Flink wat te veel als een vis in en om en onder water: dukers vormen bedreiging voor vissen en koraalriffen
Als een vis in en onder water In
het Nieuws van 18:00 uur dat door TV Noord op werkdagen en op zaterdag
wordt uitgezonden en tot de volgende ochtend 06:00 uur zal worden
herhaald kwam het thema duiken in de wateren van Groningen en
omgeving aan de orde. Een sympathieke, enthousiaste en
enthousiasmerende duikdocent kwam, deels in het water staande en reeds
van zichzelf stralend, vertellen wat er zo leuk aan was om onder water
in rust te kunnen zien wat zich daar zoal afspeelde, maar waarover
relatief weinig beslist zijn het er te weinig mensen verder
nadenken. Enkele van zijn 'studenten' kwamen eveneens aan het woord en
ook diegenen waren vol lof over de rust en de beweging in stilte die
onder het wateroppervlak plaatshebben. Af en toe lokte een ver gelegen
oord om ook daar eens een kijkje te nemen.
Doch
de vele duikers het zijn er inmiddels vier miljoen per jaar, en de
meeste van hen komen uit Duitsland, waardoor af en toe de indruk
ontstaat dat het gebied in kwestie zich ontwikkelt tot een tweede
Mallorca die in bij voorbeeld Egypte willen onderzoeken wat er
allemaal onder water te beleven valt en die zich aldaar maar al te
graag overgeven aan hun sport/liefhebberij, vormen inmiddels een
bedreiging voor de instandhouding van onder meer de koraalriffen van de
Rode Zee, die veel schade ondervinden van al die duikende toeristen.
Juist dat percentage van de duikers dat zich verwilderd gedraagt, is de
oorzaak voor de actuele, verontrustende situatie.
Aflevering van de reeks Die Story Veel meer daarover is te zien in de natuurdocumentaire die over dat thema gaat Bedrohte Paradiese: Ägypten Wie Tauchtouristen die Unterwasserwelt zerstören.
Die rolprent, die wordt op maandag 3 augustus tussen 22:00 uur en
22:45 uur door de Westdeutsche Rundfunk (WDR) uitgezonden, en zal
hopelijk op een later tijdstip nog eens aldaar, dan wel via
Arte-televisie, worden herhaald. Het betreft hier een dilm van Johannes
Höflich en Jo Angerer. Duiker-camerman Jörg Matzky maakt de kijkers
deelgenoot van niet alleen alle schoons wat hij in die regionen onder
water tegenkomt, maar eveneens wijst hij de enorme schade aan, die
daaraan inmiddels is toegebracht: het zijn waarachtig de laatste dagen
in een paradijs. Deze film zal door de WDR worden herhaald in de nacht van woensdag 5 op donderdag 6 agustus, tussen 00:55 uur en 01:40 uur. ___________ Afbeeldingen 1. Bedreigd onderwaterdier in de Rode Zee. Vooral duizenden kilo's plastic afval ligt op de bodem van de baaien. 2. Bedreigde glasvisjes. Hier een zwerm, zoals die het meest voorkomen in rotsspleten en bij wrakken.
Het Van Meegeren-mysterie diverse malen deze week op Geschiedenis 24
Over de echtheid van vervalsingen De afgelopen dagen heeft het digitale Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 reeds enkele keren een reportage, getiteld Het Van Meegeren Mysterie,
herhaald die de Tros in 1989 heeft gemaakt over meestervervalser Han
van Meegeren, die toen honderd jaar tevoren was geboren. Van Meegeren
overleed in 1947, het jaar dat een proces tegen hem werd gevoerd
vanwege die vervalsingen, welke hij overigens zelf bekendmaakte. De
zaak kwam echt in beweging aan de hand van zijn schilderij dat nog wel
eens als onterecht Het laatste avondmaal wordt genoemd maar eigenlijk De Maaltijd van Emmaüs heet maar gewoonlijk in ons land De Emmaüsgangers wordt
betiteld. Het werd vervaardigd in 1936, en aanvankelijk had Van
Meegeren dat doek onder de naam Vermeer aan de wereld had geschonken,
maar waarvan hij later beweerde de maker te zijn, hetgeen in eerste
instantie niemand wilde geloven, en vooral de museumdirectie niet die het voor een zeker voor die tijd enorm bedrag [1] had verworven.Hedenmiddag wordt die reportage, gepresenteerd door Henk van Ulsen, nogmaals uitgezonden tussen 17:24 uur en 18:21 uur
en ook daar blijft het niet bij; de komende dagen en niet te
vergeten in de nachtelijke uren wordt de film nog enkele malen
vertoond. [2]
Emmaus Henk van Ulsen (*1927) was bevriend met Marie-Louise Doudart de la Grée (1909-1981) [3], die de roman Emmaus [4] met tekeningen van Han van Meegeren publiceerde (Bruna, Utrecht, 1947) en hij verzorgt de presentatie van het programma. [5] Dat
boek is weliswaar een roman, maar vormt een niet te onderschatten stuk
informatie over leven en werk van de kunstenaar. Allereerst is het tot
stand gekomen op verzoek van Van Meegeren zelf, na zijn arrestatie. Hij
was zeer onder de indruk van de roman Zondaressen over een kloosterschool in 1929 , voor het eerst verschenen in 1938 (Bruna, Utrecht, 1968), van dezelfde schrijfster. In
1974 is, eveneens van Marie-Louise Doudart de la Grée, een
gedramatiseerde documentaire over Vermeers leven verschenen onder de
titel Het fenomeen.
Alchimist Van Meegeren Geen
van haar beide titels, die betrekking hebben op leven en werk van Han
van Meegeren, is te vinden in de literatuurlijst onderaan het verhaal
onder het lemma Han van Meegeren op Wikipedia. Dat geldt overigens ook
voor nog een roman over het leven van deze meester, De alchimist van Roquebrune (P. Vink, Antwerpen/Tilburg, 1954) geschreven door Jan Baesjou (*1922), die onder meer kunstredacteur van het dagblad De Tijd en later van Elseviers Weekblad
is geweest. Hij heeft zich voor de inhoud van zijn boek gebaseerd op
authentieke gegevens van Jo van Meegeren-Oerlemans. Alle namen in die
roman zijn, op die van Van Meegeren na, gefingeerd. De plaatsnaam in de
titel verwijst naar Roquebrune-Cap-Martin in de omgeving van Nice, waar
Van Meegeren tussen 1932 en 1938 in een fraaie villa heeft gewoond. __________ [1] Het Museum Boymans van Beuningen betaald 520.000, voor de Emmaüsgangers, hetgeen thans vele miljoenen zou zijn.
[2]
De reportage zal op donderdag 6 augustus vanaf 21:24 uur, en op vrijdag
7 augustus om 17:24 uur nogmaals te zien zijn, maar voor de
uitzendingen tijdens de nachtelijke uren moet u zelf even kijken op de
website van Geschiedenis 24, afdeling Programmagegevens.
[3] Over Henk van Ulsen heeft Marie-Louise Doudart de la Grée eveneens een boek geschreven: De Speler Winst en verlies in het leven van Henk van Ulsen (Geka BV, Alphen aan den Rijn, 1974).
[4] Emmaus
is nog in diverse exemplaren op tal van plekken in Nederland te koop,
vooral via internetboekhandels (zie: Antiqbook) voor prijzen variërend
van 7,50 tot en met ruim het dubbele van dat bedrag.
[5]
Samen met Henk van Ulsen is Marie-Louise Doudart de la Grée te gast
geweest bij Sonja Barend naar aanleiding van haar documentaire over Van
Meegeren. Dat moet meer dan dertig jaar geleden zijn, aangezien deze
schrijfster in september 1981 in Johannesburg is overleden. Diverse
bronnen melden daarvoor het jaar 1980. Het meest opvallende is dat in
de DBNL-gegevens [6] alleen
haar geboortedatum en haar sterfdag worden vermeld met de toevoeging
dat er geen titels van haar beschikbaar zijn, en dat is op z'n minst
merkwaardig te noemen, vooral als we bedenken dat er zoveel bekend is
over titels en uitgevers van diverse van haar boeken. Of komt het
wellicht dat juist de beide literaire naslagwerken, waarnaar in
gegevens omtrent DBNL-auteurs wordt verwezen Ter Laans Letterkundig Woordenboek voor Noord en Zuid, en Van Bork/Verkruijsse: De Nederlandse en Vlaamse auteurs ook geen aandacht aan Marie-Louise Doudart de la Grée besteden?
[6] DBNL: Digitale Bibliotheek der Nederlands Letteren. ____________ Afbeeldingen 1. Cartouche op het voorplat van de roman over Van Meegeren door Marie-Louise Doudart de la Grée. 2. Stofomslag van de roman van Jan Baesjou over Van Meegeren, met daarop een zelfportret. 3. De villa te Roquebrune-Cap-Martin, waar Van Meegeren van 1932 tot 1938 heeft gewoond.
Tsjajkovski is componist van de week, maar ook daar waar er gerede twijfel bestaat: bij de Vara?
Overeenkomsten en verschillen Zowel
op BBC Radio 3, alsook op Radio 4 in ons land is Pjotr Iljitsj
Tsjajkovski (1840-1893) de eer te beurt gevallen om Componist van de
week te zijn. Zoals bekend betekent dat op de Britse zender dat er de
komende vijf werkdagen een programma met de duur van een heel uur zal
worden uitgezonden: 's middags tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd.
Nu het vakantietijd is, wordt het programma niet, zoals gebruikelijk,
later op de avond nog eens uitgezonden. Dat voordeel genieten die
muziekmeesters weer, welke vanaf september voor de uitzendingen van Composer of the week blijken te zijn uitverkoren.
In het Nederlandse Vara-programmaComponist van de week is altijd maar een half uur per dag beschikbaar, steeds tussen 19:30 uur en 20:00 uur. Voor nadere details verwijs ik u naar de website
van het programma in kwestie, waar te lezen staat dat de
Tsjajkovski-uitzending van mei zal worden herhaald. Het wordt dus een
kwestie van vergelijken. Voor
meer gegevens over de vijf uitzendingen deze week met muziek van
volgens sommigen de grootste Russische meester aller tijden kunt u
terecht op het betreffende onderdeel van de website van BBC Radio 3. __________ Afbeelding: Schrijftafel van Tsjajkovski in zijn werkkamer te Klin.
VS-documentaire uit 2006 over het Egyptische Dodenboek drie keer via Arte-televisie
Arte-televisie
presenteert op zaterdag 1 augustus, tussen 21:00 uur en 22:20 uur, met
een documentaire over het inmiddels bijna vier duizend jaar oude Egyptische Dodenboek.
Daarbij gaat het om een document dat met een leeftijd van ongeveer
3800 jaar geldt als een der oudste overgeleverde geschriften van de
mensheid. Het is op papyrus gezet door de schrijver Ani, met de
bedoeling, de bewoners van het oude Egypte, en met name die in het
Nijldal, hun angst voor de dood ietwat te relativeren. Zo'n verzameling
documenten werd zeer dikwijls aan overleden welgestelden in hun graf
mee te geven, aangezien deze werden geacht de dode in bescherming te
nemen tegen allerlei in het hiernamaals dreigende gevaren: als de
overledene gebruik maakte van de spreuken die in de documenten waren
opgenomen, zou deze in staat zijn allerlei gedaanten aan te nemen van
vooral machtige wezens, die met het juiste wachtwooord zelfs over de
mogelijkheid de beschikking zouden krijgen de poorten van de
Onderwereld te openen. De
Britse archeoloog Ernest Alfred Thompson Wallis-Budge (1857-1934) heeft
in 1887 een exemplaar van de Ani-Papyrus meegenomen naar zijn
geboorteland en sedertdien behoort het tot een der kostbaarste schatten
van het British Museum. Dat zulks niet van een leien dakje is gegaan,
ligt voor de hand: het gaat hier immers om een der oudste religieuze
documenten van de Egyptische geschiedens dat Wallis-Budge in het Dal
der Koningen had gevonden. De ambtenaren in dat land hebben dan ook een
bittere strijd met de archeoloog gevoerd, en hij heeft het document
onder zeer avontuurlijke omstandigheden Egypte uit weten te krijgen. Dat
en nog veel meer kunt u te weten komen als u de moeite neemt te kijken
naar deze drie en tachtig minuten durende Amerikaanse documentaire uit
2006, gerealiseerd door Jeff Schiro en Petra Haffter. Die film in
HD-kwaliteit met stereofonisch geluid, op een beeldformaat van 16:9,
zal nog twee keer worden herhaald: eerst op zondag 2 augustus vanf
14:00 uur ín de middag, en dan nog eens op 12 augustus om 09:55 uur in
de ochtend. ____________ Afbeeldingen 1. Een groot gedeelte van de afbeelding op de voorzijde van het stofomslag van een moderne editie van Het Egyptische Dodenboek,
waarin volgens de uitgever voor het eerst alle vignetten afgedrukt (in
kleuren), zoals die voorkomen in de Papyri van Ani en van Hoenefer en
Anhai. 2. Ernest
Alfred Thompson Wallis-Budge, een Engelse archeoloog, filoloog,
orientalist, Egyptoloog, werkzaam voor het British Museum, publiceerde
een grote hoeveelheid werken op zijn vakgebieden. Hie ziet u hem rond
1900 in zijn kantoor in het British Museum.
De Donau en haar oeverbewoners in tien aangrenzende landen ' vierdelige Arte-documentaire
Tien aangrenzende landen De
Donau is een rivier die door diverse landen van Europa vloeit en aan
beide kanten van het water wonen op de oevers mensen die deels
hetzelfde beleven, maar tegelijkertijd onderling grote verschillen
vertonen. Dat zal vooral duidelijk worden in de vierdelige documentaire
over deze rivier, die binnen het (zogenoemde) verenigde Europa een
extra dimensie heeft gekregen. Hoog
in het Zwarte Woud ontspringt de Donau als een klein beekje dat steeds
breder en dieper, en machtiger wordt en uiteindelijk in Roemenië in de
Zwarte Zee uitmondt. De vraag die het meest op de voorgrond treedt, is:
hoe leven die verschillende volken in de tien landen waar de Donau door
stroomt.
Zaterdag
1 augustus 's avonds tussen 19:00 uur en 19:45 uur presenteert
Arte-televisie het eerste deel van de documentaire die Ulrike Bartels
in 2005 als Duitse-Franse coproductie heeft gerealiseerd. Het is een
bijdrage van de zender Arte. De
eerste etappe leidt van de, vaak als mysterieus omschreven,bron in het
Zwarte Woud tot aan Passau. Voordat de aflevering van zaterdag 1
augustus in die plaats eindigt, passeert de rivier de steden
Donaueschingen, Sigmaringen, Ulm, Ingolstadt, Regensburg en Straubing. De film Donau Fluss durch Europa
zal worden uitgezonden met stereofonisch geluid en op het beeldformaat
16:9. Arte zal deze aflevering de komende week nog twee keer uitzenden:
op maandag 3 augustus vanaf 06:45 uur, en op zaterdag 8 augustus vanaf
06:00 uur.
Vincenzo Bellini's muziekdrama I Puritani op zaterdag 1 augustus in Klara's Scala
Schotse Puriteinen op Belgische radiozender Op
de Nederlandstalige, Belgische radiozender Klara wordt op zaterdag 1
augustus, 's avonds vanaf 20:00 uur, een uitvoering gepresenteerd van I Puritani van Vincenzo Bellini (1801-1835). Het
is een muziekdrama in drie bedrijven op een libretto van Carlo Pepoli
(1796-1881), die als uitgangspunt een theaterstuk uit 1833 heeft
gekozen Têtes rondes et cavaliers
van Jacques-Arsène Ancelot (1794-1854) en Joseph-Xavier-Boniface
Saintine (1798-1865). Dat drama vindt zijn oorsprong in het verhaal Old morality uit 1816, geschreven door Walter Scott (1771-1832). De opera die als complete titel I puritani di Scozia
draagt werd voor het eerst opgevoerd in het Parijse Théâtre Italien,
op 25 januari 1835. Nog in hetzelfde jaar kregen zowel het Londense
operapubliek alsook dat van de Milanese Scala de gelegenheid kennis te
nemen van dit muziekdrama, en een jaar later waren Berlijn (met een
Duitse versie), en Wenen aan de beurt.
Het verhaal De
handeling speelt zich tijdens de burgeroorlog in het midden van de
zeventiende eeuw af op een vesting van Puriteinen in de omgeving van
Plymouth. Lord Gaultier Walton, die het bevel voert over de betreffende
vesting, besluit toe te geven aan de wens van zijn dochter Elvira en
laat haar trouwen met Alord Arturo Talbot, al had hij een andere
wederhelft voor haar in gedachten: Sir Riccardo Forth. Tijdens de
voorbereidingen voor het huwelijksfeest komt Arturo, die heimelijk een
aanhanger van de Stuarts is, aan de weet dat Henrietta van Frankrijk,
de weduwe van Charles
I (1600-1649) die op last van Oliver Cromwell (1599-1658) was
onthoofd , op de burcht gevangen gehouden wordt. Arturo slaagt erin de
koningin te bevrijden en haar daarmee uit handen van de dood te redden.
Elvira verliest haar verstand, Arturo wordt door het Parlement ter dood
veroordeeld, maar dan komt Elvira's oom, Sir Giorgio Walton, opdagen en
die slaagt erin Riccardo van zijn wraakgevoelens jegens Arturo los te
weken. Die kan dan naar zijn geliefde Elvira terugkeren, die hem
vergeving schenkt als hij haar eenmaal heeft uitgelegd hoe hij de
koningin heeft gered. Weliswaar is intussen de heerschappij van de
Stuarts omvergeworpen, maar Oliver Cromwell Lord protector van
Engeland en Schotland in de periode 1649-1658 schenkt Arturo genade. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Vincenzo Bellini. 2. Oliver Cromwell. Schilderij van de Vlaming Caspar de Crayer (1582-1669).
Jeanne Moreau in Louis Malle's klassieker Les Amants uit 1958 ' zaterdagnacht op Nederland 2
Houdt u van Brahms? Voor het
gemak gaan we er even van uit dat iemand die deze regels op dit weblog
leest, per definitie is geïnteresseerd is in (speel)films. Deze
hoofdstuktitel is kort gehouden en zou kunnen duiden op een klassieke
Franse film met die titel, geënt op het boek Aimez-vous Brahms (1959)
van Françoise Sagan (1935-2004), verfilmd door Anatole Litvak
(1902-1974) in 1961 met Ingrid Bergman (1915-1982) en Anthony Perkins
(1932-1992). Die rolprent ontstond kort na de film die ik u hier nogmaals
aan het hart wil leggen, ook ondanks het besef hoezeer iemands (de
eigen) smaak kan veranderen in de loop der jaren. Waar ik u graag naar toe wil schrijven, is de klassieker Les amants uit 1958, van Louis Malle (1932-1995) met in de hoofdrollen Jeanne Moreau (*1928) de inmiddels grande dame
van de Franse cinema en Jean-Marc Bory (1934-2001). De dialogen voor
de film werden geschreven door Louise de Vilmorin (1902-1969). Waarom dan hier verwezen naar Johannes Brahms? Tijdens de film hoort u muziek van die componist.
Een wereld in beweging Het
is alweer een halve eeuw geleden dat de film uitkwam en ik heb deze
kort daarna voor het eerst gezien. Hoewel we toen in 'een andere tijd'
leefden en ik daarnaast nog relatief jong was, vond ik het een
fascinerend gebeuren: die knappe vrouw en huismoeder die plotsklaps
verliefd wordt en aan dat gevoel toegeeft. Regisseur Louis Malle
schuwde expliciete seksualiteit niet, al was die wie dan ook zij dank
anders dan de huidige porno van waar dan ook. Haar seksuele
verlangens waren niet gespeeld, echter tot in elke vezel gebaseerd op
een gevoel dat de vrouw in kwestie overkwam. Jeanne Moreau heeft zich
daarin kunnen verplaatsen èn daarin in de film kunnen toegeven, hetgeen
in sommige close-ups overduidelijk wordt. (Als u wilt weten over wie
wat waar en hoe, dan moet u toch de film maar zelf gaan bekijken;
misschien inspireert deze u èn één der uwen gelijktijdig.) Actrice
Jeanne Moreau heeft in die context eens gezegd dat liefde zomaar kan
ontstaan en dat er dan geen plaats is voor schaamte of
terughoudendheid. Ze heeft niet zelden de indruk gemaakt dat ze er in
haar privéleven ook naar heeft gehandeld.
Controverse Enerzijds
werd de film onthaald als een meesterwerk en dat uitte zich onder
meer in een speciale juryprijs op het filmfestival van Venetië. Ook
onder de bioscoopbezoekers en bewonderaars van Malle's eerdere film Ascenceur pour l'échafaud ook uit 1958 en eveneens met Jeanne Moreau bestond grote waardering, anderen daarentegen veroordeelden het product als vunzig en vulgair. Morele verontwaardiging van heel veel kanten. Veel
erger nog was het in de Verenigde Staten waarlijk één van de meest
krankjorume delen van onze aarde waar een bioscoopeigenaar in Ohio
werd gearresteerd wegens bezit van porno. Hij werd, en dat lag in die
dagen voor de hand, veroordeeld. Gelukkig heeft de man het er niet bij
laten zitten en is blijven doorvechten tot en met het hooggerechtshof,
waar vrijspraak volgde.
Voorloper Louis Malle Hoewel
er in de zeden en gebruiken in het openbaar, en derhalve eveneens in de
filmische neerslag daarvan, in een halve eeuw wel flink wat is gebeurd,
is Les amants geenszins
verouderd maar biedt het een beeld van een tijdperk in beweging. Louis
Malle liep vooruit op de steeds sterker wordende eis tot meer vrijheid,
ook en vooral in strikt persoonlijke zin dus niet in de laatste
plaats met betrekking tot de seksualiteit welke zijn hoogtepunt
bereikte aan het einde van de jaren zestig. Puriteinen en huichelaars
wilden uiteraard niet toegeven aan de eisen des tijds, oudbakken
politici en ranzige opportunisten evenmin. Maar de ontwikkelingen waren
niet tegen te houden en zijn gestaag doorgegaan, en zullen dat blijven
doen, ondanks het feit dat er ook in Nederland politici zijn die
steeds meer willen terugdraaien in maatschappelijk opzicht. Zij vormen
een bedreiging voor onze vrijheid in werkelijk alle opzichten. __________ Les amants zal worden vertoond op Nederland 2, in de nacht van zaterdag 1 op zondag 2 augustus, tussen 00;45 uur en 02:20 uur. ____________ Afbeeldingen: 1. Louise de Vilmorin, schrijfster van het scenario voor Les amants. 2. Engelse videoversie van de film, als The Lovers.
Emily Brontë's geboortedag (in 1818) wordt heden herdacht
Heden is het 191 jaar geleden
dat de Engelse schrijfster Emily Brontë is geboren. die
internationale faam heeft verworven met haar roman Wuthering Heights. Ze
is overleden op 19 december 1848. Dat was een tamelijk kortstondig
leven waarin ze wel een en ander aan poëzie heeft geschreven, maar bij
die éne roman is het gebleven. Opvallend is dat het in Nederland onder
diverse titels is verschenen, waarvan in ieder geval twee wel direct
met het origineel in verband kunnen worden gebracht: De Woeste Hoogte, respectievelijk Woeste Hoogten.
De derde vertaling, die ik in mijn puberteit van mijn eerste
vriendinnetje mee kreeg om te lezen, stelde me hevig teleur: niet
vanwege de inhoud, maar doordat ik die inhoud al kende. Ik was toen nog
niet zover gekomen om naar de naam van de schrijfster te kijken. Had ik
dat wel gedaan, dan zou ik direct hebben beseft dat Het Huis der Stormen
dat in een hoge oplaag was uitgekomen voor abonnees van de
tijdschriften van De Spaarnstad Haarlem een andere vertaling van Wuthering Heights moest zijn. Om ook hier Emily Brontë te herdenken, wijs ik u op een bijdrage op de site Tempel der Letteren van 25 december 2008 waarin ik twee van haar gedichten heb opgenomen. Het eerste, The Visionary, citeer ik nog regelmatig voor mensen, die alleen Wuthering Heights kennen en geen flauw benul hebben van de kwaliteiten als dichters die Emily Brontë onmiskenbaar had.
Afbeelding: Emily Brontë (1818-1848), getekend door haar zuster Charlotte.
De zoon van God in twee verschillende documentaires achtereen
Voordat op het tweede Duitse
publieke televisienet (ZDF) in de nacht van donderdag 30 op vrijdag 31
juli de oorspronkelijk Italiaanse speelfilm uit 1954 Atilla, la flagello di Dio Atilla de Gesel Gods,
in een mofs nagesynchroniseerde versie over het huiskamerscherm kan
fladderen dat feit alleen al bewijst voldoende dat God niet bestaat,
anders zou hij/zij/het dergelijke monsterlijkheden op zijn
onder-Neptunuse aardkloot nimmer toestaan kunt u op het digitale
Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 een herhaling zien van de uit twee delen bestaande Teleac/NOT-documentaire uit 2003 met de titel De zoon van God. Het eerste deel wordt vanaf 21:17 uur uitgezonden, het tweede direct in aansluiting daarop vanaf 22:10 uur tot 23:04 uur. Dat lijken in ieder geval uitermate interessante documentaires: in het eerste deel, De claims van Jezus,
wordt ingegaan op de mythes, die mogelijkerwijs ten grondslag liggen
aan het christelijk geloof. In het aan- en tevens afsluitende tweede
deel, Een christendom voor het christendom,
komt de gnostische benadering van de Evangeliën aan de orde, welke pas
in de eerste eeuw van onze jaartelling werden vervangen door de
orthodox-christelijke interpretatie. Voor
een gelijktijdig met opgemelde Italiaanse speelfilm tussen 00:40 uur
en 02:05 uur presenteert de eerste Duitse televisiezender (ARD/Das
Erste) de eveneens nagesynchroniseerde speelfilm van VS-bodem uit 1996:
Where truth lies, met een Duitse titel die wij in het Nederlands zouden moeten vertalen als In de klauwen van de waanzin. Als
u goed heeft opgelet tijdens de documentaires en de waanzin van het
fundamentalisme binnen het christendom heeft ontdekt, is de kans
kleiner geworden dat u zich in de greep van die waanzinsklauwen zult
begeven. (Uit)kijken derhalve. __________ Afbeelding: Elfde eeuwse mozaïek, voorstellende de zoon van God: Christus-Pantocrator; at mozaïek bevindt zich in Daphne, Athene.
Een welkome aanvulling op de ruime Darwin-literatuur
Geen directe bio wel veel waardevolle info Als
u dezelfde associatieve fout maakt, die mij overkwam toen ik de titel
zag van het boek dat ik u hier aanbeveel, dan meent u dat Der kleine Darwin
een biografisch portret is van de jonge jaren van deze globetrotter,
geleerde en schrijver. Doch dan zit ook u er even ver naast. Het
voortreffelijk geschreven werk van Ernst Peter Fischer (*1947) probeert
de lezer op een onderhoudende, manier
bij te brengen wat alles van belang is in het kader van Darwins
evolutietheorie en vooral de ontwikkeling daarvan tot op de huidige
dag. Nergens weidt de hoogleraar uit en aanschouwelijk biedt zijn tekst
een samenvatting van de ideeën van Darwin met betrekking tot het thema,
zoals die ook nu nog opgeld doen. Daarnaast wordt de lezer
geconfronteerd met de vragen die nog altijd open zijn ondanks het
voortschrijdende onderzoek in het kader van onder meer de moderne
genetica.
Compendium Ook
voor degenen die de Darwin-biografieën hebben gelezen welke dit jaar
nadrukkelijk in het centrum van de belangstelling hebben gestaan in
verband met de herdenking, die op de één of andere manier het gehele
Darwin-jaar 2009 nog wel zal doorgaan en of dat om een langer
bestaande, zeer omvangrijke biografie van Desmond en Moore gaat, dan wel om het recente ruimer opgezette werk van Jürgen Neffe die Darwins reis met de Beagle
in het eerste decennium van onze één en twintigste eeuw zo getrouw
mogelijk heeft overgedaan het compendium van deze wetenschapsgeleerde
maakt op zijn eigen, compactere wijze een reis door het leven van de
grote man van toen. Zo
komen we in kort bestek aan de weet hoe Darwins Grote Gedachte is
ontstaan, en waarom hij de Galapagos-eilanden heeft bezocht. Tevens
komt er een adequaat antwoord op de vraag waarom Darwin eerst heeft
geaarzeld zijn Origin of Species
te publiceren. En over Alfred Russell Wallace (1823-1913), die door
niet weinigen werd, en ook thans nog wordt, beschouwd als een
concurrent van Darwin, komen
we aan de weet welke positie hij nu precies binnen het gestelde kader
leven en werk(en) van Charles Darwin heeft ingenomen. En hoe vaak
wordt de naam Darwin niet in verband gebracht met de gedachte omtrent
"het recht van de sterkste"? Ook daaromtrent legt professor Fischer uit
wat er precies speelt. De meest markante vraag die altijd weer naar
boven komt, is waarom provoceren Darwins ideeën tot op de huidige dag?
Kort en bondig Ernst
Peter Fischer doceert wetenschapsgeschiedenis aan de universiteit van
Konstanz; daarnaast publiceert hij boeken en schrijft hij artikelen
voor het tijdschrift Geo en voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Niet
alleen al het bovengenoemde op het gebied van deze tak van wetenschap
komt in het boek aan de orde in de vorm van sleutelbegrippen, maar ook
de levensloop van één der meest vooraanstaande natuuronderzoekers van
de Nieuwe Tijd, die ervoor heeft gezorgd dat het mensbeeld dat dit
wezen van zichzelf als fenomeen had, op een diep ingrijpende manier is
veranderd. In
vier hoofdstukken wordt uiteengezet waar de belangrijkste elementen in
wezen en werk van Darwin lagen: allereerst die binnen de persoonlijke
wereld van Darwin, vervolgens in de soort en het ontstaan van de
verschillende soorten, over fossielen, massaal sterven, de genen en hun
dynamiek. In het derde hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op bestaande
verschillen, niet alleen tussen verschillende stromingen, maar op
allerlei verschijnselen in de natuur, op homologie en analogie, op
divergentie en convergentie, op de hoofd- en de nevenfuncties, over
actuele elementen die binnen het kader van Darwins ideeën van belang
kunnen zijn.
In drie afleveringen
Op maandag 27 juli
tussen 21:00 uur en 22:00 uur, via Nederland 2 zal de NCRV de eerste
aflevering van de driedelige BBC-serie Sense and Sensibility naar de roman van Jane Austen uitzenden. De tweede en
derde aflevering, die ook elk een uur duren, zullen op maandag 3
augustus en maandag 10 augustus, ook beide keren op dat tijdstip worden
uitgezonden. Anderhalf jaar geleden werd dezelfde versie voor het eerst
door de BBC uitgezonden, en bij voor gelegenheid hebben we daarover op
31 december 2007 enige berichtgeving over gerealiseerd. Na de derde aflevering hebben we op 20 januari 2008 nog enkele regels aan die dramaserie gewijd, onder meer met betrekking tot de dvd. __________ Afbeelding: Hattie Morahan en Charity Wakefield in Sense and Sensibility. (Foto: BBC.)
Valentin Silvestrov ' Portret van een onaagepaste Oekraïense componist
Ambtelijke tegenwerking Door het
feit dat Valentin Silvestrov niet de muziek componeerde die de
overheid van hem verwachtte, heeft hij zoals zovele anderen in zijn
vak en binnen het brede scala van de kunsten in het algemeen niet
zelden problemen met het regime gekregen, omdat hij werd beschouwd als
een avantgardist, en zoiets klonk in de oren van de machthebbers vrijwel
gelijk aan een doodzonde. Hij werd daarom dan ook niet toegelaten tot het
verbond van componisten der Sovjetunie. Onder meer Tichon Chrennikov
(1913-2007), de
eerste secretaris van het Verbond van Sovjetcomponisten, heeft Velentin
Silvestrov het leven moeilijk gemaakt, de man die tevens vele andere
musici, onder meer Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975), regelmatig heeft
dwarsgezeten. Dat zal er mede de oorzaak van zijn geweest dat hij
slechts met een paar woorden in de officiële encyclopedie van musici
werd vermeld. Desondanks heeft Silvestrov nimmer gebruik willen maken
van de eventuele mogelijkheden die zich hebben voorgedaan, maar is hij
zijn hele leven blijven wonen in Kiev, waar hij op 30 september 1937
werd geboren. Toen bleek dat hij door al QAdie tegenwerking niet in
zijn levensonderhoud kon voorzien, is hij gaan lesgeven. Pas vanaf 1970
is hij daarnaast verder muziek gaan schrijven.
Filmportret tweemaal op Arte-tv In
het buitenland daarentegen had men niet alleen waardering voor Valentin
Silvestrov, deze werd eveneens met prijzen bedacht, onder meer in
Nederland door de Stichting Gaudeamus. Silvestrov heeft in bijna alle genres muziek geschreven, maar tot op heden ontbreekt een opera van zijn hand. Al
die elementen zullen, hier en daar veel gedetailleerder, aan bod komen
in het gefilmde portret van deze Oekraïense componist, dat te zien zal
zijn in een 51 minuten durende film die in 2008 door Dorian Supin voor
het ZDF werd gerealiseerd en op maandag 27 juli door Arte-televisie zal worden uitgezonden tussen 22:25 uur en 23:15 uur, onder de titel Dialoge Der Komponist Valentin Silvestrov.
Deze film met stereofonisch geluid en op het beeldformaat 16:9 zal
op zondag 2 augustus in de vroegte vanaf 06:00 uur worden herhaald.
Heggen en struiken ' Een luilekkerland achter bladeren en doornen
Beschermd door blad en doornen Het populair-wetenschappelijke programma van onder meer de Westdeutsche Rundfunk (WDR), Planet Wissen,
biedt in de aflevering van maandag 27 juli een kijkje in de bijzondere
wereld die zich achter struiken en heggen bevindt, maar deels door
bladeren en doornen wordt beschermd. Veelal is bij de mensen, vooral
die in stedelijke gebieden leven, veel te weinig bekend over wat er
zoal leeft in en om heggen en struiken. Niet alleen kunnen daar
vogelsoorten en heel kleine dieren hun toevlucht vinden, ook tal van
eetbare kostbaarheden zijn daar te vinden. De beide presentatoren van Planet Wissen deze week, Birgit Klaus en Dennis Wilms, ontvangen twee
gasten die in de studio komen vertellen wat er zo bijzonder is aan al
wat leeft en groeit op de bewuste plekken. Die beiden doen dat elk op
het gebied van hun eigen specialisme: Heidrun Heidecke, thans in de
functie van natuurbeschermingscoördinatrice die ooit minister van
landbouw, milieu en ruimtelijke ordening van de deelstaat
Sachsen-Anhalt was. Verder draagt zij verantwoordelijkheid voor een
bijzonder zinvol en interessant project: een heg van 20.000 kilometer
door Duitsland, waarmee het overleven van onder meer de wilde kat kan
worden gewaarborgd. De
tweede gast is Jean-Marie Dumaine, gourmetkok op het gebied van de
wilde planten. Hij daagt de bijnaam Guru der Wildpflanzenküche. In
ieder jaargetijde gaat hij op zoek naar ingrediënten die zijn spijzen
een extra en bijzonder element verlenen. Niet alleen is hij in kringen
van geïnteresseerden in zijn recepten een begrip, ook kent men hem als
auteur van talrijke kookboeken.
Uitzending en herhaling Zoals
gebruikelijk wordt dit programma via de WDR en de Südwestrundfunk (SWR)
gelijktijdig uitgezonden, 's middags tussen 15:00 uur en 16:00 uur; in
dit geval op maandag 27 juli. Er volgt op beide genoemde zenders tevens
een herhaling, maar die wordt op verschillende tijdstippen uitgezonden:
via de WDR op dinsdag 28 juli van 07:20 uur tot 08:20 uur; via de SWR
eveneens op dinsdag 28 juli, maar dan reeds tussen 05:00 uur en 06:00
uur.
Acht decennia een Nederlands rijbewijs; toch nog weer vijf jaar verlenging
Al acht decennia mag de
98-jarige Jan Leugs, woonachtig in het dorp Ten Boer onder de rook van
Groningen, in een auto rijden. Verleden week moest hij de periodieke
herkeuring ondergaan, en vandaag weet hij dat de arts geen enkel
gezondheidsrisico bij de man heeft vastgesteld en hij daarom nog weer
een verlenging van zijn rijbewijs krijgt voor een periode van vijf
jaar. Volgens de dokter kon hij zo naar Parijs rijden. Niet
iedereen zou bij de man in de auto stappen, juist vanwege die leeftijd.
TV Noord-verslaggeefster Anja Otto deed dat vandaag echter wel en
stelde al snel vast dat Jan Leugs de vaart er goed in had. "Als
je langzaam wilt, moet je niet in de auto stappen," luidde het
commentaar van de krasse knar, en mevrouw Otto stelde vast dat Jan
Leugs reed "als een jonge hond." Samen
reden ze richting de plaatselijke supermarkt, waar de vanwege het goede
nieuws uitstekend geluimde Jan Leugs werd opgewacht door een stralende
eigenaar van de winkel. Met een fles voor de avonduren van de
'jubilaris'. Twee jaar geleden had Jan Leugs zich bij de supermarkt
gemeld met de vraag of daar geen werk voor hem was, aangezien hij zich
stierlijk verveelde. Na wat wikken en wegen heeft de supermarkteigenaar
besloten hem dan toch maar vakken te laten vullen, en wat bleek? "Hij
werkt als een jonge hond." In
de hoedanigheid van hoogbejaarde jonge hond had TV Noord al eens een
onderwerp voor het dagelijkse nieuws gemaakt en waren tal van mensen
van die bijzondere prestatie op de hoogte. Daar
is nu het heugelijke nieuws van vandaag aan toegevoegd. Het feit dat
Jan Leugs met zijn nieuwe beter nog: verlengde status quo erg
content is, laat hem echter niet van de realiteit afdwalen. Zodra hij
ook maar merkt dat het geringste niet meer helemaal goed gaat, zet hij
de auto aan de kant. Een stralend voorbeeld voor tal van minder ouderen
en heel wat jongeren. Zoals bij voorbeeld een Leekster 17-jarige jongen
die met vaders auto betrokken raakte bij een ongeval en gewoon is
doorgereden.
Een werelderfgoed-schateiland in gevaar: Socotra bij Jemen
De wil tot conserveren van tradities In
2008 heeft de UNESCO het eiland Sokotra onderdeel van de gelijknamige
archipel bij Jemen in de Indische Oceaan verklaard tot werelderfgoed.
Die status heeft het kunnen verkrijgen vanwege het feit dat hier niet
alleen millennia oude natuurfenomenen bestaan, maar er in de loop der
tijden een eigen taal en cultuur is ontstaan. Helaas hebben de strenge
regels, die de bedoeienen eeuwenlang hebben gehanteerd en die zouden
moeten blijven gelden om de natuur te kunnen blijven beschermen aan
kracht verloren. Ines Possemeyer voerde regie over de documentaire uit 2009 die als Frans-Duitse coproductie is
ontstaan en als bijdrage van Arte France aan deze grensoverschrijdende
cultuurzender beschikbaar is gesteld. In de film wordt een bergherder
begeleid tijdens zijn tocht over het oeroude eiland voor de kust van
Kaap Hoorn waarbij nadrukkelijk wordt getoond dat hij de tradities van
de eilandbewoners in stand wil houden.
Drie uitzendingen Arte-televisie
zendt op zaterdag 25 juli, tussen 20:15 uur en 21:00 uur in
HD-kwaliteit en op het beeldformaat 16:9 deze 'natuurfilm' uit die de
Duitse titel draagt Sokotra, Schatzinsel in Gefahr, als aflevering van de reeks 360˚ Geo Reportage. De
film zal, op dezelfde zender, nog tweemaal worden herhaald: eerst op
zondag 2 augustus om 18:05 uur, en dan nog op woensdag 5 augustus, in
de nacht vanaf 01:55 uur. __________ Foto: ARTE @ Roland Gockel/FFP Medienkontor.
De Pre-Raphaelieten Jongstleden
dinsdag heeft BBC Two Television de eerste aflevering van een zesdelige
dramareeks uitgezonden over de in het midden van de negentiende eeuw in
Engeland ontstane kunstenaarsbent genaamd The Pre-Raphaelite Broterhood
een groepering schilders, van wie sommigen ook op andere artistieke
terreinen werkzaam waren. Via de vooraf uitgezonden trailers leek het
erop, althans dat wordt beweerd, dat het duidelijk om een groep jongere
lieden ging, die vooral hun neus achterna zouden zijn gegaan als zij
werden geconfronteerd met aantrekkelijke vrouwen. Goed, dat mag dan
niet het belangrijkste zijn geweest van wat de heren zoal hebben
bewerkstelligd, maar ten eerste kan men zich ten rechte afvragen of
zulks niet van zoveel groeperingen van schilders, theatermakers, circusartiesten, en nog zo velen meer in de wereld van de
niet-burgerlijk-degelijke beroepen; en daarnaast is de vraag beslist
gerechtvaardigd in welke mate die wulpse jongeheren andere, en vooral
minder goede, kunst zouden hebben gecreëerd als ze, zonder al te sterke
sublimatie in godsdient dan wel een andersoortige religie, toch zouden
hebben afgezien van die vormen van erotiek, en zeker niet te vergeten
één der meest voorkomende fysieke uitingen daarvan: de seksualiteit in
velerlei gedaanten. Want de stelling poneer ik maar weer eens
zonder erotiek geen kunst.
Christina Rossetti Naast
haar beide oudere broers Dante Gabriel (1828-1882) en William Michael
(1829-1919) heeft Christina Georgina Rossetti zich ook een plaats weten
te veroveren binnen de sfeer van die kunstenaarsbent, zij het dat zij,
vanaf haar twintigste jaar voor het voetlicht trad met markante
gedichten. Eén voorbeeld daarvan vindt u hieronder, voor vijf andere en
wat meer informatie over de dichteres raadplege men het omvangrijkereartikel De enige sister tussen al die mannetjes van de Pre-Raphaelite Brotherhood van gisteren, gepubliceerd op het fin de siècle weblog All art is quite useless van Rond1900.nl.
* * * * * * "Consider the Lilies of the Field"
Flowers preach to us if we will hear:
The rose saith in the dewy morn:
I am most fair; Yet all my loveliness is born
Upon a thorn.
The poppy saith amid the corn:
Let but my scarlet head appear
And I am held in scorn;
Yet juice of subtle virtues lies
Within my cup of curious dyes.
The lilies say: Behold how we
Preach without words of purity.
The violets whisper from the shade
Which their own leaves have made:
Men scent our fragrance on the air,
Yet take no head
Of humble lessons we would read.
But not alone the fairest flowers:
The merest grass
Along the roadside where we pass,
Lichen and moss and sturdy weed,
Tell of His love Who sends the dew,
The rain and sunshine too,
To nourish one small seed.
Dit artikel is eveneens verschenen op enkele Nederlandse cultuurwebsites, zij het steeds met een ander gedicht. Zie daartoe de bijdrage op Cultuurtempel; alsmede die opKunst en cultuur; en dan nogmaals een ander gedicht na dezelfde overige tekst op Letters en Beelden 2.
__________
Afbeelding: De beide
schutbladen achterin het boek. Let u eens op de verschillen in kleur.
Rechts is de binnenzijde van de band, links is het schutblad na de
laatste bladzijde. Doordat het materiaal onder het rechter deel van het
geheel donker karton is en aan de andere zijde crèmekleurig 'geschept'
papier, is dit kleurverschil ontstaan.
Twee onbekende pianostukken van Mozart in Salzburg ontdekt
De Stiftung Mozarteum Salzburg
heeft twee onbekende pianostukken van Wolfgang Amadeus Mozart ontdekt.
Dat heeft het instituut zelf donderdag bekendgemaakt. Nadere details
dienaangaande zal men op 2 augustus aanstaande openbaren. Het is niet
de eerste keer dat na het overlijden van het Weense wonderkind
(1756-1791) onbekende stukken zijn opgedoken. Het
blijkt in dit geval om stukken te gaan die reeds langer in het bezit
van de Stiftung waren, maar waarvan is gebleken dat ze nog nimmer in de
openbaarheid waren terechtgekomen. Men is aldaar van mening dat het hierbij om
composities gaat die Mozart in zijn jeugd moet hebben geschreven.
Op
zondag 2 augustus zullen deze stukken meteen publiekelijk worden
voorgesteld door de veelzijdige klavierspeler clavichordist,
cembalist en (forte)pianist Florian Birsak, en wel op het het
eigen Hammerklavier van de componist, dat in het huis van de familie
Mozart te Salzburg staat.
__________
Afbeelding: Florian Birsak aan een zijner instrumenten. Foto: "Blow Up" Fotostudio Schaffler & Friese.
Waar staat Duitsland ' De volgende generatie is in aantocht
Een andere generatie
In de documentairereeks Wo steht Deutschland
wordt op donderdag 23 juli, tussen 22:15 uur en 23:00 uur, door het
tweede Duitse publieke televisienet ZDF, een nieuwe aflevering
uitgezonden. Deze draagt de Engelse titel Germany's next generation Kinder und der Ernst des Lebens. Overal in
Europa raken steeds meer maatschappelijke geledingen totaal vergiftigd
door onnodig en niet zelden onterecht gebruik van Engelse-, en in de
meeste gevallen zelfs Yanken-termen. Vindt men dat internationaal
aandoen, maakt het en goede of ontwikkelde indruk? Neen, natuurlijk
niet: de slaafsheid ten opzichte van een waanidee dat alles in het
Engels zou moeten prevaleert hier. Maar waarom dan de tweede helft van
de titel wel in het Duits?En zelfs als er een Amerikaanse, Franse
vertoning, of ergens anders ter wereld, zou worden gegeven, dan kan men
bij die passende gelegenheden gebruikmaken van een anderstalige titel.
Nu doet het aan als een uiting van willekeur, een ratjetoe dat bepaald
niet bijdraagt tot wwn verhoging van de eventueel gewenste
geloofwaardigheid.
Voor ons is de in de
betreffende documentaire gestelde vraag vanzelfsprekend van belang, ook
en vooral doordat daar door een dolgedraaide minister van Binnenlandse
Zaken een nieuwe Gestapo wordt voorbereid die terreur, angst en haat
zal zaaien over Europa en daarbuiten. Daarom is het goed te weten hoe
het er met de jeugd in dat naburige land is gesteld. Hoewel de titel
een Engelse next generation
suggereert, wordt verderop in de verklarende tekst gerept van de
hedendaagse jeugd in dat land. Dat betekent dat ieder moet gaan kijken
die daartoe in de gelegenheid is en die zich daarbij ook nog eens voor
dat toekomstbeeld interesseert.
Deze Dokumentation is in 2009 gereedgekomen, en zal door het ZDF worden herhaald in de nacht van donderdag 23 op vrijdag 24 juli, vanaf 04:45 uur.
Land van melk en honing ' twee avonden achtereen drie delen
Verleden jaar is de zesdelige Franse dramaserie Revivre (Nieuw leven) uitgekomen; de Duitse titel daarvan is Milch und Honig,
doelend op het verre land Israël. Deze zes delen zullen worden
herhaald, nu het zomertijd is en men in vrijwel al die zenders niet
over voldoende middelen beschikt om steeds maar geld beschikbaar te
stellen voor nieuwe producties en omdat er veel minder mensen naar
zullen kijken aangezien het tussen half juni en half september
vakantietijd is. Het
voordeel van deze herhaling is dat er slechts goed een etmaal vereist
is om alle zes delen te 'consumeren': zowel op donderdag 23 juli als op
vrijdag 24 juli zullen er tussen 21:00 uur en 23:20 uur drie
afleveringen van elk ongeveer drie kwartier achtereen worden
uitgezonden.
Straling, oftewel De wetenschap van het risico ' op Arte
De Frans-Duitse cultuurzender
wijdt op woensdag 22 juli, 's avonds tussen 22:50 uur en 23:45 uur, een
documentaire uit over de wetenschappelijke stand van zaken met
betrekking tot de toename van de hoeveelheden aan straling als gevolg
van het gebruik van mobiele telefoons en internetverbindingen. Doordat
de toename in het gebruik van deze draadloze communicatiemiddelen
gigantisch blijft toenemen, zijn er steeds meer groeperingen, die de
verklaringen van zogeheten, of zelfs werkelijke, deskundigen niet meer
vertrouwen en steeds meer en vaker, alsmede grotere twijfels
ontwikkelen over die uitspraken welke steeds weer neerkomen op de
verzekering dat er geen enkele nadelige gevolgen aan deze vorm van
straling kleven, noch voor de maatschappij als geheel, noch als
bedreiging voor individuen in de zin van gezondheidsrisico's. De
Franse documentaire uit 2008 van Jean-Christophe Ribaut is een bijdrage
van Arte France, die zal worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het
beeldformaat 16:9. Daarin worden we op de hoogte gebracht van de (toen)
laatste stand van zaken. De
film zal binnen twee weken nog drie keer door Arte televisie worden
uitgezonden: allereerst op zaterdag 25 juli, 's ochtends om 05:00 uur,
vervolgens op zaterdag 1 augustis om 10:55 uur en op dinsdag 4
augustus, nog weer vanaf het ochtendkrieken om 05:00 uur. Wellicht is het, mede vanwege de tegengestelde meningen die de ronde doen, niet onverstandig om het artikel over Straling in de Wikipedia-emcyclopedie te raadplegen.
Cultuurspectrum
