zijn functie als scheppend musicus niet alleen: niet zo lang daarna zou
zijn mede-Scandinaviër, de Fin Jean Sibelius (1865-1957), die nog een
halve eeuw langer op onze aarde de ontwikkelingen binnen het
muziekleven zou meemaken. Weer enkele decennia verder in de tijd zouden
in Hongarije de twee, in dat opzicht onafscheidelijke, namen opduiken
van componisten die een groot deel van
hun tijd hebben besteed aan onderzoek naar achtergronden, functie en
betekenis van de volksmuziek aldaar: Béla Bartók (1881-1945) en Zoltán
Kodály (1882-1967).
Reizen door Europa Samen
met zijn vrouw Nina, die een voortreffelijke zangeres was, heeft deze
musicus Europa afgereisd en aldaar optredens verzorgd als pianist, en
hebben de luisteraars ook nog kennis kunnen nemen van zijn eigen
composities. De toehoorders heeft Grieg heel snel weten te veroveren,
en dat gold eveneens voor tal van collega's. Een
prachtige portretfoto uit 1899 met daarop een opdracht van de beide
echtelieden, gedateerd 24 /12 /02 te Kristiania is eveneens getuige
van het feit dat de beiden ook nog tijdens het fin de siècle hun
invloeden aan het muzikale front hebben doen gelden.
NOS-wartaal Verslaggever
Eikelboom: "De bedoeling is om alle journalisten het land uit te
krijgen, wij zijn één van de eerste slachtoffers." Wij, meneer Eikelboom, is een meervoud, en derhalve is het gebruikte 'aanhangsel' als "één
van de eerste slachtoffers" een taalkundig gedrocht. Het kost
waarachtig niet meer tijd en moeite om te zeggen, respectievelijk te
schrijven: "Wij behoren bij de eerste slachtoffers", of "Wij zijn de
eerste slachtoffers." Zulks uiteraard afhankelijk van de exacte
situatie. Dergelijke onderwerpen in het meervoud, met een daaraan gekoppeld enkelvoud in het gezegde of anderszins of het tegendeel: "een aantal mensen hebben", kunnen waarlijk niet, omdat aantal een
enkelvoud is , worden dagelijks in groten getale over ons uitgestort.
Helaas door instituten waarvan de presentatoren en redacteuren etc.,
over meer dan het geuite niveau dienen te beschikken.
Hardleersheid Dat
men bij de NOS niet bepaald taalgevoelig is, wordt dag in, dag uit
bewezen; daarvoor hoeven ons maar te beperken tot het Journaal. En ik
heb het hier en elders meer dan eens aangestipt het ergst zijn nog de
mensen die het weer presenteren; die moeten allen terug naar de derde
klas lagere school waarin de door mij gewraakte stof wordt behandeld.
"De regen die komt eraan", is geen juiste Nederlandse zin, omdat twee
onderwerpen teveel van het juiste is, en daardoor juist niet meer
juist. "De regen komt eraan", moet dat dan ook zijn. "In Scandinavië
daar is het nu koud", is al evenmin een aanvaardbare Nederlandse zin.
Het zou alleen kunnen met een andere interpunctie: "Wat zegt u? In
Scandinavië? Daar is het koud." Het woord daar dient in het eerste voorbeeld zoals in het dagelijkse spraakgebruik van vooral NOS-medewerkers achterwege te blijven. En dat geldt eveneens voor het woord dan in zinnen als "Morgen, dan regent het." Gerrit Hiemstra vormt in dit opzicht een dieptepunt.
Portret van Edouard Manet zaterdag op BBC Two-television
Met één been in de nieuwe tijd Op
zaterdag 13 juni zendt BBC Two-television een negentig minuten durende
film uit met een portret van Edouard Manet (1832-1883), de voorloper van het Franse impressionisme. Manet: The man who invented modern art
luidt de summiere en ietwat vrijblijvende titel van de film, die tussen
22:40 uur en 00:10 uur in de nacht op zondag 14 juni te zien zal zijn. Toen
Edouard Manet in 1883 in de leeftijd van één en vijftig jaar overleed,
had hij nog maar kort iets van de erkenning mogen smaken, die hij zijn
werkzame leven lang zo intens had gewenst. Wel waren hem een jaar
eerder de versierselen uitgereikt die behoren bij het Franse Legion d'honneur,
maar die onderscheiding stond op geen enkele wijze in verhouding tot al
datgene wat de man had betekend voor de negentiende eeuwse kunst van
Frankrijk en ver daarbuiten. Een uitgebreider artikel
over deze schilder naar aanleiding van het bewuste filmportret is te
vinden op de website over de cultuur van het fin de siècle All art is quite useless van Rond1900.nl
Scandinavisch concert op Musikfestival in Münster ' zaterdag via WDR 3 Radio
Eén Deen, één Noor, één Fin Op
zaterdag 13 juni presenteert de Duitse radiozender tussen 20:00 uur
en 22:30 uur een rechstreeks concert dat wordt gegeven door het WDR
Sinfonieorchester tijdens het WDR Musikfestival Münster. Er staan drie
werken op het programma van evenzovele, verschillende Scandinavische
componisten, van wie er twee nog in de twintigste hebben geleefd: Jean
Sibelius (1865-1957) die is vertegenwoordigd met zijn Eerste Symfonie
zelfs nog tot in de tweede helft van de vorige eeuw. Met dat opus uit
1899/1900 wordt het concert onder leiding van de Noor Eivind Gullberg Jensen afgesloten. Deze musicus is, met ingang van het komende seizoen, chefdirigent van de NDR Radiophilharmonie Hannover. Voor de pauze klinkt het wereldvermaarde Concert voor piano en orkest
in a klein, opus 16, van de Noorse muziekmeester Edvard Grieg
(1843-1907). Solistische medewerking zal worden verleend door Herbert
Schuh. Het ensemble opent het concert met het eerste werk dat een
opusnummer (1) draagt van de Deense muziekmeester Niels Wilhelm Gade
(1817-1890): de Nachklänge aus Ossian, voltooid in 1840. Een uitgebreid artikel met veel meer informatie over dit concert is te vinden op de fin de sièle cultuursite All art is quite useless van Rond 1900.nl.
De bultrugwalvis: een zwemmend zoogdier als langeafstandskampioen
Fascinerend vermogen In de BBC-serie Planet Earth presenteert
Sir David Attenborough op zaterdag 13 juni tussen 19:00 uur en 20:00
uur onze tijd opnieuw een herhaling van de aflevering Shallow Seas
over de bultrugwalvis en de enorme afstanden welke die dieren, samen
met hun jongen, afleggen. Dat gaat vanaf de grandioze sfeer van de
tropen tot aan de poolzee waar ze het meeste van hun benodigde voedsel
kunnen bunkeren. Deze bultrug is één der grootste walvissoorten; deze
zoogdieren kunnen een lengte tussen 12 en 15 meter bereiken. Deze
elfdelige serie stamt uit 2006, maar het heeft vijf jaar geduurd
voordat deze compleet was. Het was een samenwerkingsverband tussen de
BBC, Discovery Channel en de Japanse zendgemachtigde NKH (Japanese
Broadcasting Corporation). De aflevering over de bultrugwalvis
is de tiende uit de reeks van elf, die overigens later nog is aangevuld
met een zogenaamd bijkomende aflevering, getiteld The Future. Sedert 2006 is de hele reeks ook verkrijgbaar als complete reeks van vijf BBC-dvd's.
Mahlers Negende vrijdagavond door NDR Radiophilharmonie
Gereedgekomen in 1909
Op vrijdag 12 juni kunt u op de Duitse regionale radiozender NDR Kultur van de Norddeutsche Rundfunk, in het programma NDR Radiophilharmonie luisteren
naar een uitvoering van de Symfonie nr. 9 in D grote terts uit het
oeuvre van Gustav Mahler (1860-1911). Het ensemble dat dit opus zal
spelen, is het in de titel van het programma genoemde orkest: de NDR
Radiophilharmonie Hannover, onder leiding van Eiji Oue, die sedert 1998
vaste dirigent van dit instituut is, nadat hij een jaar tevoren een
zeer succesvolle tournee met het orkest had gemaakt. Met dit concert op de elfde en twaalde van deze
maand neemt Eiji Oue na elf seizoenen afscheid van het orkest; hij
wordt opgevolgd door Eivind Gullberg Jensen.
Een zeer
uitgebreid artikel met achtergronden en een technische toelichting is
te vinden op het Nederlandse weblog over de cultuur van het fin de
siècle All art is quite useless van Rond1900.nl, gepubliceerd op 10 januari 2007. U hoeft daarvoor alleen maar hier te klikken.
___________
Foto: Dirigent Eiji Oue.
Richard Strauss' Elektra in BBC's radioprogramma Opera on 3
Zaterdag 13 juni zal BBC Radio 3, tussen 19:00 uur en 21:15 uur, in een nieuwe aflevering van het programma Opera on 3, een uitvoering presenteren van het muziekdrama in één bedrijf Elektra, opus 58, gecomponeerd in de jaren 1907-1908 door Richard Strauss
(1864-1949). Het gelijknamige toneelstuk uit 1904 dat aan deze opera
ten grondslag ligt, stamt uit de koker van de uitermate productieve en
zeer veelzijdige schrijver Hugo von Hofmannsthal (1874-1929). Susan
Bullock zingt de titelrol; voor de overige vocale uitvoerenden zij
verwezen naar de betreffende website
van BBC Radio 3. Koor en orkest van The Royal Opera House Covent Garden
staan onder leiding van Mark Elder. De inleidende presentatie zal
worden verzorgd door Andrew McGregor.
Een uitgebreid artikel over deze opera is te vinden op de aan dit weblog redactioneel gelieerde site Tempel van het Muziektheater. __________ Foto: Sopraan Susan Bullock als Elektra. (Foto: Clive Barda; BBC website.)
Mythe en werkelijkheid omtrent het fenomeen piraterij in ZDF-documentaire
Helden of Bandieten In
speelfilms krijgt het fenomeen piraterij zo dikwijls een romantisch
aspect: daar is een gehavende man, bij voorbeeld met een lap voor één
der beide ogen en dat doet
het, als hij daarnaast krijgshaftig en vol bravoure is, nu eenmaal goed
bij bepaalde vrouwen; en daarom willen ze een figuur als Johnny Depp in
zo'n positie 'meemaken' doch daarbij wordt veelal voorbijgegaan aan
de oorzaken van zulk een fysiek gebrek. In een romantische situatie is
dat zeker niet ontstaan, en als we de scheepslogboeken uit die sfeer
mogen geloven, was er volstrekt niets in de sfeer der piraterij dat een
oprecht verlangen rechtvaardigt, hetzij daaraan deel te nemen dan wel
er op enigerlei wijze bij te horen, al is dat als afwachtende bruid in
verre poortgebouwen, lustig fantaserend over die prachtige man, die
alles en iedereen de baas is.
De bittere feiten De
werkelijkheid is een andere, en wat hebben we de laatste tijd niet veel
berichten over piraterij in krant, weekblad, op de beeldbuis dan wel
het computerscherm kunnen lezen, en iemand die kan lezen, heeft de
terechte conclusie kunnen trekken dat het om niets anders gaat dan
zware criminaliteit: een vorm van terrorisme. En dat is vanzelfsprekend
vroeger ook niet anders geweest qua sfeer of feitelijkheden, hooguit in
de middelen die de boeven van anno toen ten dienste hebben gestaan.
Documentaire via ZDF Het
tweede publieke Duitse televisienet ZDF vertoont hedenavond, tussen
22:15 uur en 22:45 uur een nieuwe aflevering in de reeks Abenteuer Wissen, en daarin wordt aandacht besteed aan die hedendaagse piraterij; de titel van de aflevering luidt dan ook: Piraten Mythos und Wirklichkeit. De
aflevering wordt herhaald in het nachtprogramma van dezelfde zender,
enige uren later, tussen 02:25 uur en 02:55 uur in de nacht op
donderdag 11 juni. ____________ Afbeeldingen 1. Piraten voor de kust van Afrika, tot de tanden bewapend en met een verbijsterend, technologisch zeer ontwikkeld wapentuig. 2. Marineschepen van allerlei naties trachten de koopvaardijschepen te beschermen en de piraten af te schrikken.
Louis Couperus en diens oeuvre ' op 10 juni heel even herdacht
Korte Arabesken
Het bovenstaande is de eerste pagina van de tweede bijdrage in de bundel Korte Arabesken
uit 1911 van Louis Couperus (1863-1923). Het is de voor taalgevoeligen
anno nu het bloemrijke dat boeit, ook al zouden zij hier en daar wel
eens een kleine zonde tegen de huidige regelen der kunst van
orthografie, grammatica, syntaxis of stilistiek kunnen aantreffen, maar
dan geef ik hun allen hier en nu te bedenken dat Couperus beslist
hetzelfde zou denken en dit eventueel op schrift stellen als hij
één en ander van onze schrifturen zou lezen, en dan hoeven we nog niet
eens te wijzen naar minderbegaafden die net iets te veel moeite hebben met een alfabet van zesentwintig letters.
Dat wij u op deze dag met bovenstaand citaat uit dat Romantiesch avontuur
confronteren, ligt besloten in het feit dat deze auteur een der
grootste schrijvers uit onze letteren van eind negentiende en begin
twintigste eeuw op tien juni werd geboren. En hoewel we zo onze eigen
gedachten koesteren omtrent herdenken en al wat daarbij hoort,
verwijzen we u naar een ruimer artikel dat ik heden heb gepubliceerd op het culturele weblog van eigen bodem All art is quite useless van Rond1900.nl, alwaar veelvuldig iets over deze Haagse wereldburger te vinden is.
____________
Afbeeldingen
1. Groot gedeelte van een bladzijde uit de vijfde druk van Korte Arabesken van Louis Couperus, zoals uitgekomen bij uitgeverij Wereldbibliotheek te Amsterdam, zonder jaartal.
2. Buste van Couperus in de Haagse Surinamestraat. (Foto: P.L. van Till.)
De Nationale Reisopera nog negen maal met Hippolyte et Aricie
Barokopera Op dinsdag 9 juni wordt in de Stadsschouwburg van Groningen door De Nationale Reisopera een voorstelling gegeven van Hippolyte et Aricie
uit 1733 van Jean-Philippe Rameau (1683-1764). De première werd in het
Enschedese Muziekkwartier tien dagen geleden gegeven, en sedertdien is
het gezelschap op tournee door ons land. Het betreft, zoals dat
tegenwoordig zo dikwijls met een opera gebeurt, een geactualiseerde
versie. Deze
voorstelling in Groningen is de vierde van de tournee; daarna volgen
tot en met 27 juni nog acht optredens, tussen Leeuwarden en Heerlen.
Het
fenomeen barokopera komt bij de Nederlandse gezelschappen relatief
weinig voor en mede daarom is het de moeite waard om eens te gaan zien
en luisteren wat een op dat punt niet al te ervaren ensemble daarvan
terechtbrengt. Voor de muzikale begeleiding is gekozen voor het Duitse
ensemble Musica ad Rhenum onder leiding van Jed Wenz. (Aanvang in Groningen 20:15 uur.) Een uitgebreider artikel met meer details over deze lyrische tragedie met muziek is op 29 mei gepubliceerd op onze zustersite Tempel van het Muziektheater.
Dinsdag 9 juni kunt u via een reportage die BBC Two Television tussen
20:00 uur en 21:00 uur zal uitzenden getuige zijn van één van de
grootste archeologische bergingsoperaties, die in dit specifieke geval
over scheepswrakken gaat. Zeven stuks liggen er op de bodem van de
Theems en alle moeten worden geborgen. Frank Poe en Tessa Dunlop doen
onderzoek naar de geschiedenis van de wrakken in kwestie en zij doen
daarvan verslag. De titel van de BBC-uitzending luidt: Thames shipwrecks: A race against time. Een vlag die de lading wel dekt, lijkt mij.
Le grand Charles, drama over de Gaulle ' twee dinsdagen via TV5
Bijna vier uur Charles de Gaulle Op dinsdag 9 juni en op dinsdag 16 juni, beide keren tussen 21:00 uur en 23:00 uur stuurt de Franstalige,
internationale zender TV5 een gedramatiseerde versie van een belangrijk
deel van het leven van Charles de Gaulle (1890-1970) de ether in. Het
is eenvoor een deel documentair gedramatiseerde versie van de twee
decennia van 1939 tot 1959 uit het leven van deze zichzelf bij tijd
en wijle niet bepaald weinig overschattende generaal en politicus,
die voorop reed bij de bevrijding van Parijs in augustus 1944. De
eerste helft van het, in totaal bijna vier uur durende speciaal voor
uitzending via het medium televisie gemaakte drama uit 2006 van
regisseur Bernard Stora (geboren 1942), die tevens het draaiboek
schreef, begint in 1939 als de Gaulle militair is; het tweede deel
eindigt in 1959, het jaar dat de Gaulle tot president werd gekozen. In
die tussenliggende twee decennia na de Tweede Wereldoorlog heeft de
Gaulle zich uit de actieve politiek teruggetrokken en die tijd gebruikt
om zijn memoires te schrijven. Regisseur
Stora laat de gespeelde scènes afwisselen met archiefbeelden. De
hoofdrol wordt op overtuigende wijze gespeeld door Bernard Farcy, die daarvoor werd genomineerd voor een Emmy Award. ____________ Afbeeldingen 1. Acteur Bernard Farcy in de rol van Generaal Charles de Gaulle. 2. Regisseur Bernard Stora. 3.
Voorzijde van de paperbackeditie uit 1962 van een boek met
politiek-militaire essays van Charles de Gaulle, oorspronkelijk
verschenen in 1944.
De dynastie der Grimaldi's nader belicht in ZDF-documentaire
Het tweede Duitse publieke
televisienet ZDF zendt op dinsdag 9 juni de eerste aflevering uit van
een serie documentaires met de overkoepelende titel ZDF Royal: Die Fürsten von Monaco, over de Grimaldi-dynastie, het huis van de regerende vorsten in Monaco. De eerste aflevering die op prime time, dat wil zeggen, vanaf 20:15 uur zal worden uitgezonden is getiteld Albert und Charlene,
en biedt de kijker een portret van de veelzijdig sportieve en eveneens
op sociaal terrein geëngageerde en werkzame vorst Albert II
(geboren in 1958) van het bergstaatje dat nogal veel aantrekkelijke
kanten heeft, behalve dan dat er alleen plek is voor de rijksten onderA
de rijken. Albert is de enige zoon die is voortgekomen uit het
huwelijk van Reinier III (1923-2005) met de befaamde Hollywood-ster
Grace Kelly (1929-1982), één van de talrijke Hitchock-blondines. Twee
van de drie films die Alfred Hitchcock met onder meer Grace Kelly
draaide, zijn in 1954 uitgekomen: Dial M for Murder en Rear Window. Een jaar later werd To catch a Thief
gedraaid, in Nice. Als gevolg van haar huwelijk met Prins Reinier van
Monaco mocht ze niet verder in films optreden leveren; het vorstin
spelen zou immers meer dan genoeg van haar acteerprestaties vergen.
Een nieuw ontwikkeld natuurgebied als onverwachte DDR-erfenis
Grootste groenstrook In de reeks Erlebnis Erde
documentaires van het publieke Duitse televisienet ARD/Das Erste kunt
u op maandag 8 juni, tussen 20:15 uur en 21:00 uur kijken naar een
uitzonderlijke rolprent, waarin een volkomen onverwachte erfenis van de
voormalige DDR in kaart wordt gebracht: Das Grüne Band. Het
stuk niemandsland ter weerszijden van de in augustus 1961 op bevel
van de machthebbers in de toenmalige DDR opgetrokken Muur om zich af
te scheiden van de West-Duitsers, blijkt in de twintig jaar die
inmiddels zijn verstreken na de 'val' van die Muur behalve dan in de
hoofden van zoveel Duitsers ter oost- èn westzijde van dat
grauw-afstotende bouwsel langzaam maar zeker te zijn veranderd in de
grootste groenstrook van Europa. Het allermooiste daarvan is dat er
bedreigde diersoorten een toevlucht hebben gevonden. Het gebied, dat
zich uitstrekt van de badplaats Travemünde in het Noorden tot aan Hof,
bij het drielandenpunt in het Zuiden, zal in de drie kwartier die de
documentaire beslaat zo goed mogelijk worden belicht.
Stand van zaken
In het VPRO-televisieprogramma Café De Liefde
dat maandag 8 juni tussen 22:54 uur en 23:35 uur via Nederland 2
zal worden uitgezonden, wordt ingegaan op het onderzoek naar de stand
van zaken met betrekking tot het liefdesleven in Nederland. De vraag
die daarbij een belangrijke rol speelde, was hoe het in het jaar 2009
is gesteld met de liefde in onze samenleving, waar alles maar mogelijk
schijnt en zeer uiteenlopende culturen die vrijwel stuk voor stuk een
andere opvatting over de liefde hebben naast elkaar leven. Een team
van verslaggevers is, onder leiding van Bram van Splunteren, op
zoek gegaan naar de talrijke ideeën omtrent gebruiken enerzijds en
taboes anderzijds met betrekking tot de liefde in Nederland. Bram zelf
gaat in therapie, omdat hij van mening is dat hij en zijn vriendin te
weinig seks hebben.
Doen we het nog wel?
In deze eerste aflevering, getiteld Doen we het nog wel?
wordt de vraag gesteld of er heden ten dage (steeds) meer wordt gesekst
of juist minder omdat we het allemaal zo intens druk hebben met andere
zaken. Diverse mensen uit ons land met een verschillende status
hetzij qua leeftijd, al dan niet gehuwd, van de 'normale' of van de
herenliefde geven, zo wordt gezegd: openhartig antwoord op de,
kennelijk brandende, vraag of ze 'het' nog wel doen.
Onder
meer gaat programmamaakster Samira El Kandoussi als gastonderzoekster
op zoek naar 'liefde' binnen onze multiculturele samenleving.
Deze
van oorsprong traditionalistisch ingestelde, islamitische vrouw die is
aangestoken door een Nederlandse vorm van durf, is van mening dat een
relatie tussen twee mannen "gewoon niet kan", maar ze ziet in dat het
feit van twee mannen die een relatie hebben nu eenmaal een onderdeel is
van onze samenleving. "Mijn religie," citeert ze, "zegt vooral dat ik
barmhartigheid en genade moet tonen."
Dat
is al heel wat ten opzichte van zo menig andere fundamentalist met
welke godsdienstige achtergrond dan ook, maar religies zijn door mensen
in het leven geroepen en hebben daarom in dienst te staan van mensen en
niet andersom, en daarom hebben ze helemaal niets te maken met
menselijke relaties, anders dan deze te registreren, te tolereren en te
accepteren. PUNT.
__________ Foto: Bram van Splunteren, VPRO-programmamaker.
VPRO's literaire Praatprogramma De schrijvers op herhaling
Terugblik Het Nederlandse digitale televisiekanaal Geschiedenis 24 presenteert op maandag 8 juni, tussen22:20 uur en 23:07 uur, een aflevering uit de eertijdse VPRO-reeks De schrijvers
een praatprogramma uit 1981 met daarin Neerlands (reeds toen)
sterauteur Harry Mulisch (geboren 1927) die in gesprek gaat met vier
collega's: één vrouw en drie mannen. Hannes Meinkema, die toen furore
had gemaakt met het boek En dan is er koffie.
Volgens mij werd er toen gezegd dat er zo weinig over haar bekend was,
en riposteerde ze in de zin dat men volledige naam en geboortejaar
eigenlijk al heel veel vond. Van
de drie, inmiddels allen overleden, heren schrijvers Gerard Walschap
(1898-1989) Joop Waasdorp (1917-1988), Willem Brakman (1922-2008)
raakten de beide eerstgenoemden als ik me niet sterk vergis, was het
bij die gelegenheid in een woordenstrijd over het feit
dat Waasdorp een dier in nood zou bijspringen, waar Walschap dat een
deformatie van het humanisme vond, of iets van gelijke strekking. Joop
Waasdorp gaf toen te kennen dat hij in de siutatie van een mens èn een
dier tegelijktijd in nood hij waarschijnlijk toch ook eerst voor het
dier zou kiezen. Wat geen van de betrokkenen in de zin kwam, was dat de
situatie nader gepreciseerd had moeten worden alvorens een zinnig
oordeel daarover had kunnen worden gegeven. Vaak kunnen mensen zich
beter redden in een noodsituatie die meeesta van een ander kaliber is
dan van dieren: mishandelde huisdieren, in het bos vastgebonden
achtergelaten,omdat de mensen met vakantie willen en meer zulks. Aan
de orde komt het grote vraagstuk waarom iemand schrijft, en vervolgens
de vier elementen die volgens de internationaal befaamde auteur George
Orwel (d.i. Eric Blair 1903-1950) als kenmerkend voor een schrijver worden beschouwd. __________ Afbeelding: Tekst op het voorplat van het boek van Gerard Walschap uit 1943 (Snoek, Gent) met de prachtige titel Genezing door aspirine. Dat verhaal is tevens opgenomen in de verzameling Meesters der Nederlandse vertelkunst,
samengesteld door D.A.M. Binnendijk en voor het eerst in een reeks
gebonden met 20 boeken van vertellers uit alle delen van de wereld
verschenen in 1949 bij uitgeverij J.M. Meulenhoff te Amsterdam. Later
in een twintigdelige witte pocketsere van dezelfde firma.
Snikken en Grimlachjes van Piet Paaltjens ' zomaar herontdekt
De onbekende meester Hoeveel
schoolgaande jongeren, in de puberleeftijd, zullen heden ten dage
tijdens een lesuur Nederlands nog worden geconfronteerd met de dichter
Piet Paaltjens pseudoniem van François Haverschmidt (1835-1894) ,
die in 'mijn tijd' gaarne werd geciteerd met het toen beroemdste zijner
gedichten: De Zelfmoordenaar.
In het diepst van het woud 't Was herfst en erg koud Liep een heer in zijn eentje te dwalen. Och, zijn oog zag zoo dof! En zijn goed zat zoo slof! En hij tandknerste, als was hij aan 't malen.
"Ha!" dus riep hij verwoed. "'k Heb een adder gebroed, Neen, erger, een draak aan mijn borst hier!" En hij sloeg op zijn jas, En hij trapte in een plas; 't Spattend slik had zijn boordjes bemorst schier.
En meteen zocht zijn blik Naar een eiketak, dik Genoeg om zijn lichaam te torschen. Daarna haalde hij een strop Uit zijn zak, hing zich op, En toen kon hij zich niet meer bemorsen.
Het werd stil in het woud En wel tienmaal zoo koud, Want de wintertijd kwam. En intusschen Hing maar steeds aan zijn tak Op zijn doode gemak, Die mijnheer, tot verbazing der musschen.
Daarop
volgen nog zes van die zesregelige coupletten, voordat het gedicht uit
1852 is voltooid. Vanwege de hier en daar uit later perspectief
toch wel enigszins wrange humor werd het gedicht in verscheidene
Bloemlezingen, onder meer voor het Literatuuronderwijs opgenomen, en
zelfs wel in taalboekjes ter illustratie van eventuele
dubbelzinnigheden. Er is echter een periode geweest dat allerlei
tere-jeugdzielen-beschermers vonden dat men nu juist zulke teksten in
het onderwijs moest vermijden; mede omdat het leven moeilijk genoeg was. Verleden
week vond ik tussen een hoeveelheid afgeschreven boeken in een
antiquariaat in mijn woonplaats een exemplaar van de zevende druk van
de bundel Snikken en grimlachjes van deze Piet Paaltjens. Daarover heb ik uitgebreid verslag gedaan op de aan dit weblog redactioneel gelieerde website Tempel van het fin de siècle. ____________ Afbeeldingen 1. Auteur François Haverschmidt op latere leeftijd. 2. Voorplat van de zevende druk van de Snikken en Grimlachjes.
Jacques Offenbachs Les contes d'Hoffmann via Mezzo-televisie
Onvoltooide opera in sterfjaar van de componist Mezzo-televisie zendt aanstaande zondag, 7 juni, vanaf 17:00 uur, de opera Les contes d'Hoffmann uit 1880 van Jacques Offenbach (1819-1880) uit. Hoewel op de website van Mezzo voir le détail kan worden aangeklikt en die functie tegenwoordig doorgaans goed functioneert
in tegenstelling tot in voorgaande jaren, toen er bijna nimmer iets
naders te voorschijn kon worden getoverd , is het enige dat we u nog
meer over die versie kunnen vertellen, dat deze op maandag 22 juni, 's
ochtends vanaf 10:00 uur zal worden herhaald. Meer over dit muziekdrama is te vinden in een artikel dat we op 6 november 2007 op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless
van Rond1900.nl hebben geplaatst naar aanleiding van de toenmalige
tournee van De Nationale Reisopera met een grootse uitvoering, die de
parodistische elementen in het muziektheater zoals Offenbach dat
voorstond, briljant voor het voetlicht heeft gebracht. __________ Foto: Componist Jacques Offenbach, gekiekt door de wereldvermaarde fotograaf Nadar (1820-1910).
Cultuurspectrum
