Snikken en Grimlachjes van Piet Paaltjens ' zomaar herontdekt
De onbekende meester Hoeveel
schoolgaande jongeren, in de puberleeftijd, zullen heden ten dage
tijdens een lesuur Nederlands nog worden geconfronteerd met de dichter
Piet Paaltjens pseudoniem van François Haverschmidt (1835-1894) ,
die in 'mijn tijd' gaarne werd geciteerd met het toen beroemdste zijner
gedichten: De Zelfmoordenaar.
In het diepst van het woud 't Was herfst en erg koud Liep een heer in zijn eentje te dwalen. Och, zijn oog zag zoo dof! En zijn goed zat zoo slof! En hij tandknerste, als was hij aan 't malen.
"Ha!" dus riep hij verwoed. "'k Heb een adder gebroed, Neen, erger, een draak aan mijn borst hier!" En hij sloeg op zijn jas, En hij trapte in een plas; 't Spattend slik had zijn boordjes bemorst schier.
En meteen zocht zijn blik Naar een eiketak, dik Genoeg om zijn lichaam te torschen. Daarna haalde hij een strop Uit zijn zak, hing zich op, En toen kon hij zich niet meer bemorsen.
Het werd stil in het woud En wel tienmaal zoo koud, Want de wintertijd kwam. En intusschen Hing maar steeds aan zijn tak Op zijn doode gemak, Die mijnheer, tot verbazing der musschen.
Daarop
volgen nog zes van die zesregelige coupletten, voordat het gedicht uit
1852 is voltooid. Vanwege de hier en daar uit later perspectief
toch wel enigszins wrange humor werd het gedicht in verscheidene
Bloemlezingen, onder meer voor het Literatuuronderwijs opgenomen, en
zelfs wel in taalboekjes ter illustratie van eventuele
dubbelzinnigheden. Er is echter een periode geweest dat allerlei
tere-jeugdzielen-beschermers vonden dat men nu juist zulke teksten in
het onderwijs moest vermijden; mede omdat het leven moeilijk genoeg was. Verleden
week vond ik tussen een hoeveelheid afgeschreven boeken in een
antiquariaat in mijn woonplaats een exemplaar van de zevende druk van
de bundel Snikken en grimlachjes van deze Piet Paaltjens. Daarover heb ik uitgebreid verslag gedaan op de aan dit weblog redactioneel gelieerde website Tempel van het fin de siècle. ____________ Afbeeldingen 1. Auteur François Haverschmidt op latere leeftijd. 2. Voorplat van de zevende druk van de Snikken en Grimlachjes.
Jacques Offenbachs Les contes d'Hoffmann via Mezzo-televisie
Onvoltooide opera in sterfjaar van de componist Mezzo-televisie zendt aanstaande zondag, 7 juni, vanaf 17:00 uur, de opera Les contes d'Hoffmann uit 1880 van Jacques Offenbach (1819-1880) uit. Hoewel op de website van Mezzo voir le détail kan worden aangeklikt en die functie tegenwoordig doorgaans goed functioneert
in tegenstelling tot in voorgaande jaren, toen er bijna nimmer iets
naders te voorschijn kon worden getoverd , is het enige dat we u nog
meer over die versie kunnen vertellen, dat deze op maandag 22 juni, 's
ochtends vanaf 10:00 uur zal worden herhaald. Meer over dit muziekdrama is te vinden in een artikel dat we op 6 november 2007 op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless
van Rond1900.nl hebben geplaatst naar aanleiding van de toenmalige
tournee van De Nationale Reisopera met een grootse uitvoering, die de
parodistische elementen in het muziektheater zoals Offenbach dat
voorstond, briljant voor het voetlicht heeft gebracht. __________ Foto: Componist Jacques Offenbach, gekiekt door de wereldvermaarde fotograaf Nadar (1820-1910).
My life in verse ' met Robert Webb vrijdagavond BBC Two-tv
Aangegrepen door poëzie
Op 5 juni, 's avonds tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd zendt BBC Two-tv een nieuwe aflevering uit van de documentaireserie over poëzie: My life in verse. In
de huidige aflevering komt acteur Robert Webb aan het woord , die zich
heeft verdiept in het eerste gedicht dat hem ooit heeft aangegrepen:
The love song of J. Alfred Prufrock opgenomen als eerste gedicht in
de eerste bundel Prufrock,
1917 van Thomas Stearns Eliot (1888-1965). Na bestudering is Robert
Webb van mening dat de dichter in zijn jonge jaren het zwarte schaap
van de familie moet zijn geweest.
Op
grond van zijn gevoelens naar aanleiding van de kennisneming van de
inhoud van het complete gedicht, reeds in zijn schooltijd, en vanwege
de reputatie die moderne poëzie heeft dat deze niet het diepere
gevoel van de mens kan bereiken gaat Robert Webb, niet in de laatste
plaats omdat zijn indruk precies tegengesteld is, op zoek naar onder
meer plekken die van belang zijn geweest in de periode van zijn eigen
leven toen hij Prufrockleerde hij kennen. Daarom keert hij terug naar de aula van de school in
Lincolnshire waar dit gebeurde en waar hij zijn eerste schreden heeft
gezet op het pad van de komedie.
Ook
bezoekt hij Parijs de poel des verderfs waar T.S. Eliot tot
verbijstering van zijn Amerikaanse familie een jaar heeft geleefd. Voorts
bekijkt hij de laatste rustplaats van deze dichter die in 1948 werd
onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur. Hij was in 1888 in de
Verenigde Staten geboren, en als vijfentwintigjarige naar Engeland
verhuisd, waar hij nog goed een halve eeuw heeft geleefd. Hij ligt
begraven in East Coker.
____________ Afbeeldingen
1. Acteur Robert Webb.
2. T.S. Eliot in 1938, geschilderd door Wyndham Lewis (1882-1957).
Portret van de schilder René Magritte viermaal op Arte-televisie
Magritte Museum geopend Terecht mag René Magritte een kind van het fin de siècleheten,
en in zijn geval is die benaming zowel letterlijk alsook in
overdrachtelijke zin terecht, aangezien hij in 1898 werd geboren. De
man is er door zijn persoonlijkheid en de daaruit ontstane kunst al
dan niet willens en wetens in geslaagd zijn leven lang een mysterie
te blijven. En dat zal mede daardoor zijn gekomen dat zovele andere
artistiek gevoeligen annex begaafden en niet alleen directe collega's
uit de sfeer der beeldende kunste, maar ook dichters, schrijvers en
essayisten door Magritte werden geïnspireerd. Immers, alles wat
zichtbaar is, verbergt iets anders dat ook zichtbaar is, vond deze
surrealist. Niet zelden wordt het aan de toeschouwer overgelaten om dat
verborgene in eerste instantie voor zichzelf zichtbaar te maken, en
daarmee vervult René Magritte de eerste eis die aan kunst mag worden
gesteld: prikkelen, inspireren en activeren. Men kan, op basis van de
grote belangstelling die deze schilder heeft weten te genereren, ervan
uitgaan dat hij in dit taak aardig is geslaagd. En zijn 'werkzaamheid
en invloed' kan sedert dinsdag 2 juni nog groter worden nu er in
Brussel een waarachtig Magritte Museum is geopend. In
het kader daarvan presenteert Arte-televisie op donderdag 4 juni
tussen 22:35 uur en 23:30 uur een 52 minuten durend portret van deze
Belgische schilder. De film een Belgisch-Franse coproductie van dit
jaar werd dit jaar gerealiseerd door Henri de Gerlache voor de
Franstalige publieke Belgische televisie RTBF en de Franse tak van
Arte-televisie. Deze film zal de komende weken nog driemaal door Arte
worden herhaald: allereerst op zondag 7 juni, vanaf 02:00 uur; dan op
woensdag 17 juni, vanaf 05:00 uur; en de vooralsnog laatste keer op
maandag 22 juni, in de ochtend vanaf 10:40 uur. ___________ Afbeelding: René Magritte (Portret door Leonard Wolleh, 1967.)
De maand juni in beeld en tekst uit een Kalender voor 1937
Tijdens
mijn bijna dagelijkse bezoeken aan het centrum van de Stad, waarbij ik
zelden voorbijga aan een bepaald antiquariaat waarvan de medewerkers
met enige regelmaat en soms zelfs (werk)dagelijks de kratten en/of
dozen met afgeschreven boeken aanvullen, vond deze oude rot uit het vak
er heden nog weer diverse boeken en ander drukwerk welke hij niet uit
eigen ervaring kende of zelfs van het bestaan ervan ooit op enigerlei
wijze had kennisgenomen.
Vandaag was de oogst aan gedrukte
werken en werkjes die me een halve euro per stuk gingen kosten,
relatief groot: bijna twintig stuks. Daartussen bevond zich eveneens
het boekje Zeitglöcklein,
Ein Kalender für das Jahr 1937 mit Bildern aus einem niederdeutschen
Stundenbuch der hessischen Landesbibliothek, ingeleid door Karl Esselborn, en uitgegeven door het Bibliographische Institut A.G. te Leipzig. Omdat
we nu in de maand juni leven, heb ik uit dat boekje de illustratie bij
die maand in het jaar 1937 (hierboven) overgenomen en tevens de daarbij
behorende tekst op de tegenoverliggende pagina hieronder in facsimile
afgedrukt, opdat niet alleen de fraaie illustratie, maar tevens de
fraaie letters uit die tijd nu tot hun recht zullen komen.
Fascinatie voor mysterieuze fenomenen blijft overeind ' ZDF documentaire
Geheimhouding en ontkenning Het Zweite Deutsche Fernsehen presenteert op woensdag 3 juni een nieuwe aflevering van het programma Abenteuer Forschung,
een reeks wetenschappelijke documentaires. Deze keer hebben de makers
zich begeven op het hellende vlak der mysterieuze fenomenen, die de fantasie
van zo menigeen prikkelen, en die een lang leven zijn beschoren, zelfs
nadat er eenmaal wetenschappelijke verklaringen zijn gevonden. Of
moeten we hier nu juist zeggen: vooral als er eenmaal een aantoonbare
uitleg is, die met het menselijk verstand te volgen is. Dan komen
onderliggende licht gistende emoties plotseling met grote kracht aan de
oppervlakte, en dan speelt affectieve preoccupatie zo'n dominante rol
dat daartegen geen wetenschappelijk kruid is gewassen. Het menselijk
brein is echter tegelijkertijd zo vindingrijk dat er allerlei
pseudo-verklaringen uit de hoge hoed worden getoverd, die moeten
bewijzen dat de wetenschappers of simpelweg ongelijk hebben, dan wel
dat zij doelbewust mensen zand in de ogen strooien omdat die de
werkelijkheid onder geen beding mogen kennen.
Vasthouden aan vooroordelen Het
moet gezegd: overheden in vrijwel alle delen van de wereld zijn deels
(in ieder geval mede-)schuldig aan het ontstaan van een dergelijke
sfeer, aangezien over de meest simpele kwesties nodeloos met
geheimhoudingsplichten naar allerlei kanten wordt gestrooid, alsof het
eventueel om concurrentiekwesties van het hoogst denkbare belang gaat. We
kennen ze toch allemaal wel, de mysteries die zogenaamd nooit zijn
opgehelderd en mede daardoor de gemoederen blijven bezighouden
Voorbeelden, die altijd maar weer opduiken zijn de Bermuda Driehoek
waar de éne verdwijning van schepen en vliegtuigen na de andere zou
hebben plaatsgevonden, of de plaats Roswell waar van alles zou blijken
te zijn gevonden dat de landing van buitenaardse wezens in de tweede
helft van de jaren veertig zou kunnen aantonen, maar dat de centrale
overheid, koste wat kost, wil geheimhouden, en allen die daarnaar
informeren met een heel dikke kluit het riet in blijven sturen. Zeer recentelijk hebben wij bericht over zo'n ad absurdum doorgevoerde geheimhouding en dito ontkenning van het Amerikaanse Area 51 in de woestijn van Nevada. Hoezeer
zonsverduisteringen en allerlei andere mysterieuze fenomenen tot het
dagelijks leven behoren en niet in de sfeer van het mythologische
probeert ZDF-moderator Harald Lesch aan de hand van voorbeelden te
verduidelijken in Auf der Spur rätselhafter Phänomene, door het ZDF uit te zenden tussen 22:15 uur en 22:45 uur. ____________ Afbeeldingen 1.
Zonsverduistering, één van de vele (natuur)fenomenen, die lange tijd
als een bovenzinnelijk en dus veelbetekenend signaal werd ervaren. 2. Harald Lesch, moderator van het ZDF-programma Abenteuer Forschung. (Foto: ZDF.)
Bijna vijf uur historie van het oude Egypte op digitaal kanaal Geschiedenis 24
Toet Anch Amon
Het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24 presenteert woensdag 3 juni de eerste aflevering van in totaal zes in een documentaire serie over het oude Egypte. De film zal worden uitgezonden tusen 21:00
uur en 21:50 uur. Een herhaling van dezelfde aflevering staat gepland
voor donderdag 4 juni, in de middag tussen 17:00 uur en 17:50 uur. Voor
nog andere informatie omtrent aangaande verdere herhalingen bij
voorbeeld tijdens de nachtelijke uren en voor informatie over de
volgende vijf afleveringen zij verwezen naar de website van Geschiedenis 24.
De eerste aflevering is getiteld The search for Tutankhamun,
en vertelt de wederwaardigheden van Howard Carter (1874-1939), de
Engelsman die uiteindelijk na een lange reeks van strubbelingen,
veroorzaakt door onder meer tegenwerking, en legio tegenvallers tijdens
de uitputtende werkzaamheden op 4 november 1922 de graftombe van de
jong, want nog geen achttien jaar oude, gestorven (toch vermoorde?)
farao heeft gevonden en daarmee niet alleen
wereldberoemd werd, maar aan wie ook de mythe is blijven kleven dat er
een vloek op zijn werk rustte. Die laatste thematiek zal zeker aan de
orde komen in deze eerste aflevering.
____________ Afbeeldingen
1. Het gouden dodenmasker van de jonge farao Toet Anch Amon.
2. Ontdekker Howard Carter. Foto uit 1924, genomen in Chicago.
Met Rob Hofs exprestrein naar de toekomst op Nederland 2
Van Zagreb naar Mostar Op
dinsdag 2 juni zendt de NCRV via Nederland 2, tussen 2120 uur en 22:00
uur, een aflevering uit van de serie documentaires die onder de
overkoepelende titel Future express worden gepresenteerd. In die reeks reist Rob Hof [1] door zesentwintig landen en worden zijn ontmoetingen in de trein gefilmd. De aflevering van 2 juni is getiteld Bosnië Ontwaken in een nieuwe droom. Voor
deze gelegenheid rijdt de Toekomst Expres van Zagreb naar Mostar in
Bosnië en doet onderweg de stad Sarajevo aan. In die contreien heeft
geruime tijd een burgeroorlog gewoed, met alle vreselijke gevolgen
van dien. Een jonge vrouw genaamd Jelena wil graag meer van de wereld
leren kennen en zich op die manier verder ontwikkelen door onder meer
in het buitenland te studeren, maar ze krijgt geen toestemming voor een
dergelijke reis. Dat
maakt nieuwsgierig naar de situatie die daar momenteel heerst en als
direct gevolg daarvan of zo u wilt: daaraan voorafgaand naar de
film. __________ [1] Voor een eerdere reeks reisdocumentaires, de dertiendelige serie Sporen uit het Oosten, werd Rob Hof onderscheiden met de Zilveren Nipkowschijf.
In de bandensporen van Dorothy Levitt ' BBC Two-tv
Op herhaling, een eeuw na dato Op dinsdag 2 juni tussen 20:00 uur en 21:00 uur presenteert BBC Two Television de documentaire Penelope Keith and the Fast Lady. Met die snelle dame wordt bedoeld de in positieve zin als zodanig gekwalificeerde 'snelheidsduivelin' Dorothy Levitt
(*1882), die als eerste vrouw succesvol was in de autosport. In 1905
reed zij in een De Dion-Bouton auto van Londen naar Liverpool.
Penelope Keith bekend van een groot aantal televisie-comedies zoals To the manor born,
maar ook andere, die dermate 'over the top' bleken dat ze niet leuk
meer waren rijdt in eenzelfde auto hetzelfde 'parcours' dat mevrouw
Levitt nu meer dan een eeuw geleden heeft afgelegd. Daarbij maakt de
huidige dame dankbaar gebruik van datgene wat er in het door Dorothy
Levitt geschreven, uit 1909 stammende handboek The woman and the car
staat en dat tijdens de rit in kwestie van belang zou kunnen zijn.
Voorts luistert ze naar adviezen van deskundigen op het gebied van oude
auto's en motoren. Tal
van aspecten van anno toen, die Dorothy Levitt nog wel enige problemen
kunnen hebben opgeleverd, zoals de toestand van het wegdek en daarbij
behorende parafernalia, zullen Penelope Keith geen hoofdbrekens kosten;
de drukte op de wegen daarentegen is nu wel een beetje anders dan in de
tijd dat elke snel voorbij rijdende auto voor stofwolken en
verbijstering zorgde. __________ Afbeelding: Penelope Keith in passende kledij, sleutelend aan 'haar' De Dion-Bouton-oldtimer. (Foto: BBC Two Television.)
Hoog op 's werelds ranglijst Op
de tweede pinksteravond voorziet de Duits-Franse cultuurzender
Arte-televisie, meer nog dan andere dagen, al haar toeschouwers en
luisteraars met nog meer zuiver culturele onderwerpen dan andere dagen
het geval is. Niet alleen filosofen, dichters, diplomaten, een op
feiten gebaseerde thriller van Claude Chabrol, een documentaire over de
toekomst van de wereld en de rechtstreekse uitzending van een nieuwe
versie van Webers opera Der Freischütz staan deze dag op het programma, er zal tevens middels een briljante film van de Russische documentairemaker Iossif Pasternak en detail worden ingegaan op het ontstaan van de laatste symfonie, de Zesde, van Pjotr Iljitsj Tsajajkovksi: de Pathétique,
in b-kleine terts, opus 74, die werd afgerond in 1893. Deze symfonie
wordt over de hele wereld veelvuldig gespeeld, en volgens de
informatie van Arte behoort deze zelfs tot de drie meest uitgevoerde
werken in die discipline [1], naast de Franse Symphonie Fantastique uit 1830 van Hector Berlioz (1803-1869) en de Negende Symfonie, Aus der Neuen Welt, gecomponeerd in 1894 door Antonín Dvořák (1841-1904). Aan
de hand van fragmenten uit de dagboeken van de componist, en door
interviews met mensen die meer weten van het uiteindelijk binnen
twaalf dagen geconcipieerde werk, zoals de Israëlisch-Franse violist
Ivry Gitlis en Polina Vaidman, curator van het Tsjajkovski-Museum in
Klin krijgt de kijker vrij snel een beeld van alles wat ook maar
enigszins van invloed is geweest op het ontstaan van deze mijlpaal in
de geschiedenis van de symfonische muziek, niet alleen binnen Rusland. Deze documentaire van Iossif Pasternak een Franse productie uit 2006 wordt eenmalig door Arte-televisie uitgezonden op maandag 1 juni, tussen 22:10 uur en 23:05 uur. __________
[1]
De Vijfde Symfonie van diezelfde componist had je, gezien velerlei
informatie, eigenlijk in plaats van de Zesde op die scala van
populariteit verwacht. __________ Afbeelding:
Foto genomen na de overhandiging, aan Tsjajkovski, van de documenten
behorende bij het eredoctoraat van de Universiteit van Cambridge in
1893.
Ginkgo biloba ' de odyssee van een wonderboom op Arte-tv
Oudste boom op aarde Op
woensdag 3 juni, 's ochtends om 09:10 uur, herhaalt Arte-televisie voor
de laatste keer een uitzending over de oudste boom ter wereld, de ginkgo biloba. Dit natuurfenomeen wordt geacht
de oudste boom op aarde te zijn. De naam doet de Oost-Aziatische
oorsprong reeds vermoeden, en inderdaad is de reis, die de boom aantrad
om de wereld te veroveren, daar begonnen. In China worden de
geneeskrachtige elementen van de boom al eeuwen gebruikt. Inmiddels
zijn eveneens vele niet-alternatieve medici ervan overtuigd dat
preparaten uit deze boom ertoe kunnen bijdragen dat de hersenfunctie en
de werking van het geheugen aanmerkelijk worden verbeterd. De
documentaire van Michael R. Gärtner dit jaar gerealiseerd voor het
Zweite Deutsche Fernsehen duurt 43 minuten en verschaft een
uitstekend inzicht in de geschiedenis van de boom, en biedt aan de hand
van voorbeelden de veelzijdige mogelijkheden. Zo bleek de boom na de
bodemverontreiniging als gevolg van de werking van de in 1945 op
Hiroshima afgeworpen atoombom, resistent. Niet in de laatste plaats als
gevolg daarvan geldt dit wonderbaarlijke product van de natuur eveneens
als symbool van vrede. Johann
Wolfgang von Goethe (1749-1832) was aangedaan door deze boom en heeft
daarover een gedicht geschreven. Hij liet echter de letter K uit de
naam van de boom.
* * * * * *
Gingo biloba
Dieses Baum's Blatt, der von Osten Meinem Garten anvertraut, Gibt geheimen Sinn zu kosten, Wie's den Wissenden erbaut.
Ist es Ein lebendiges Wesen? Das sich von sich selbst getrennt, Sind es zwei? Die sich erlesen, Das man sie als eines kennt.
Solche Frage zu erwidern Fand ich wohl den rechten Sinn; Fühlst du nicht an meinen Liedern Daß ich Eins und doppelt bin? ____________ Afbeeldingen 1. De boom Ginkgo biloba. 2.
Voorzijde van het omslag van een deeltje met honderd gedichten van
Johann Wolfgang von Goethe, met daarop het ginkgo-blad. Insel
Taschenbuch 2000, voor het eerst uitgekomen in 1997 (Insel Verlag,
Frankfurt am Main und Leipzig; ISBN 3-458-33700-8).
Pfingstfestspiele in Baden-Baden zondagavond rechtstreeks op Arte-televisie
Mozart en Schumann De
Frans-Duitse cultuurzender Arte presenteert eerste Pinksterdag, zondag
31 mei, vanaf 19:00 uur, rechtstreeks de Pfingstfestspiele uit de
Duitse stad Baden-Baden. In tegenstelling
tot de gebruikelijke drie kwartier durende uitzending die Arte op
zondagavond voor klassieke muziek reserveert, wordt deze keer tweemaal
vijfenveertig minuten uitgetrokken. Tussen 19:00 uur en 19:45 uur kunt
u oog- en oorgetuige zijn van het concert onder leiding van Thomas
Hengelbrock. Op het programma staan werken van Wolfgang Amadeus Mozart
(1756-1791) en Robert Schumann (1810-1856). De tweede helft van het
optreden zendt Arte uit tussen 20:05 uur direct na het Nieuws en het
Weer en 20:49 uur. __________
Terra X: De langdurig geheimgehouden ontdekking ' Zondag via ZDF
Revolutionaire vondst Op zondag 31 mei presenteert het tweede Duitse publieke televisienet een nieuwe aflevering in de documentairereeks Terra X.
De aflevering die deze keer, op de gebruikelijke Terra X-tijd tussen
19:30 uur en 20:15 uur zal worden uitgezonden, draagt de titel Die geheime Entdeckung, en behelst een archeologische vondst die lange tijd als streng geheim bewaard is.
Hetgeen
u op de afbeelding hierboven ziet, is een 47 miljoen jaar oud,
versteend skelet van de allereerste thans bekende primaat, gevonden in
de Duitse 'Grube Messel'. Een team van vooraanstaande wetenschappers
heeft, onder de stengst denkbare geheimhouding, twee jaar intensief
onderzoek naar verricht, en werd daarbij begeleid door een camerateam.
En van hetgeen is gefilmd, kan men op de laatste dag van deze mei, via
de Terra X-uitzending van het Zweite Deutsche Fernsehen, kennisnemen.
En als u zich de vraag mocht stellen "Wat kunnen wij van dat oude
fossiel Ida leren?", dan is het mogelijk, ja hoogstwaarschijnlijk, dat
u antwoorden aangereikt krijgt die uw wereldbeeld en dat van zoveel
anderen radicaal zullen veranderen.
Twee lentegedichten van Ludwig Christoph Heinrich Hölty
M A I
Der Schnee zerrinnt, Der Mai beginnt, Die Blüten keimen Den Gartenbäumen, Und Vögelschall Tönt überall
Pflückt einen Kranz Und haltet Tanz Auf grünen Auen, Ihr schönen Frauen, Pflückt einen Kranz Und haltet Tanz!
Wer weiß, wie bald Die Glocke schallt, Da wir des Maien Uns nicht mehr freuen, Wer weiß, wie bald Sie leider schallt.
* * * * * *
F R Ü H L I N G S L I E D
Die Luft ist blau, das Tal ist grün, Die kleinen Maienglocken blühn Die Schlüsselblumen drunter; Der Wiesengrund Ist schon so bunt Und malt sich täglich bunter
Drum komme, wem der Mai gefällt, Und freue sich der schönen Welt Und Gottes Vatergüte Die diese Pracht Hervorgebracht, Dem Baum und seine Blüte. __________
Ludwig Christoph Heinrich Hölty (1748-1776)
Deze beide gedichten zijnn opgenomen in die bundel Gedichte für einen Frühlingstag. Een Originalausgabe, verschenen bij Deutscher Taschenbuch Ver;ag, München, maart 2004 (dtv 20966). ___________ Afbeeldingen 1. Hölty's Grabmal mit Jüngling, Sankt Nikolai Friedhof, Hannover, vanaf 1901. (Foto: Axel Hindemith, Hannover, BRD.) 2. Voorkant van de dtv-Ausgabe met Lenteg,edichten.
De Nationale Reisopera besluit seizoen met het barok muziekdrama Hippolyte et Aricie uit 1733 van Jean-Philippe Rameaui
Lyrische tragedie In het Nationaal Muziekkwartier te Enschede zal op zaterdag 30 mei de première worden gegeven van de opera Hippolyte et Aricie
van Jean-Philippe Rameu (1683-1764) door De Nationale Reisopera.
Bezijden het feit dat barokopera's in het repertoire van de Nederlandse
gezelschappen niet zo'n hoge prioriteit heegt, is er deze keer een
tweede bijzonderheid: een buitenlands instrumentaal ensemble zorgt voor
de begeleiding. Dat is het Duitse Musica ad Rhenum onder leiding van
Jed Wentz.
Hippolyte et Aricie
is een lyrische tragedie in vijf bedrijven voorafgegaan door een
proloog. De tekst is afkomstig van Abbé Simon-Joseph de Pellegrin
(1663-1745), die de tragedie Phèdre
uit 1677 van Jean Racine (1639-1699) als uitgangspunt heeft gekozen. De
pemière van dit muziekdrama werd gerealiseerd op 1 oktober 1733 te
Parijs. In diezelfde stad werd het stuk opnieuw in het repertoire
opgenomen in 1908, maar in een bewerking van Vincent d'Indy
(1851-1931). In het Zwitserse Basel is in 1931 een Duitse versie
gepresenteerd en pas een halve eeuw daarna was deze opera weer eens op
een festival dat in het Franse Aix-en-Provence te zien.
De geschiedenis Het
tweetal geliefden Aricie vertolkt door een sopraan en Hippolyte
die in een tenorstem verklanking vindt worden uiteengerukt, aangezien
Phèdre
(sopraan) verliefd geraakt is op Hippolyte, en het plan koestert om
Aricie aan de godin Diana te offeren. Door de overtuiging dat haar man
Thésée een rol die is toebedeeld aan een bariton overleden is,
wordt de passie, die Phèdre voor Hippolyte koestert, alleen maar erger.
Maar zoals dat in de wereld van hele- en semi-goden nu eenmaal gaat,
keert Thésée, door toedoen van zijn vader, Neptunus, naar zijn vrouw
terug en est nu de dood va Hippolyte, omdst hij van mening is dat deze
Phèdre heeft verleid. Zodra de affectieve preoccupatie toeslaat, is
het plots gedaan met de bovenmenselijke krachten van die superfiguren.
Er treedt zomaar een zeemonster voor het voetlicht dat samen met
Hippolyte naar betere oorden vertrekt. Het gevolg is dat Phèdre zich
van het leven berooft. De godin Diana zorgt ervoor dat Hippolyte wordt
gered, waarna deze zich met Aricie kan verenigen eventueel in tal van
opzichten.
Dertien voorstellingen Van
zaterdag 30 mei tot en met zaterdag 27 juni presenteert de Nationale
Reisopera dit muziekdrama in totaal dertien jaar, en ook het Noorden
van het land wordt daarbij niet uitgesloten: 9 juni Groningen, 13 juni
Zwolle, 16 juni Leeuwarden. Voor
het raadplegen van de speellijst met de exacte data, de theaters en de
niet altijd gelijke aanvangstijden, kunt u volstaan met hier te klikken.
De namen van de uitvoerenden, van de vocalisten inclusief het koor, via
het instrumentaal ensemble, tot en met de andere onmisbare
artistiekelingen die de productie hebben mogelijk gemaakt in modern
Nederlands heet zoiets cast en creative team , kunt u eveneens op de website van DNR vinden, maar ook daaroor kunt u op deze plek terecht met een muisklik.
Geneeskrachtige paddestoel uit Tibet ' op Arte-tv
Regenererende werking In
de Chinese Himalaya groeit een heel bijzondere paddestoel die op de
juiste manier verwerkt over wonderbaarlijke krachten blijkt te
beschikken, en nu dit gegeven 'als een lopend vuurtje' over de aardbol
is verspreid, is de navraag zo groot geworden dat dit gevolgen heeft
voor de bevolking van Tibet. De paddestoel staat bekend als viagra uit de Himalaya. Arte-televisie
biedt op vrijdag 29 mei, tussen 19:00 uur en 19:45 uur op de
gebruikelijke documentairetijd, zeg maar een kijkje 'in de keuken'
door middel van en Franse documentaire uit 2008 van Jeanne Mascolo de
Filippis, vervaardigd voor Arte France.
ARD-docu-serie Geheimnis Geschichte ' Aflevering donderdag 28 mei:Titanic
Catastrofe Op donderdag 28 mei wordt in ARD's documentaire serie Geheimnis Geschichte
een nieuwe aflevering uitgezonden. Tussen 23:45 uur 's avonds en 00:15
uur in de nacht op vrijdag 29 mei wordt er een nieuwe aflevering
uitgezonden met de enigszins noodlotszwangere titel Die Titanic war die Katastrophe vermeidbar?
Daarin komen vragen aan de orde omtrent de onmogelijkheid van een
eventuele ondergang, die dan toch in 1912 heeft plaatsgegrepen.
In
het korte tijdsbestek van een half uur wordt getracht mogelijke
verklaringen te geven voor deze nog altijd de aandacht van enorme
aantallen mensen boeiende gebeurtenis, die al bijna een eeuw stof doet
opwaaien, steeds weer als er iemand komt die meent meer, of zelfs iets
geheel nieuws, te kunnen toevoegen aan al datgene wat reeds bekend is.
Zelfs in programma's over antiquiteiten komen we regelmatig relikwieën
tegen die heel direct van die boot afkomstig zijn, of brieven die zijn
geschreven door mensen die zich aan boord volkomen veilig en gelukkig
voelden. En altijd weer blijkt dat zulke voorwerpen gretig aftrek
vinden als ervan kan worden uitgegaan dat de authenticiteit vaststaat.
Erik van Sauers theatervoorstelling Smulpapen bij de Vara op Nederland 3
Zoetigheden De
laatst geregistreerde theatervoorstelling van acteur-cabaretier Erik
van Sauers werd in 2007 opgenomen en op donderdag 28 mei door de Vara
via onze televisiezender Nederland 3 uitgezonden tussen 20:30 uur en
21:50 uur. Erik van
Sauers behandelt daarin alle vormen van zoetigheid die de mensen met
een nogal vaak aan waanzin grenzende en soms als daverende gekte
geuite gretigheid naar binnen werken. Volgens de cabaretier is het
dan ook werkelijkheid de hoogste tijd om nu maar eens de vinger in de
keel te steken. Wat met die uitdrukking wordt bedoeld, is niet moeilijk
te raden als men beseft dat de vaststelling is gerealiseerd dat er
teveel aan zoetigheid wordt geconsumeerd. Heeft dat te maken met het
feit dat het leven zelf, of belangrijke aspecten daarvan, niet als zoet
genoeg worden ervaren?
En
hoe zit het met het overgewicht dat bij steeds meer kinderen wordt
gediagnostiseerd? En de verwachting dat in de komende zes à acht jaar
het aantal mensen in ons land met diabetes mellitus
in het dagelijks spraakgebruik: suikerziekte met circa tachtig
procent zal toenemen, is dat niet eveneens een thema waarover je flink
wat tot nadenken stemmende grappen zou kunnen maken, vooropgesteld dat
Erik van S. in 2007 de daarbij behorende cijfers kende, dan wel
verwachtte. In ieder
geval is bekend dat suikerziekte in eerste linie te maken heeft met te
weinig beweging en met overgewicht. Voeg daarbij het gegeven dat al die
zoetigheden worden geconsumeerd, en je hebt een schitterende basis om
de lachers op je hand te krijgen zonder dat daarbij wordt voorbijgegaan
aan de ernst van de feiten. _________ Foto: Erik van Sauers in de voorstelling Smulpapen.
Goethe's Maylied in handschrift ' en hier tevens in een leesbare vorm
Nu
de maand mei van het lopende jaar zich naar een roemloos einde spoedt,
kunnen we, hier en nu, nog net even actueel zijn door het Maylied op te nemen van de, ook internationaal, meest befaamde dichter van het Duitse taalgebied: Johann Wolfgang von Goethe.
Zoals
dat het geval is met zoveel gedichten somtijds, zoals ook hier, van
slechts enkele tientallen woorden die uit de ganzenveer van deze
auteur zijn gevloeid, heeft ook dit relatief korte gedicht een
individuele geschiedenis. Het is voor het eerst verschenen onder de
titel Mayfest in het tijdschrift Iris
in 1775. Goethe heeft dit gedicht pas in 1789 opgenomen in een boekdeel
met gedichten, in het kader van een achtdelige, in de periode 1787-1790
uitgekomen, uitgave bij Göschen. Hoewel er algemeen van wordt uitgegaan dat Maylied
is ontstaan tijdens een verblijf van de schrijver in 1771 te
Sessenheim, en dat ook wel waarschijnlijk is, bestaat daarover echter
geen absolute zekerheid.
De versie in handschrift is overgenomen uit Goethe: Gedichte in Handschriften Fünfzig Gedichte Goethes; gekozen en toegelicht door Karl Eibl, in 1999 als Originalausgabe verschenen bij Insel Verlag, Frankfurt am Main und Leipzig (als it 2175).
* * * *
Maylied.
Wie herrlich leuchtet
Mir die Natur!
Wie glänzt die Sonne
Wie lacht die Flur!
Es dringen Blüten
Aus jedem Zweig
Und tausend Stimmen
Aus dem Gestraüch
Und Freud und Wonne
Aus jeder Brust.
O Erde o Sonne
O Glück o Lust!
Cultuurspectrum
