Een groots geschenk van en tegelijkertijd voor een jubilerende Ton Koopman
Alweer een jaar Vandaag,
2 oktober, bereikt de internationaal vermaarde Nederlander Ton Koopman
de pensioengerechtigde leeftijd. Daarmee vangt voor deze dirigent,
organist en klavecinist niet alleen een nieuw jaar
aan, maar ontsnapt hij tegelijkertijd aan de maatregelen die de komende
jaren van kracht zullen worden in verband met de wijzigingen die de
regering van onze poldermodelstaat zal (moeten) nemen, welke hopelijk
in principe flexibiliteit zullen inhouden. Ton Koopman is ook iemand
die niet onmiddellijk na heden op de zo talrijke door hem vergaarde
lauweren zal gaan rusten om zich te beperken tot datgene wat in het
dagelijkse spraakgebruik als hobby wordt gekwalificeerd, en door menigeen wel eens en zeer terecht als denigrerend wordt ervaren. Ter
gelegenheid van het, al dan niet heugelijke, gebeuren komt de
productiemaatschappij van Ton Koopman, Challenge Records, met een
cassette, gevuld met 67 cd's op welke het complete Kantatenwerk van
Johann Sebastian Bach (1685-1750) is bijeengebracht.
Biografie Het
is gebruikelijk om bij enigerlei vorm van herdenking allerlei stations
en/of haltes van de jubilaris de revue te laten passeren, doch
aangezien Avro Klassiek ons liet weten dat er op de site van deze
omroep een biografie van Ton Koopman te lezen valt, verwijzen we u
graag naar die tekst.
Want daar kunt u voorts lezen in welke andere hoedanigheden dan de hier
genoemde drie Ton Koopman ook nog de nodige faam heeft verweven in
binnen- en buitenland.
Vieringen Het
herdenken zit ons in het bloed, en zeker de impresario's en firma's die
de culture producten van zo'n artiest onder de aandacht willen brengen.
Een dergelijke gelegenheid wordt veelal over een heel jaar uitgestreken
als het om een overleden grootheid gaat, maar Ton Koopman is nog
springlevend, die vooralsnog het
diminuendo nog niet op zijn blazoen draagt. Het vieren van die
vijfenzestigste verjaardag zal dan ook wel meer dan alleen de datum 2
oktober bestrijken. Leiden viert op 3 oktober een groot feest en als men
bedenkt dat Ton Koopman verbonden is aan de daar gevestigde
universiteit en deze data in een weekeinde vallen, zal er zo hier en
daar wel meer dan één cantate klinken al dan niet met Koffie en
Boerencake. Gezien het tamelijk duizelingwekkende aantal Bach-cantates
en een verzameling van 67 cd's kunnen organisatoren links en rechts te
kust en te keur gaan. ___________ Johann Sebastian Bach: Das
Kantatenwerk. Amsterdam Baroque Orchestra & Choir, diverse
solisten. CHALLENGE RECORDS 2009 (cassette met 67 cd's). ____________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van het tekstboekje van de eerdere uitgave, thans opgenomen in het geheel, van de Neujahrskantaten. 2. De veel functies in het internationale muziekleven bekledende Nederlander Ton Koopman. 3.
Voorzijde van het tekstboekje van onder meer de Kaffeekantate en de
Bauernkantate. Ook de daarbij behorende compact disc is in het geheel
opgenomen.
Rudolf Jugerts verfilming van Fontane's roman Effi Briest in de nacht van dinsdag op woensdag op Duitsland 1
Vijf verfilmingen in zeventig jaar In de nacht van dinsdag 29 op woensdag 30 september wordt één van de diverse Duitse verfilmingen van de roman Effi Briest
vertoond op het eerste Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste,
tussen 00:20 uur en 02:00 uur. De hoofdrollen in deze rolprent met de
titel Rosen im Herbst
uit 1955, geregisseerd door Rudolf Jugert (1907-1979), zijn
toevertrouwd aan Ruth Leuwerik (*1924), Bernard Wicki (1919-2000)
alsmede Paul Hartmann (1889-1977), Carl Raddatz (1912-2004) en Lil
Dagover (1897-1980). Het draaiboek werd gerealiseerd door Horst Budjuhn
naar de genoemde roman uit
1895 van Theodor Fontane (1819-1898), de muziek werd gecomponeerd door
Franz Grothe (1908-1982), die in de tweede helft van de jaren twintig
in de vorige eeuw bekendheid verwierf door de liederen die hij speciaal
componeerde voor Richard Tauber. Rosen im Herbst
was de tweede Duitse verfilming van Fontane's roman. Kort voor het
uitbreken van de Tweede Wereldoorlog had Gustaf Gründgens (1899-1963)
het boek ook al in zwart/wit-beelden vertaald met als titel Der Schritt vom Wege;
die film kwam in april 1939 uit. Voor het draaiboek was Georg C. Klaren
(1900-1962) verantwoordelijk. De hoofdrol werd toebedeeld aan Marianne
Hoppe (1909-2002), die vanaf 1936 tot 1946 als huwelijkspartner van
Gründgens fungeerde.
Televisiespel In
1970 realiseerde Wolfgang Luderer (1924-1995) op een eigen draaiboek
een televisiespel met dezelfde titel als het boek. Angelika Domröse
(*1941) speelde voor die gelegenheid de rol van Effi. Kort daarna
speelde ze in Unterm Birnbaum, naar de gelijknamige roman uit 1885 van, alweer Theodor Fontane.
Laatste versies Vier
jaar daarna kwam Rainer Werner Fassbinder (1945-1982) met zijn versie,
op een eigen draaiboek, van Fontane's beste van zijn romans. De
complete titel van de film misschien wel de langste filmtitel aller
tijden luidt Effi
Briest oder: Viele, die eine Ahnung haben von ihren Möglichkeiten und
Bedürfnissen und dennoch das herrschende System in ihrem Kopf
akzeptieren durch ihre Taten und es somit festigen und durchaus
bestätigen. De hoofdrol daarin werd vertolkt door Hanna Schygulla (*1943). Pas meer dan drie decennia lag later begin dit jaar kwam er weer een verfilmde versie van Effi Briest in
de bisocopen, deze keer geregisseerd door Hermine Huntgeburth (*1957).
Haar Effi werd Julia Jentsch (*1978). Het draaiboek voor deze laatste Effi Briest werd geschreven door Volker Einrauch.
Het boek Als boek is Effi Briest voor het eerst in 1896 te Berlijn uitgegeven door F. Fontane & Co. Voordien was het in de jaren 1894-95 in afleveringen in een tijdschrift verschenen. In 1997 is een tekstgetrouwe heruitgave op basis van die eerste druk uitgekomen in de reeks Bibliothek der Erstausgaben van Deutscher Taschenbuch Verlag (nr. 2628; prijs 9,). Deze
roman is, in ieder geval twee keer, in het Nederlands vertaald: de
eerste keer omstreeks 1908 door J.P Wesselink-van Rossum als Het huwelijk van Eefke Briëst,
verschenen in De Meulenhoff-Editie, een Algemeene Bibliotheek,
uitgegeven door J.M. Meulenhoff te Amsterdan. Die titel leidde soms tot
misverstanden; een enkeling meende dat het daarbij ging om een boek met
de titel Het huwelijk, geschreven door Eefke Briëst. Bijna
zeventig jaar later iser een nieuwe Nederlandse vertaling gerealiseerd
door Pé Hawinkels, waarbij de Duitse titel gewoon werd overgenomen. ____________ Afbeeldingen 1. Portret van Theodor Fontane. 2. Voorzijde van het stofomslag van de Nederlandse editie uit 1908. 3.
Voorplat van de dtv-paperback, zoals die onder redactie van Joseph
Kiermeier-Debre in 1997 voor het eerst is uitgekomen. De vijfde oplage
werd verspreid vanaf juni 2004.
Roman Polanski werd zondag in Zwitserland gearresteerd wegens een zaak uit 1978 in de VS
Ruim vier decennia geleden
liet de Franse acteur filmregisseur van Poolse origine, Roman Polanski
(*1933), de vampiers dansen in de film The Fearless Vampire Killers (1967 NL: Met mijn tanden in jouw nek; D: Tanz der Vampire) [1];
vanaf heden zal er voor hemzelf sprake zijn van een dans met Zwitserse
rechters, aangezien de man op zondag 27 september door de politie van
de Zwitserse stad Zürich werd gearresteerd. De opdracht daartoe kwam
uit de hoofdstad van het eedgenootschap, waar een verzoek uit de VS was binnengekomen.. Die arrestatie heeft een achtergrond die meer dan dertig jaar terug ligt; de aanleiding daartoe vormt een beschuldiging dat hij zich in
1977 tijdens een verblijf ten huize van zijn vriend Jack Nicholson seksueel zou hebben vergrepen aan een 13-jarig meisje. Hoewel hij voor
dat gebeuren werd gearresteerd, kreeg hij wel toestemming een lopend
filmproject af te maken, en in die periode is hij erin geslaagd via
Londen naar Parijs te vluchten, en sedertdien zou hij onmiddellijk
worden gearresteerd zodra hij VS-bodem zou betreden. Pogingen van de
kant van de VS om hem uitgeleverd te krijgen of hem in Frankrijk te
laten berechten, werden afgeketst. Die
Zwitsers houden er een heel dwaas beleid op na als het erom gaat heel
oude kwesties opnieuw op de agenda te zetten. Enige jaren geleden
overkwam het de Franse componist en dirigent Pierre Boulez (*1925) dat
hij tussen twee concerten even in Zwitserland was en eveneens werd
gearresteerd vanwege zijn uitspraak van zo'n vier decennia geleden dat
alle operahuizen van de wereld in brand gestoken dienden te worden. Dat
was vanzelfsprekend een symbolische uitspraak, hetgeen zelf de minst
begaafde politicus en politiefunctionaris kon begrijpen als hij/zij/het
de moeite had genomen om eens te kijken waar Boulez zoal als dirigent
had gewerkt nadat hij die mededeling in de wereldpers terug had kunnen
vinden. Onder meer in het Walhalla van de Duitse opera: het op
instigatie van Richard Wagner (1813-1883) gebouwde Festspielhaus op de
groene heuvel van Bayreuth. Zenuwzieke
dienstklopperij, die snel met een sisser afliep, ook en vooral doordat
Boulez een internationale bekendheid was en er van alle kanten
hulptroepen kwamen opdagen, onder wie de meest vooraanstaande (onder
meer) Zwitserse politici. Dit is thans in de kwestie Roman Polanski
eveneens het geval: de Franse minister voor cultuur, Frédéric Mitterand
meldde zelf dat hij president Sarkozy hierover heeft geïnformeerd en
die heeft op zijn beurt laten weten dat hij een snelle afwikkeling van
de kwestie met betrekking tot de Franse staatsburger Polanski als
gewenst beschouwt. In
Zwitserland liet het Verbond van regisseurs inmiddels weten het een
cultureel schandaal te vinden wat er is gebeurt, en dat dit het aanzien
van Zwitserland ernstig zal schaden. En daarin staat deze club ook niet
alleen. Al
met al een verheugende zaak, die echter nimmer zoveel stof zou hebben
doen opwaaien als het een eenvoudige staatsburger was geweest die in
deze justitiële mallemolen zou zijn beland. Alle mensen zijn weliswaar 'gelijk', maar er zijn
nog steeds groepen die in min of meerdere mate gelijker zijn. __________ [1]
In die door Polanski geregisseerde, hier en daar slapstickachtige
speelfilm trad de regisseur zelf op in één der hoofdrollen en dat gold
tevens voor zijn toenmalige echtgenote Sharon Tate (met wie hij in
januari 1968 was getrouwd en die in augustus 1969, acht maanden
zwanger, door de bende van Charles Manson werd vermoord. __________ Afbeelding: Regisseur Roman Polanski tijdens het Filmfestival van Cannes in 2002.
Het volk van de Samen in Lapland leeft samen met de door hen vereerde beer
Beren en mensen Op woensdag 23 september zal op de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie, tussen 19:00 uur en 19:45 uur, de documentaire Leben mit den Bären worden vertoond, een rolprent uit 2005 die onder regie van Paul-Anders Simma, als Fins-Franse coproductie
is ontstaan. Daarin wordt nader ingegaan op het fenomeen beer in de
Scandinavische landen. Dit dier speelt daar een vooraanstaande rol in
een mythen en legenden, en wordt mede daarom ook heden ten dage niet
gedood. Naast de aandacht die de makers van de film voor de beer aan de
dag hebben gelegd, hebben ze hun focus eveneens gericht op de cultuur
van de Samen, een van oorsprong nomadisch volk dat in Noord-Scandinavië
woont in het gebied dat beter bekend staat als Lapland. Ze worden dan
ook wel als Lappen gekwalificeerd, maar deze benaming beschouwen ze
zelf als denigrerend.
Nog zesduizend beren In
Scandinavië en Noord-Rusland bestaat nog een berenpopulatie van zo'n
zesduizend dieren. Van oudsher is het de Samen niet toegestaan een beer
te doden. Dat verbod is ontstaan doordat bij de vroegere Samen dit dier
werd beschouwd als de belichaming van hun voorouders. Dat is mede
ontstaan door het geloof dat vertegenwoordigers van hun volk zich in
een beer konden veranderen. In de direct achter ons liggende periode
heeft dat verbod op het doden van beren meer dan eens geleid tot grote
conflicten. Van de andere kant hebben de makers van de documentaire een
jager ontmoet die zijn geweer heeft ingeruild voor een camera. Dat is
Herman Sotkajärvi, die in opdracht van de Noorse regering beren moet
doden als er, onder meer, weer eens een aanval op een kudde heeft
plaatsgehad. In
de documentaire is voorts te zien waar de punten van wrijving liggen
tussen de verering van de beer enerzijds en aan de andere kant de wens
jacht op dit dier te maken. Het
is niet alleen verboden om een beer te doden, omdat deze in rangorde
boven de mens zou staan, maar de consumptie van berenvlees wordt zelfs
streng bestraft.
Drie keer te zien De
film die een bijdrage aan het programma is van Arte France is de
komende twee weken in totaal drie keer te zien. Na aanstaande woensdag
wordt de documentaire nogmaals vertoond op woensdag 30 september, 's
ochtends om 09:10 uur en vervolgens opnieuw op vrijdag 2 oktober in de
middag vanaf 16:10 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Een beer in Scandinavië's Noorden. 2. Twee mannen in traditionele, Samische klederdracht.
Stalins Jeugdjaren vanaf heden in een voordelige editie
Heden verschijnt bij Nieuw Amsterdam Uitgevers in onze hoofdstad een zogeheten goedkope editie (voor de somma van 19,95) van het intussen in hoog aanzien staande boek Stalins Jeugdjaren Van Rebel tot Rode Tsaar, dat
in de vaart der lezersscharen en die der historici is opgeklommen tot
de status van standaardwerk. In een boeiende stijl en zonder onnodige
uitweidingen heeft Simon Sebag Montefiore een uiterst lezenswaardige
deelbiografie over één van de relatief weinige, doch tegelijkertijd al
te talrijke, geestelijke gedrochten die massamoordenaars en
oorlogsmisdadigers waren en welke in die hoedanigheden het (on)gezicht
van de twintigste eeuw op duivelse wijze mede hebben bepaald.
Over de fraai gebonden editie, die bij dezelfde uitgeverij is verschenen, hebben we op de redactioneel aan deze site gelieerde Tempel der Historie nader bericht in een uitgebreide bijdrage van zondag 20 januari 2008, alsmede in een artikel dat we hebben gepubliceerd op maandag 4 augustus 2008.
Televisie-duel Merkel-Steinmeier was in werkelijkheid niet meer dan een televisie-duet
Sommigen zullen er misschien
toch nog wel op hebben gehoopt, maar vanzelfsprekend had bijna niemand
er nu nog op gerekend dat het zogenaamde TV-Duel tussen bondskanselier
Angela Merkel van de zogeheten christen-democraten (CDU/CSU) en de
zichzelf als sociaal-democraat beschouwende
huidige Minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Merkel
Frank-Walter Steinmeier (SPD) een spectaculair of zelfs maar
zinnenprikkelend gebeuren zou worden. Maar dat het zo langs lijnen van
geleidelijkheid zou verlopen dat het adjectief slaapverwekkend hier van
toepassing zou blijken, is wel het andere uiterste. Hoewel
Angela Merkel verklaarde verder te willen met de rechts-liberale partij
FDP, bleken na afloop van het debat diverse toeschouwers ervan
overtuigd te zijn dat die Angie,
net als Steinmeier, zich erop voorbereidt om de huidige, zwart-rode
coalitie voort te zetten. Hoewel ik zelf meen dat ze zich wel degelijk
een andere combinatie ten doel heeft gesteld, zal het er mede gelet
op de huidige cijfers die komen bovendrijven na enquêtes, waarbij er
steeds minder draagvlak blijkt voor een zwart-gele coalitie toch,
onvermijdelijk, op uitdraaien, en dat beseffen die beiden natuurlijk
heel goed. Cijfermatig ligt die zwart-gele combinatie inmiddels al
beneden de vijftig procent, maar nader bekeken blijkt zelfs maar één derde van het Duitse volk zo'n combinatie wenselijk te achten. Alleen
Steinmeier is er zondagavond in geslaagd om zich nog enigermate te
profileren door terecht te wijzen op de praktische onmogelijkheid van
Merkels plannen voor verdere belastingverlaging: "Daarvoor is de
komende jaren een economische groei van negen procent nodig." Zou er in
dat hele Duitsland een nuchter iemand te vinden zijn, die daarop zelfs
maar hoopt? Tevens slaagde Steinmeier erin Merkels wens, de atomaire
energie langer als tussenfase te blijven benutten, aan de kaak te
stellen. Voor het overige was het bijna op alle onderwerpen vier handen
kruislings op twee buiken. Alles
hangt er nu van af of er in de komende twaalf dagen iets spectaculairs
voorvalt dat voor één der beide partijen slecht zou kunnen uitpakken.
Voor het overige is het op dit moment gerechtvaardigd om ervan uit te
gaan dat er een voortzetting echte vernieuwing is een waarachtig
ander thema zal komen van de zwart-rode coalitie. Of het binnen die
constellatie zo af en toe wellicht ietwat meer zal knallen dan tijdens
het TV-duel van zondag 13 september dat als TV-duet de geschiedenis
zal ingaan staat vooralsnog in de sterren. Wellicht
doet de geïnteresseerde lezer er goed aan nog eens na te lezen hoe
Thomas Wieczorek over de protagonisten in de Duitse verkiezingsstrijd
denkt. Zijn bevindingen omtrent al die "dilettanten" kunt u lezen in
het recentelijk verschenen boek dat we u graag nog eens onder de
aandacht brengen. Meer daarover kunt u lezen in een bijdrage van maandag 31 augustus. ____________ Afbeeldingen 1. Angela Merkel, CDU-cheffin en huidig Bondskanselier van de BRD. 2. Frank-Walter Steinmeier, huidig Minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Merkel van de BRD. 3. Voorzijde van het recentelijk verschenen boek over het onvermogen van de hudige Duitse politici. Strikt aanbevolen.
Weemoed en verlangen van Herenleed komende week op herhaling via Geschiedenis 24
Jaren zeventig nostalgie U moet niet schrikken, hoor, maar weet u dat Herenleed
op herhaling gaat? "Ach heden!" Dat betekent dat u niet alleen rekening
moet houden met de mogelijkheid dat er vogeltjes naar u zullen kijken,
maar ook dat Bertus de Bretel en Peter de Plank ("Deze arme wees") hun
flitsende opwachting zullen komen maken, en mocht u in gedachten in de
buurt van een grote bomengroep komen, dan mag u niet verbaasd zijn als
u iemand plotsklaps hoort roepen: "Kabouters voor! Kabouters na!" En
mocht het voortijdig op de Veluwe gaan sneeuwen, bereidt u zich er dan maar
op voor dat aldaar wereldkundig zal worden gemaakt dat engelenvleugelen
naar schadevergoeding, en niet naar goederenvervoer,
blijken te ruiken. Want een engel met een trompetje in zijn ransel zou
best eens naar "Vlees, hompen vlees" kunnen verlangen. U kunt getuige
zijn van een Vader, die een hoed zoekt, terwijl het Ventje "Ja, daar
heb ik u:een ventje, en maar doen hè, en maar doen" er net een
gevonden heeft, en dat een "Pak van mijn hart" van de vader zal blijken. Kortom, Herenleed komt
weer op de huiskamerbuis, te beginnen op zaterdag 12 september, des
avonds tussen 23:30 uur en middernacht, met als eerste aflevering De moeder uit 1976, gevolgd op zondag 13 september door De vader uit 1979, maar die aflevering wordt reeds tussen 18:39 uur en 19:14 uur uitgezonden. Op maandag 14 september is De bediende, uit 1976 aan de beurt, tussen 21:30 uur en 21:59 uur, in de daarop volgende nacht, tussen 00:58 uur en 02:29 uur aangevuld met Groot Herenleed,
de theaterversie, waarin men zal geworden ingewijd dat één der drie
protagonisten de dag ervoor "slechts twee pauwen (heeft) gezien". De
afleveringen worden in de loop van het etmaal zo hier en daar, af en
toe, bij tijd en wijle, verspreid voorkomend, herhaald, al dan niet met
oorlogsgebak, tevens snoep,kandij, wafelen
"en meer van die onderdelen". Cherry Duyns (*1944), Armando (*1929),
alsmede Johnny van Doorn (1944-1991) zijn de drie protagonisten, in een
enkele aflevering doet ook een juweel van een hond mee; ik dacht in De moeder. "Dag schat, is de boel aan kant?" is een van de mij bijgebleven vragen in De bruid. Krijn ter Braak tekende voor de regie van Herenleed. Voor de preciese tijden van die herhalingen kunt u het beste even de website raadplegen van het digitale kanaal Geschiedenis 24 dat de komende week de herhalingen van delen uit de toenmalige VPRO-reeks zal uitzenden. __________ Foto: Johnny van Doorn.
Last Night of the Proms van 2009 zaterdagavond via BBC-Television (Two respectievelijk One)
Lawaai in het publiek Op
zaterdag 12 september wordt alweer het laatste concert in de reeks BBC
Proms 2009 gegeven, traditiegetrouw in de Royal Albert Hall van Londen.
En inmiddels eveneens uitgegroeid tot een traditie is de uitzending van
dat concert, rechtstreeks via BBC Television. Het eerste gedeelte zal
door BBC Two tussen 20:30 en 22:05 uur , het tweede gedeelte
tusssen 22:05 en 23:40 uur door BBC One, worden uitgezonden.
Het BBC Symphony Orchestra zal worden geleid door David Robertson;
solistische medewerking zal onder meer worden verleend door Sarah
Connolly, mezzosopraan; en Alsion Balsom, trompet. Verder zullen
diverse koren van de partij zijn, evenals het Jerusalem Quartet en het
Pavel Haas Quartet, onder leiding van Colin Currie.
'Verplichte nummers' Na
de pauze zullen de gebruikelijke werken van Edward Elgar (1857-1934) en
Thomas Arne (1710-1778) en Henry Wood (1869-1944) ten gehore worden
gebracht. Helemaal aan het slot zult u weer de min of meer gezongen wens kunnen horen dat ene god een queen moge zeven, voorafgegaan door Parry's Jerusalem. Over die compositie en de maker ervan is op het culturele fin de siècle weblog All art is quite useless van Rond1900.nl een uitgebreid artikel opgenomen op 7 september 2006, toen deze, somtijds tot tranen emotionerende, site nog in de kleutertijd verkeerde. De avond zal worden gepresenteerd door de uitzinnig-irritante, vleesgeworden ijdeltuiterigheid genaamd Clive Anderson. __________ Afbeelding: Mezzosopraan Sarah Connolly (Foto van haar website).
Tags:Alison Balsom, BBC Proms 2009, BBC Symphony Orchestra, Charles Parry, Clive Anderson, Colin Currie, David Robertson, Edward Elgar, Henry Wood, Jerusalem Quartet, Pavel Haas Quartet, Sarah Connolly, Thomas Arne
Zeven wereldpremières donderdaavond in Muziekgebouw aan het IJ, Amsterdam
Hedendaagse Braziliaanse muziek Op
donderdag 10 september zullen in het Amsterdamse Muziekgebouw aan het
IJ op één avond zeven wereldpremières worden voorgesteld uit het brede
aanbod van Braziliaanse muziek. Dat gebeurt in het kader van de
Gaudeamus Muziekweek door het Nieuw Ensemble onder leiding van Celso Antunes.
Solistische medewerking zal worden verleend door de sopraan Kátia
Guedes, de gitarist Helenus de Rijke, en door de berimbau-speler Diego
Espinosa. Het persbericht van het Nieuw Ensemble staat dat men wil laten horen wat er in de levendige melting-pot tegenwoordig zoal wordt gecomponeerd. Kunnen de verantwoordelijken voor zulke teksten niet gewoon het Nederlandse woord smeltkroes
gebruiken? Er bestaat niet de geringste reden om je als Nederlander, in
welke vorm dan ook, een Yanken-mentaliteit aan te meten. En gelooft u
iemand, die deze ontwikkelingen al meer dan vier decennia volgt: met
het aanmeten van dergelijk taalmisbruik verandert tevens de
mentaliteit, en dat is iets dat we van de Dokkumer Ee tot in de
Westerschelde, en van Roodeschool tot en met Eijsden uitstekend
kunnen missen als mond- en klauwzeer: Botte Yanken horen hier niet,
gecultiveerde Amerikanen daarentegen dienen welkom te zijn.
Gezonde belangstelling Het
Nieuw Ensemble is en blijft geïnteresseerd in de muziek van andere
culturen, en dat heeft ertoe geleid dat men een Competitie voor
Braziliaanse Componisten heeft georganiseerd. De respons was boven
verwachting: in totaal zijn negentig composities uit alle delen van dat
grote land binnengekomen en door een jury beoordeeld. De zeven winnende
stukken daaruit worden deze week in het Muziekgebouw aan het IJ aan de
luisteraars voorgesteld, in aanwezigheid van de componisten, van wie de
hier onderstaande werken zullen worden uitgevoerd:
Antonio Celso Ribeiro: two mechanical birds and a melancholic cage Sergio Freire: Tecendo a manhã Alexandre Lunsqui: Drawings from Iberê Fred Carrilho: Brasilessência
Tadeu Tafarello: Eschweilera ovata Rodolfo Valente: inutensilio II Paulo Rios Filho: Choro de Estamira
Samenwerking Het project is tot stand gekomen door een samenwerking van de student compositie Caio Amon en diens BAM-Dialogue, die een muzikale uitwisseling tussen Brazilië en Amsterdam realiseert. De
zeven componisten zijn vanaf 7 september in Nederland; tijdens de
middag van 10 september, voorafgaande aan het avondconcert in het
Muziekgebouw aan het IJ, zullen zij, vanaf 14:00 uur, een
componistenforum verzorgen in het Conservatorium van Amsterdam. __________ Foto: Dirigent Celso Antunes.
Zeven wereldpremières donderdaavond in Muziekgebouw aan het IJ, Amsterdam
Hedendaagse Braziliaanse muziek Op
donderdag 10 september zullen in het Amsterdamse Muziekgebouw aan het
IJ op één avond zeven wereldpremières worden voorgesteld uit het brede
aanbod van Braziliaanse muziek. Dat gebeurt in het kader van de
Gaudeamus Muziekweek door het Nieuw Ensemble onder leiding van Celso Antunes.
Solistische medewerking zal worden verleend door de sopraan Kátia
Guedes, de gitarist Helenus de Rijke, en door de berimbau-speler Diego
Espinosa. Het persbericht van het Nieuw Ensemble staat dat men wil laten horen wat er in de levendige melting-pot tegenwoordig zoal wordt gecomponeerd. Kunnen de verantwoordelijken voor zulke teksten niet gewoon het Nederlandse woord smeltkroes
gebruiken? Er bestaat niet de geringste reden om je als Nederlander, in
welke vorm dan ook, een Yanken-mentaliteit aan te meten. En gelooft u
iemand, die deze ontwikkelingen al meer dan vier decennia volgt: met
het aanmeten van dergelijk taalmisbruik verandert tevens de
mentaliteit, en dat is iets dat we van de Dokkumer Ee tot in de
Westerschelde, en van Roodeschool tot en met Eijsden uitstekend
kunnen missen als mond- en klauwzeer: Botte Yanken horen hier niet,
gecultiveerde Amerikanen daarentegen dienen welkom te zijn.
Gezonde belangstelling Het
Nieuw Ensemble is en blijft geïnteresseerd in de muziek van andere
culturen, en dat heeft ertoe geleid dat men een Competitie voor
Braziliaanse Componisten heeft georganiseerd. De respons was boven
verwachting: in totaal zijn negentig composities uit alle delen van dat
grote land binnengekomen en door een jury beoordeeld. De zeven winnende
stukken daaruit worden deze week in het Muziekgebouw aan het IJ aan de
luisteraars voorgesteld, in aanwezigheid van de componisten, van wie de
hier onderstaande werken zullen worden uitgevoerd:
Antonio Celso Ribeiro: two mechanical birds and a melancholic cage Sergio Freire: Tecendo a manhã Alexandre Lunsqui: Drawings from Iberê Fred Carrilho: Brasilessência
Tadeu Tafarello: Eschweilera ovata Rodolfo Valente: inutensilio II Paulo Rios Filho: Choro de Estamira
Samenwerking Het project is tot stand gekomen door een samenwerking van de student compositie Caio Amon en diens BAM-Dialogue, die een muzikale uitwisseling tussen Brazilië en Amsterdam realiseert. De
zeven componisten zijn vanaf 7 september in Nederland; tijdens de
middag van 10 september, voorafgaande aan het avondconcert in het
Muziekgebouw aan het IJ, zullen zij, vanaf 14:00 uur, een
componistenforum verzorgen in het Conservatorium van Amsterdam. __________ Foto: Dirigent Celso Antunes.
Lybisch leider kolonel Ghadaffi wil dat Zwitserland thans wordt opgedeeld
Absurditeit ten top Dat
de internationale politiek Lybië sterk in de gaten moet (blijven)
houden, werd onlangs reeds duidelijk na de gebroken belofte dat er geen
sterke poespas zou worden bedreven bij de terugkeer van de
gegratieerde, vermeende dader van de Schotse Lockerbie-aanslag. En thans ligt er ook nog de uitspraak van president Moeamar al-Ghadaffi
(* 1942) waarin hij uiteenzet dat de Verenigde Naties Zwitserland
moeten opdelen. Hij heeft het, voorafgaande aan het voorzitterschap dat
zijn land één jaar lang zal uitoefenen, als officiële aanvraag
ingediend. De drie verschillende te vormen onderdelen van Zwitserland
moeten aan Italië (Ticino), Frankrijk (Romandie) en Duitsland
(Deutsch-Schweiz) worden afgestaan, waarna het begrip Zwitserland van
de kaart kan worden verwijderd. Aangezien
deze provocatie niet alleen absurd-tot-in-het-imbeciele is, maar in
strijd met het Volkerenrecht, is het niet erg zinvol uitgebreid op dat
voorstel in te gaan. In
ieder geval en daar gaat het Ghadaffi immers altijd om staat hij
weer in het middelpunt van de internationale belangstelling en is er
tegelijkertijd minder aandacht voor het 'schandaal' omtrent de jawel:
ondanks de veroordeling, niets meer dan vermeende verantwoordelijke voor de Lockerbie-tragedie, vooral omdat dit een groter internationaal thema is.
Zwitserland anders Op
dezelfde dag dat me een persmededeling bereikte met betrekking tot het
bovenstaande, was er een boeken-, kunst- en atiekmarkt in mijn
woonplaats, welke mede als gevolg van de voortreffelijke
weersomstandigheden, goed werd bezocht en waar mijns inziens ook heel
redelijk zaken werden gedaan. Van één van de oude getrouwe
boekhandelaren kreeg ik onder meer het boek Beschreibung einer Landschaft Schweizer Miniaturen,
samengesteld uit het werk van Hermann Hesse (1877-1962), die met de
miljoenenoplagen van zijn werken in zowel de Verenigde Staten alsook in
Japan de meest gelezen schrijver van de twintigste eeuw heeft gemaakt. In de éénenveertig, zeer uiteenlopende, miniaturen geeft Hesse niet alleen
een beeld van veel verschillende plekken in Zwitserland, maar worden er
eveneens herinneringen opgehaald, worden er contacten met personen, of
reminiscenties aan het oeuvre van diverse artistieke lieden: figuren
die als typerend voor de Zwitserse cultuur mogen gelden: de dichter
Albert Steffen (1884-1963), de veelzijdige schrijver Robert Walser
(1878-1956) en de briljante componist Othmar Schoeck (1886-1957), die
allen tijdgenoten van Hesse waren. Over het land zelf schrijft Hesse: "Man
ist fleißig in der Schweiz und sucht sein mäßiges Kapital an
natürlichem Reichtum lug und zäh zu verwalten. Man ist auch dem
Gemeinsinn und der Vaterlandsliebe offen. man liebt die Heimat, aber
auch um ihrer Schönheit, um ihrer Seele willen . . . Und schließlich
bringt das kleine fleißige land noch als Luxusblüte diese heute
verlachten, später verehrten Sonderinge von Künstlern hervor,
auffallend viele sogar, und in den besten von ihnen mündet dem die
kleine Schweiz wieder in die große Welt und aus dem national
Determinierten wird Menschheitsgut." Misschien moet dat nog even in het 'Lybisch' worden vertaald voordat Ghadaffi zich nog meer gaat blameren. ____________ Afbeeldingen 1. De Lybische leider Moeammar al-Ghadaffi. 2. Voorzijde van de paperback-uitgave van Beschreibung einer Landschaft, verschenen bij Suhrkamp, Frankfurt am Main, in 1992, st 1970.
Bijna gelijktijdig in de ether: een Messiah van twee componisten
Barok-Messiah Zondag 6 september presenteert BBC Radio 3 in het kader van de BBC Proms 2009 een uitvoering van het oratorium The Messiah van
Georg Friedrich Hándel (1685-1759). Dit programma begint om 19:30 uur
onze tijd in de Royal Albert Hall. Het zal als 68ste Prom-concert
worden uitgevoerd door een massaal koor van jonge stemmen,
bijeengebracht door specialist Nicholas McGegan, en gedirigeerd door
een andere specialist op dit gebied: Simon Halsey. Het zal duidelijk zijn dat deze 'monster-productie' welke enigszins moet, en hopelijk zal, lijken op hetgeen de bezoekers
van de Händel-concerten in de achttiende eeuw hebben meegemaakt
plaats zal hebben in het kader van het gedenkjaar, dat een iegelijk
eraan moet herinneren dat Händel nu tweehonderd vijftig jaar geleden is
gestorven.
Deze uitvoering vindt plaats in het kader van het 63 dagen durende ARD-Radiofestival.
21ste eeuwse Messiah Een half uur nadat het concert in Londen begint, sturen (in ieder geval enkele) ARD-regionale zenders eveneens een Messiah de
ether in, die van de Zweedse componist Sven-David Sandström (*1942).
Vanaf 20:05 uur is op diverse zenders het concert rechtsreeks vanuit de
Beethovensaal der Liederhalle in Stuttgart te volgen. Uitvoerenden zijn
het Festivalensemble Stuttgart onder leiding van Helmuth Rilling, een
zesstemmig koor en vier solisten, onder wie Michael Nagy, bas. __________ Afbeelding: Componist Sven-David Sandström (Foto overgenomen van de website van de componist).
Tiendelige reisreportage China voor beginners op België Eén
De Nederlandstalige Belgische televisiezender Eén begint op zondag 6 september met de uitzending van het eerste deel van een reeks van tien onder de titel China voor beginners,
een op zich uitstekende gedachte, aangezien het belang van dat
werelddeel met zo'n grote hoeveelheid mensen die steeds meer in
contact zullen komen met het Westen, waaronder het oude Europa alleen
maar zal toenemen. Tussen
22:15 uur en 23:05 uur laat de eerste van tien verschillende Vlaamse
persoonlijkheden u zien wat hij in zijn eigen vakgebied in dat verre
China heeft onderzocht, daarbij geholpen door de Chinese schrijfster
Lulu Wang [1]. De eerste aflevering betreft het thema Sport en zal worden gepresenteerd door Philip Meirhaeghe. __________ [1] Lulu Wang (*1960) kreeg grote internationale bekendheid door haar boeken die in grote oplagen zijn verschenen, zoals Het lelietheater uit 1997, dat alleen al in Nederland 800.000 keer werd verkocht, en, in 1998, de novelle Brief aan mijn lezers. ____________ Afbeeldingen 1. Schrijfster Lulu Wang. 2. Voorzijde van de novelle Brief aan mijn lezers uit 1998.
Bedenker-auteur van tv-series komt thans met een digi-roman
Combinatie van uitingen Anthony Zuiker, de bedenker van tal van televisieseries, waaronder de aalgladde Yanken-reeks CSI (Crime Scene Investigation), komt nu met een nieuwe stunt, die door hem als digi-novel wordt omschreven, en die we ons moeten voorstellen als een gecombineerde vorm van website, boek en film. Aangezien
de maker in kwestie tientallen miljoenen heet te hebben verdiend met
zijn televisieseries, heeft hij het avontuur aangedurfd, waarmee hij,
volgens eigen zeggen, de uitgeefwereld wil openbreken. U snapt het al:
"alles woelt hier om verandering", ook als dat in eerste instantie
beperkt blijft tot de voorstellingswereld van Anthony Zuiker.
La Traviata vanuit Orange, hedenavond op ARD-Radiofestival
Enkele, of misschien zelfs
alle, regionale Duitse radiozenders, die klassieke muziek als
belangrijk onderdeel in de programmering hebben, presenteren op
zaterdag 5 september, vanaf 20:00 uur, het ARD-Radiofestival met daarin een uitvoering van het muziekdrama La Traviata van Giuseppe Verdi. Het betreft een uitvoering tijdens het festival Les Chorégies d'Orange 2009. Het Orchestre Philharmonique de France staat onder leiding van Myung-Whun Chung. Tevens doen koren en vocale solisten mee. Over
deze Verdi-opera is op deze site meer dan eens bericht, met soms een
andere invalshoek. In ieder geval kunt u heel wat meer over de
achtergronden te weten komen als u hier klikt.
Komen er nu dan kansen voor alternatieve politkeke dilettanten in Duitsland?
Mogelijke opties en hindernissen Zondag
30 augustus zijn er in drie van de zestien Duitse deelstaten
parlementsverkiezingen gehouden: in het Saarland, in Thüringen en in
Sachsen. En verder werden er in Nordrhein-Westfalen zogenoemde
Kommunalwahlen gehouden, dat wil zeggen de verkiezingen van de
plaatselijke grootheden zoals burgemeesters. Alleen in Sachsen kan de
christen-democratische partij blijven regeren, zij het dat men een
coalitiepartner nodig heeft, doch de zittende minister-president
bevindt zich ook nu nog in de comfortabele situatie dat hij een partner
kan kiezen. In het Saarland en Thüringen ligt dat wel even anders: in
beide gevallen is het verlies van de christen-democratische partij van
de zittende minister-president zo enorm dat een coalitie zonder deze
groepering tot de mogelijkheden is gaan behoren. In beide deelstaten is
het theoretisch zelfs mogelijk om een rood-rood-groene coalitie te
vormen, en als de partijen sociaal-democraten van de SPD, de socialisten van Die Linke en de Grüne
erin zullen slagen snel een werkzame coalitie te realiseren, zou dat
wel eens van doorslaggevende betekenis kunnen zijn op de algemene
verkiezingen die op zondag
27 september aanstaande zullen worden gehouden, en waarvan eigenlijk
iedereen uitgaat van een, ook dan nog wel redelijke tot comfortabele,
meerderheid van de christendemocratie de partij van bondskanselier
Angela Merkel (*1954) met de rechts-liberale FDP van de ongelooflijk
raaskallende Guido Westerwelle (*1961). Die combinatie heeft haar
voorkeur, maar die is nooit ofte nimmer in het voordeel van degenen die
sociaal-economisch beneden de onderste trede van de trap staan. Vooral
rechts-liberalen hebben er vrede mee dat er steeds meer rijken komen,
want die hebben dat wel verdiend, en dat dat ten koste gaat van de Ärmsten der Armen
vinden ze allang best, zolang hun clientèle maar gespaard blijft. Dat
gaat sommige stromingen binnen de Duitse christen-democratie zelfs te
ver.
Momentopnamen Peilingen
van de laatste dagen hebben echter aangetoond dat zo'n combinatie in
ieder geval zeer krap of zelfs niet meer mogelijk zal blijken. Dat
heeft enerzijds het voordeel dat de invloed van de FDP beperkt blijft
tot de oppositie, maar bergt het grote gevaar in zich dat de huidige,
tot op de draad versleten, Große Koalition van
CDU/CSU en SPD aanblijft. En dat ook weer tot gevolg hebben dat de
onovertroffen saaiheid in de vorm van de Walvistraan Angela Merkel zal
aanblijven als de machtigste vrouw op aarde. Een intens zielige
vertoning. Onze Nederlandse schrijver Bordewijk gebruikt voor een
dergelijk verschijnsel het begrip vleesgeworden vervaarlijk staatsmanschap.
Doch dat er ook binnen vier weken heel veel kan veranderen, hebben we
bij eerdere verkiezingen, niet alleen in Duitsland, kunnen vaststellen. De
sociale inbreng die van oudsher van de SPD kwam de aloude
arbeiderspartij bij uitstek is tijdens het kanselierschap van de
SPD-Zonnekoning, die Gerhard Schröder (*1944) tussen 1998 en 2005
speelde, tot het laagst denkbare niveau gereduceerd. Die voormalige
rode posities worden nu ingenomen door de partij Die Linke
van Gregor Gysi en Oskar Lafontaine. Deze groepering is de laatste
jaren, ook en vooral door het gerommel in de marge dat de beide grote
volkspartijen in dat land ten beste hebben gegeven, steeds sterker
geworden, en dat mag niemand verbazen die beseft dat de sociale thema's
nimmer uit handen hadden mogen worden gegeven door de narcistische
lieden die de huidige grote coalitie aldaar (mede) bevolken. Want,
geloof het of niet, eveneens binnen de christen-democratie bevindt zich
een sociale stroming, die zich wenst in te zetten voor al degenen die
in het dagelijks met te weinig inkomen moeten manipuleren. Frank-Walter
Steinmeier (*1956) het massieve betonblok van de SPD huidig minister
van Buitenlandse Zaken en vice-kanselier in het kabinet Merkel moet
derhalve op tal van fronten proberen de aloude sociaal-democratische
thema's weer binnen zijn optredens een plaats te geven. Doet hij dat
niet, dan zal de SPD nog meer afkalven en Die Linke
verder groeien. Dat wil binnen de andere partijen van enig belang, tot
nu toe niemand, maar men zal een harde noot te kraken hebben, en mede
te knagen hebben aan het feit dat steeds meer burgers wel voelen voor
een rood-rood-groene coalitie om eindelijk maar eens te kunnen proberen
iets ter linker zijde van de huidige grauwsluier in de Bondsrepubliek
van de grond te tillen. Het mag evenmin niemand verbazen als zal blijken dat de opmars van nieuw rood onder de vlag van Die Linke
niet meer te stuiten zal zijn. Eén minister-president, in Thüringen,
zou eruit voort kunnen vloeien in de persoon van Bodo Ramelow, ware het
niet dat 'oude' sociaal-democraten zo intens bang zijn om, bij het
aanraken van een product in een koeling, een derdegraadsverbranding op te
lopen. Bovendien heeft Ramelow onlangs reeds laten doorschemeren wel
plaats te willen maken voor een andere regeringsleider als zijn partij
in een nieuwe combinatie mede gezichtsbepalend voor de politiek in
Thüringen zou (kunnen) worden. Over Gregor Gysi, Oskar Lafontaine en Bodo Ramelow hebben we zeer recentelijk op onze zustersite Tempel der Documentaires nader bericht in een artikel over de gevaren van het kapitalisme in Duitsland.
Welkom in de dilettantenstal Er
zullen niet zoveel inwoners van Nederland zijn, die mogen meedoen aan
de Duitse verkiezingen op 27 september, maar wellicht is het toch
aardig om eens een kritische verhandeling te lezen over de acteurs die
zich daar profileren. Journalist en onderzoeker van politieke partijen
Thomas Wieczorek (*1953) heeft daarover een boek geschreven het zesde
dat zich intensief bezighoudt met politiek en politici onder de
veelzeggende titel Die Dilettanten.
Wat we daarin lezen over de personen die de politieke arena van alledag
bespelen, is zo verbijsterend-onthullend dat je je ook niet meer
verbaast over het feit dat het weerzinwekkende, dagelijks
verschijnende, papier vretende, rimram-vod
genaamd Bild
zo intens populair is. Het past volkomen in het geheel van datgene wat
in dit geval Duitse politici zoal bewerkstelligen. Al te veel
positiefs kan men daarbij niet vinden. De
wervende tekst achterop het in juni verschenen boek is van een zodanig
gehalte dat het niet anders kan dan enerzijds nieuwsgierig maken naar
zoveel middelmatigheid en incompetentie, anderzijds is het een zeer
deprimerende gedachte.
De komende weken Op
zondag 27 september zullen de algemene verkiezingen in Duitsland worden
gehouden. Tot die tijd zult u hele menigten politici, die allen van
zichzelf menen dat zij de beste ideeën hebben (om hun clientèle
tevreden te houden) en waarin ze zelf slechts hoogst zelden in de
realiseerbaarheid ervan geloven, maar het veelal meer zien als doel om
naar te streven. Er zullen lijsttrekkersdebatten plaatshebben,
bijeenkomsten in talkshows waar dan vertegenwoordigers van (de)
verschillende partijen hun zegje kunnen doen en daar, zoals
gebruikelijk, voornamelijk voor eigen parochie zullen preken. Als u de
radio- en, voornamelijk de, Duitse televisieprogramma's van de komende
tien dagen bekijkt, lijkt het wel of er maar één thema is dat het
gehele kijkbuisgebeuren beheerst. Als u dan over het boek in kwestie de
beschikking hebt, kunt u na afloop van de uitzending nog eens nalezen
wat Thomas Wieczorek zoal over de betreffende personen bijeengebracht
heeft. Lees en huiver, zou ik daarom als Leuze aan u willen meegeven. __________ Thomas Wieczorek: DIE DILETTANTEN Wie unfähig unsere Politiker wirklich sind.
Knaur Taschenbuch Verlag, München, Juni 2009. Originalausgabe. 320
pagina's, paperback. ISBN 987-3-426-78266-8. Prijs 8,95 (in de BRD en
in Nederland bij Buchhandlung Die Weisse Rose te Amsterdam.) ____________ Afbeeldingen 1. Afgrijzen wekkende populist van de rechts-liberale FDP: Guido Westerwelle. 2.
Bondskanselier Angela Merkel, die in 99,9 van de 100 gevallen een
deprimerend gezicht opzet; deze momentopname is dus uiterst geflatteerd
als het gaat om de vraag hoe het ware gezicht in de werkelijkheid van
de huidige BRD eruit ziet. 3. Frank-Walter Steinmeier, huidig vice-kanselier van de BRD, en naar hij hoopt binnenkort zonder de toevoeging vice. 4.
Voorzijde van de recentelijk verschenen paperback met een weliswaar
verbijsterende en ontluisterende, maar tevens bitter noodzakelijke
inhoud.
Documentaire over tournee door Azië in 2006 van de Berliner Philharmoniker
Achter de schermen van een tournee Wie
graag eens een kijkje neemt achter de schermen van een groot cultureel
'apparaat' als een symfonieorkest en inmiddels wel genoeg weet over
repetities en alles wat er verder zoal komt kijken bij de
voorbereidingen van een concert in 'eigen huis', maar nog niet heeft
gezien wat er allemaal komt kijken bij en vooral niet te vergeten:
voorafgaande aan een internationale tournee van een groot orkest,
doet er goed aan om op vrijdag 4 september, tegen middernacht het
tweede Duitse publieke televisienet (ZDF) in te schakelen, want daar
wordt, tussen 23:50 uur en 00:50 uur in de vroege nacht op zaterdag 5
september, via de beeldbuis de documentaire van Thomas Grube Trip to Asia
vertoond. Deze filmmaker en producent heeft het ensemble begeleid
tijdens de tournee in 2006. De film is al eerder in de Duitse bioscopen
vertoond en was ook eveneens reeds op het huiskamerscherm te zien. Het betreft een coproductie waar het ZDF mede de hand in heeft gehad. Het
orkest onder leiding van de huidige chefdirigent Simon Rattle (*1955)
werd hier en daar in Azië onthaald alsof het om een tournee van een
internationaal zeer hoog geprezen popgroep ging.
Cultuurspectrum
