Première van nieuwste Hamlet-verfilming heden op BBC Two-televison
Première op televisie Zaterdag 26 december kunnen de liefhebbers van verfilmde wereldliteratuur op de Britse zender BBC 2 vanaf 18:05 uur onze tijd hun hart ophalen aan een in 2009 op celluloid gezette versie van het beroemdste toneelstuk van de bekendste dramaschrijver ter wereld, William Shakespeare (1564-1616): The tragedy of Hamlet Prince of Denmark uit de jaren 1594-1600; de film zal op deze dag voor het eerst worden vertoond. Deze verfilming, geregisseerd door Gregory Doran (*1958) van The Royal Shakespeare Company, is dit jaar gereedgekomen. Daarin spelen onder meer David Tennant (*1971) als Hamlet; Patrick Stewart (*1940) als Claudius en als de Geest van Hamlets vader; en de Australische Penny Downie in de rol van koningin Gertrude.
Basis van het verhaal
Als Hamlet, prins van Denemarken, naar zijn vaderland terugkeert, is zijn vader al overleden en zijn moeder direct hertrouwd met Claudius, haar voormalige zwager. Die twee stellen Hamlet voor om met zijn vrienden Ophélia te trouwen.
Geheel onverwacht verschijnt de geest van Hamlets vader en deze vertelt dat hij door zijn vrouw en Claudius is vermoord. Dan wil Hamlet wraak nemen, waardoor tal van geplande zaken geen doorgang (meer) kunnen vinden.
____________
Afbeeldingen
1. De acteur David Tennant, die in de filmversie van 2009 de rol van Hamlet speelt. Hij verwierf wereldwijde faam met zijn optreden in de science fiction serie Dr. Who.
2. De acteur Patrick Stewart, in de verfilming van Hamlet uit 2009 is hij (Hamlets oom) Claudius. Hij werd vooral beroemd door zijn rol in de SF-reeks Startrek.
Twee keer Händels Messiah vrijwel gelijktijdig op eerste kerstdag
Verschillende benadering Op de avond van eerste kerstdag kunnen de liefhebbers van Händels oratorium The Messiah kiezen uit twee uitvoeringen, één met beelden, via de muziekzender Mezzo-televisie, de tweede, met andere uitvoerenden in een andere benadering, via de Britse zender BBC Radio 3.
Laatsgenoemde versie komt tot ons in de programmareeks Performance on 3 vanaf 20:00 uur onze tijd. Uitvoerenden zijn the English National Orchestra and Choir, onder leiding van Lawrence Cummings met medewerking van solisten. Mezzo's televisie-uitvoering begint een half uur nadien. Het betreft een uitvoering door de Academy of Ancient Music onder leiding van Stephen Cleobury.
Bliksemsnel gecomponeerd
In een tijdsbestek van drie en een halve week heeft Georg Frideric Händel (1685-1759) in het jaar 1741 de compositie geschreven die door velen niet alleen muziekliefhebbers, maar tevens deskundigen wordt beschreven als zijn ultieme meesterstuk: het bijbelse oratorium The Messiah. Voor de componist zou deze mijlpaal in zijn carrière grote gevolgen hebben: na de uitvoering heeft hij vrijwel niets anders meer geschreven dan oratoria.
In 1742 werd de première gegeven in Neal's splinternieuwe Music Hall in Fishamble Street te Dublin. De recette was bedoeld voor diverse liefdadigheidsinstellingen. Een bijzonder randverschijnsel van dit gehele gebeuren was dat een krant reeds na de generale repetitie de medeling publiceerde dat vooraanstaande deskundigen de mening waren toegedaan dat het om de mooiste compositie zou gaan die men ooit had bedacht. De belangstelling voor het bijwonen van de uitvoering op 24 december van dat jaar was zelfs zo groot dat aan het adres van eventueel geïnteresseerde dames het verzoek werd gericht om geen hoepelrokken te dragen om zo meer plaats te kunnen bieden. In de voorverkoop zijn alle kaarten reeds verkocht.
____________
Afbeeldingen
1. Voorplat van de Händel-biografie van Franz Binder (dtv 24710).
2. De in november 1842 geopende nieuwe Music Hall in Fishamble Street te Dublin.
Op eerste kerstdag kunt u 's avonds tussen 19:30 uur en 22:00 uur via de regionale Duitse zender NDR Kultur in de programmareeks Das Konzert oorgetuige zijn van een uitvoering van het oratorium Elias, opus 70 van Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847), gecomponeerd in de jaren 1845-46, en gereviseerd in het jaar van het overlijden van de meester, wiens leven en werken nog enkele dagen in het kader van het Mendelssohn-jaar 2009 extra aandacht krijgt. De uitvoering die u kunt beluisteren, betreft een opname van 13 augustus 2009 uit Rendsburg in het kader van het Schleswig-Holstein Musik Festival. Dirigent was Rolf Beck, die voor de gelegenheid het Kammerorchester Basel had uitgenodigd. Vocale solisten zijn Simona Saturová, sopraan; Janine Baechle, mezzosopraan; de tenor Benjamin Bruns; en de bariton Michael Nagy.
Op de fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl kunt u een artikel vinden dat betrekking heeft op een tekstboekje voor een uitvoering van Elias in november 1900 te Groningen.
Heel laat op tweede kerstdag 's avonds keuze uit twee rolprenten op tv
Chaplin-biopic
Filmliefhebbers zullen het, laat op de avond van de tweede kerstdag, opnieuw moeilijk hebben als blijkt dat ze zullen moeten kiezen uit twee voortreffelijke speelfilms: de eerste op het tweede, Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas, vanaf 23:10 uur tot half twee in de nacht op zondag 27 december. Dan wordt de Brits-Amerikaans-Italiaans-Franse coproductie Chaplin uit 1992 uitgezonden, geregisseerd door Richard Attenborough (*1923). De rolprent is een biopic over het leven van de uitzonderlijke filmlegende Charles Chaplin (1889-1977), vanaf zijn geboorte in 1889 in het Londense East End. Hierin komen we drie topnamen van het witte doek tegen: Robert Downey junior (*1965) als Charles Chaplin, Geraldine, de oudste dochter van de protagonist (*1944) en Anthony Hopkins (*1937) in de rol van George Hayden. Laatstgenoemde is inmiddels ervaren genoeg om Chaplin op diverse manieren te hebben meegemaakt.
Hitchcock-klassieker
Op de televisiezender Nederland 2 presenteert de Avro op tweede kerstdag, 's avonds vanaf 23:35 uur tot 01:45 uur in de nacht op zondag 27 december, één van de klassiekers van Alfred Hitchcock (1899-1980), waarover ongeveer vier decennia geleden werd beweerd dat deze, samen met diverse andere films definitief in de archieven zou verdwijnen en nimmer meer zou worden vertoond, noch in de cinema's, noch via het huiskamerbeeldscherm: The man who knew too much uit 1956 een remake van de versie met dezelfde titel uit 1934 met onder meer Peter Lorre (1904-1964), gerealiseerd door dezelfde regisseur.
Deze film bevat de acht spannendste minuten uit de geschiedenis van de film in de eerste zes decennia van de twintigste eeuw: een aanslag die wordt gepleegd in de Londense Albert Hall, tijdens een concert. Hitchcocks toenmalige 'huiscomponist' Bernard Hermann (1911-1975) dirigeert in de film een eigen bewerking van de Storm Clouds Cantata voor vrouwenstem, gemengd koor en orkest op tekst van Dominic Bevan Wyndham Lewis (1891-1969), die Arthur Benjamin (1893-1960) voor de versie van 1934 had geschreven; Hitchcock speelt prachtig in op datgene wat in de partituur is voorgeschreven en dat wordt in close-up getoond: de spanning stijgt geleidelijk op een crescendo in de muziek. James Stewart (1908-1997) en Doris Day (*1922) spelen de belangrijkste rollen; Daniel Gélin (1921-2002) komt alleen in het begin van het verhaal voor.
De Nederlandse ondertitel van de film, die ik in 1961 voor het eerst zag, luidde Hoe een bekkenslag het lot van een Amerikaans gezin veranderde.
____________
Afbeeldingen
1. Poster voor de Chaplin-biopic uit 1992.
2. Meer klassieke filmposter voor de remake uit 1956 van Hitchcocks eigen thriller The man who knew too much.
Duitse televisie biedt een hele reeks sprookjesfilms voor en tijdens de kerstdagen
Donderdag 24 december
De kerstweek is vergeven van sprookjesfilms, welke in ieder geval via twee Duitse televisiezenders worden aangereikt, af en toe zelfs vanaf de vroegst denkbare ochtendstond: 06:00 uur. In alle gevallen gaat het om rolprenten uit de laatste helft van de twintigste eeuw en om zeer recent gerealiseerde films. Alle worden uitgezonden door òf ARD/Das Erste dan wel het Dritte Programm, in ieder geval door de regionale zender NDR.
Laatstgenoemde zender begint op donderdag 24 december 's ochtends om 07:00 uur met de Russische sprookjesfilm De vuurrode bloem uit 1977. Om 08:05 uur kunnen belangstellendeneen sprookjesfilm uit de DDR zien tot 09:30 uur: Der Prinz hinter den sieben Meeren (1982). Direct in aansluiting kan men, indien gewenst, overschakelen naar de ARD waar men Hänsel und Gretel voor u in petto heeft, een Duitse rolprent uit 1954.
Vrijdag 25 december
Tussen 08:05 uur en 09:15 uur stuurt de NDR de inmiddels ook alweer meer dan een halve eeuw oudeRübezahl, Herr der Berge uit 1957 de ether in; om 11:00 uur volgt op ARD/Das Erste de coproductie uit Tsjecho-SLowakije en de DDR uit 1973, Drei Haselnüsse für Aschenbrödel. In de middag is om 14:15 uur de nieuwste filmversie van Schneewittchen, gedraaid door Thomas Freundner te zien, een bijdrage uit 2009. Ook uit dit jaar is, de eveneens Duitse film Rapunzel, geregisserd door Bodo Fürneisen. Deze film zult u vanaf 15:45 uur kunnen zien. Precies een uur later vanaf 16:45 uur begint Christian Theede's sprookjesfilm Der gestiefelte Kater, ook al zo gloednieuw (2009); deze, eveneens Duitse, productie duurt tot 17:50 uur.
Zaterdag 26 december
De NDR begint direct om 06:00 uur mmet de Russische verfilming van het verhaal van Aladins Wonderlamp uit 1966, geregisseerd door Boris Ryzarew. Twee uur en vijftig minuten later volgt de DDR-productie uit 1964 Die goldene Gans van Siegfried Hartmann. Om 11:35 uur sluit de NDR-reeks van die dag met (een herhaling van) Drei Haselnüsse für Aschenbrödel van Vaclav Vorlicek.
De ARD komt diezelfde middag ook nog met drie Duitse sprookjesfilms, die alle één uur duren en eveneens alle drie dit jaar zijn gerealiseerd: om 14:45 uur bijt Dornröschen het spits af, waarna om 15:45 uur Die Gänsemagdvolgt; het drietal films wordt afgerond met Rumpelstilzchen, vanaf 16:45 uur.
Speelfilms op televisie tijdens kerstavond en in de vroege kerstnacht
Polanski's Oliver Twist
Op donderdag 24 december wordt via de Nederlandstalige Belgische televisiezender Eén de als familiefilm omschreven rolpent Oliver Twist uit 2005 gerealiseerd door Roman Polanski, op basis van de gelijknamige roman van Charles Dickens (1812-1870) uitgezonden vanaf 21:55 uur. Als alles volgens de planning verloopt, is er om middernacht een einde gekomen aan deze roman in filmbeelden. Overigens wel wat laat voor een familiefilm.
Meer over de rolprent en enkele parafernalia is te vinden in een artikel van heden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl.
Sherlock Holmes
Vrijwel gelijktijdig met Oliver Twist op 'de Belg' stuurt de Britse televisiezender BBC 2 de seelfilm The hound of the Baskervilles uit 2002 de ether in. Dat is een Brits product van regisseur David Attwood, naar het gelijknamige boek van Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930) met in de hoofdrol de beroemdste aller detectives uit de gehele wereldliteratuur. In dat boek worden de zelfverliefde meesterspeurder en zijn 'lotgenoot, de somtijds ietwat naïeve arts Watson geconfronteerd met nieuwe uitdagingen die hen geheel en al blijken op te eisen. Het verhaal speelt zich af in Yorkshire Dales waar zij de raadselen rond de moord op Sir Charles Baskerville uitpluizen. In de hoofdrollen wandelen Richard Roxburgh *1962) als Sherlock Holmes, Ian Hart(*1964) als dr. Watson, en Richard E. Grant *1957) over het huiskamerbeeldscherm.
Maigrets grootste zaak Vroeg in de nacht van donderdag 24 op vrijdag 25 december tussen 00:15 uur en 01:40 uur presenteert het publieke Duitse televisenet ARD/Das Erste de misdaadfilm Maigret und sein größter Fall uit 1966 van regisseur Alfred Weidenmann (1916-2000), naar de roman van Georges Simenon (1903-1989).
In de hoofdrollen speelt Heinz Ruhmann (1902-1994) de rol van commissaris Jules Maigret van de policie judiciaire in Parijs. Naast hem vertolkt Günther Stoll (1923-1977) de rol van Maigrets assistent Lucas. Françoise Prevost (1930-1997) treedt als derde belangrijke figuur in deze film op.In deze Oostenrijks-Frans-Italiaanse coproductie onderzoekt de commissaris een kunstroof, gepleegd in een Parijs museum.
____________
Afbeeldingen
1. Richard Roxburgh vertokt de rol van Sherlock Holmes in de film The hound of the Baskervilles.
2. De Franse auteur van meer dan 600 romans met een wereldoplage van meer dan zeshonderd miljoen, Georges Simenon.
Naar de radiozender 3FM luister ik nooit, simpelweg omdat ik met 'die wereld' niet de geringste affiniteit heb. Maar zelfs ik weet wie Giel Beelen is en welke functie hij vervult. Dat komt doordat een mens heel veel registreert, waarvan hij echter niet beseft dat het ergens op zijn harde schijf wordt opgeslagen. Dat geldt voor letters en beelden, alsook voor geluiden en andere fenomenen. Tijdens het omslaan van het blad van een krant wordt er allerlei informatie in het 'cache-geheugen' geparkeerd, en mede daardoor weet ik van sommige mensen dat ze in de categorie sport horen, ook al mijd ik dat fenomeen even hard als opgemelde radiozender.
Maar zo kon het ook gebeuren dat ik wist wat men in de wereld van de populaire muziek met hetGlazen Huis bedoelt. Dit jaar staat het op het centrale plein van Groningen: de Grote Markt, waar zich aan de zuidzijde de grootste horeca-concentratie van Europa bevindt. Totdat het zogenoemde kerstfeest in alle hevigheid losbarst, proberen de in dat doorzichtige pand opgeslotenen zoveel mogelijk geld bijeen te praten, alsook via verzoeknummers en wat niet al. In Stad en Ommelanden wordt in allerlei clubs en verenigingen, in zaken en gezinnen, door scholieren, studenten en andersoortige burgers en buitenlui heel hard meegedaan met de meest 'ondenkbare' acties. Het uiteindelijke bedrag dat al die inspanningen oplevert en dat men in Groningen graag hoger zou zien dan de opbrengst van verleden jaar in Utrecht en daar lag die op 5,7 miljoen euro , komt ten goede aan het Rode Kruis voor de bestrijding van de steeds verder oprukkende, zeer kwalijke ziekte Malaria.
'Neefjes' en 'nichtjes'
Hoewel het december is en er nu al bijna een week relatief lage temperaturen heersen, heb ik diverse keren moeten vaststellen dat er bij mij in huis toch nog enkele neefjes rondbanjeren, welke een eeuw geleden nog als nichtjes werden gekwalificeerd, althans in de schoolboekjes Op de boerderij. Die paar steekvliegen laten mijn lijf sedert enkele maanden consequent met rust: slechts bij vlagen en verleden jaar de hele zomer hadden ze het op mij voorzien, vooral als ik sliep. Maar na inname van een dosis Ledum palustre zijn na een half uur de jeuk en bijbehorende verschijnselen wel verdwenen. Het scherm van het lcd-televisietoestel dient als rustplaats voor die enge beesten. Aan de binnentemperatuur in mijn woning kan dat nauwelijks liggen, aangezien die ik die niet boven 14 graden Celsius laat uitkomen. Hoe zeer mij persoonlijk het wetenschappelijke bewijs ontbreekt, ga ik ervan uit dat de sterkere aanwezigheid van die 'muggen' dan ooit tevoren in de wintermaand wijst op klimaatverandering.
Volksvijand Nummer 1
Voor het geval u nu mocht denken dat we zomaar overstappen naar Afghanistan of een ander deel van de aarde, maar in ieder geval ver weg, waar zich lieden schijnen op te houden die zich bij tijd en wijle gedragen alsof ze de hele mensheid wensen uit te roeien met uitzondering van de eigen groep waarbij ze lijken op de volgelingen van diverse dictatoriaal regerende, geïncarneerde gruwelen als Hitler en Stalin, Mao en Bush junior , dan zit u op het verkeerde spoor, aangezien ik in de sfeer van de actie van het Glazen Huis wens te blijven, ook al zal men mij daar, als het ook maar even kan, in de ruime omgeving niet aantreffen. Neen, ganschelijk niet geen terroristen van Taliban of Teheran, niet uit Formosa of Washington: ik blijf even bij de vliegeniers die zonder diep na te denken een steekhoudend argument voor de mensheid (zouden moeten) leveren tot optreden tegen Volksvijand Nummer 1: MUG.
Bittere ernst
In het recentelijk verschenen boek van Bart Knols [1], met de korte, krachtige en vooral prikkelende titel MUG komen de eerder genoemde begrippen neefje en nichtje in het register niet voor; daarentegen komen zweetvoeten en het aroma van Limburgse kaas wel voor, en zelfs heel direct in verband met het fenomeen steekvlieg.
Hoewel die beide laatste begrippen een cabareteske indruk maken, is het Knol bittere ernst: hij zelf heeft ontdekt dat Afrikaanse malariamuggen dol op genoemde verschijnselen zijn, en onder meer dat heeft hem naast de verdiende waardering van talrijke individuen en (belangen)groeperingen een Ig-Nobelprijs [2] opgeleverd.
Vooroordelen Bart Knols zet in zijn boek de feiten in begrijpelijke taal op een rij, en hij rekent daarbij af met vooroordelen en fabels; daarnaast somt hij de ziekten op die door muggen worden overgedragen. De auteur wijst een apart hoofdstuk aan Chinese muggen in Neerlands Westland, en verder behandelt hij het fenomeen van de tropenkoorts in Europa. Het zal de geïnteresseerde medemens in datgene wat Bart Knols door zijn lezenswaardige en prettig leesbare boek vaststelt, duidelijk worden dat de reeds geruime tijd in gang zijnde en zich in ijltempo uitbreidende veranderingen van klimatologische aard tal van extra belastingen voor het leven van alledag met zich zullen meebrengen, en dat meer ziekten als staartje van de MUG binnen niet al te lange tijd zich in onze contreien steeds meer en vaker zullen manifesteren. Wij zullen dan ook vast wel moeten zorgen voor een dan rap crescendo in de omzet van klamboes in de eigen omgeving.
[1] Bart Knols is medisch entomoloog, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
[2] De Ig-Nobelprijs werd in 2006 uitgereikt aan Bart Knols, evenals aan 'Eendenman' Kees Moelker; een foto van de ceremonie aan de Harvard-Universiteit van deze parodie op de aloude Nobelprijs is in het boek MUG opgenomen op pagina 81. Over deze alternatieve Nobelprijs kunt u hier meer lezen. __________
Bart Knols: MUG. De fascinerende wereld van volksvijand nummer 1. 256 pag., paperback; Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 2009. ISBN 978-90-468-0654-8.
____________
Afbeeldingen
1. Logo van de acties in de strijd tegen Malaria.
2. Voorzijde van het nieuwe boek van Bart Knols.
3. De auteur lacht de toekomst hoopvol tegemoet. Hij weet zo ongeveer wel wat er moet gebeuren om als westerlingen te kunnen overleven.
VPRO-documentaire: Paarden en sjamanen als 'kindfluisteraars'
Op woensdag 23 december tussen 's avonds 22:40 uur en 00:15 uur in de nacht op donderdag 24 december presenteert de VPRO op Nederland 2 de documentaire De Paardenjongen, over Rowan, de autistische zoon van Rupert Isaacson en Kristin Neff en de problemen die deze drie mensen door de handicap van deze jongen hadden en hoe ze daarmee zijn omgegaan. Toen Rowan vier jaar oud was, werd de diagnose autisme gesteld, een afwijking in de persoonlijkheid die zich onder meer uitte in driftbuiten, waardoor het niet zelden volkomen onmogelijk werd om met het kind te communiceren. Vader Rupert komt tot de ontdekking dat Rowan kalmeert door paardrijden. Dat leidt ertoe dat de beide ouders een plan uitwerken waardoor Rowan intensiever met paarden in aanraking komt. Dat gebeurt in Mongolië, waar het kind tevens in contact komt met sjamanen. In de film van Michael O. Scott die op genoemd tijdstip zal worden vertoond, worden de gevolgen van de bijzondere onderneming die zelfs tot permanente veranderingen in het gedrag van Rowan heeft geleid duidelijk. Overigens zal tevens blijken dat aan het einde van de film het definitieve einde van de gehele onderneming niet is bereikt. Van het 'gebeuren' bestaat eveneens een boek en verder is er een speelfilm over gerealiseerd.
Reportage over de boulevard Nevski Prospekt in Sint Petersburg op Arte-tv
Achtergronden Op woensdag 23 december heeft Arte-televisie, de tweetalige cultuurzender, tussen 19:00 uur en 19:45 uur de film Alte Pracht und neuer Glanz op het vroege avondprogramma staan. Die film behandelt de historische en hedendaagse betekenis van één der eveneens internationaal bekendste straten: de Nevski Prospekt van de Russische stad Sint Petersburg, de hoofdstad van het oude Rusland tot aan de Revolutie van 1917. De drieënveertig minuten durende film van Dagmar Wittmers werd dit jaar gerealiseerd voor het tweede Duitse publieke net dat die de film aan Arte-tv beschikbaar gesteld heeft. De rolprent, die zal is voorzien van stereofonisch geluid, zal worden uitgezonden op het beeldformaat 16:9, zal worden herhaald op donderdag 7 januari, 's ochtends om 09:10 uur en op zaterdag 9 januari om 06:00 uur in de ochtend.
Nikolaj Gogoljs visie
Nikolaj Gogolj (1809-1852) beschrijft het in zijn verhaal De Nevski Prospekt[1] in de bundel Arabesken of Petersburgse Vertellingen uit de jaren 1835-1842. In de vertaling van CharlesB. Timmer (1907-1991) verschenen bij G.A. van Oorschot te Amsterdam, begint het verhaal zo:
Geen straat die de Newski Prospekt te boven gaat, in ieder geval niet in Petersburg: voor die stad betekent zij alles. Waar blinkt de parel aller boulevards in onze hoofdstad al niet door uit? Ik ben ervan overtiigd dat geen van onze bleekneuzige klerkjes in Petersburg zijn Newski Prospekt zou willen ruilen voor alle heerlijkheden van de wereld. En niet alleen de jongeman van vijfentwintig met zijn fiere knevel en zijn jas die hem als aangegoten zit, maar zelfs de heertjes met peper en zout in hun baard en een schedel zo glad als een biljartbal, zelfs die zijn verrukt over de Newski Prospekt. En dan de dames! O, wat de dames aangaat, die zijn helemaal weg van de Newski Prospekt.
. . . . .
__________
[1] Aangezien de derde letter van het Cyrillische alfabet in het Nederlands zowel de W als de V vertegenwoordigt, is het mogelijk dat u dergelijke woorden en namen zowel met de V alsook met de W kunt tegenkomen. Tegenwoordig zijn we echter bijna allen afgestapt van de W en wordt inmiddels de voorkeur aan de V gegeven.
____________
Afbeeldingen 1. De Nevski Prospekt in Sint Petersburg. (Foto: Anna Grün/Dagmar Wittmers.)
2. De schrijver Nikolaj Gogolj. Potloodtekening van ongeveer 1840.
Zo'n acht decennia met het gezelschapsspel Scrabble
Opleving door online spelen
BBC One Television vertoont op dinsdag 22 december, vanaf 23:35 uur tot in de nacht op woendag 23 december om 00:40 uur, een reportage van Alan Yentob over het gezelschapsspel Scrable dat een behoorlijke opleving doormaakt, vooral als gevolg van het fenomeen online-scrabble. Geïnspireerd door die verandering bezocht de programmamaker de bakermat van het spel: New York. Daar heeft tijdens de Grote Depressie tijdens de jaren dertig van de vorige eeuw een werkloze architect het spel bedacht, in de hoop dat hij daarmee snel geld zou kunnen verdienen.
De roman 1984 van George Orwell en verder... op Geschiedenis 24
Documentaire over 1984 en de auteur
Het Nederlandse digitale televisiekanaal genaamd Geschiedenis 24 zal op maandag 21 september, tussen een 21:54 uur en 23:26 uur, een anderhalf uur durende documentaire, getiteld De wereld van Orwell en verder,uitzenden over de roman 1984 uit 1949 van George Orwell pseudoniem van Eric Blair (1903-1950). In tegenstelling tot wat zo menigeen gelooft, is het jaartal van de titel niet door de schrijver op basis van een profetische gedachte gebruikt, maar simpelweg als 'ergens in de toekomst' gedacht en op grond van het jaar dat hij dit boek schreef 1948 de laatste twee cijfers waardoor een jaar in de niet al te verre toekomst ontstond.
Wie zich interesseert voor de romans en verslagen van George Orwell, kan terecht in diens Journalistieke stukken en Brieven, die in vier Penguin-delen zijn bijeengebracht. Daaruit blijkt zijn uiterste veelzijdigheid: van de juiste methode voor het creëren van een echt goed kop thee, over de Spaanse burgeroorlog, boekbesprekingen, tegenstukken bij artikelen van anderen, correspondentie met uitgevers en zo meer.
Erger dan voorzien
Inmiddels ligt het jaar in kwestie een kwart eeuw achter ons en zijn we al geruime tijd in de wereld van 'Big Brother' beland en baart dat het gros van de mensen niet eens meer zoveel zorgen als beter voor hen zou zijn, aangezien de boze geesten die niets anders willen dan misbruik maken van u en mij en miljoenen anderen met als enige doel het bevredigen van de eigen perverse lusten en het spekken van de eigen kas. Dat daar ernstige pathologische gevallen bij zijn, is ruimschoots bewezen, en dat het valse spelletje dat men speelt, het toppunt van waanzin allang heeft overschreden, blijkt uit het feit dat een van de kwalijkste figuren uit de naoorlogse politieke geschiedenis de voormalige minister van Binnenlandse Zaken van de nabijgelegen, nog altijd zeer mofse staat de Bondsrepubliek Duitsland het gevaar dat uitgaat van een relatief kleine groep terroristen zodanig heeft opgeblazen dat de angst onder de mensen dienovereenkomstig is vergroot en niemand het heeft aangedurfd de afzetting van dat wezen bij de rechter desnoods het Europese Hof te eisen, omdat deze 'hoogwaardigheidsbekleder' met de laagst denkbare bedoelingen de grootste dreiging voor een veilig Europa heeft gevormd.
Terreur van binnenuit
Thans heeft de man in het kabinet Merkel alweer een heel zware portefeuille: die van Financiën, en dat heeft ertoe geleid dat men in Duitse journalistenkringen zelfs vandaag nog spreekt over Kanzler Schäuble. Veelbetekenend!
Wat u in 1984 van George Orwell kunt lezen is kinderspel in vergelijking tot wat u te wachten staat als dergelijke kwalijke lieden als Schäuble hun zin krijgen. Als de auteur van de roman in kwestie nog zou leven, had hij sedert 1984 heel wat te schrijven gehad. Ongetwijfeld zullen er herhalingen van deze documentaire op dezelfde zender volgen, en daarom doet u er goed aan de website van Geschiedenis 24 onderdeel Programmagegevens te raadplegen.
Afbeeldingen
1. Voorzijde van de roman 1984 in de paperback-editie van Penguin Books.
2. Voorkant van het derde deel, As I Please, van The Collected Journalism and Letters of George Orwell.
Documentaire over Maurice Ravel en diens Bolero deze week op Arte-televisie
Driemaal binnen een week
Deze week vertoont Arte-televisie, de tweetalige Europese cultuurzender, een documentaire uit 2007 van de Fransman Michel Follin met een lengte van 59 minuten, over de wereldwijde populariteit van de Bolero uit 1928 van Maurice Ravel (1875-1937). De eerste uitzending is op maandag 21 december, 's avonds tussen 22:25 uur en 23:25 uur. Op woensdag 23 december volgt de eerste herhaling in de middag vanaf 14:15 uur, en zondag 27 december is de tweede herhaling, die speciaal voor diegenen is die opstaan als de haan (nog ergens ter wereld) kraait: vanaf 06:00 uur.
Voor informatie vooraf over deze uitzonderlijke compositie en zijn componist kunt u mijn artikel op de cultuurwebsite over het fin de siècle, All art is quite useless van Rond 1900.nl raadplegen. Die bijdrage is daar op 8 juni 2006 opgenomen onder de titel Geen vorm, geen ontwikkeling, een uitspraak van de componist zelf.
Georges Bizets L'Arlésienne in NPS-programma Podium maandagnacht op Nederland 2
Gedramatiseerde novelle
In het Parijse Vaudeville-Théâtre werd op 1 oktober 1872 de première gegeven van het drama in drie bedrijven L'Arlésienne van Alphonse Daudet (1840-1897). Dat toneelstuk is een dramatisering van de gelijknamige novelle uit diens prozabundel Lettres de mon moulin.
Frédéri, een jonge landman, is verliefd op een meisje uit de stad. Ze is afkomstig uit Arles en wordt daarom L'Arlésienne genoemd. Zij kan Frédéri's liefde echter niet beantwoorden, omdat ze aan een ander toebehoort: een paardenknecht die dat aan Frédéri duidelijk maakt. Vertwijfeld verlaat de jongeman huis en haard en trekt zich terug in de eenzaamheid van het herdersleven.
Ingreep door mama
Maar dan neemt de moeder van Frédéri de touwtjes in handen; hoewel zij bekend is met de slechte reputatie van het meisje uit Arles, neemt ze haarin huis, in de hoop dat ze het toch nog mag beleven dat haar zoon gelukkig wordt. Deze daad van moederliefde brengt Frédéri tot bezinning, en plotseling blijkt hij bereid om Vivette, een meisje uit het dorp dat hem al heel lang liefheeft, tot vrouw te nemen. Dat betekent echter niet dat de hartstocht, dieij voor het meisje uit Arles koestert, daarmee is geweken.
Frédéri verneemt dat de paardenknecht het plan heeft opgevat, zijn Arlésienne met gewed te ontvoeren, en als gevolg van die informatie kost het Vivette de grootste moeite Frédéri ervan te weerhouden zijn rivaal te doden. Als blijkt dat hij zich in het geheel niet kan bedwingen, en zijn jaloezie blijft zegevieren, maakt hij een einde aan zijn leven.
Spanningsveld Het stuk moet worden 'gedragen' door het spanningsveld tussen Frédéri's onmogelijke hartstocht enerzijds en het relatief primitieve ouderlijke milieu. Dit spanningsveld komt het sterkst tot uitdrukking in de levensvreugde van deze eenvoudige landslieden en Frédéri's eigen daarvan afwijkende aard.
Alphonse Daudet heeft met zijn breedvoerige schildering in epische bewoordingen het lot van de jonge landman bijna van het eerste plan verdrongen. Een sterk 'folkloristische' tendens in het stuk is te vinden in het optreden van Frédéri's ziekelijke en zwakzinnige broer, die de veelbetekenende naam Innocenti draagt. Hij kan worden gezien als een soort talisman die het lot van zijn naaste omgeving beïnvloedt. Ooit heeft een zigeunerin de voospelling gedaan dat Frédéri een verloren man zal blijken te zijn wanneer Innocenti zijn verstand ooit krijgt.
Sommige literatuurhistorici beweren dat Daudets stuk zo weinig enthousiasme teweeg heeft gebracht omdat de muziek van Georges Bizet (1837-1875) het publiek zo hevig zou hjebben geïrriteerd, maar dat met het bekender worden van deze componist de waardering voor L'Arlésienne groter is geworden.
Alphonse Daudet
De romans, novellen, literaire schetsen en toneelstukken van Alphonse Daudet zijn in sterke mate beïnvloed door het naturalisme. Het voornaamste element daarin is het tragische rol die het noodlot speelt in het leven van de mens, en dat deze op de meest cruciale momenten toch nog weer worden 'verrast'. Daudet voert in zijn proza diverse geledingen van de bourgeoisie ten tonele. Alphonse Daudet werd op 13 mei in 1840 te Nîmes geboren; hij overleed op 16 december 1897 in de Franse hoofdstad.
In NPS- programma Podium
In de nacht van maandag 21 op dinsdag 22 december presenteert de NPS in het programma Podium op Nederland 2 een uitvoering van Bizets toneelmuziek uit. Het betreft een opname van een concert dat de Radio Kamer Filharmonie onder leiding van Michael Schønwandt heeft gegeven in de reeks ZaterdagMatinee van 12 september 2009.
____________
Afbeeldingen
1. De molen van Alphonse Daudet.
2. De Franse schrijver Alphonse Daudet.
3. De Franse componist Georges Bizet herdacht door middel van een postzegel van de Franse Posterijen, vermoedelijk ter gelegenheid van het honderdste sterfjaar (1975).
Macbeth-verfilming uit 1948 van en met Orson Welles via BBC 2-tv
In de nacht van zaterdag 19 op zondag 20 december tussen 02:50 uur en 04:35 uur stuurt BBC Two Television de verfilming uit 1948 van William Shakespeare's tragedieMacbeth, onder regie van Orson Welles (1915-1985) de ether in. De regisseur vertolkt zelf de rol van Macbeth. Samen met hem spelen Jeanette Nolan (1911-1998), Dan O'Herlihy (1919-2005) en Roddy McDowell (1928-1998). Deze rolprent geldt als de klassieke verfilming bij uitstek van dit Shakespeare-drama. Een uur voorafgaande aan de film, wordt door BBC Two een aflevering van het educatieve programma The Learning Zone uitgezonden: Shakespeare The play's the thing.
Opera's en balletten via radio en televisie tijdens het weekeinde
Offenbachs Les contes d'Hoffmann
Zaterdag 19 december worden, op drie verschillende radiozenders evenzoveel muziekdrama's uitgezondenj, die elkaar in twee gevallen geheel zullen overlappen en met het derde zal dat voor een groot deel eveneens het geval zijn. Een vierde muziekdrama kunt u bekijken en beluisteren op Mezzo-televisie. Om 19:00 uur onze tijd neemt de avond met die getoonzette drama's een aanvang op de Britse radiozender BBC radio 3, met een versie van Les contes d'Hoffmann van Jacques Offenbach (1819-1880), uit te voeren door het Koor en orkest van de Metropolitan Opera House New York onder leiding van James Levine. Ongetwijfeld de herhaling van een rechtstreekse uitzending van medio mei, die toen in datzelfde BBC-radioprogramma werd uitgezonden. Naast de stemmen van Anna Netrebko, Ekaterna Gubanova en Kathleen Kim kunt u luisteren naar Joseph Calleja, die een toen ongestelde Rolando Villazon heeft vervangen. Nadere informatie over dit muziekdrama kunt u vinden in een artikel op de site All art is quite useless van Rond1900.nl.
Martinů's Marienlegenden Twee minuten nadat de uitzending met Offenbachs opera via BBC Radio 3 begint, is het in ons
land op Radio 4 tijd voor de aanvang van een nieuwe aflevering in de reeks Opera live. Daar kunt u kennisnemen van het muziekdrama Hry o Marii (Marienlegenden), gecomponeerd in de jaren 1933-34 en voor het eerst uitgevoerd te Brünn in 1935 van de Tsjechische componist Bohuslav Martinů (1890-1959). [1]
Het betreft de opname van een uitvoering door de Nationale Opera van Praag. Koor, orkest en solsten staan onder leiding van Jiri Belohlavek. Het probleem van de gelijktijdigheid met betrekking tot andere uitzendingen doet hier gelukkig minder ter zake: dit opus is op zondag 20 sdecember eveneen te beluisteren op de Duitse regionale radiozender WDR3, in het programma Bühne: Radio, vanaf 20:05 uur.
[1] Van dezelfde componist wordt in het Middagconcert van de Avro op Radio 4, dat eveneens op die dag, om 14:02 uur begint, als tweede onderdeel diens Concert voor twee strijkorkesten, piano en pauken uitgevoerd door het Concertgebouworkest onder leiding van Mariss Jansons.
Glucks tweede Iphigénie-tragedie
Vanaf 20:00 uur presenteert de Nederlandstalige 'radio-Belg' Klara in het programma Scala het muziekdrama in vier bedrijven Iphigénie en Tauride uit 1779, gecomponeerd door Christoph Willibald von Gluck (1714-1787).Koor en orkest van de Brusselse Muntschouwburg worden geleid door Christophe Rousset. Vocale solisten completeren het geheel.
Het libretto voor dit muziekdrama komt uit de koker van Nicolas-François Guillard (1752-1814), die zich heeft gebaseerd op het gebeuren in de oorspronkelijke tragedie van de Griek Euripides (480-406 vóór onze jaartelling), maar meer direct op het gelijknamige stuk uit 1771 van de Fransman Guymond de la Touche (1723-1760). De première heeft plaatsgevonden op 18 mei 1779; twee jaar later werd er een Duitse versie gespeeld op de planken van het Wiener Burgtheater, weer twee jaar daarna opnieuw in dezelfde entourage, maar dan in een Italiaanse versie. Een andere, van J.D. Sander werd in 1795 in Berlijn voor het eerst voor het voetlicht gebracht. Een weer andere Duitse versie van Christian August Vulpius (1762-1827) werd in 1800 te Weimar voorgesteld, en negentig jaar later op dezelfde
locatie opneiuw, maar dan in een bewerking zowel qua muziek als tekstueel van Richard Strauss (1864-1949).
The Fairy Queen van Purcell Ook Mezzo-televisie komt op zaterdag 19 december nog met een opera op de beeldbuis in die huiskamers waar men de zender de gelegenheid daartoe geeft. Ter (bijna)afsluiting van het Purcell-jaar kunt u een uitvoering bekijken, en als u wilt tegelijkertijd beluisteren, van de opera inThe Fairy Queenuit 1692 van Henry Purcell (1659-1695): een 'maskerade' in vijf bedrijven met een proloog naar A midsummer night's dream uit 1595 van William Shakespeare (1564-1616). In 1901 werd deze veelzijdige uiting van schone kunst opnieuw gerealiseerd, maar dan in concertante vorm. De handeling van The Fairy Queen bestaat voornamelijk uit de episoden met de handwerkslieden en de sprookjeshandeling rondom Tatjana en Oberon. Het bijzondere aan dit opus is dat de zangscènes worden afgewisseld met toneelpassages zonder muziek.
Béjart-balletten op Mezzo-televisie
Mezzo-televisie vertoont op zondag 20 december om 23:00 uur het ballet Bolero op muziek van Maurice Ravel (1875-1937) in de choreografie van Maurice Béjart (1927-2007), doorTwentieth Century Ballets. Over de Bolero van Ravel kunt u een artikel getiteld Geen werkelijke vorm, geen ontwikkeling vinden op 8 juni 2006 op de Nederlandse fin de siècle-site All art is quite useless van Rond1900.nl.
Voorafgaand daaraan kan men, indien gewenst, eveneens op Mezzo-tv een aflevering vertoond uit de reeks Divertimento, met Maurice Béjart; tussen 22:05 uur en 23:00 uur. De Béjart-avond begint om 20:30 uur met een choreografie van dezelde dansmeester: Around the world in 80 minutes.
____________
Afbeeldingen
1. Jacques Offenbach, gefotografeerd door Nadar (1820-1910).
2. Gedenkteken ter nagedachtenis van de Tsjechische componist Bohuslav Jan Martinů.
3. Christoph Willibald von Gluck, geschilderd te Wenen in 1775 door de Franse schilder Joseph-Siffred Duplessis (1725-1802).
Tegen het einde van het Händel-jaar: Faramondo vrijdagochtend via Mezzo-televisie
Terwijl het Händel-jaar, evenenals het Haydn-jaar, het Mendelssohn-jaar en tevens het Darwin-jaar zich onverbiddelijk naar een hopelijk niet al te roemloos einde spoeden, komt Mezzo-televisie op vrijdagochtend vanaf 10:30 uur tot in de middag 13:30 uur met een uitzending van de niet zo heel dikwijls opgevoerde opera Faramondo van Georg Friedrich Händel (1685-1759). Dit muziekdrama in drie bedrijven werd op 18 januari 1748 in Londens Haymarket Theatre voor het eerst opgevoerd. De door Händel gebruikte tekst is afkomstig van de Venetiaanse librettist, dichter, journalist en letterkundige Apostolo Zeno (1669-1750), naar een tekst van de Franse prozaïst en dramaturg Gauthier de Costes, sieur de La Calprenède, de Toulgou et de Vatimény (1609-1663).
De tekst van de veelzijdige Venetiaanse pennenvoerder Zeno was al eerder, in 1699, op muziek gezet door Carlo Francesco Pollarolo (1653-1723), en twintig jaar daarna door Nicola Porpora (1686-1768). De versie van Händel is ten opzichte van de eerdere uitvoeringen zeer ingekort.
In 1976 is het werk in de stad Halle van de toenmalige DDR weer in het repertoire opgenomen.
De Franse koning Faramondo (alt) is verliefd op de dochter (sopraan) van zijn vijand Gustavo (bas), de Kimbrische koning, wiens zoon Adolfo (alt) op zijn beurt verliefd is op de zuster van koning Faramondo: Clothilde (sopraan).
De uitzending op Mezzo-televisie betreft een opname uit 2009 in de regie van Jean-Pierre Delarze. Daarin worden de oorspronkelijke altpartijen echter door mannenstemmen vertolkt. Het ensemble Barocchisti staat onder leiding van Diego Fasolis.
__________
Afbeelding: Apostolo Zeno, de librettist van Faramondo.
Curd Jürgens in Des Teufels General van donderdag op vrijdag via Das Erste
In de nacht van donderdag 17 op vrijdag 18 december, tussen 01:20 en 03:15 uur zendt de Duitse publieke zender ARD/Das Erste de speelfilm Des Teufels Generaluit 1955 van Helmuth Käutner (1908-1980), die tijdens en na zijn intensieve regieperiode zelf ook als acteur te zien is geweest in films en afleveringen van televisieseries. Tien jaar na de oorlog vond hij het eigenlijk betreurenswaardig dat zijn bewerking voor het witte doek van het succesvolle toneelstuk Des Teufels General uit 1945 van Carl Zuckmayer (1896-1977) in wezen negen jaar te laat kwam hij was van mening dat het zijn eerste film na de Tweede Wereldoorlog had moeten worden. Hoofdpersoon in het verhaal is generaal Harras in de film gespeeld door Curd Jürgens (1915-1982) die bepaald geen vriend van van de nationaal-socialisten was, en reeds vroeg tijdens Hitlers veroveringstochten in het openbaar heeft verkondigd dat de strijd was verloren. Toen er vervolgens mysterieuze sabotage van zogeheten stuka's [1] wordt ontdekt, werd ontdekt, is het conflict dat generaal Harras toch al met de SS had, op de spits gedreven. De figuur van generaal Harras is gebaseerd op de fameuze piloot Ernst Udet (geboren in 1896) die tijdens de Eerste Wereldoorlog roem heeft weten te vergaren, waardoor hij onder Hitler de functie van General-Oberst der Luftwaffe kreeg. Op 17 november 1941 heeft Ernst Udet een eind aan zijn leven gemaakt.
__________
[1]Stuka is de afkorting van Sturzkampfflugzeug, in het Nederlands duikbommenwerper.
____________
Afbeeldingen
1. Poster en voorzijde van de dvd van de film Des Teufels General.
2. Auteur van het oorspronkelijke toneelstuk Carl Zuckmayer.
3. General-Oberst der Luftwaffe Ernst Udet (1896-1941).
Puccini's La Bohème als speelfilm met Anna Netrebko en Rolando Villazon
Boek en opera Op vrijdag 18 december kunnen de bewonderaars van het 'opera-droompaar', de sopraan Anna Netrebko de nieuwe diva van de eenentwintigste eeuw en de tenor Rolando Villazon, zich laten overrompelen door het in muzikaal-dramatisch opzicht excessieve theater met zang dat de geschiedenis is ingegaan als de opera La Bohème: het tragische liefdesverhaal van Mimi en Rodolfo in het muziekdrama uit 1895/96 van Giacomo Puccini (1858-1924), naarScènes de la vie de bohème, geschreven door Henry Murger (1822-1861), voor het eerst in boekvorm verschenen te Parijs in 1849.De arme dichter Rodolfo komt op kerstavond in contact met Mimi, die in hetzelfde gebouw woont, die echter in de greep verkeert van een ernstige ziekte en die beiden raken op slag verliefd; het verhaal is uiteraard gedoemd tragisch te eindigen. Murger heeft daar de nodige autobiografische elementen in verwerkt uit de periode dat hij zelf als jonge schrijver de grootst mogelijke moeite had om rond te komen en met vrienden op een zolderkamertje woonde, waar ze zichzelf beschouwden als de waterdrinkers, omdat ze zich geen wijn konden veroorloven. Eerst zijn de Scènes als feuilleton verschenen, daarna als boek. Het zorgde ervoor dat Murger in welstand kon leven en dat heeft er weer toe geleid dat hij het soort leven als bohémien achter zich heeft gelaten.
Het muziekdrama La Bohème werd op 1 februari 1896 voor het eerst opgevoerd in Turijn. In het jaar daarop werd de Nederlandse première gegeven in Den Haag. De opera en enkele aria's en duetten daaruit zijn gaan behoren tot het meest populaire wat in die categorie tot op de huidige dag bestaat.
De film
De Oostenrijks-Duitse coproductie uit 2008, gerealiseerd door Robert Dornhelm (*1947), zal door het tweede Duitse publieke televisienet worden uitgezonden tussen 22:30 uur op de avond van vrijdag 18 december tot in de nacht op zaterdag om 00:20 uur.
De bewerking die daarmee wordt vertoond is anders dan de gebruikelijke verfilmingen van muziekdrama's . Hier zijn de figuren van de vertolkers uitvergroot. Regisseur Dornhelm heeft zich laten inspireren door deze sterbezetting die eerder te zien was in Verdi's La Traviata in 2005. Samen zong dit 'duo' twee jaar later eveneens in Manon van Jules Massenet.
____________
Afbeeldingen
1. Anna Netrebko. Foto overgenomen van haar website.
2. Rolando Villazon. Foto van internet-biografie.
3. Voorzijde van het eerste deel van Scènes de la vie de bohème in een pocketeditie van Librairie Gründ, Parijs, 1957. 4. Voorzijde van het tweede deel van Scènes de la vie de bohème in een pocketeditie van Librairie Gründ, Parijs, 1957.
Twee afleveringen van Amerikaanse docuserie The war op Arte-televisie
Nieuwe inzichten
Arte-televisie begint op woensdag 15 december met de uitzending van de Amerikaanse serie The war uit 2006. Het betreft hier een veertien uur durend gebeuren over de manier waarop mensen in de Verenigde Staten de Tweede Wereldoorlog hebben beleefd. Ken Burns en Lynn Novick in vier verschillende, representatieve Amerikaanse provinciesteden met mensen gesproken en hun verhalen opgetekend. Het gaat daarbij om het wedervaren van personen en niet van de politiek of bepaalde belangengroepen. Daarmee is een volkomen ander, geheel nieuw beeld ontstaan met tot dusver onbekende elementen. Woensdag worden er direct twee afleveringen beide van tweeënvijftig minuten achtereen uitgezonden. De eerste aflevering is getiteld Ein notwendiger Krieg; deze begint om 21:00 uur; om 21:50 uur volgt de tweede aflevering: Eine grauenvolle Zeit; de aanvangstijd hiervan is 21:50 uur. De films worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, voorzien van stereofonisch geluid.
Deze afleveringen zullen worden herhaald: de eerste op 20 december, 's nachts om 03:00 uur, en in aansluiting 03:50 uur; de tweede direct in aansluiting om 03:50 uur. Op 22 december zullen ze nogmaals achtereen worden uitgezonden: om 09:55 uur, respectievelijk 10:45 uur.
Nieuwe verfilming uit 2008 van Sisi donderdag en zaterdag via ZDF
Mierzoete versie uit de jaren vijftig
Vrijwel ieder jaar opnieuw worden we wel door één of andere zendgemachtigde in eigen land, België of uit het Duitse taalgebied getrakteerd op de Sisi-rolprenten van zo'n halve eeuw geleden. Hoewel het voor de hand ligt dat de toeschouwers anno nu op geheel andere wijze aankijken tegen de nogal overgedramatiseerde inhoud zeg maar gerust: de met dubieuze honing, aangelengd met suiker van een twijfelachtig kaliber, overgoten scènes blijven er altijd mensen die willen zwijmelen om de harde werkelijkheid enigszins te verzachten. Deze maand blijven we echter verschoond van de Sisi van Romy Schneider (1938-1982) en de Franz Joseph van Karl-Heinz Böhm (*1928). Kennelijk wil men, vooral in het Duitse taalgebied, in de tweede decemberhelft van 2009 toch niet zonder dat keizerlijk paar.
Nieuwe verfilming van 2008
En zo kan de liefhebber van historische royalty-drama's toch het hart ophalen op prime time van donderdad 17 december en zaterdag 20 december, als het tweede Duitse publieke televisienet (ZDF), in beide gevallen honderd minuten heeft uitgetrokken voor de uitzending van wat een 'miniserie' wordt genoemd, met de korte, doch krachtige en op grond van de filmgeschiedenis van de afgelopen eeuw veelzeggende en sonore titel Sisi. Regisseur is Xaver Schwarzenberger (*1948). Toen de Oostenrijkse jonge keizer Franz Joseph met de jonge Elisabeth in aanraking kwam, en de vonk onmiddellijk oversprong verliefdheid op het eerste gezicht was het lot van die beiden direct beslist: zij zouden met elkander in het huwelijk treden.
Kwaaie schoonmoeder Ondanks de tegenstand van Franz Josephs moeder Sophie (1805-1872) zette de keizer zijn wil door en deed Elisabeth haar intrede aan het hof an de Donau-monarchie, waar ze zich echter al snel eenzaam ging voelen, vooral als gevolg van het feit dat zij veel minder burgerlijk-traditionalistisch was ingesteld als de aartsconservatieve heersers aan het hof. Al snel zou blijken dat deze keerzijde van spontane verliefdheid grote offers eiste. Daardoor voelde Sisi zich onbegrepen en soms zelfs totaal verloren.
Dreigende oorlog
In de tweedelige film spelen Christiana Capotondi als Elisabeth als 'opvolgster' van Romy Schneider en vervult David Roth de rol van keizer Franz Joseph en Martina Gedeck is in de rol van Sisi's schoonmoeder Sophie gekropen. Aan kleurenpracht zal het op de beeldbuis niet ontbreken.
In het tweede deel zien we dat er oorlog dreigt in Europa. De keizer heeft zijn hoop gevestigd op Napoleon, maar zijn echtgenote heeft veel twijfels dienaangaande. Het kind van het keizerlijk paar Rudolf (1858-1889) moest naar de mening van 'oma Sophie' worden opgevoed in de traditie van de Oostenrijkse Habsburgers. Hij zou één van de twee protagonisten worden in het drama van Mayerling. (Daarover later meer.)
____________
Afbeeldingen
1. Kaiser Franz-Joseph (1830-1916), in jonge jaren, geschilderd door Franz Xaver Winterhalter.
2. Kaiserin Elisabeth von Österreich-Ungarn (1831-1898), bijgenaamd Sisi. Schilderij olie op doek uit 1865 door Franz Xaver Winterhalter (1805-1873).
3. Sophie Friederike von Bayern, de moeder van Franz Joseph.
4. Actrice Martina Gedeck als Franz Josephs moeder Sophie.
5. 'Staatsiefoto' met Christiana Capotondi en David Roth in de rollen van Sisi en Franz Joseph.
Cultuurspectrum
.jpg)
Première op televisie.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
In de hoofdrollen speelt Heinz Ruhmann (1902-1994) de rol van commissaris Jules Maigret van de policie judiciaire in Parijs. Naast hem vertolkt Günther Stoll (1923-1977) de rol van Maigrets assistent Lucas. Françoise Prevost (1930-1997) treedt als derde belangrijke figuur in deze film op. In deze Oostenrijks-Frans-Italiaanse coproductie onderzoekt de commissaris een kunstroof, gepleegd in een Parijs museum.
.jpg)
.jpg)
Achtergronden.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
van William Shakespeare's tragedieMacbeth, onder regie van Orson Welles (1915-1985) de ether in. De regisseur vertolkt zelf de rol van Macbeth. Samen met hem spelen Jeanette Nolan (1911-1998), Dan O'Herlihy (1919-2005) en Roddy McDowell (1928-1998). Deze rolprent geldt als de klassieke verfilming bij uitstek van dit Shakespeare-drama..jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
10:30 uur tot in de middag 13:30 uur met een uitzending van de niet zo heel dikwijls opgevoerde opera Faramondo van Georg Friedrich Händel (1685-1759). Dit muziekdrama in drie bedrijven werd op 18 januari 1748 in Londens Haymarket Theatre voor het eerst opgevoerd. De door Händel gebruikte tekst is afkomstig van de Venetiaanse librettist, dichter, journalist en letterkundige Apostolo Zeno (1669-1750), naar een tekst van de Franse prozaïst en dramaturg Gauthier de Costes, sieur de La Calprenède, de Toulgou et de Vatimény (1609-1663).
.jpg)
.jpg)
Hoofdpersoon in het verhaal is generaal Harras in de film gespeeld door Curd Jürgens (1915-1982) die bepaald geen vriend van van de nationaal-socialisten was, en reeds vroeg tijdens Hitlers veroveringstochten in het openbaar heeft verkondigd dat de strijd was verloren. Toen er vervolgens mysterieuze sabotage van zogeheten stuka's [1] wordt ontdekt, werd ontdekt, is het conflict dat generaal Harras toch al met de SS had, op de spits gedreven..jpg)
een eind aan zijn leven gemaakt..jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
In het tweede deel zien we dat er oorlog dreigt in Europa. De keizer heeft zijn hoop gevestigd op Napoleon, maar zijn echtgenote heeft veel twijfels dienaangaande. Het kind van het keizerlijk paar Rudolf (1858-1889) moest naar de mening van 'oma Sophie' worden opgevoed in de traditie van de Oostenrijkse Habsburgers. Hij zou één van de twee protagonisten worden in het drama van Mayerling. (Daarover later meer.)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}