De laatste halte Toen
ik na een persconferentie in verband met het Holland Festival van 1976
het Concertgebouw in Amsterdam via de artiesteningang verliet, zag ik
een bekend gezicht met een enorm tempo voorbij fietsen: Henk van
Ulsen, die vlakbij de Muziektempel in de Van Baerlestraat in onze
hoofdstad woonde. Voordien en nadien heb ik Henk van Ulsen alleen in
het theater en op het huiskamerscherm gezien. Gesproken met hem had ik
nimmer, tot zondag 16 augustus jongstleden. Hij was naar Groningen
gekomen voor het verrichten van een officiële handeling: de opening van
een tentoonstelling met de titel Sailors Delight in Galerie MooiMan in die noordelijke metropool. Voorafgaande
aan de korte mededeling "En hiermee verklaar ik. . . " had Henk van
Ulsen gebeurtenissen uit zijn jonge jaren gememoreerd, zoals situaties in
zijn geboorteplaats Kampen, daarna in Groningen; vervolgens heeft hij
een serie gedichten van Gerard (Kornelis van het) Reve voorgedragen,
echter niet het in dat kader meest passende over een tenger matroos met stoute billen.
Kort onderhoud In
het kantoor van Jan van Stralen, een der beide echtelieden die samen de
herengalerij runnen, sprak ik toen de ergste drukte voorbij was
even kort met Henk van Ulsen. Hij was zichtbaar moe in meer dan één
opzicht. Hij vertelde dat hij nog altijd in hetzelfde huis woonde, maar
niet meer zo hard langs de zijgevel van het Concertgebouw fietste. Hij
scheen me nog iets te willen vragen, keek even voor zich uit en richtte
zijn blik weer naar mij. "Veel succes verder hoor." Toen
hij weer moeizaam plaatsnam, zag ik dat hij aan het eind van zijn
aardse Latijn was. Dat hij geen enkel van zijn aangekondigde plannen
meer zou kunnen realiseren, maar dat het . . . pulverem reverteris [1]
zo snel zou moeten aanvangen. . . . neen! Doch dat houdt ongetwijfeld
verband met het feit dat wij mensen van het moment van ontwaken tot aan
de seconde dat de slaap ons overmant, bezig zijn met het verdringen van
de enige zekerheid die we in dit leven hebben: de komst van een wachtend bondgenoot met een starend stillen lach [2], die aan onze ontroerde ziel wil raken. Henk
van Ulsen overleed, toch nog geheel onverwachts, te Bussum, op vrijdag 28 augustus. Hij werd op 8 mei 1927 te Kampen
geboren. Hij speelde tal van rollen op het toneel en later voor de
televisie. Onvergetelijk zijn, voor mij persoonlijk althans, zijn
optreden als De Wijze Kater in het gelijknamige drama uit 1917 van Herman Heijermans (1864-1924), alsmede in het Dagboek van een gek (uit 1835) van de allergrootste van alle Russische schrijvers: Nikolaj Gogolj (1809-1852). __________
[1] Memento homo, quia pulvis es et pulverem reverteris. Gedenk, mens, dat gij stof zijt en tot stof zult wederkeren.
[2] Uit De Dood. In: De keerende kudde (1920), van Carel Steven Adema van Scheltema (1877-1924).
[3] Filmer Menne
Vellinga liet me weten dat Henk van Ulsen, na aan een kleine liesbreuk
te zijn geopereerd, niet naar zijn etagewoning in Amsterdam Zuid terug
is gegaan maar met een vriend naar diens huis in Bussum. Onderweg kwam
de vraag aan de orde, hoe Henk van Ulsen zou willen sterven. Wie
verbaast het dat hij er de voorkeur aan gaf "op het toneel" het laatste
afscheid te vieren. Beiden hebben er nog hartelijk om gelachen. Even
later hield het hart van de acteur op met kloppen.
____________
Afbeeldingen: De foto's zijn afkomstig van de Homepage van Henk van Ulsen op Levenlangtheater.
Haydns Orlando paladino op meerdere Duitse radiozenders gelijktijdig
Zaterdag 29 augustus presenteren in ieder geval twee Duitse regionale radiozenders NDR Kultur en WDR3 in de serie ARD Radiofestival 2009 een uitvoering van de opera Orlando paladino
uit 1782, van Joseph Haydn (1732-1809), in het kader van de Innsbrucker
Festwochen der Alten Musik, uitgevoerd door het Freiburger
Barockorchester onder leiding van René Jacobs, met medewerking van
vocale solisten. Een uitvoering door dezelfde instrumentalisten, onder leiding van deze dirigent, hebben we op de site Tempel van het Muziektheater aangekondigd in een artikel van maandag 25 mei. Tevens zijn we toen ingegaan op diverse achtergronden, zodat u daar, indien gewenst, meer informatie kunt vinden.
Na al te lange tijd nu eindelijk opnieuw toneel op de Nederlandse beeldbuis
Maandagavond film In
de beginjaren van de Nederlandse televisie en daarmee bedoel ik niet
de experimentele fase, maar die in welke het langzaam maar zeker als
een epidemisch verschijnsel zich verder zou uitbouwen en ontwikkelen:
de eerste helft van de jaren zestig kreeg men elke maandagavond de
mogelijkheid een speelfilm te zien op één van de toen reeds twee
netten, en deze werden met enkele zinnen ingeleid door dames, die toen
nog, allang niet meer terecht als omroepster werden gekwalificeerd; ze waren immers ongeveer een decennia meer dan dat en verdienden derhalve de betiteling presentatrice,
ook als je het gezicht niet kon uitstaan of de wijze van presentere al
te stijfjes was. "Omroepen is mijn vak," riep Ageeth Scherphuis eens,
terecht geïrriteerd, uit toen iemand daarover enigszins denigrerend
deed in één of andere talk show die toen gelukkig nog niet zo werd genoemd. Je
hoopte er altijd weer het beste van mede en vooral doordat je de
meeste films niet kende, hetzij actief dan wel passief maar er werd
doorgaans zonder meer tegemoet gekomen aan de smaak van een nogal groot
publiek, dus van waarachtige experimenten was toen nog geen sprake.
Donderdagavond toneel Iets
anders lag dat althans zo af en toe op de donderdagavond als er een
toneelstuk werd gepresenteerd: van Shakespeare tot Shaw, en van Bredero
tot en met Heijermans; maar een heel enkele keer toonden de
programmamakers toch wel wat meer durf en zo werd in het voorjaar van
1963 Gelukkige dagen uit 1961, een nog recent stuk van de Ierse dichter en dramaschrijver
Samuel Beckett (1906-1989) opgevoerd, dat bij, in verhouding, veel
toeschouwers niet overkwam. Beter gezegd: totaal onbegrip en, als
gevolg daarvan, afschuw opriep. De boze reacties zijn dan ook niet
uitgebleven, en het zal niemand verbazen dat er in die categorie ook
toen reeds de nodige kijkers dan wel niet-kijkers doch meelopers
bestonden welke zich uitermate verontwaardigd toonden. Weer wat later,
toen de VPRO niet meer protestants was in christelijke zin, maar nog
wel op een geheel eigen maner bleef protesteren, werden er zelfs
uitwerpselen per post aan de omroep in kwestie gezonden: Aan die vuile viezerikken van de VPRO. Immers,
altijd zijn anderen smerig en bieden ze een rechtvaardiging binnen
een toen vooral christelijke natie, al was dat wat met het adjectief
moest worden uitgedrukt, flink aan het afkalven voor het
gekanaliseerd uiten van de eigen voosheid.
Eerherstel De
Avro welke zich reeds enige tijd, maar vanaf deze zomer met meer
nadruk graag wil profileren als omroep die de kunsten tamelijk breed de
ruimte wil geven is verleden week begonnen met een zesdelige reeks,
die de niet erg prikkelende, maar wel degelijk juiste, titel Toneel op 2 meekreeg. Deze stukken zijn speciaal voor vertoning op de beeldbuis opgenomen. De tweede
aflevering, die op vrijdag 28 augustus via Nederland 2 tussen 22;40
uur en 00:30 uur zal worden vertoond, is een
muziektheatervoorstelling van Vincent van Warmerdam en Michel
Sluysmans. "Losjes gebaseerd" op de roman Brazil
uit 1994, van de Amerikaan John Updike (geboren in 1932 en overleden op
27 januari 2009), die bij een hele reeks critici daarbij voorop de
Duitse opperpaus der letteren Marcel Reich-Ranicki als, zo niet de
eerste en de beste schrijver der Verenigde Staten, dan toch als één uit
het eerste echelon, geldt. Het is een variant op het aloude verhaal
over Tristan en Isolde. Dus, laat u eens verrassen. Achteraf kunt u
alsnog bepalen of het een aangename surprise is geworden, welke men
voor u in petto had, maar die u zichzelf heeft gegund. ____________ Afbeeldingen 1. De Ierse dramaschrijver Samuel Beckett. 2. De Amerikaanse auteur John Updike.
Wilt u toevallig nog een mummie prepareren? ' Een handleiding is beschikbaar
Inwijding via een lexicon Voor
het geval u nog plannen koestert om binnenkort, of op langere termijn,
een mummie te prepareren, maar opziet tegen enkele kosten met zich
meebrengende onderdelen daarvan, dan kunt terecht in een korte maar
krachtige handleiding die u verder zal
kunnen helpen uw plannen in de daad om te zetten zonder onnodige
kosten, al mag u hier en daar wel over de vaardigheden van een
patholoog-anatoom beschikken. Doch aangezien de auteur van de tekst
welke overigens in het Duits is gesteld, maar die voor iedereen
begrijpelijk is die met goed gevolg het middelbaar onderwijs heeft
afgesloten zelfs in de titel van zijn handleiding de woorden für den Hausgebrauch
heeft opgenomen, mogen we ervan uitgaan dat het prepareren tot de
mogelijkheden moet behoren, zij het met enig doorzettingsvermogen en de
diverse aspecten der kunst tot relativeren. Die handleiding is een humoristische aanvulling op het artikel Pyramidenbau dat onderdeel uitmaakt van Das Lexikon des verbotenen Wissens van Richard Fasten (*1966) dat in juli van dit jaar als Originalausgabe in de reeks van Knaur Taschenbuch Verlag is uitgekomen.
Onalledaags lexicon De
schrijver, die Kriminalromane publiceert en voor radio en televisie
werkzaam is, heeft zich op een voor hem èn voor zijn lezers interessant
zijpad der lexicografie begeven en hij heeft zijn keuze laten vallen op
het fenomeen Kennis die, zoals bekend wordt verondersteld, Macht
vertegenwoordigt, en daardoor althans oppervlakkig beschouwd alleen
maar positiefs met zich kan meedragen, doch bij nader inzien tevens kan
zorgen voor gevaren, die heel diep kunnen ingrijpen in het leven van
degene die over een bepaalde kennis beschikt. Zo werden heksen heel
lang gezien als kenners van geheime recepten en waren ze daardoor een
gevaar voor kerk en staat, werden mensen met bijzondere uitvindingen al
even sterk aangezien als grote bedreiging met alle denkbare gevolgen
van dien. Dat
in de nasleep van het bovengenoemde ook bepaalde gepubliceerde boeken
als een groot gevaar jegens het gezag werden beschouwd, heeft er
eveneens toe geleid dat tal van geschriften in de loop der eeuwen, tot
op de dag van vandaag, zijn verboden. Dat het voorkomen van titels op
de pauselijke Index alleen maar de dreiging met Hel en Verdoemenis tot
gevolg heeft, is weliswaar een uiting van abjecte willekeur van
machtswellustelingen in travestie, maar dat er ook nog steeds officieel
gezag bestaat en helaas in heel veel staten ter wereld dat ook
heden nog boeken wil verbieden (en dat dan meestal ook maar direct
doen) en de auteurs ervan het leven extreem zuur maken, geeft aan dat
het met de beschaving op onze planeet nog steeds niet zo best is
gesteld.
Lexico-logisch Zoals van een lexicograaf mag worden verwacht, heeft Richard Fasten zich aan de traditie der lexico-logica gehouden door de onderwerpen te behandelen in de volgorde van het Latijnse alfabet, te beginnen bij het lemma Adam en Eva, en te eindigen met een definitie met verdere uitleg omtrent Zaubertricks.
Waarom
Zensur in dit alfabetische lexicon vóór dat als laatste opgevoerde
vershijnsel is opgenomen, vormt op zichzelf een goocheltruc van de
schrijver. Dat zich tussen die twee artikelen nog legio andere
bevinden, komt mede doordat Richard Fasten zich niet heeft beperkt tot
één artikel per beginletter, al komt ook dat voor. Juist die
beknoptheid welke de informatiestroom geen afbreuk doet, zorgt ervoor
dat de lezer eventueel heel veel nieuws tegenkomt. Daarbij zijn nog
twee aspecten van belang: ten eerste schuwt de auteur niet in zijn
persoonlijke geschiedenis te graven en daarmee een uitgangspunt vooraf,
dan wel een korte beschouwing achteraf voor het artikel in kwestie
heeft, ook slaagt hij erin het fenomeen Humor rijkelijk in te voegen,
hetgeen de leesbaarheid van zo'n veelal opsommend werk vol feiten,
toestanden en gebeurtenissen, zeer ten goede komt.
Dubieuze organisaties Tussen
alle onthulde geheimen over doping, euthanasie, geheimschriften,
medische ethiek, wachtwoorden en oliebronnen, komen ook dubieuze
organisaties met enige pagina's voor waarop de grote lijnen van de meer
dan kwalijke praktijken worden doorgelicht: onder meer die van Opus dei en van Scientology. Aan
het eind van de tekst over het eerstgenoemde instituut volgt op grond
van de door de paus heilig verklaarde Opus dei-chef Escriva een lijst
met tien uitzonderlijke katholieke heiligen; aan het slot van de tekst
voor een beter inzicht in de sekte der Scientologen worden tien (andere
dan de flutacteur Tom Cruise) zeer bekende leden van die club opgesomd.
Vaticaan Het Vaticaan is enige malen vertegenwoordigd: niet alleen binnen de tekst over Opus dei, maar ook in verband met een condoomstudie en het Geheime Archief van die staat binnen de staat
Italië. Ook vindt u een lijst van de tien pausen die het kortst hun
functie hebben kunnen uitoefenen. Menigeen meent dat de huidige
mensheid van middelbare leeftijd deze paus hebben meegemaakt: Johannes
Paulus I (geboren als Albino Luciani in 1912; Paus van 26 augustus - 28
september 1978, dus 33 dagen). Doch die goede man staat op de tiende
plaats, want van al die korte plaatsbeklederschappen heeft hij nog het
langst de stoel van Petrus bezet gehouden. Stephan II (22 maart - 26
maart 752) spant de tiara met 4 dagen en in ieder geval drie, maar
misschien ook wel vier nachten. __________
Richard Fasten: Das Lexikon des
verbotenen Wissens. 240 pagina's, paperback. Knaur Taschenbuch Verlag,
München, juli 2009. Knaur Taschenbuch 78231. ISBN 978-3-426-78231;
Prijs 8,95 (in de Duitse Bondsrepubliek en in Nederland bij
Buchhandlung Die Weisse Rose te Amsterdam.) ____________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van het nieuw verschenen Lexikon. 2.
De Val van Adam en Eva. (Genesis III: 1,6.) Overgenomen uit de
reprografische herdruk (Groningen, ca. 1980) van de PRINTBYBEL A.D. 1698. 3. De graftombe van Paus Johannes Paulus I (Albino Luciani 1912-1978).
Hoe het komt dat gedesoriënteerden in een kring blijven ronddraaien
Bekend fenomeen Het
is een bekend verschijnsel dat veel mensen die niet ter plekke bekend
zijn, dikwijls kringetjes gaan draaien, dat wil zeggen dat ze zonder
oriëntatiepunt steeds blijven rondlopen in hetzelfde gebied. Voor het
eerst is het gelukt om dit aan de hand van wetenschappelijk onderzoek
vast te stellen. Onderzoekers
van het Duitse Max Planck Instituut für Kybernetik hebben in een
bosgebied an het Rijndal en in de Sahara een reeks tests gedaan met
proefpersonen, en daarbij is gebleken dat zolang de mensen zich konden
oriënteren aan de zon, deze recht vooruit gingen, maar dat ze
kringetjes gingen draaien zodra de zon achter de wolken verdween.
(Geen) oriëntatiemogelijkheden De
onderzoekers komen voor dit gedrag met een aannemelijke verklaring:
zodra er zich geen directe oriëntatiemogelijkheden voordoen, krijgen de
zintuigen verkeerde prikkelingen die elkaar ook nog eens versterken. En
als daar geen oriëntatiemogelijkheden van buitenaf meer beschikbaar
zijn, die de opgedane indrukken (kunnen) corrigeren, komt het vanzelf
tot dat gedrag van kringetjes draaien. Het initiatief tot dit twee jaar geduurd hebbende onderzoek kwam van een reporter van het programma Kopfball van de Westdeutsche Rundfunk (WDR), die het fenomeen tot op de bodem uitgezocht wilde zien.
Een klein juweel in kleine oplaag over leven en werk van Wolffgang Fugger (ca. 1515-1568)
Uitzonderlijke vondst Dezer
dagen vond ik tussen de opruimingsboeken van een speciaal, door mij
veelvuldig bezocht antiquariaat in mijn woonplaats een oblong boekje
dat direct de aandacht trok door het uiterlijk:
Het
is niet zo dat de mensen van de boekwinkel in kwestie niet zouden
kunnen waarderen wat er in het inmiddels 41 jaar oude want in maart
1968 verschenen maar tegelijkertijd splinternieuwe, boekje te vinden
is over het leven en werk van de befaamde kalligraaf, en-nog-zo-veel
meer, Wolffgang Fugger (ca. 1515-1568). Met name over diens Ein nutzlich und wolgegrundt Formular Mancherley schöner Schriefften. Maar
ook antiquaren moeten, heden ten dage meer nog dan voorheen, paal en
perk stellen aan de thema's en de hoeveelheden boeken die in het pand
in kwestie kunnen worden uitgestald, en zo gebeurt het af en toe dat er
zich tussen de opruimingsboeken meer dan de gebruikelijke en deels
weliswaar aantrekkelijke uitgaven, een bijzonderheid bevindt.
Bijzonderheden Het
32 pagina's tellende werkje waaraan alle mogelijke aandacht is besteed,
is uitgekomen in een oplage van in totaal 275 exemplaren, waarvan er 25
zijn gedrukt op de papiersoort Medival Demy, de resterende 250 op het
papier dat bekend is als Abbey Mills Text. Gebonden is het boekje in
Porridge paper, en de manier van binden vindt zijn oorsprong in
zestiende eeuws bindwerk van slap vellum. Het formaat is 21,8 cm x 17,2
cm. De
tekst in het binnenwerk is afgezien van de inleiding gerealiseerd
in de zestien punts Monotype Bembo met een spatie van twee punten. De
illustraties zijn afkomstig uit de eerste editie van Fuggers in de
tekst genoemde writing-book,
en konden worden gereproduceerd met toestemming van de Trustees of the
British Museum, en die welke afkomstig zijn uit de volgende editie
konden worden overgenomen door de toestemming, verleend door de
Director of the Victoria and Albert Museum. Het boekje is gedrukt en gebonden in the Department of Printing, Camberwell School of Art and Crafts, London. Verantwoordelijk voor het project is Michael Gullick, third year Graphic Design. ____________ Afbeeldingen 1. Voorplat van het boekje uit 1968. 2.
illustratie uit de tweede editie, die is verschenen in de periode
tussen 1597 en 1605, uitgebracht door Catharina Dieterich. Ten opzichte van de
eerste editie uit 1553 uitgegeven te Nürnberg door Valentin Geissler
in 1553 zijn er enkele wijzigingen aangebracht.
Luis Buñuels speelfilm Belle de Jour via de VPRO op Nederland 2 in de nacht van zaterdag op zondag
"Trois ans ont passé. Séverine
et Pierre vinvent sur une petite plage très douce. Mais depuis que
Séverine a parlé, elle n'a plus entendu la voix de Pierre." Met die woorden heeft de Franse schrijver Joseph Kessel (1898-1979), op 20 februari 1928 te Davos, de laatste hand gelegd aan zijn roman Belle de Jour. Nog in hetzelfde jaar werd het boek door Gallimard in de reeks van de Nouvelle Revue Française uitgegeven. Bijna
veertig jaar later heeft de Spaanse regisseur Luis Buñuel (1900-1983)
er een erotisch drama met sterk surrealistische elementen van gemaakt
door zelf de adaptatie van de roman ter hand te nemen, in samenwerking
met Jean-Claude Carrière (*1931). De film is uitgekomen in 1967, met in
de hoofdrollen Catherine Deneuve (*1943) en Jean Sorel (*1934). Ook
andere grootheden van het witte doek heeft Buuel voor deze rolprent
weten te contracteren: Geneviève Page (*1930), Michel Piccoli (*1925)
en Pierre Clémenti (1942-1999). De film van Luis Buñuel is te zien vroeg in de nacht van
zaterdag 22 augustus op zondag 23 augustus, tussen 00:55 uur en 02:40
uur, bij de VPRO op Nederland 2. Het is een Frans-Italiaanse
coproductie. ____________ Afbeeldingen 1. De Franse Romancier Joseph Kessel. 2. De Spaanse regisseur Luis Buñuel.
Beethovens Fidelio onder Daniel Barenboim ' op BBC Proms via BBC 2 Television en BBC Radio 3
Beethovens enige muziekdrama Zaterdag
22 augustus is er op het podium van de Londense Albert Hall, in het
kader van de BBC Proms 2009, voor de tweede achtereenvolgende avond een
optreden van het West-Eastern Divan Orchestra onder leiding van Daniel
Barenboim. Boden de musici op vrijdagavond een staalkaart uit het
klassiek-romantische repertoire, zaterdag presenteert deze Prom een concertante uitvoering van de opera Fidelio van Ludwig van Beethoven. Aan dat opus hebben we op deze site op 25 maart, op 15 april en op 24 april
van dit jaar; toen naar aanleiding van de herhaling door de Nationale
Reisopera. Meer achtergrond-informatie is te vinden in een eerder
verschenen artikel, naar aanleiding van een via Mezzo-televisie
uitgezonden, veel oudere opname onder leiding van Karl Böhm; die bijdrage verscheen op dit weblog op 31 juli 2008. Het
spreekt vanzelf dat, naast het instrumentale ensemble, ook nog enige
vocale solisten optreden. Zaterdag 22 augustus zijn dat Waltraud Meier
(als Leonore), Simon O'Neill (in de rol van Florestan), Gerd Grochowski
(als Don Pizarro), John Tomlinson treedt op als Rocco; Adriana Kučerová
is Marzelline; Stephen Rügamer vertolkt de rol van Jaquino, en Victor
Rud is Don Fernando. Verder zijn de BBC Singers en het Geoffrey Mitchell Choir van de partij. De uitzending van Fidelio
via BBC Radio 3 begint reeds om 20:30 uur onze tijd, en zal
gebruikerlijkerwijs worden onderbroken door een pauze in dit geval
van 21:30 uur tot 21:50 uur, met daarin het programma Twenty minutes met daarin het Proms Literary Festival. BBC Two Television start de uitzending om 21:10 uur en eindigt om 23:20 uur.
Aforismen van een negentiende eeuwse arts over ziekte en epidemie
Nog altijd actueel Nu
de massale hysterie omtrent de Mexicaanse griep voorbij schijnt te zijn
en daarmee verbonden het door velen, in het wilde weg aangeschafte
middel Tamiflu, dat besmetting niet kan voorkomen, en dus alleen mag
worden gebruikt door
mensen die werkelijk door de ziekte in kwestie reeds zijn gegrepen ,
is het wellicht niet onverstandig nog eens te wijzen op datgene wat de
medicus Carl Ludwig Schleich (1859-1922) over ziekte in het algemeen en
ook bijzondere aspecten van dat fenomeen aan het papier heeft
toevertrouwd in de vorm van aforismen. Deze,
niet van filosofische overwegingen gespeende, ideeën doen nog altijd
niet onder voor allerlei beweringen, feiten en meningen van hedendaagse
medici. Daarom beginnen we hier met Schleichs opvattingen over het
verschijnsel epdiemie.
Eine
Epidemie erlischt, wenn die befallene Menschheitsgruppe angepaßt ist an
ihre Ursache oder diese nur noch Gefeite (Immune) vorfindet. Das ist
der Grund warum Krankheiten in ihrer Intensität schwanken. Scharlach,
Pocken, Schwindsucht, Diphtherie haben wechselnd gefährlichen
Charakter; nicht die Ursachen schwanken, sondern der Grad vorhandener
Widerstandskräfte bestimmt Ausdehnung und Schwere einer Epidemie.
Gegen
Epidemien pflegen sich absolut sichere Heilmittel erst einzustellen,
wenn ihre Bösartigkeit ausAnpassungsgründen nachzulassen beginnt.
Man
kann sich sehr krank fühlen und doch im Sinne der Gefahr und der
Bedrohung ganz gesund sein. Auffallender ist, daß man sich sehr gesund
fühlen kann und doch tödlich krank sein kann. Krankheit und Gesundheit
sind also eigentlich subjektive Begriffe.
Krankheitsgefühl
ist ein Bewußtwerden unseres inneren Betriebes. Organe, von denen wir
etwas fühlen, melden sich damit zur geneigten Aufmerksamkeit des
Besitzers.
Jede
Krankheit zeigt sich an und warnt. Ihre Melderreiter sind: Unlust,
Unbehagen, Kraftabfall und Schmerz. Aber auch die kommende Gesundheit
gibt Signale; Hoffnung und Tatenlust.
Interessante bundel, met veel actueels De hele bundel Die Weisheit der Freude met 23 hoofdstukken, verspreid over twee en negentig
bladzijden, vond ik eergisteren in een krat met opruimingsboeken op het
trottoir vóór een antiquariaat in mijn woonplaats, en voor de somma van
slechts één euro. Vijftien
jaar geleden vond ik op een kraam van dezelfde zaak, tijdens een toen
nog zeer goed bezochte zondagse boekenmarkt op één der marktpleinen van
onze stad, voor slechts één gulden al een goed geconserveerd exemplaar
in dubbeldraads linnen uit 1920 van Schleichs Besonnte Vergangenheit, zijn Lebenserinnerungen
1859-1919. Een halve eeuw later was dat werk met toen een oplage van
twee miljoen exemplaren één der best gelezen boeken met memoires van
het Duitse taalgebied. In die oudere uitgave is eveneens een aantal
'ouderwetse' foto's in sepia opgenomen, hetgeen in een latere herdruk
in de jaren zeventig van de vorige eeuw niet meer het geval was. De
laatste herdruk is van 1985. ____________ Afbeeldingen 1.
Carl Ludwig Schleich, medicus, was de uitvinder van de intraveneuze
anaesthesie. Hier ziet u hem afgebeeld in een witte doktersjas van anno
dazumal. 2. Titelgedeelte van het voorplat van de bundel weisheit der Freude.
Antony Gormley's roestige beelden in de Noorse stad Stavanger ' in Avro's Close up
Uniek project Kenners
uit de wereld der kunsten zijn zeer enthousiast en de vroede vaderen en
andere vertegenwoordigers van het plaatselijke gezag van de Noorse stad
Stavanger tonen zich eveneens content met de door de Britse beeldhouwer
Antony Gormley (*1950, Londen) geplaatste roestende objecten in
openbare ruimten. De bevolking daarentegen heeft er grote moeite mee.
In eerste instantie zou je dat kunnen betreuren, doch juist die
discrepantie is het welke zou kunnen zorgen voor een publieke discussie
die zo niet direct dan wel op termijn vruchten zou kunnen afwerpen.
Gormley wil met de herbezinning op het menselijk lichaam en de
uitbeelding daarvan zorgen voor een plek van herinnering en
transformatie, waarbij zijn eigen lichaam dient als uitgangspunt en
vervolgens als representatie van het 'collectieve lichaam'.
Händels oratorium Samson donderdagavond op BBC Proms, te beluisteren via BBC Radio 3
Uitzending op BBC Radio 3 Op donderdag 20 augustus, tijdens het 47ste BBC Proms-concert zal het oratorium Samson
(1743) van Georg Friedrich Händel worden uitgevoerd door The Choir of
the English Concert, The New Company, en The English Concert onder
leiding van Harry Bicket (*1951). Vocaal-solistische medewerking zal
worden verleend door Susan Gritten (Delila); Iestyn Davis (Micah), Mark
Padmore (Samson), Neal Davis (Manoah), Christopher Purves (Harapha),
Lucy Crowe (die drie verschillende vrouwenrollen zal vertolen), en Ben
Johnson (in drie verschillende mannenrollen). Het
concert begint om 19:30 uur onze tijd en zal eindigen omstreeks 23:30
uur. Tijdens de pauzes tussen 20:25 uur en 20:45 uur, en de tweede
keer tussen 21:55 uur en 22:15 uur zal het programma Twenty minutes worden uitgezonden.
Pauzes Op
de website van de BBC Proms staat echter vermeld dat er geen pauzes
zullen zijn. Maar ondanks de duur van zo'n 165 minuten duurt de
uitzending bijna vier uur. Dus of zijn er alleen maar pauzes voor de
radioluisteraars en gaat de etherversie in een uitgesteld relais
verder, of de communicatie tussen de organisatie en de diverse media
die erover publiceren is weer eens niet geheel volgens de regelen der
kunst verlopen. Voor
degenen, die verleden week de live-uitvoeringen in Blokzijl en
Groningen hebben gemist, een aardige kans in, in de eigen omgeving te
luisteren, al kan zulks nooit op tegen een concert met levende
uitvoerenden. Meer informatie over dit oratorium is te vinden op de site Tempel der Toonkunst ain een artikel van zaterdag 8 augustus. ___________ Foto: Dirigent Harry Bicket (foto van The English Concert.)
Twee Arte-documentaires over Sovjet-Rusland direct achtereen; volgende week herhaling
De ineenstorting van het Sovjet-rijk Op
woensdag 19 augustus kunt u via de Duits-Franse cultuurzender Arte
kijken naar twee achtereenvolgende, min of meer op elkaar betrekking
hebbende, documentaires in verband met het Sovjet-rijk. Om 21:00 uur begint de uitzending van de film Der sowjetische Kollaps. Het is een 58 minuten durende, Japanse documentaire uit 2006, gerealiseerd door Itaru Hasegawa. In die rolprent wordt teruggekeken op de tweedeling die in de wereld, grof geschat, heeft gegolden: zij daar en wij hier. Zij waren
vanuit het zogeheten Westen bekeken de sovjets, althans allereerst
de machthebbers binnen het rijk achter het IJzeren Gordijn, wij
waren de positief ingestelde westerlingen, van Europa tot en met de
verre Verenigde Staten. Die tweedeling bleef uiteraard gelden toen de
monsterlijke onwezens in het Witte Huis alles aan elkaar manipuleerden
om toch vooral hun economische belangen te kunnen blijven verdedigen
door een oorlog in Vietnam aan te wakkeren en vooral in stand te
houden. Daartegen hielpen ook cartoons in de Pravda die zelfs door
regionale kranten van Nederland werden overgenomen niets. Hoewel na
het verscheiden van één van de gruwelijkste beestmonsters uit de 20ste
eeuw Josef Vissarionovitsj Dzoegasjvili, onder meer bijgenaamd Stalin
(1878-1953) eenmaal de onvoorstelbaar boosaardige geest had gegeven,
en er daarna enige dooi leek te komen, was die veel te kort van duur om
iets meer dan marginaals aan deze zijde van de tweedeling te
bewerkstelligen. De gebeurtenissen rond 20 augustus 1991 hebben de ondergang van het Sovjet-rijk versneld. De
doumentaire, die een bijdrage is van Arte France, en die op het
beeldformaat 16:9 zal worden uitgezonden, staat voor herhaling gepland
op dinsdag 25 augustus, vanaf 09:55 uur in de ochtend.
Chroesjtsjov onthult Onder meer daarover gaat de documentaire Abrechnung mit Stalin, die vanaf 22:00 uur zal worden uitgezonden, en die als belangrijkste thema de Geheime
Rede heeft, welke door Nikita Chroesjtsjov in 1956 werd gehouden over
de misdaden die door Stalin waren begaan. Wat voor een onvoorstelbaar
monster die man was, is al in aanzet te vinden in de biografie over
diens jeugdjaren, geschreven door Simon Sebag Montefiori. Dat boek is
op dit web uitgebreid besproken in een artikel dat op 20 januari 2008, en later nog eens in augustus van datzelfde jaar, zij het in een iets andere context.
Hoezeer de apparatsjiks ook onder die Supergestoorde hebben geleden,
hun aantal valt bijna in het niet als we kijken naar de miljoenen
slachtoffers die deze dictator onder de gewone mensen van alledag heeft
gemaakt, onder beschuldigingen van onder meer ondermijning van de
staat, spionage, en wat niet al; daarmee dood en verderf zaaiend in een
mate die Hitler blijkt te hebben overtroffen. Dat valt onder meer te
lezen in een hele turf van Orlando Figes, die eveneens in deze kolom is besproken, maar weer later dan de beide andere standaardwerken, en wel op 24 oktober 2008. Deze
Duitse film met een lengte van 52 minuten werd gemaakt in 2005 door
Daniel Ast en Jürgen Ast, in opdracht van Radio Berlin Brandenburg. Ook
deze rolprent zal worden herhaald, en wel opnieuw aansluitend op de
bovengenoemde docu, derhalve op dinsdag 25 augustus, vanaf 10:55 uur.
Over het onheil van het kapitalisme in Duitsland anno nu
Frontal-docu Op woensdag 19 augustus zendt het tweede Duitse televisienet ZDF weer een aflevering uit van de reeks Frontal 21-Dokumentation. De titel luidt: Auferstanden aus Ruinen,
het thema is de ontwikkeling van de linkse partijen sinds de val van de
Muur die Oost- en West-Duitsland sedert augustus 1961 scheidde. Het
ligt voor de hand dat het zwaartepunt van de documentaire zal liggen op
de partij die zich profileert onder de naam Die Linke,
en die aan de ene kant diverse ideeën aan de man probeert te brengen
waarvoor een vroegere sociaal-democratische partij in West-Duitsland
zich niet had hoeven schamen, maar waar aan de andere kant kopstukken
in hebben plaatsgenomen die volgens menigeen iets te veel zijn gevormd
door de kaders van de voormalige DDR. Helemaal onwaar is dat weliswaar
niet, maar gezien de mogelijkheden die verkiezingen bieden zouden
degenen,
die het rode potlood binnenkort weer moeten hanteren, hun
kruisje kunnen plaatsen bij die personen, welke geen binding meer
(kunnen) hebben met de dubieuze DDR-staatspartij van voor 1989.
Een briljante intellectueel en een drammerige volksmenner Daar
is ten eerste Gregor Gysi (*1948), de grote intellectueel en
stemmentrekker één van de weinige politici die is gezegend met een
tante, die de Nobelprijs voor Literatuur heeft ontvangen: Doris
Lessing, 2007 die zich niet schaamt diverse negatieve aspecten van de
vroegere staat waarin hij woonde en werkte, te veroordelen en zich
breed te maken voor de minder bedeelden. Want daar ligt de hond immers
begraven: het feit dat de laatste Duitse regeringen het niet alleen
hebben toegelaten, maar nadrukkelijk in de hand hebben gewerkt dat de
echte armen steeds armer werden, en aan de andere kant op de koop toe
hebben genomen dat ware rijken steeds meer geld kregen, heeft deze
partij zo in het middelpunt van de belangstelling gerukt. Dat er dan
een zeer kapitaalkrachtige demagoog uit het Saarland Oskar Lafontaine
(*1943), de
neo-Duitse Napoleon, ooit minister-president van die deelstaat en ook
enige tijd minister van Financiën in de Bondregering van Gerhard
Schröder; een man met een veel te groot ego en een meester in het
weglaten van allerlei gegevens, die voor een totaalbeeld absoluut
noodzakelijk zijn, maar die hem even niet uitkomen naast Gysi wordt
geduld, zal enerzijds flink wat 'links'georiënteerde, voormalige
SPD-stemmers trekken, anderzijds zal hij ook voldoende mensen
afschrikken.
Nieuwe mensen, nieuwe kansen Het
wachten is dus op een geheel nieuwe generatie partijleden die een nieuw
kader kunnen vormen en van wie iedereen zal kunnen aannemen dat ze
helemaal niets met de oude DDR te maken (willen) hebben. Bodo Ramelow (*1956) van Die Linke laat vandaag in een interview met de Frankfurter Rundschau
weten dat hij best bereid is in Thüringen te stemmen vóór een
SPD-kandidaat als minister-president, zelfs als zijn eigen partij
groter zou worden. Het maakt meer duidelijk dan alleen de wens om op
bepaalde niveaus een rood-rode samenwerking die hier en daar reeds
bestaat verder uit te bouwen, maar tegelijkertijd om zoveel mogelijk
christelijke politiek te weren. Die
gedachte is wel sympathiek, want christelijke politiek is zelden of
nooit constructief en al helemaal niet in het altijd nog verdachte
Duitsland. ____________ Afbeeldingen 1. Gregor Gysi van de partij Die Linke. 2. Oskar Lafontaine van dezelfde club. 3. Bodo Ramelow van dezelfde partij.
Handelaren in tweedehands goederen in de schijnwerpers van het ZDF-programma 37e
ZDF-reportage Het tweede Duitse publieke televisienet ZDF besteedt in de programmareeks 37° op dinsdag 18 augustus, tussen 22:15 uur en 22:45 uur aandacht aan de handel in tweedehands goederen. Onder de titel Alles Schrott
wordt de focus gericht op handelaren in schroot, verkopers op
vlooienmarkten en alle andere mensen die zich tussen die uitersten
begeven en gebruikte goederen aan de man brengen. Dat
die gekozen titel als vlag de lading van het geheel nimmer kan dekken,
moge blijken uit de voorwerpen die tijdens veilingen worden verhandeld
en niet zelden duizelingwekkende bedragen opleveren, naast zoveel ander
moois voor aantrekkelijke prijzen. Maar, zelfs als het
voorwerp nimmer uit de oorspronkelijke verpakking zou zijn gehaald, het
is en blijft tweedehands materiaal als het eenmaal in andermans
particulier bezit is geweest. Een boekhandelaar kan een stapel moeilijk
verkoopbare boeken aan een antiquaar overdoen zonder dat het boek
daardoor tweedehands wordt, maar de exemplaren in kwestie zijn daarmee
wel in de sfeer der tweedehands goederen beland.
Tal van aspecten De
reportage, die slechts een half uur in beslag neemt, en in eerste
instantie de mensen in het zonnetje zet, die van deze handel leven, zou
wel eens aardige aspecten naar voren kunnen halen waaraan niet iedereen
in eerste instantie denkt als hij wordt geconfronteerd met de handel in
tweedehands goederen. Dat er zijdelings, dan wel heel direct, ook
mensen letterlijk of figuurlijk in beeld zullen komen die (mogelijk)
cliënt zijn of worden, ligt eigenlijk wel voor de hand. De reportage, die op andere plekken als documentaire wordt aangekondigd, is in 2009 gereedgekomen. Ik
zelf, bij voorbeeld, zou als gymnasiast nooit een voor die dagen zo
uitgebreide collectie boeken hebben kunnen bezitten als ik niet hier
en daar vijf boeken voor het bedrag van één gulden had kunnen kopen,
dankzij het bestaan van tweedehands boekwinkels. Maar dat er tussen
tweedehands spullen, naast bijzonder aardige vondsten, ook een hoop
teringzooi zit, zal geen weldenkend mens willen bestrijden.
Belgische brulboei overheerst Nederlands wetenschapsprogramma
Veel geschreeuw, nul inhoud Hoe
diep zelfs de programmamakers van de publieke omroepen kunnen zinken,
is ons vooral en toen ook maar direct in ijltempo bewust geworden
sedert er in Nederland commerciële televisie wordt geproduceerd. Slechts
enkele uitzonderingen, zoals bepaalde kunstprogramma's, zijn aan deze
degeneratie, devaluatie en inflatie ontkomen. Nu waren we wel wat gewend
met een instantie als de Tros, waar de commercie zodanig van afdroop
dat menigeen en zeer terecht reeds decennia geleden de mening was
toegedaan dan deze zendgemachtigde niet in een publiek bestel
thuishoorde. Maar
dat zelfs een instantie als Teleac/NOT een waardenval heeft veroorzaakt
door een vleesgeworden Belgische brulboei met een professionele grijns
welke geen enkele intrinsieke waarde heeft en ook nog eens een
ziekmakend huichelstemmetje, tot presentator van een wetenschapsprogramma getiteld Hoe? Zo!
dat overigens wel de benaming Show draagt en derhalve door waarachtig
in wetenschap geïnteresseerden kan worden overgeslagen zonder dat men
ook maar iets heeft gemist heeft opgestuwd, geeft al aan hoe
desperaat de bedenkers of degenen in een vervolgfase moeten zijn
geweest als ze niet eens in staat zijn iemand anders te vinden dan een
alle kijkersenergie wegzuigende lawaaischopper.
Verscheept afval Ik
vroeg eens aan Belgische bekenden hoe het toch komt dat wij in
Nederland dergelijke oelewappers uit hun land op de buis brengen. De
reactie was kort maar krachtig: "Alle vormen van afval verschepen wij
graag naar de bovenburen." De naam van dat uitzinnig schreeuwerige type? Nee hoor, die geven we u hier niet, want dat zou al te veel eer zijn. Ooit
deed die man, ook al in Nederland, de 'presentatie' van een opgefokt
Veronica-programma. Een vreselijke Engelse juffrouw 'zong' een
Mozart-nummer op een toenmalige tekst weerzinwekkend in warempel alle
opzichten. "Mag u dat smaken?" vroeg de lawaaiproducent toen de
juffrouw eindelijk zweeg. Maar zodra hij merkte dat de gevraagde niet
echt gecharmeerd was van wat die overbodige klanken producerende juf
van overzee 'ten beste' had gegeven, trok hij pijlsnel de microfoon
onder de neus van de man weg, en verdween de grijns op zijn tronie als
bij toverslag. Onthullend, reeds toen.
Vijf keer een half uur Aan
het begin van de vorige herfst, op 23 september 2008, heeft organiste
Elly Kooiman op het prachtige instrument in de Heilige Geest Kapel te
Groningen haar concert afgesloten met een Suite van de Franse componist Louis-Nicolas Clérambault (1676-1749). Daaruit
mogen we concluderen dat de man geen totale onbekende is binnen de
kaders van degenen die zich meer dan oppervlakkig met klassieke muziek
ophouden, want hoe vaak komen anderen deze telg uit een zeer muzikale
dynastie van aan het Franse hof werkzame musici eigenlijk nog tegen? De komende dagen krijgt u daartoe echter eerst even vijf maal de gelegenheid doordat de man is verkozen tot Componist van de Week
in het Vara-programma met die naam dat van maandag 17 tot en met
vrijdag 21 augustus via Radio 4, steeds tussen 19:30 en 20:00 uur, zal
worden uitgezonden. Dat
begint op maandag met drie composities, respectievelijk delen uit
steeds een groter geheel. Als eerste een Sonate, gevolgd door het
eerste deel uit een Miserere voor orgel, en het laatste onderdeel is een Chaconne uit Clérambaults Vijfde Symfonie. Over
de andere werken die u en ons de komende dagen zullen worden
voorgesteld, eventueel aangevuld met verwijzingen, informatie over de
uitvoerenden en nog veel meer zulks, kunt u de website van het
radioprogramma in kwestie raadplegen door hier te klikken.
Documentaire op Canvas over evangelsit Ted Haggard, een omgevallen godheid op Canvas
Kerstenende kwijlbabbels
Mocht
u tot diegenen behoren, die zich ook zo intens verbazen tot
verbijstering toe over de volmaakte idiotie die heerst in de
Verenigde Staten binnen en rondom de groeperingen die zich laten
inpalmen en inpakken door evangeliserende kakelkoppen, die niets anders
doen dan bijbelteksten in een eigen versie over de mensen uit te
strooien en daarbij hun voordeel doen, neemt u dan de moeite om
hedenavond te kijken naar het programma Terzake
op het tweede, Nederlandstalige, Belgische televisienet CANVAS. Als het
niet reeds is gebeurd, zullen velen van u de schellen van de ogen
vallen, als zij (kunnen) zien dat het één grote commerciële bedoening
is die rechtsgezinde, niets ontziende 'christenen', die een politieke
agenda hebben en absoluut niet minder gevaarlijk zijn voor een vrije
samenleving dan fundamentalistische moslims en dito joden, negers en
homoseksuelen.
Documentaire uit 2005
In
2005 heeft de befaamde documentairemaakster Alexandra Pelosi zo'n
fanatieke, op golven van onbedaarlijke gekte zwevende kletskous Ted
Haggard (*1956), geportretteerd. Hij had in een inmiddels vervlogen
tijdperk de zogeheten New Life Church
gesticht en was daarmee redelijk tot zeer succesvol. In 2005 waren er
dagelijks dertig miljoen Amerikanen die aan zijn lippen hingen en hem,
al dan niet met die opzet, de status van een god hadden verleend. "Geen
naïever volk dan Amerikanen," zei zo menigeen na de Vietnam-oorlog toen
plots bleek dat zo velen helemaal niet wisten waar ze al die tijd zo
vóór waren geweest , en zo is het met Yanks in tegenstelling tot
Amerikanen die wel kunnen denken op vele fronten.
In Terzake
zult u getuige kunnen worden van het feit dat ook Ted Haggard niets
goddelijks heeft en een net zo'n grote huichelaar was toen hij predikte
tegen alles wat god verboden heeft, maar waarvan echter nog nooit
iemand een geloofwaardig getuigenis heeft kunnen afleggen. Onzinnig
geblaat, derhalve.Nadat hij eenmaal van zijn voetstuk was gevallen, heeft Alexandra Pelosi deze Ted Haggard nogmaals bezocht.
En steeds opnieuw is gebleken dat streng veroordelende evangelisten die de moraal van George W. Bush steunden, en derhalve niet kunnen deugen,
omdat nergens in de bijbel een tekst te vinden is die zegt dat men
leugenaars, lasteraars, oorlogsmisdadigers en anderszins fraudeleuze
afgezanten van het Beest uit de Afgrond moet steunen zelf niet kunnen
voldoen aan de eigen voorwaarden voor een enigermate christelijk
bestaan.
Een volstrekt andere wereld
Voor ons Europeanen is het een zo compleet andere wereld van fiction zonder enige science,
dat wij in Nederland het hebben mogen meemaken dat zelfs een
Evangelische Omroep-functionaris die werkelijk elke gelegenheid
aangreep om iets van kerstening te bedrijven meldde dat hij de wijze
van in de VS optredende televisiedominees toch niet in ons land als een
gerede optie zag. Moeten we zulke dwazen dan toch nog importeren naar
Europa? Alsof daar niet reeds meer dan genoeg raaskallende roofridders
rondzwalken, waarvan een enkeling zelfs is opgeklommen tot maffiose
regeringsleider.
Moge zelfs de niet bestaande Christen-, Joden-,
Negers- en Homo-God, de Duivel, Karl Marx, alsmede twaalfhonderdenacht
postduiven en nog meer watervlooien consumerende sijsjeslijmers, mij en
alle andere fatsoenlijke burgers zonder die uitzinnig ridicule
vooroordelen over een Hemelse Vader en een Helse Bokkenpoot en nog
veel meer van die baarlijke nonsens ervoor behoeden.
Kijkt u daarom en huivert u over zoveel extremisme.
De Falla, Andriessen en tweemaal Ravel op 43ste BBC-Prom
Een keur van nationaliteiten Tijdens
het concert dat maandag 17 augustus, 's avonds tussen 20:30 uur en
22:45 uur in het kader van de BBC Proms 2009 in de Londense Albert Hall
zal worden gegeven, kunt u het Philharmonia Orchestra beluisteren onder
leiding van Esa-Pekka Salonen, die daarmee zijn eerste officiële
optreden zal realiseren als nieuwe chefdirigent van dat ensemble. Dit
43ste Prom-concert van deze zomer zal in het teken staan van drie
nationaliteiten als het gaat om de componisten: Spaans, Nederlands en
Frans. De zussen Katia en Marielle Labeque zullen samen soleren in het
Concerto voor twee piano's en orkest getiteld Haags hakkûh van Louis
Andriessen, die vanwege zijn zeventigste verjaardag in het zonnetje wordt gezet. Dit concert is deels geïnspireerd op de cartoon Tom and Jerry, en deels op een Haagse hardcore band die house ten gehore brengt. Weliswaar
betreft het een Britse première, maar de beide solistes en de dirigent
hadden eveneens de hand in de allereerste uitvoering, in januari dit
jaar te Los Angeles, waar Salonen ook nogal flink met de dirigeerstok
zwaait. Later dit seizoen, in Prom 58 zal De Staat van Louis Andriessen in de Londense Albert Hall klinken. Voorafgaand aan het werk voor solisten en begeleidend ensemble zijn Drie dansen uit El amor brujo uit 1923, van de Spanjaard Manuel de Falla (1876-1946).
François Truffauts speelfilm Jules et Jim uit 1962 opnieuw op Canvas-tv
Met Jeanne Moreau Op
zaterdag 15 augustus, vanaf 23:20 uur, tot in de nacht op zondag 16
augustus ongeveer 01:05 uur zal het tweede Nederlandstalige,
Belgische televisienet CANVAS de speelfilm Jules et Jim,
in 1962 geregisseerd door François Truffaut (1932-1984), opnieuw
uitzenden. Dat zal ongetwijfeld zijn in het kader van een reeks
herhalingen van Franse speelfilms, waarin Jeanne Moreau een hoofdrol
vervulde, zoals we dat de afgelopen zaterdagen zij het toen met films
van Louis Malle hebben kunnen beleven. Een uitgebreid artikel over deze film en het boek waarop de rolprent is gebaseerd, kunt u vinden op het Nederlandse fin de siècle cultuurweblog All art is quite ueseless van Rond1900.nl. __________ Foto: Regisseur François Truffaut.
Aforismen van een Duitse arts (1859-1922) over ziekte en epidemie in een bundel aforismen
Nog altijd actueel Nu
de massale hysterie omtrent de Mexicaanse griep voorbij schijnt te zijn
en daarmee verbonden het door velen, in het wilde weg aangeschafte
middel Tamiflu, dat besmetting niet kan voorkomen, en dus alleen mag
worden gebruikt door
mensen die werkelijk door de ziekte in kwestie reeds zijn gegrepen ,
is het wellicht niet onverstandig nog eens te wijzen op datgene wat de
medicus Carl Ludwig Schleich (1859-1922) over ziekte in het algemeen en
ook bijzondere aspecten van dat fenomeen aan het papier heeft
toevertrouwd in de vorm van aforismen. Deze,
niet van filosofische overwegingen gespeende, ideeën doen nog altijd
niet onder voor allerlei beweringen, feiten en meningen van hedendaagse
medici. Daarom beginnen we hier met Schleichs opvattingen over het
verschijnsel epdiemie.
Eine
Epidemie erlischt, wenn die befallene Menschheitsgruppe angepaßt ist an
ihre Ursache oder diese nur noch Gefeite (Immune) vorfindet. Das ist
der Grund warum Krankheiten in ihrer Intensität schwanken. Scharlach,
Pocken, Schwindsucht, Diphtherie haben wechselnd gefährlichen
Charakter; nicht die Ursachen schwanken, sondern der Grad vorhandener
Widerstandskräfte bestimmt Ausdehnung und Schwere einer Epidemie.
Gegen
Epidemien pflegen sich absolut sichere Heilmittel erst einzustellen,
wenn ihre Bösartigkeit ausAnpassungsgründen nachzulassen beginnt.
Man
kann sich sehr krank fühlen und doch im Sinne der Gefahr und der
Bedrohung ganz gesund sein. Auffallender ist, daß man sich sehr gesund
fühlen kann und doch tödlich krank sein kann. Krankheit und Gesundheit
sind also eigentlich subjektive Begriffe.
Krankheitsgefühl
ist ein Bewußtwerden unseres inneren Betriebes. Organe, von denen wir
etwas fühlen, melden sich damit zur geneigten Aufmerksamkeit des
Besitzers.
Jede
Krankheit zeigt sich an und warnt. Ihre Melderreiter sind: Unlust,
Unbehagen, Kraftabfall und Schmerz. Aber auch die kommende Gesundheit
gibt Signale; Hoffnung und Tatenlust.
Interessante bundel, met veel actueels De hele bundel Die Weisheit der Freude met 23 hoofdstukken, verspreid over twee en negentig
bladzijden, vond ik eergisteren in één van de kratten met
opruimingsboeken op het trottoir vóór een antiquariaat in mijn
woonplaats, en voor de somma van slechts één euro. Vijftien
jaar geleden vond ik op een kraam van dezelfde zaak, tijdens een toen
nog zeer goed bezochte zondagse boekenmarkt op één der marktpleinen van
onze stad, voor slechts één gulden al een goed geconserveerd exemplaar
in dubbeldraads linnen uit 1920 van Schleichs Besonnte Vergangenheit, zijn Lebenserinnerungen
1859-1919. Een halve eeuw later was dat werk met toen een oplage van
twee miljoen exemplaren één der best gelezen boeken met memoires van
het Duitse taalgebied. In die oudere uitgave zijn ook tal van
'ouderwetse' foto's in sepia opgenomen, hetgeen in een latere herdruk
in de jaren zeventig van de vorige eeuw niet meer het geval is
geweest. De laatste herdruk is in 1985 uitgekomen. ____________ Afbeeldingen 1.
Carl Ludwig Schleich, medicus en uitvinder van de intraveneuze
anaesthesie. Hier ziet u hem afgbeeld in een witte doktersjas van anno
dazumal. 2. Titelgedeelte van het voorplat van de bundel Weisheit der Freude.
Cultuurspectrum
