De Falla, Andriessen en tweemaal Ravel op 43ste BBC-Prom
Een keur van nationaliteiten Tijdens
het concert dat maandag 17 augustus, 's avonds tussen 20:30 uur en
22:45 uur in het kader van de BBC Proms 2009 in de Londense Albert Hall
zal worden gegeven, kunt u het Philharmonia Orchestra beluisteren onder
leiding van Esa-Pekka Salonen, die daarmee zijn eerste officiële
optreden zal realiseren als nieuwe chefdirigent van dat ensemble. Dit
43ste Prom-concert van deze zomer zal in het teken staan van drie
nationaliteiten als het gaat om de componisten: Spaans, Nederlands en
Frans. De zussen Katia en Marielle Labeque zullen samen soleren in het
Concerto voor twee piano's en orkest getiteld Haags hakkûh van Louis
Andriessen, die vanwege zijn zeventigste verjaardag in het zonnetje wordt gezet. Dit concert is deels geïnspireerd op de cartoon Tom and Jerry, en deels op een Haagse hardcore band die house ten gehore brengt. Weliswaar
betreft het een Britse première, maar de beide solistes en de dirigent
hadden eveneens de hand in de allereerste uitvoering, in januari dit
jaar te Los Angeles, waar Salonen ook nogal flink met de dirigeerstok
zwaait. Later dit seizoen, in Prom 58 zal De Staat van Louis Andriessen in de Londense Albert Hall klinken. Voorafgaand aan het werk voor solisten en begeleidend ensemble zijn Drie dansen uit El amor brujo uit 1923, van de Spanjaard Manuel de Falla (1876-1946).
François Truffauts speelfilm Jules et Jim uit 1962 opnieuw op Canvas-tv
Met Jeanne Moreau Op
zaterdag 15 augustus, vanaf 23:20 uur, tot in de nacht op zondag 16
augustus ongeveer 01:05 uur zal het tweede Nederlandstalige,
Belgische televisienet CANVAS de speelfilm Jules et Jim,
in 1962 geregisseerd door François Truffaut (1932-1984), opnieuw
uitzenden. Dat zal ongetwijfeld zijn in het kader van een reeks
herhalingen van Franse speelfilms, waarin Jeanne Moreau een hoofdrol
vervulde, zoals we dat de afgelopen zaterdagen zij het toen met films
van Louis Malle hebben kunnen beleven. Een uitgebreid artikel over deze film en het boek waarop de rolprent is gebaseerd, kunt u vinden op het Nederlandse fin de siècle cultuurweblog All art is quite ueseless van Rond1900.nl. __________ Foto: Regisseur François Truffaut.
Aforismen van een Duitse arts (1859-1922) over ziekte en epidemie in een bundel aforismen
Nog altijd actueel Nu
de massale hysterie omtrent de Mexicaanse griep voorbij schijnt te zijn
en daarmee verbonden het door velen, in het wilde weg aangeschafte
middel Tamiflu, dat besmetting niet kan voorkomen, en dus alleen mag
worden gebruikt door
mensen die werkelijk door de ziekte in kwestie reeds zijn gegrepen ,
is het wellicht niet onverstandig nog eens te wijzen op datgene wat de
medicus Carl Ludwig Schleich (1859-1922) over ziekte in het algemeen en
ook bijzondere aspecten van dat fenomeen aan het papier heeft
toevertrouwd in de vorm van aforismen. Deze,
niet van filosofische overwegingen gespeende, ideeën doen nog altijd
niet onder voor allerlei beweringen, feiten en meningen van hedendaagse
medici. Daarom beginnen we hier met Schleichs opvattingen over het
verschijnsel epdiemie.
Eine
Epidemie erlischt, wenn die befallene Menschheitsgruppe angepaßt ist an
ihre Ursache oder diese nur noch Gefeite (Immune) vorfindet. Das ist
der Grund warum Krankheiten in ihrer Intensität schwanken. Scharlach,
Pocken, Schwindsucht, Diphtherie haben wechselnd gefährlichen
Charakter; nicht die Ursachen schwanken, sondern der Grad vorhandener
Widerstandskräfte bestimmt Ausdehnung und Schwere einer Epidemie.
Gegen
Epidemien pflegen sich absolut sichere Heilmittel erst einzustellen,
wenn ihre Bösartigkeit ausAnpassungsgründen nachzulassen beginnt.
Man
kann sich sehr krank fühlen und doch im Sinne der Gefahr und der
Bedrohung ganz gesund sein. Auffallender ist, daß man sich sehr gesund
fühlen kann und doch tödlich krank sein kann. Krankheit und Gesundheit
sind also eigentlich subjektive Begriffe.
Krankheitsgefühl
ist ein Bewußtwerden unseres inneren Betriebes. Organe, von denen wir
etwas fühlen, melden sich damit zur geneigten Aufmerksamkeit des
Besitzers.
Jede
Krankheit zeigt sich an und warnt. Ihre Melderreiter sind: Unlust,
Unbehagen, Kraftabfall und Schmerz. Aber auch die kommende Gesundheit
gibt Signale; Hoffnung und Tatenlust.
Interessante bundel, met veel actueels De hele bundel Die Weisheit der Freude met 23 hoofdstukken, verspreid over twee en negentig
bladzijden, vond ik eergisteren in één van de kratten met
opruimingsboeken op het trottoir vóór een antiquariaat in mijn
woonplaats, en voor de somma van slechts één euro. Vijftien
jaar geleden vond ik op een kraam van dezelfde zaak, tijdens een toen
nog zeer goed bezochte zondagse boekenmarkt op één der marktpleinen van
onze stad, voor slechts één gulden al een goed geconserveerd exemplaar
in dubbeldraads linnen uit 1920 van Schleichs Besonnte Vergangenheit, zijn Lebenserinnerungen
1859-1919. Een halve eeuw later was dat werk met toen een oplage van
twee miljoen exemplaren één der best gelezen boeken met memoires van
het Duitse taalgebied. In die oudere uitgave zijn ook tal van
'ouderwetse' foto's in sepia opgenomen, hetgeen in een latere herdruk
in de jaren zeventig van de vorige eeuw niet meer het geval is
geweest. De laatste herdruk is in 1985 uitgekomen. ____________ Afbeeldingen 1.
Carl Ludwig Schleich, medicus en uitvinder van de intraveneuze
anaesthesie. Hier ziet u hem afgbeeld in een witte doktersjas van anno
dazumal. 2. Titelgedeelte van het voorplat van de bundel Weisheit der Freude.
Kijkt u vandaag vooral naar de Zomercolumn van Saskia Dekkers via de NOS
Uitzondering Niet
zelden vormen de Zomercolumns die in het NOS-Journaal vanaf 's ochtends
in de vroegte worden gepresenteerd, een bron van ergernis: komt dat
niet door het abominabele taalgebruik van de journalisten in kwestie,
dan doet die zich, bij de(ze) kijker, wel voor als gevolg van de
jolig-jofele presentatie, die zo af en toe tenenkrommend irritant is.
Dat de verantwoordelijken hun columns doorspekken met humor, is een
uitstekende zaak, maar het hoeft waarlijk niet zo te zijn dat die
eventueel ingevoegde aspecten niet meer boven het niveau van de ergste commerciële
omroep van ons bestel uitstijgt. De NOS dient informatie te verstrekken
zonder zich te (willen) meten aan dat andere, volmaakt oninteressante,
deel van ons etherbestel.
Een dorp in Frankrijk De column van vandaag komt en niet, geachte presentatoren van het Journaal: "die komt"
uit Frankrijk en gaat over het dorp Epecamps in het department Somme,
dat weliswaar slechts zes inwoners telt, maar toch acht
gemeenteraadsleden heeft; dat is grondwettelijk zo geregeld. In kort
bestek stelt NOS-correspondente in Frankrijk Saskia Dekkers; met
Frans bloed van grootmoeders zijde alle inwoners en ook de verzamelde
gemeenteraadsleden, alsmede hun doen en laten en hun
verantwoordelijkheden aan u voor. Met veertig euro per maand moeten
burgemeester Jean Deramecourt en zijn medebestuurderen alles doen. Is
dat niet genoeg, dan steken ze zelf de handen uit de mouwen. Een gouden
greep van Saskia Dekkers. Mocht u één der vele uitzendingen van het Journaal heden missen, kijkt u dan op http://nos.nl/zomercolumns waar u niet alleen de bijdrage van heden, maar meteen alle andere kunt bekijken.
Filmportret van en muziek door Karlheinz Stockhausen ' achter elkaar op Arte-televisie
Filmportret van componist Meer
dan veertig jaar geleden is het alweer dat een componist van klassieke
muziek op de hoes van een grammofoonplaat met daarop popmuziek is
verschenen. Karheinz Stockhausen (1928-2007) is dat overkomen dat toen
The Beatles hun elpee Sergeant Pepper in 1967 presenteerden. Voordien was zoiets niet voorgekomen, en voorzover ons bekend is nadien evenmin. Arte-televisie presenteert op maandagavond tussen 22:50 uur en 23:40 uur het filmportret Karlheinz Stockhausen Musik für eine neue Welt.
Hoewel de meningen verdeeld zijn een doodnormale zaak als het
om nieuwe en in menig
opzicht vooruitstrevende kunstvormen gaat , wordt Stockhausen toch
veelvuldig gezien als de moderne componist die in de tweede helft van
de twintigste eeuw de meeste muziek heeft gecomponeerd en daarmee
tevens de sterkste invloed op collega's en het maatschappelijke
gebeuren in en om de muzische kunsten heeft uitgeoefend. Deze
rolprent, die in 2008 door Norbert Buse voor het tweede publieke Duitse
televisienet (ZDF) werd gemaakt, duurt 52 minuten en zal worden
uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9. Arte heeft twee
herhalingen gepland: de eerste op zondag 16 augustus vanaf 06:00 uur in
de ochtend, de tweede op maandag 24 augustus om drie uur in de nacht.
Biologisch-dynamische muziek Maandag
10, dinsdag 11, donderdag 13 en vrijdag 14 september, op de inmiddels
vertrouwde tijd, vroeg in de avond, tussen 19:30 uur en 20:00 uur,
zendt de Vara op Radio 4 in totaal twaalf stukken uit van één van de
meest Frans-romantische componisten uit de geschiedenis der muziek:
Gabriel Fauré (1845-1924). Vier van de in andere gevallen gebruikelijke
vijf avonden wordt op de genoemde tijden werk van deze hier en daar
honigzoete muziek maar dan wel van biologisch-dynamische kwaliteit,
toegediend in homoepatische dosering uit de pen van deze meester, die
rond 1900 hoge ogen wist te gooien, en die ook in onze tijd nog geliefd
is, zij het vooral door twee stukken: zijn , ondanks die zoetheid zo
prachtg transparante en met meesterschap geïnstrumenteerde Requiem, en de vanwege dezelfde kwaliteiten zo bekende Pavane.
Programma maandag en dinsdag Maandagavond
Je zou zonder overdrijving kunnen zeggen dat Fauré, die de zeer grote
vorm van opera's in de trant van Richard Wagner (1813-1883) en
Giuseppe Verdi (1813-1901) of van de grote symfonie zoals die van
Anton Bruckner (1824-1896) of Gustav Mahler (1860-1911) steeds heeft
gemeden, een componist van de kleine en middelgrote vorm, maar
tegelijkertijd van zeer hoge kwaliteit is. Op maandag klinken vier
verschillende composities: drie symfonische onderdelen uit Dolly, gespeeld door het Orchestre Symphonique de France, met als dirigent Laurent Petitgirard. Deze stukken worden gevolgd door het Ave Maria, door het altijd weer voortreffelijke Roder Jongenskoor onder leiding van Bouwe Dijkstra. Dan is de Rêve d'amour
voor sopraan, tenor en piano aan de beurt, gezongen door Geraldine
McGreevy en Jean-Paul Fouchécourt, begeleid door Graham Johnson. Tot
besluit zingt het Nederlands Kamerkoor, begeleid door het Limburgs
Symfonie Orkest onder leiding van Ed Spanjaard, de Cantique de Jean Racine uit 1864. Dinsdagavond Op dinsdag 11 september zullen drie composties van Gabriel Fauré worden voorgesteld: het Allegro quasi presto uit de Vioolsonate
in A-grote terts, opus 14, nr. 1, gespeeld door Isabelle van Keulen,
aan de piano begeleid door Ronald Brautigam. Dan volgt het Allegro molto uit het Pianokwintet
in c-kleine terts, opus 15, nr. 1. De uitvoerenden zijn het Quatuor
saÿe, met Pascal Rogé, piano. Die presentatie wordt afgesloten met de Ballade voor piano en orkest, opus 19. Jean-Philippe Collard wordt ondersteund door het Orchestre du Capitol de Toulouse; dirigent is Michel Plasson.
(wordt vervolgd) ____________ Afbeeldingen 1. De Franse componist Gabriel Fauré. 2. De Franse dramaschrijver Jean Racine (1639-1699) in 1673.
Hippo: doelloos zwerven door de straten van Parijs ' speelfilm van Eric Rochant
Grauwsluiers Hoewel
hij nog maar dertig jaar is, heeft de door Parijs dolende Hippo geen
levensdoel. Zijn leven verloopt niet bepaald gemakkelijk, en dat kan
een oorzaak
zijn voor de lethargie die hem in de greep heeft, maar een
wisselwerking tussen de beide fenomenen, welke elkaar in stand houden,
is evenmin uitgesloten. Hippo leeft in de jaren tachtig en ziet geen
echte toekomst: de grote visies van de mensheid zijn ineengestort en
mede daardoor heeft de man het gevoel dat de wereld totaal
onverschillig is geworden en zonder enige vorm van mededogen. Maar de
wereld bestaat uit mensen en zo komt het dat hij zelf ook al niet zo
veel van die tweebenige wezens in en bij zijn directe omgeving duldt,
want dat zou teveel beroering kunnen veroorzaken in de wereld die hij
voor zichzelf heeft geschapen. Twee vrienden heeft hij: Halpern en zijn
jongere broer Xavier, die zich bezighoudt door met drugs dealen op
school. Dan kent hij nog ene Francine, die als loslopend teefje nu
eindelijk wel eens vaste grond onder de voeten wil voelen. Hippo,
de oppikker en uitvreter, moet het ook nog eens doen met een wrak op
vier wielen, en dat leidt er mede toe dat hij veelal te voet onderweg
is. Kortom, ambitie is ver te zoeken. Maar dan komt hij in aanraking
met een zelfbewuste studente en tolk genaamd Nathalie, die zijn
volstrekte tegenpool is: doelbewust en direct handelend optredend.
Hoewel Hippo op slag verliefd op haar wordt, behandelt ze hem
aanvankelijk als de parasitaire zwerver die hij is, doch langzamerhand
valt ze voor de charmante kanten van deze man. Of ze echter in staat
zal blijken om op termijn enige kleur in het grauwe bestaan van deze
cynische straatslijper aan te brengen, zal moeten blijken.
Trefzekere hand Twee decennia geleden leverde Franse filmer Eric Rochant (*1961) met Un monde sans pitié zijn
eerste meesterstuk af. Een uitermate respectabele prestatie. Rochant,
die niet alleen de filmacademie had bezocht maar eveneens filosofie had
gestudeerd, schreef zelf het scenario. Suggesties daarvoor zijn hem
aangereikt door Arnaud Desplechin. Daarin komen puntige en de kijker in
goede zin prikkelende dialogen voor, die het de kijker gemakkelijker
maken zich in te leven in een personage dat eventueel heel ver van het
eigen wezen af staat. De drie hoofdrollen worden vertolkt door Hippolyte Girardot, Mireille Perrier en Yvan Attal. De
film wordt, in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, in de nacht van
vrijdag 7 op zaterdag 8 augustus, tussen 01.10 uur en 02:35 uur via
Arte-televisie uitgezonden. Dezelfde zender heeft een herhaling gepland
voor maandag 10 augustus, 's middags vanaf 15:15 uur. ____________ Afbeeldingen: 1. Poster voor de speelfilm Un monde sans pitié van Eric Rochant. 2. De Franse filmacteur Hippolyte Girardot (*1955).
Diversiteit aan smaken van consumptieijs in gevaar door bijensterfte
Geliefde versnapering Iedere
werkdag tussen kwart voor zeven en half acht 's avonds biedt de Duitse
regionale televisiezender Norddeutscher Rundfunk (NDR) uiteenlopende
actualiteiten, variërend van de meest zinloze tot en met enkele
uitermate interessante thema's. Hedenavond liet men, zonder twijfel
naar aanleiding van de ook en vooral in bepaalde delen van Duitsland
overheersende warmte vandaag was het op diverse plekken in onze
contreien een tropische dag , het bedrijf van een wafelbakker zien die
zich uitsluitend concentreert op ijswafels, die in een hoeveelheid van
één miljoen stuks per dag, wel te verstaan! aldaar worden
geproduceerd.
Bijen houden variëteit in stand Hoewel
de man er inmiddels reeds in is geslaagd veertig varianten aan wafels
op de markt te brengen, die gretig worden afgenomen, ook buiten de
landsgrenzen, moet er op dezelfde dag op worden gewezen dat de
variëteit in de smaken van het consumptieijs wel eens heel snel een
enorme verschraling zou kunnen optreden indien niet heel snel iets worden ondernomen om de dreigende bijensterfte tegen te gaan. In
Nederland heeft Jaap Molenaar, thans gesteund door een aantal
ambassadeurs, verspreid over ons land, het nodige gedaan om de aandacht
op dit fenomeen te vestigen en op onze site en elders heeft u daar de
laatste tijd over kunnen lezen. Om u adequaat op de hoogte te houden
van de situatie op dit moment neem ik het persbericht van Stop de Bijensterfte! hieronder over.
* * * * *
PERSBERICHT
Bijensterfte: bedreiging voor liefhebbers van consumptieijs? De
meeste mensen denken bij bijen aan honing, en gelukkig weten zij door
de aandacht voor de bijensterfte inmiddels ook dat de productie van
fruit en diverse groenten afhankelijk is van bestuiving door bijen. Maar dat de productie van consumptieijs in gevaar kan komen door gebrek aan bijen, zullen slechts weinig mensen beseffen. Haagen-Dazs,
een wereldwijd beroemde ijsproducent, is zich zeer bewust van dat
gevaar. Zon 40% van de ingrediënten die de smaak aan ijsverlenen, worden geproduceerd dankzij bestuiving door bijen. Om deze reden sponsort deze ijsproducent onderzoek naar de bijensterfte. Dus ijsliefhebber: neem je in de toekomst genoegen met slechts een geringe keuze aan smaken, of zet je nu je handtekening, en ondersteun je de petitie Stop de Bijensterfte?
Gustav Mahlers Zesde Symfonie op BBC Proms 2009, 5 augustus
Op woensdag 5 augustus wordt
in het BBC Proms-concert van die avond in de Albert Hall te Londen
vanaf 20:30 uur onze tijd een volgend concert gegeven met drie werken
van componisten wier namen elk individueel klinken als een klok. Van
Igor Stravinsky wordt Scènes de ballet uit 1944 gespeeld, gevolgd door het Fagotconcert
van Mozart, gecomponeerd in 1774. Soliste is de Ierse Karen Geoghegan.
Na
de pauze, vanaf 21:30 uur, zal de Zesde Symfonie van Gustav Mahler
worden uitgevoerd, door een groter bezet ensemble dan voor de pauze,
met dezelfde naam: BBC Philharmonic Orchestra. Dirigent is Gianandrea
Noseda. Over die Mahler-symfonie kunt u op deze muzieksite een uitgebreid artikel vinden dat is gepubliceerd op donderdag 25 september 2008. ___________ Afbeelding: Dirigent Gianandrea Noseda. (Foto BBC Philharmonic Orchestra.)
Nikolaus Harnoncourt vertolkt 'De Woudduif' van AntonÃn Dvořák
Op woensdag 5 augustus, 's
avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur, presenteert de Duitse radiozender
NDR Kultur een kort muziekprogramma met twee onderdelen. Als eerste de
ouverture Le Corsaire,
opus 21 uit 1844 van Hector Berlioz (1803-1869), uitgevoerd door het
NDR Sinfonieorchester onder leiding van zijn chefdirigent Christoph von
Donahnyi. Die ouverture droeg als oorspronkelijke benaming La tour de Nice, vervolgens werd het stuk als Le corsaire rouge betiteld. Dat was echter vóór 1852 toen het stuk voor het eerst werd gespeeld. Dat
korte etherconcert van NDR Kultur wordt vervolgd met een Nikolaus
Harnoncourt, die het Concertgebouworkest Amsterdam leidt in een
symfonisch gedicht van Antonín Dvořák, De Woudduif, opus 110 uit 1896. Meer
over deze compositie, alsmede over de ontwikkeling van Nikolaus
Harnoncourt van barok-specialist tot dirigent van fin de siècle-muziek,
is te vinden in een artikel op de Nederlandse website over die periode in de cultuurgeschiedenis: All art is quite useless van Rond1900.nl.
Flink wat te veel als een vis in en om en onder water: dukers vormen bedreiging voor vissen en koraalriffen
Als een vis in en onder water In
het Nieuws van 18:00 uur dat door TV Noord op werkdagen en op zaterdag
wordt uitgezonden en tot de volgende ochtend 06:00 uur zal worden
herhaald kwam het thema duiken in de wateren van Groningen en
omgeving aan de orde. Een sympathieke, enthousiaste en
enthousiasmerende duikdocent kwam, deels in het water staande en reeds
van zichzelf stralend, vertellen wat er zo leuk aan was om onder water
in rust te kunnen zien wat zich daar zoal afspeelde, maar waarover
relatief weinig beslist zijn het er te weinig mensen verder
nadenken. Enkele van zijn 'studenten' kwamen eveneens aan het woord en
ook diegenen waren vol lof over de rust en de beweging in stilte die
onder het wateroppervlak plaatshebben. Af en toe lokte een ver gelegen
oord om ook daar eens een kijkje te nemen.
Doch
de vele duikers het zijn er inmiddels vier miljoen per jaar, en de
meeste van hen komen uit Duitsland, waardoor af en toe de indruk
ontstaat dat het gebied in kwestie zich ontwikkelt tot een tweede
Mallorca die in bij voorbeeld Egypte willen onderzoeken wat er
allemaal onder water te beleven valt en die zich aldaar maar al te
graag overgeven aan hun sport/liefhebberij, vormen inmiddels een
bedreiging voor de instandhouding van onder meer de koraalriffen van de
Rode Zee, die veel schade ondervinden van al die duikende toeristen.
Juist dat percentage van de duikers dat zich verwilderd gedraagt, is de
oorzaak voor de actuele, verontrustende situatie.
Aflevering van de reeks Die Story Veel meer daarover is te zien in de natuurdocumentaire die over dat thema gaat Bedrohte Paradiese: Ägypten Wie Tauchtouristen die Unterwasserwelt zerstören.
Die rolprent, die wordt op maandag 3 augustus tussen 22:00 uur en
22:45 uur door de Westdeutsche Rundfunk (WDR) uitgezonden, en zal
hopelijk op een later tijdstip nog eens aldaar, dan wel via
Arte-televisie, worden herhaald. Het betreft hier een dilm van Johannes
Höflich en Jo Angerer. Duiker-camerman Jörg Matzky maakt de kijkers
deelgenoot van niet alleen alle schoons wat hij in die regionen onder
water tegenkomt, maar eveneens wijst hij de enorme schade aan, die
daaraan inmiddels is toegebracht: het zijn waarachtig de laatste dagen
in een paradijs. Deze film zal door de WDR worden herhaald in de nacht van woensdag 5 op donderdag 6 agustus, tussen 00:55 uur en 01:40 uur. ___________ Afbeeldingen 1. Bedreigd onderwaterdier in de Rode Zee. Vooral duizenden kilo's plastic afval ligt op de bodem van de baaien. 2. Bedreigde glasvisjes. Hier een zwerm, zoals die het meest voorkomen in rotsspleten en bij wrakken.
Het Van Meegeren-mysterie diverse malen deze week op Geschiedenis 24
Over de echtheid van vervalsingen De afgelopen dagen heeft het digitale Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 reeds enkele keren een reportage, getiteld Het Van Meegeren Mysterie,
herhaald die de Tros in 1989 heeft gemaakt over meestervervalser Han
van Meegeren, die toen honderd jaar tevoren was geboren. Van Meegeren
overleed in 1947, het jaar dat een proces tegen hem werd gevoerd
vanwege die vervalsingen, welke hij overigens zelf bekendmaakte. De
zaak kwam echt in beweging aan de hand van zijn schilderij dat nog wel
eens als onterecht Het laatste avondmaal wordt genoemd maar eigenlijk De Maaltijd van Emmaüs heet maar gewoonlijk in ons land De Emmaüsgangers wordt
betiteld. Het werd vervaardigd in 1936, en aanvankelijk had Van
Meegeren dat doek onder de naam Vermeer aan de wereld had geschonken,
maar waarvan hij later beweerde de maker te zijn, hetgeen in eerste
instantie niemand wilde geloven, en vooral de museumdirectie niet die het voor een zeker voor die tijd enorm bedrag [1] had verworven.Hedenmiddag wordt die reportage, gepresenteerd door Henk van Ulsen, nogmaals uitgezonden tussen 17:24 uur en 18:21 uur
en ook daar blijft het niet bij; de komende dagen en niet te
vergeten in de nachtelijke uren wordt de film nog enkele malen
vertoond. [2]
Emmaus Henk van Ulsen (*1927) was bevriend met Marie-Louise Doudart de la Grée (1909-1981) [3], die de roman Emmaus [4] met tekeningen van Han van Meegeren publiceerde (Bruna, Utrecht, 1947) en hij verzorgt de presentatie van het programma. [5] Dat
boek is weliswaar een roman, maar vormt een niet te onderschatten stuk
informatie over leven en werk van de kunstenaar. Allereerst is het tot
stand gekomen op verzoek van Van Meegeren zelf, na zijn arrestatie. Hij
was zeer onder de indruk van de roman Zondaressen over een kloosterschool in 1929 , voor het eerst verschenen in 1938 (Bruna, Utrecht, 1968), van dezelfde schrijfster. In
1974 is, eveneens van Marie-Louise Doudart de la Grée, een
gedramatiseerde documentaire over Vermeers leven verschenen onder de
titel Het fenomeen.
Alchimist Van Meegeren Geen
van haar beide titels, die betrekking hebben op leven en werk van Han
van Meegeren, is te vinden in de literatuurlijst onderaan het verhaal
onder het lemma Han van Meegeren op Wikipedia. Dat geldt overigens ook
voor nog een roman over het leven van deze meester, De alchimist van Roquebrune (P. Vink, Antwerpen/Tilburg, 1954) geschreven door Jan Baesjou (*1922), die onder meer kunstredacteur van het dagblad De Tijd en later van Elseviers Weekblad
is geweest. Hij heeft zich voor de inhoud van zijn boek gebaseerd op
authentieke gegevens van Jo van Meegeren-Oerlemans. Alle namen in die
roman zijn, op die van Van Meegeren na, gefingeerd. De plaatsnaam in de
titel verwijst naar Roquebrune-Cap-Martin in de omgeving van Nice, waar
Van Meegeren tussen 1932 en 1938 in een fraaie villa heeft gewoond. __________ [1] Het Museum Boymans van Beuningen betaald 520.000, voor de Emmaüsgangers, hetgeen thans vele miljoenen zou zijn.
[2]
De reportage zal op donderdag 6 augustus vanaf 21:24 uur, en op vrijdag
7 augustus om 17:24 uur nogmaals te zien zijn, maar voor de
uitzendingen tijdens de nachtelijke uren moet u zelf even kijken op de
website van Geschiedenis 24, afdeling Programmagegevens.
[3] Over Henk van Ulsen heeft Marie-Louise Doudart de la Grée eveneens een boek geschreven: De Speler Winst en verlies in het leven van Henk van Ulsen (Geka BV, Alphen aan den Rijn, 1974).
[4] Emmaus
is nog in diverse exemplaren op tal van plekken in Nederland te koop,
vooral via internetboekhandels (zie: Antiqbook) voor prijzen variërend
van 7,50 tot en met ruim het dubbele van dat bedrag.
[5]
Samen met Henk van Ulsen is Marie-Louise Doudart de la Grée te gast
geweest bij Sonja Barend naar aanleiding van haar documentaire over Van
Meegeren. Dat moet meer dan dertig jaar geleden zijn, aangezien deze
schrijfster in september 1981 in Johannesburg is overleden. Diverse
bronnen melden daarvoor het jaar 1980. Het meest opvallende is dat in
de DBNL-gegevens [6] alleen
haar geboortedatum en haar sterfdag worden vermeld met de toevoeging
dat er geen titels van haar beschikbaar zijn, en dat is op z'n minst
merkwaardig te noemen, vooral als we bedenken dat er zoveel bekend is
over titels en uitgevers van diverse van haar boeken. Of komt het
wellicht dat juist de beide literaire naslagwerken, waarnaar in
gegevens omtrent DBNL-auteurs wordt verwezen Ter Laans Letterkundig Woordenboek voor Noord en Zuid, en Van Bork/Verkruijsse: De Nederlandse en Vlaamse auteurs ook geen aandacht aan Marie-Louise Doudart de la Grée besteden?
[6] DBNL: Digitale Bibliotheek der Nederlands Letteren. ____________ Afbeeldingen 1. Cartouche op het voorplat van de roman over Van Meegeren door Marie-Louise Doudart de la Grée. 2. Stofomslag van de roman van Jan Baesjou over Van Meegeren, met daarop een zelfportret. 3. De villa te Roquebrune-Cap-Martin, waar Van Meegeren van 1932 tot 1938 heeft gewoond.
Tsjajkovski is componist van de week, maar ook daar waar er gerede twijfel bestaat: bij de Vara?
Overeenkomsten en verschillen Zowel
op BBC Radio 3, alsook op Radio 4 in ons land is Pjotr Iljitsj
Tsjajkovski (1840-1893) de eer te beurt gevallen om Componist van de
week te zijn. Zoals bekend betekent dat op de Britse zender dat er de
komende vijf werkdagen een programma met de duur van een heel uur zal
worden uitgezonden: 's middags tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd.
Nu het vakantietijd is, wordt het programma niet, zoals gebruikelijk,
later op de avond nog eens uitgezonden. Dat voordeel genieten die
muziekmeesters weer, welke vanaf september voor de uitzendingen van Composer of the week blijken te zijn uitverkoren.
In het Nederlandse Vara-programmaComponist van de week is altijd maar een half uur per dag beschikbaar, steeds tussen 19:30 uur en 20:00 uur. Voor nadere details verwijs ik u naar de website
van het programma in kwestie, waar te lezen staat dat de
Tsjajkovski-uitzending van mei zal worden herhaald. Het wordt dus een
kwestie van vergelijken. Voor
meer gegevens over de vijf uitzendingen deze week met muziek van
volgens sommigen de grootste Russische meester aller tijden kunt u
terecht op het betreffende onderdeel van de website van BBC Radio 3. __________ Afbeelding: Schrijftafel van Tsjajkovski in zijn werkkamer te Klin.
VS-documentaire uit 2006 over het Egyptische Dodenboek drie keer via Arte-televisie
Arte-televisie
presenteert op zaterdag 1 augustus, tussen 21:00 uur en 22:20 uur, met
een documentaire over het inmiddels bijna vier duizend jaar oude Egyptische Dodenboek.
Daarbij gaat het om een document dat met een leeftijd van ongeveer
3800 jaar geldt als een der oudste overgeleverde geschriften van de
mensheid. Het is op papyrus gezet door de schrijver Ani, met de
bedoeling, de bewoners van het oude Egypte, en met name die in het
Nijldal, hun angst voor de dood ietwat te relativeren. Zo'n verzameling
documenten werd zeer dikwijls aan overleden welgestelden in hun graf
mee te geven, aangezien deze werden geacht de dode in bescherming te
nemen tegen allerlei in het hiernamaals dreigende gevaren: als de
overledene gebruik maakte van de spreuken die in de documenten waren
opgenomen, zou deze in staat zijn allerlei gedaanten aan te nemen van
vooral machtige wezens, die met het juiste wachtwooord zelfs over de
mogelijkheid de beschikking zouden krijgen de poorten van de
Onderwereld te openen. De
Britse archeoloog Ernest Alfred Thompson Wallis-Budge (1857-1934) heeft
in 1887 een exemplaar van de Ani-Papyrus meegenomen naar zijn
geboorteland en sedertdien behoort het tot een der kostbaarste schatten
van het British Museum. Dat zulks niet van een leien dakje is gegaan,
ligt voor de hand: het gaat hier immers om een der oudste religieuze
documenten van de Egyptische geschiedens dat Wallis-Budge in het Dal
der Koningen had gevonden. De ambtenaren in dat land hebben dan ook een
bittere strijd met de archeoloog gevoerd, en hij heeft het document
onder zeer avontuurlijke omstandigheden Egypte uit weten te krijgen. Dat
en nog veel meer kunt u te weten komen als u de moeite neemt te kijken
naar deze drie en tachtig minuten durende Amerikaanse documentaire uit
2006, gerealiseerd door Jeff Schiro en Petra Haffter. Die film in
HD-kwaliteit met stereofonisch geluid, op een beeldformaat van 16:9,
zal nog twee keer worden herhaald: eerst op zondag 2 augustus vanf
14:00 uur ín de middag, en dan nog eens op 12 augustus om 09:55 uur in
de ochtend. ____________ Afbeeldingen 1. Een groot gedeelte van de afbeelding op de voorzijde van het stofomslag van een moderne editie van Het Egyptische Dodenboek,
waarin volgens de uitgever voor het eerst alle vignetten afgedrukt (in
kleuren), zoals die voorkomen in de Papyri van Ani en van Hoenefer en
Anhai. 2. Ernest
Alfred Thompson Wallis-Budge, een Engelse archeoloog, filoloog,
orientalist, Egyptoloog, werkzaam voor het British Museum, publiceerde
een grote hoeveelheid werken op zijn vakgebieden. Hie ziet u hem rond
1900 in zijn kantoor in het British Museum.
De Donau en haar oeverbewoners in tien aangrenzende landen ' vierdelige Arte-documentaire
Tien aangrenzende landen De
Donau is een rivier die door diverse landen van Europa vloeit en aan
beide kanten van het water wonen op de oevers mensen die deels
hetzelfde beleven, maar tegelijkertijd onderling grote verschillen
vertonen. Dat zal vooral duidelijk worden in de vierdelige documentaire
over deze rivier, die binnen het (zogenoemde) verenigde Europa een
extra dimensie heeft gekregen. Hoog
in het Zwarte Woud ontspringt de Donau als een klein beekje dat steeds
breder en dieper, en machtiger wordt en uiteindelijk in Roemenië in de
Zwarte Zee uitmondt. De vraag die het meest op de voorgrond treedt, is:
hoe leven die verschillende volken in de tien landen waar de Donau door
stroomt.
Zaterdag
1 augustus 's avonds tussen 19:00 uur en 19:45 uur presenteert
Arte-televisie het eerste deel van de documentaire die Ulrike Bartels
in 2005 als Duitse-Franse coproductie heeft gerealiseerd. Het is een
bijdrage van de zender Arte. De
eerste etappe leidt van de, vaak als mysterieus omschreven,bron in het
Zwarte Woud tot aan Passau. Voordat de aflevering van zaterdag 1
augustus in die plaats eindigt, passeert de rivier de steden
Donaueschingen, Sigmaringen, Ulm, Ingolstadt, Regensburg en Straubing. De film Donau Fluss durch Europa
zal worden uitgezonden met stereofonisch geluid en op het beeldformaat
16:9. Arte zal deze aflevering de komende week nog twee keer uitzenden:
op maandag 3 augustus vanaf 06:45 uur, en op zaterdag 8 augustus vanaf
06:00 uur.
Vincenzo Bellini's muziekdrama I Puritani op zaterdag 1 augustus in Klara's Scala
Schotse Puriteinen op Belgische radiozender Op
de Nederlandstalige, Belgische radiozender Klara wordt op zaterdag 1
augustus, 's avonds vanaf 20:00 uur, een uitvoering gepresenteerd van I Puritani van Vincenzo Bellini (1801-1835). Het
is een muziekdrama in drie bedrijven op een libretto van Carlo Pepoli
(1796-1881), die als uitgangspunt een theaterstuk uit 1833 heeft
gekozen Têtes rondes et cavaliers
van Jacques-Arsène Ancelot (1794-1854) en Joseph-Xavier-Boniface
Saintine (1798-1865). Dat drama vindt zijn oorsprong in het verhaal Old morality uit 1816, geschreven door Walter Scott (1771-1832). De opera die als complete titel I puritani di Scozia
draagt werd voor het eerst opgevoerd in het Parijse Théâtre Italien,
op 25 januari 1835. Nog in hetzelfde jaar kregen zowel het Londense
operapubliek alsook dat van de Milanese Scala de gelegenheid kennis te
nemen van dit muziekdrama, en een jaar later waren Berlijn (met een
Duitse versie), en Wenen aan de beurt.
Het verhaal De
handeling speelt zich tijdens de burgeroorlog in het midden van de
zeventiende eeuw af op een vesting van Puriteinen in de omgeving van
Plymouth. Lord Gaultier Walton, die het bevel voert over de betreffende
vesting, besluit toe te geven aan de wens van zijn dochter Elvira en
laat haar trouwen met Alord Arturo Talbot, al had hij een andere
wederhelft voor haar in gedachten: Sir Riccardo Forth. Tijdens de
voorbereidingen voor het huwelijksfeest komt Arturo, die heimelijk een
aanhanger van de Stuarts is, aan de weet dat Henrietta van Frankrijk,
de weduwe van Charles
I (1600-1649) die op last van Oliver Cromwell (1599-1658) was
onthoofd , op de burcht gevangen gehouden wordt. Arturo slaagt erin de
koningin te bevrijden en haar daarmee uit handen van de dood te redden.
Elvira verliest haar verstand, Arturo wordt door het Parlement ter dood
veroordeeld, maar dan komt Elvira's oom, Sir Giorgio Walton, opdagen en
die slaagt erin Riccardo van zijn wraakgevoelens jegens Arturo los te
weken. Die kan dan naar zijn geliefde Elvira terugkeren, die hem
vergeving schenkt als hij haar eenmaal heeft uitgelegd hoe hij de
koningin heeft gered. Weliswaar is intussen de heerschappij van de
Stuarts omvergeworpen, maar Oliver Cromwell Lord protector van
Engeland en Schotland in de periode 1649-1658 schenkt Arturo genade. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Vincenzo Bellini. 2. Oliver Cromwell. Schilderij van de Vlaming Caspar de Crayer (1582-1669).
Jeanne Moreau in Louis Malle's klassieker Les Amants uit 1958 ' zaterdagnacht op Nederland 2
Houdt u van Brahms? Voor het
gemak gaan we er even van uit dat iemand die deze regels op dit weblog
leest, per definitie is geïnteresseerd is in (speel)films. Deze
hoofdstuktitel is kort gehouden en zou kunnen duiden op een klassieke
Franse film met die titel, geënt op het boek Aimez-vous Brahms (1959)
van Françoise Sagan (1935-2004), verfilmd door Anatole Litvak
(1902-1974) in 1961 met Ingrid Bergman (1915-1982) en Anthony Perkins
(1932-1992). Die rolprent ontstond kort na de film die ik u hier nogmaals
aan het hart wil leggen, ook ondanks het besef hoezeer iemands (de
eigen) smaak kan veranderen in de loop der jaren. Waar ik u graag naar toe wil schrijven, is de klassieker Les amants uit 1958, van Louis Malle (1932-1995) met in de hoofdrollen Jeanne Moreau (*1928) de inmiddels grande dame
van de Franse cinema en Jean-Marc Bory (1934-2001). De dialogen voor
de film werden geschreven door Louise de Vilmorin (1902-1969). Waarom dan hier verwezen naar Johannes Brahms? Tijdens de film hoort u muziek van die componist.
Een wereld in beweging Het
is alweer een halve eeuw geleden dat de film uitkwam en ik heb deze
kort daarna voor het eerst gezien. Hoewel we toen in 'een andere tijd'
leefden en ik daarnaast nog relatief jong was, vond ik het een
fascinerend gebeuren: die knappe vrouw en huismoeder die plotsklaps
verliefd wordt en aan dat gevoel toegeeft. Regisseur Louis Malle
schuwde expliciete seksualiteit niet, al was die wie dan ook zij dank
anders dan de huidige porno van waar dan ook. Haar seksuele
verlangens waren niet gespeeld, echter tot in elke vezel gebaseerd op
een gevoel dat de vrouw in kwestie overkwam. Jeanne Moreau heeft zich
daarin kunnen verplaatsen èn daarin in de film kunnen toegeven, hetgeen
in sommige close-ups overduidelijk wordt. (Als u wilt weten over wie
wat waar en hoe, dan moet u toch de film maar zelf gaan bekijken;
misschien inspireert deze u èn één der uwen gelijktijdig.) Actrice
Jeanne Moreau heeft in die context eens gezegd dat liefde zomaar kan
ontstaan en dat er dan geen plaats is voor schaamte of
terughoudendheid. Ze heeft niet zelden de indruk gemaakt dat ze er in
haar privéleven ook naar heeft gehandeld.
Controverse Enerzijds
werd de film onthaald als een meesterwerk en dat uitte zich onder
meer in een speciale juryprijs op het filmfestival van Venetië. Ook
onder de bioscoopbezoekers en bewonderaars van Malle's eerdere film Ascenceur pour l'échafaud ook uit 1958 en eveneens met Jeanne Moreau bestond grote waardering, anderen daarentegen veroordeelden het product als vunzig en vulgair. Morele verontwaardiging van heel veel kanten. Veel
erger nog was het in de Verenigde Staten waarlijk één van de meest
krankjorume delen van onze aarde waar een bioscoopeigenaar in Ohio
werd gearresteerd wegens bezit van porno. Hij werd, en dat lag in die
dagen voor de hand, veroordeeld. Gelukkig heeft de man het er niet bij
laten zitten en is blijven doorvechten tot en met het hooggerechtshof,
waar vrijspraak volgde.
Voorloper Louis Malle Hoewel
er in de zeden en gebruiken in het openbaar, en derhalve eveneens in de
filmische neerslag daarvan, in een halve eeuw wel flink wat is gebeurd,
is Les amants geenszins
verouderd maar biedt het een beeld van een tijdperk in beweging. Louis
Malle liep vooruit op de steeds sterker wordende eis tot meer vrijheid,
ook en vooral in strikt persoonlijke zin dus niet in de laatste
plaats met betrekking tot de seksualiteit welke zijn hoogtepunt
bereikte aan het einde van de jaren zestig. Puriteinen en huichelaars
wilden uiteraard niet toegeven aan de eisen des tijds, oudbakken
politici en ranzige opportunisten evenmin. Maar de ontwikkelingen waren
niet tegen te houden en zijn gestaag doorgegaan, en zullen dat blijven
doen, ondanks het feit dat er ook in Nederland politici zijn die
steeds meer willen terugdraaien in maatschappelijk opzicht. Zij vormen
een bedreiging voor onze vrijheid in werkelijk alle opzichten. __________ Les amants zal worden vertoond op Nederland 2, in de nacht van zaterdag 1 op zondag 2 augustus, tussen 00;45 uur en 02:20 uur. ____________ Afbeeldingen: 1. Louise de Vilmorin, schrijfster van het scenario voor Les amants. 2. Engelse videoversie van de film, als The Lovers.
Emily Brontë's geboortedag (in 1818) wordt heden herdacht
Heden is het 191 jaar geleden
dat de Engelse schrijfster Emily Brontë is geboren. die
internationale faam heeft verworven met haar roman Wuthering Heights. Ze
is overleden op 19 december 1848. Dat was een tamelijk kortstondig
leven waarin ze wel een en ander aan poëzie heeft geschreven, maar bij
die éne roman is het gebleven. Opvallend is dat het in Nederland onder
diverse titels is verschenen, waarvan in ieder geval twee wel direct
met het origineel in verband kunnen worden gebracht: De Woeste Hoogte, respectievelijk Woeste Hoogten.
De derde vertaling, die ik in mijn puberteit van mijn eerste
vriendinnetje mee kreeg om te lezen, stelde me hevig teleur: niet
vanwege de inhoud, maar doordat ik die inhoud al kende. Ik was toen nog
niet zover gekomen om naar de naam van de schrijfster te kijken. Had ik
dat wel gedaan, dan zou ik direct hebben beseft dat Het Huis der Stormen
dat in een hoge oplaag was uitgekomen voor abonnees van de
tijdschriften van De Spaarnstad Haarlem een andere vertaling van Wuthering Heights moest zijn. Om ook hier Emily Brontë te herdenken, wijs ik u op een bijdrage op de site Tempel der Letteren van 25 december 2008 waarin ik twee van haar gedichten heb opgenomen. Het eerste, The Visionary, citeer ik nog regelmatig voor mensen, die alleen Wuthering Heights kennen en geen flauw benul hebben van de kwaliteiten als dichters die Emily Brontë onmiskenbaar had.
Afbeelding: Emily Brontë (1818-1848), getekend door haar zuster Charlotte.
De zoon van God in twee verschillende documentaires achtereen
Voordat op het tweede Duitse
publieke televisienet (ZDF) in de nacht van donderdag 30 op vrijdag 31
juli de oorspronkelijk Italiaanse speelfilm uit 1954 Atilla, la flagello di Dio Atilla de Gesel Gods,
in een mofs nagesynchroniseerde versie over het huiskamerscherm kan
fladderen dat feit alleen al bewijst voldoende dat God niet bestaat,
anders zou hij/zij/het dergelijke monsterlijkheden op zijn
onder-Neptunuse aardkloot nimmer toestaan kunt u op het digitale
Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 een herhaling zien van de uit twee delen bestaande Teleac/NOT-documentaire uit 2003 met de titel De zoon van God. Het eerste deel wordt vanaf 21:17 uur uitgezonden, het tweede direct in aansluiting daarop vanaf 22:10 uur tot 23:04 uur. Dat lijken in ieder geval uitermate interessante documentaires: in het eerste deel, De claims van Jezus,
wordt ingegaan op de mythes, die mogelijkerwijs ten grondslag liggen
aan het christelijk geloof. In het aan- en tevens afsluitende tweede
deel, Een christendom voor het christendom,
komt de gnostische benadering van de Evangeliën aan de orde, welke pas
in de eerste eeuw van onze jaartelling werden vervangen door de
orthodox-christelijke interpretatie. Voor
een gelijktijdig met opgemelde Italiaanse speelfilm tussen 00:40 uur
en 02:05 uur presenteert de eerste Duitse televisiezender (ARD/Das
Erste) de eveneens nagesynchroniseerde speelfilm van VS-bodem uit 1996:
Where truth lies, met een Duitse titel die wij in het Nederlands zouden moeten vertalen als In de klauwen van de waanzin. Als
u goed heeft opgelet tijdens de documentaires en de waanzin van het
fundamentalisme binnen het christendom heeft ontdekt, is de kans
kleiner geworden dat u zich in de greep van die waanzinsklauwen zult
begeven. (Uit)kijken derhalve. __________ Afbeelding: Elfde eeuwse mozaïek, voorstellende de zoon van God: Christus-Pantocrator; at mozaïek bevindt zich in Daphne, Athene.
Een welkome aanvulling op de ruime Darwin-literatuur
Geen directe bio wel veel waardevolle info Als
u dezelfde associatieve fout maakt, die mij overkwam toen ik de titel
zag van het boek dat ik u hier aanbeveel, dan meent u dat Der kleine Darwin
een biografisch portret is van de jonge jaren van deze globetrotter,
geleerde en schrijver. Doch dan zit ook u er even ver naast. Het
voortreffelijk geschreven werk van Ernst Peter Fischer (*1947) probeert
de lezer op een onderhoudende, manier
bij te brengen wat alles van belang is in het kader van Darwins
evolutietheorie en vooral de ontwikkeling daarvan tot op de huidige
dag. Nergens weidt de hoogleraar uit en aanschouwelijk biedt zijn tekst
een samenvatting van de ideeën van Darwin met betrekking tot het thema,
zoals die ook nu nog opgeld doen. Daarnaast wordt de lezer
geconfronteerd met de vragen die nog altijd open zijn ondanks het
voortschrijdende onderzoek in het kader van onder meer de moderne
genetica.
Compendium Ook
voor degenen die de Darwin-biografieën hebben gelezen welke dit jaar
nadrukkelijk in het centrum van de belangstelling hebben gestaan in
verband met de herdenking, die op de één of andere manier het gehele
Darwin-jaar 2009 nog wel zal doorgaan en of dat om een langer
bestaande, zeer omvangrijke biografie van Desmond en Moore gaat, dan wel om het recente ruimer opgezette werk van Jürgen Neffe die Darwins reis met de Beagle
in het eerste decennium van onze één en twintigste eeuw zo getrouw
mogelijk heeft overgedaan het compendium van deze wetenschapsgeleerde
maakt op zijn eigen, compactere wijze een reis door het leven van de
grote man van toen. Zo
komen we in kort bestek aan de weet hoe Darwins Grote Gedachte is
ontstaan, en waarom hij de Galapagos-eilanden heeft bezocht. Tevens
komt er een adequaat antwoord op de vraag waarom Darwin eerst heeft
geaarzeld zijn Origin of Species
te publiceren. En over Alfred Russell Wallace (1823-1913), die door
niet weinigen werd, en ook thans nog wordt, beschouwd als een
concurrent van Darwin, komen
we aan de weet welke positie hij nu precies binnen het gestelde kader
leven en werk(en) van Charles Darwin heeft ingenomen. En hoe vaak
wordt de naam Darwin niet in verband gebracht met de gedachte omtrent
"het recht van de sterkste"? Ook daaromtrent legt professor Fischer uit
wat er precies speelt. De meest markante vraag die altijd weer naar
boven komt, is waarom provoceren Darwins ideeën tot op de huidige dag?
Kort en bondig Ernst
Peter Fischer doceert wetenschapsgeschiedenis aan de universiteit van
Konstanz; daarnaast publiceert hij boeken en schrijft hij artikelen
voor het tijdschrift Geo en voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Niet
alleen al het bovengenoemde op het gebied van deze tak van wetenschap
komt in het boek aan de orde in de vorm van sleutelbegrippen, maar ook
de levensloop van één der meest vooraanstaande natuuronderzoekers van
de Nieuwe Tijd, die ervoor heeft gezorgd dat het mensbeeld dat dit
wezen van zichzelf als fenomeen had, op een diep ingrijpende manier is
veranderd. In
vier hoofdstukken wordt uiteengezet waar de belangrijkste elementen in
wezen en werk van Darwin lagen: allereerst die binnen de persoonlijke
wereld van Darwin, vervolgens in de soort en het ontstaan van de
verschillende soorten, over fossielen, massaal sterven, de genen en hun
dynamiek. In het derde hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op bestaande
verschillen, niet alleen tussen verschillende stromingen, maar op
allerlei verschijnselen in de natuur, op homologie en analogie, op
divergentie en convergentie, op de hoofd- en de nevenfuncties, over
actuele elementen die binnen het kader van Darwins ideeën van belang
kunnen zijn.