Georg(e) Fr(i)edric(h) Ha(e)ndel en het soms al te pijnlijk-commerciële ronde getallen-fetisjisme
Tureluurs Het
is langzamerhand om tureluurs te worden, en zeker heden, nu de goede
man die als Duitser in Halle werd geboren in het jaar dat zijn
muzikale evenknie, Johann Sebastian Bach, eveneens het levenslicht voor
het eerst heeft kunnen aanschouwen; en vandaag exact twee en een halve
eeuw geleden de laatste adem in Londen heeft uitgeblazen , wordt
herdacht op een manier die de indruk wekt dat het bestaan van al die
memorerende lieden er in sterke mate van afhangt. Want wat voor een
indruk kan men krijgen anders dan een van een hier en daar toch wat al
te pijnlijke vorm van ronde getallen-fetisjisme.
Componist van de week èn van het jaar Vandaag
wordt de goede man de hele dag via de Nederlandse zender Radio 4
bezongen en nog anderszins gevierd, daarbij inbegrepen de eerste
aflevering van vijf gedurende de werkdagen van deze week van de serie Componist van de Week, en op BBC Radio 3 wordt het 'zusterprogramma' Composer of te Week ook al aan Händel gewijd, en wordt er voorts een rechtstreekse uitvoering van The Messiah
vanuit Londens Westminster Abbey uitgezonden die tevens via Radio 4
in ons land te horen zal zijn , en zijn er twee Duitse klassieke
zenders die een avond wijden aan een werk van de grootmeester: NDR
Kultur brengt de opera Acis und Galatea,
voorafgegaan door een programma over de ontdekking, door Felix
Mendelssohn-Bartholdy, van juist dat meesterstukje. Dat alles in een
uitvoering door het Festspielorchester Göttingen met solisten, et
cetera. De collega's van WDR 3 besteden dan op prime time eveneens drie uur aan de muziek van deze Duitse Engelsman door een presentatie van diens oratorium Il trionfo del tempo e del disinganno door de Akademie für alte Musik Berlin.
In beeld en geluid: Tamerlano Mezzo-televisie blijft niet achter door vanaf 20:30 uur een uitvoering de ether in te slingeren van de opera Tamerlano.
En dan hebben we het nog helemaal niet gehad over al die kleinere
stukken, welke verspreid over vierhonderd en achttien en een kwart
zender over ons zullen worden uitgestort. Wees blij dat u knoppen aan
de betreffende toestellen heeft die zich laten sturen, veelal geheel in
overeenstemming met uw volstrekt eigen wensen. Het
is voor ons niet doenlijk om u van al die verschillende muziekstukken
hier ook maar een geringe vorm van toelichting te verschaffen; we
zouden al onze sites dit hele jaar wel aan die GF Händel kunnen wijden,
maar dan komen wel heel veel andere aspecten van de cultuur erg tekort,
en daarmee bedoelen we niet al die mensen, wier naam eveneens aan het
jaar 2009 zijn verbonden: in de muziek, de literatuur, alsmede andere
kunsten om de wetenschap(pen) met Charles Darwin en andere
grootmogols vooral niet te vergeten. Dus houdt u vooral uw eigen
gedrukte of elektronische zender-informatie in de smiezen en kiest u
dan toch liever iets dat u nog niet kent. ____________ Abeeldingen 1. Händel-standbeeld in zijn geboorteplaats Halle an der Saale. 2. Händel-beeld dat is opgenomen in een groot monument in Westminster Abbey te Londen.
De machtige vrouwen van het Lugu Meer ' matriarchaat als harmonisch alternatief
Harmonische samenleving Arte-televisie presenteert op dinsdag 14 april tussen 19:00 uur en 19:45 uur de documentaire China Die mächtigen Frauen vom Lugu-See, over het matriarchale Mosuo-volk. In
het zuidwesten van China, hoog in de bergen, tussen de provincies
Yunnan en Sichuan, ligt het Lugu Meer. Aan de oevers daarvan leeft al
duizenden jaren het Mosuo-volk. Al meer dan twee millennia hebben daar
de vrouwen het voor het zeggen. Niet alleen zorgen ze ervoor dat er
brood op de plank komt en voeden ze de kinderen op; zij hebben eveneens
zeggenschap over datgene wat te vererven val: vanzelfsprekend van
moeder op dochter. Het is de oudste vrouw in een huishouding die
bepaalt wat er allemaal moet worden gedaan, hoe en door wie. Hoewel zij
veelal de enige is die voor het onderhoud van de 'gezin' zorgt, is er
echter geen sprake van een huwelijksverbintenis in Europese zin.
Rolmodellen voor de jongens bestaan ook in andere mannelijke personen,
die echter weer familie zijn van de moeder. Het gaat er nogal
harmonisch aan toe, daar in het tamelijk afgescheiden gedeelte van het
verre China. Toch wordt die harmonie nu meer bedreigd dan ooit,
aangezien het moderne leven dat nu definitief in China zijn intrede
heeft gedaan steeds verder oprukt. Arte-televisie
herhaalt deze film een USA-productie uit 2005 van Elisabeth Dukal
Flender en Roger J. Zou op dinsdag 21 april, 's ochtends vanaf 09:10
uur.
Leeuwen in Botswana ' net even anders dan gebruikelijk
Noodgedwongen afwijking In
de natuurfilm van Tanja Jenkins en Mike Holding die de Duitse
regionale televisiezender WDR (Westdeutscher Rundfunk) op dinsdag 14
april, 's avonds tussen 20:15 uur en 21:00 uur uitzendt , komen de
kijkbuiswezens in aanraking met leeuwen van de Okavango-delta in
Botswana. Als die roofdieren daar in de periode van droogte willen
overleven, moeten ze zich van hun soortgenoten elders onderscheiden en
wel door in het water te springen; al hebben ze een alternatief: de
delta verlaten.
Elk
jaar opnieuw treedt de Okovango buiten haar oevers en ligt het
uitgedroogde gebied in de omgeving van de rivier een tijdlang onder
water. Hier en daar steken kleinestukjes land boven het water uit, als
kleine eilandjes. Voor de diersoorten aldaar geldt: wie er wil blijven
leven, zal zich met het water moeten arrangeren, maar dat betekent heel
concreet dat de aldaar verblijvende en bewust gebleven leeuwen hebben
moeten leren zwemmen. Jonge leeuwen moeten ook heel snel hun angst
overwinnen als ze, tezamen met de ouders, op buffeljacht willen gaan.
Een enkele keer raakt een leeuwenjong achter en dan is het klagend te
horen. De manier van jagen in het water wijkt enigszins af van de methoden die we van leeuwen gewend zijn. Dat alles zal de revue passeren in deze veelbelovende rolprent. WDR-tv herhaalt de film in de nacht van donderdag 16 op vrijdag 17 april tussen 00:55 uur en 01:40 uur.
In de ban van de Yukon ' tweedelige reisreportage via de ARD
Het eerste Duitse televisienet
ARD/Das Erste zendt op de beide paasdagen een aflevering uit van de
tweedelige reisreportage over de Yukon Quest, de zwaarste
hondensleerace die op deze aardbol bestaat:
deze wordt gehouden op het parcours van de Canadese Whitehorse tot aan
Fairbanks in Alaska. Het eerste van de twee delen wordt op zondag 12
april voorgesteld, tussen 21:45 uur en 22:30 uur. U krijgt onder meer
te zien welke functie de begeleiders van de hondensleden hebben. Het
vervolg daarvan wordt op de tweede paasdag, maandag 13 april,
gepresenteerd, op hetzelfde tijdstip. Klaus Scherer heeft het gebeuren
met de camera gevolgd en naast de tweedelige rolprent geeft hij via een
blog aan geïnteresseerden de kans inzicht te verkrijgen in de wijze van
ontstaan van deze documentaire. In
beide gevallen wordt het 's avonds uitgezonden deel in de loop van de
diret daarop volgende nacht herhaald: tussen 04:45 en 05:30 uur.
Arte-televisie met thema-avond op eerste Paasdag: Die Katze, das rätselhafte Wesen
Twee onderdelen Met
een speelfilm en een documentaire over wat er van, door en over katten
te leren valt, bestrijkt Arte-televisie drie uur tijdens de avond van
eerste paasdag: van kwart over acht tot kwart over elf.
Speelfilm naar Georges Simenon Het begint met de speelfilm Le chat
uit 1970 van Pierre Granier-Deferre (1927-2007) naar de gelijknamige
psychologische roman uit 1966 van veelschrijver Georges Simenon
(1903-1989). Daarin
wordt een echtpaar beschreven dat weliswaar een kwart eeuw samen is,
maar in wezen al geen echt paar meer is. Julien Bouin gespeeld door
Jean Gabin (1904-1976) houdt niet meer van zijn wederhelft Clémence
in de film is dat Simone Signoret (1921-1985) , en als de heer des
huizes op zekere dag een zwerfkat mee naar huis neemt, fungeert deze al
snel als Auslöser van jaloezie en meer zulks in het wezen van de zich verwaarloosd voelende huisvrouw. Tijdens de Berlinale van 1971 werden de genoemde hoofdrolspelers onderscheiden met een Zilveren Beer; de regisseur werd binnen hetzelfde kader voorgedragen voor een Gouden Beer. De Franse rolprent heeft de traditionele speelfilm-lengte van anderhalf uur, en op de zogeheten prime time
tussen 20:15 uur en 21:45 uur zal deze klassieker vast wel enige
aandacht weten te genereren in al die gebieden waar Arte-televisie kan
worden ontvangen. Daarna zal Le Chat nog twee keer door Arte worden herhaald: op woensdag 15 april en op dinsdag 21 april, beide keren vanaf 14:45 uur in de middag. Mocht
de film zijn nagesynchroniseerd en die waarschijnlijkheid is zeer
groot dan doen degenen die over voldoende (passieve) kennis van het
Frans beschikken en een zo modern televisietoestel hebben dat ze kunnen
overschakelen, er goed aan dat laatste te realiseren.
Clichés over vrijheid In
de begeleidende tekst die Arte-televisie in de programmagegevens
verstrekt omtrent de documentaire over katten en hun vrijheid luidt dat
veel mensen van katten houden omdat ze menen dat die dieren zo vrij
zijn. Uit eigen ervaringen kan ik daaraan toevoegen dat even dikwijls
het cliché te horen valt dat mensen niet dol zijn op katten omdat ze
juist vanwege die vrijheidsdrang hun eigen gang en zich maar weinig
tot en met geheel niets aantreken van wat de bij hen behorende mens(en)
wil(len). Als
iemand die vier decennia lang ervaringen heeft met eigen katten
intussen zijn dat er veertig ben ik verplicht een en ander ietwat te
nuanceren. Weliswaar komt het ene bovengemelde uiterst voor, evenals
het andere, maar daar tussenin zijn ook nog katten te vinden die zich
nu juist in allerlei situaties zeer volgzaam betonen.
Toen
ik aan het begin van de jaren negentig binnen elf maanden twee keer een
nest van vijf katten kreeg, bleken de eerste vijf zeer sterk
groepsgedrag te vertonen, nadat één van hen een fel meisje het
initiatief had genomen. Binnen een paar maanden liepen ze alle vijf,
samen met één tot vier van de al oudere huisgenoten, achter mij aan als
ik boodschappen moest doen, en op de mededeling dat ze op een bepaalde
plek op me moesten wachten, bleven ze keurig achter tot ik weer kwam
opdagen, en onderweg terug naar huis bleven alle negen keurig aan de
stoeprand wachten tot ik de mededeling deed dat ze konden onversteken.
En zo zijn er tientallen voorbeelden uit mijn eigen praktijk te melden,
die dicht in de buurt komen van de stelling met betrekking tot hun wens
tot vrijheid van handelwijze, en daar tegenover enkele van hen, die
alleen maar geïnteresseerd waren in wat ik deed en zich daarbij, bij
tijd en wijle, luid spinnend, hebben aangepast.
Recente versie van Händels Messiah paasmaandag via Arte-televisie
Redactionele kletspraat Of
Arte-televisie verstrekt foutieve informatie aan de pers, of de
redactiemedewerker, die verantwoordelijk is voor datgene wat er in de
VPRO-Gids wordt afgedrukt, heeft weer eens de voorkeur gegeven aan de
eigen vooroordelen en op basis daarvan Händels oratorium The Messiah
(1742) als opera te kwalificeren. Niet alleen dergelijke incompetentie
van die laatstgenoemde redactie ken ik uit ervaring, ook het jarenlang
achterhouden van toegezegde adequate informatie door Arte-televisie
hoort bij dat door een robot gestuurde systeem, en als je weer eens
probeert je voor info's te laten opnemen in de daarvoor bestemde lijst,
komt er steevast te staan dat je al bij de uitverkorenen behoort; één
van de meest negatieve kanten van inschrijvingen zonder tussenkomst van
een menselijk wezen dat, als het even meezit, kan luisteren en die dan
de vereiste maatregelen kan nemen, opdat je alsnog de gewenste
informatie krijgt.
Geliefd Oratorium Georg Friedrich Händels klassieker The Messiah wordt nu aan de (letterlijke) vooravond van de tweehonderd vijftigste
sterfdag van de componist door het Arnold Schönberg Chor en het
Ensemble Matheus uitgevoerd in een 'enscenering' van Claus Guth en
voorzien van een choegografie van Ramses Sigl. Verantwoordelijk voor de
muzikale leiding is Jean-Christophe Spinosi; vocale solisten zijn Bejun Mehta, Cornelia Horak, Florian Boesch, Richard Croft en Susan Gritton. Het
gaat hier om een Oostenrijkse verfilming van een fenomenale
muziekgebeurtenis, door Hannes Rossacher, bij om een recente
uitvoering, die als productie van het aloude Theater an der Wien in de Oostenrijkse hoofdstad werd gerealiseerd in samenwerkingmet de Opéra National de Lorraine, Nancy. Op het scherm zullen de Engelse zangteksten in het Duits worden geprojecteerd.
Arte-televisie zendt dit dramatische gebeuren uit tussen 21:00 uur en
23:40 uur. Er komen vooralsnog geen herhalingen. De uitzending, die zal
worden gerealiseerd in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, is
voorzien van stereofonisch geluid. ____________ Afbeeldingen 1. Georg Friedrich Händel in 1733. 2. Dirigent Jean-Christophe Spinosi.
Georg Friedrich Händel beheerst de eerste Paasdag, ook in beelden
Händel-film Nu
het tijdsbestek dat wij aanduiden met het jaar 2009 toch onder meer de
benaming Handel-jaar draagt en we in de stille week leven, die uitmondt
in twee Paadagen, is het niet zo verwonderlijk dat de man die op 14
april 250 jaar geleden het tijdelijke voor het eeuwige heeft ingeruild,
toch de muziekscène hier en daar domineert. Dat
is tevens het geval op radio en televisie. Aanstaande dinsdag is het 14
april en dan pakt de Nederlandse klassieke zender Radio 4 groots en
indrukwekkend uit met een hele dag Händel vanuit de Temple Church in
Londen. Eerste
paasdag, reeds vroeg in de middag bijt het eerste Duitse
televisieprogramma, direct na de Tagesschau, om 13:05 uur het spits af.
Dan wordt de documentaire Händel Der Film
vertoond, een muziekportret van deze barokcomponist van de bovenste
plank, een plaats die hij met de andere barokmeester van de noten en
die in de passietijd altijd zeer prominent aanwezig is: Papa Bach
(1685-1750); in deze periode vooral vanwege de talrijke pogingen tot
bevrediging van het verlangen allerwegen: de passie voor passiemuziek.
Fireworks-music en enkele aria's Arte-televisie
presenteert op het voor de zondag op die zender gebruikelijke tijdstip
met klassieke muziek tussen 19:00 uur en 19:45 uur een uitvoering
van de Music for the Royal Fireworks en enkele Händel-aria's. Arte's info meldt in verband met dit concert het begrip Barokke Topontmoeting.
Het betreft een optreden tijdens de BBC Proms in het jaar 2007 waarin
twee kwalitatief hoog aangeschreven ensembles samen een optreden op het
podium van de Royal Albert Hall hebben verzorgd: het Orchestra of the
Age of Enlightenment enerzijds en daarnaast het Freiburger
Barockorchester. Die instrumentalisten zorgen in de verfilming nu nog
eens voor de uitvoering van de Fireworks-music,
en daarnaiast treden twee vocale solisten op voor de vertolking van de
aria's: de sopraan Kate Royal (nomen est omen) en de tenor Ian
Bostridge. Deze
film op het beeldformaat 16:9 en voorzien van sterefonisch geluid, is
een Duits-Britse coproductie van Jonathan Fulford uit 2007, en zal nog
twee keer door Arte-televisie worden voorgesteld: op vrijdag 17 april
en op donderdag 23 april beide keren om 06:00 uur in de ochtend.
Alexander en Cecilia De Duitse radiozender WDR 3 volgt diezelfde eerste paasdag in het programma Bühne: Radio met twee Händel-werken: Alexander's Feast en de Ode for St. Cecilia's Day. Uitvoerenden
zijn het Collegium Cartusianum onder leiding van Peter Neumann, met
medewerking van het Kölner Kammerchor en de sopraan Simone Kermes; de
tenor Virgil Hartinger; en de bas Konstantin Wolff. Händels oratorium Alexander's Feast behoort vandaag de dag nog altijd tot één der meest populaire
muziekwerken van deze componist. Het werd op 20 februari 1736 voor het
eerst uitgevoerd in Londen voor een auditorium van 1300 mensen; het
werd vijf keer herhaald, en het succes is, ook na bijna drie eeuwen
niet weggeëbd. Händel was overigens niet de eerste componist die zich
over de tekst uit 1697 van de nog altijd tot de klassieken behorende
Engelse dichter John Dryden (1631-1700) heeft Deze zelfde John Dryden was eveneens de dichter van de ode met betrekking tot Santa Cecilia. Drie
jaar na de eerder genoemde ode heeft Händel deze ter ere van deze
heilige die tevens de christelijke beschermvrouwe van de muziek was èn is gecomponeerd. Op
22 november, de naamdag van de heilige in kwestie werd de ode voor het
eerst, ook weer in Londen, uitgevoerd. Zij wordt aan het einde van de
Alexander-ode even terloops genoemd en daarmee is de link tussen de
beide gedichten en eveneens tussen de twee composities gelegd.
____________ Afbeeldingen 1. Georg Friedrich Händel. Voorplat van de nieuwste Duitse biografie over deze componist, geschreven door Franz Binder (dtv premium24710). 2. Sopraan Kate Royal. 3. Tenor Ian Bostridge. 4. De Engelse dichter John Dryden. 5.
Santa Cäcilia. Zij leefde van ongeveer 200 tot 230 in Rome. De hier
afgebeelde voorstelling werd in de jaren 1599-1600 gerealiseerd door
Stefano Maderno (1575-1636) in de kerk Santa Cecilia in Trastevere.
Twee voorjaars-gedichten van Joseph von Eichendorff
Frühlingsnacht Überm Garten durch die Lüfte Hört' ich Wandervögel ziehn, Das bedeutet Frühlingsdüfte, Unten fängt's schon an zu blühn.
Jauchzen möcht' ich, möchte weinen, Ist mir's doch, als könnt's nicht sein! Alte Wunder wieder scheinen Mit dem Mondesglanz herein.
Und der Mond, die Sterne sagen's, Und in Träumen rauscht's der Hain, Und die Nachtigallen schlagen's: Sie ist deine, sie ist dein!
* * * * *
Mondnacht
Es war, als hätt' der Himmel Die Erde still geküßt, Das sie im Blütenschimmer Von ihm nun träumen müßt'.
Die Luft ging durch die Felder, Die Ähren wogten sacht, Es rauschten leis' die Wälder: So sternklar war die Nacht.
Und meine Seele spannte Weit ihre Flügel aus, Flog durch die stillen Lande, Als flöge sie nach Haus.
__________ Joseph Karl Benedikt, Freiherr von Eichendorff (1788-1857) Beide Gedichte wurden vertont von Robert Schumann (1810-1856) ____________ Afbeeldingen 1. Joseph von Eichendorff. 2. Robert Schumann. Getekend door Jolien Eijkhout, Groningen, 2005.
Esmeralda en Quasimodo in de beleving van Jean Delannoy op eerste Paasdag op België Eén-televisie
Ellendigen als protagonisten De
auteur Victor-Marie Hugo die op dit ondermaanse van 1802 tot in het
jaar 1885 heefr rondgescharreld was een generaalszoon, die niet
alleen de bijnaam Napoléon der literatuur heeft verworven, maar die tevens over de beroemdste der Bonapartes in 1852 een boek met proza heeft gepubliceerd onder de titel Napoléon le petit. Eénentwintig
jaar eerder, in 1831 had hij reeds één van de beide romans gepubliceerd
die zijn roem voor de (eerstkomende) eeuwigheid zouden vestigen: Notre Dame de Paris
een tamelijk omvangrijk epos in elf boeken, dat niet zelden wordt
uitgegeven in twee delen , drie decennia later gevolgd door Les Misérables, waaraan hij in 1860 was begonnen en die op de laatste dag van de maand juni in 1862 voor het eerst is uitgekomen.
Levende Legende Tijdens
zijn verblijf op aarde was Victor Hugo reeds legendarisch geworden
een adjectief waar je steeds voorzichtiger mee moet worden, aangezien
het al te veelvuldig, en vooral te onpas, wordt uitgekraamd, maar dat
voor sommigen, waaronder inderdaad deze Franse veelzijdige auteur,
terecht werd en wordt gebruikt , niet alleen vanwege hetgeen hij
schreef, maar tevens
door zijn houding in de maatschappij in het algemeen en binnen de
kunsten en de politiek in het bijzonder. Hij rebelleerde binnen de kerk
en tevens in de wereld van de kunsten. In Parijs liet hij zich kennen
als iemand die zich sterk maakte voor hervormingen was. Zodra hij
echter in verbanning leefde, positioneerde hij zich als repubikein.
Niet alleen de beide bovengenoemde romans zijn vooralsnog onsterfelijk
gebleken, ze hebben tal van bewerkingen, vertalingen en omzettingen in
beelden en muziek mogen beleven.
Verfilming uit 1956 De beroemdste verfilming van Notre Dame de Paris
werd in 1956 gerealiseerd door Jean Delannoy, die in 2008 op
honderdjarige leeftijd is gestorven. In het Frans werd de titel van het
boek voor de film aangehouden, onder meer in Duitsland en Nederland
kreeg de rolprent de titel De Klokkenluider van de Notre Dame
mee. De hoofdrol daarin was voor Anthony Quinndaa (1915-2001) die als
gebochelde kolokkenluider in contact komt met de, vooral mannelijke,
zinnen prikkelende zigeunerin Esmeralda, die werd uitgebeeld door Gina
Lollobrigida (geboren in 1927). Tijdens
eerste paasdag zendt het Eerste, Nederlandstalige Belgische
televisienet met de originele naam EEN de verfilming van goed een halve
eeuw geleden weer eens uit: tussen 14:05 uur en 16:05 uur. Het is een
nog altijd prima te verteren spektakelstuk met hier en daar
nadrukkelijk uitgelichte diep-tragische, maar wel heel menselijke
emoties. ____________ Afbeeldingen 1. Voorzijde van het eerste deeltje van de in 1956 verschenen, tweedelige pocketeditie in de reeks Bibliothèque précieuse van de Parijse uitgever Gründ. 2. Voorplat van de in 2002 verschenen Duitse biografie van Jörg W. Rademacher in de reeks dtv-portrait (31055). 3. Voorkant van het tweede deeltje van de onder Afb. 1 beschreven pocketeditie.
Zwijgende film Die Gezeichneten speelt aan de vooravond van eerste Russische revolutie (1905)
Sint Petersburg 1905 De Russische componist Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) schreef in 1957 zijn Elfde Symfonie, opus 103 Het jaar 1905 over het wel en vooral over al het wee van hetgeen zich heeftafgespeeldin de stad Sint Petersburg. Dat is, althans ten dele, het geval met de inhoud van de zwijgende film Die Gezeichneten
uit 1922 van de Deense regisseur Carl Theodor Dreyer (1889-1968), die
weliswaar niet de reeks van zijn beroemdste rolprenten behoort, en
zelfs als een niet echt geslaagde poging tot romantisch drama wordt
gekwalificeerd. Zijn latere psychologische rolprenten, vanaf 1928, worden
echter gezien als voorbeelden van goede films.
Hanne verhuist naar de stad Als
gevolg van een overwegend antisemitische attitude onder het gros van de
plattelandsbevolking in haar zeer directe omgeving besluit de jonge
Hanne-Liebe in de film gespeeld door Polina Piekowskaja aan de
vooravond van de eerste Russische revolutie in 1905 haar geboortedorp
te verlaten en zich bij haar broer Jakow in de film is dat Vladimir
Gajdarov
(1893-1976) in Sint Petersburg te voegen. Die is echter intussen
geconverteerd tot het christendom vanwege de mogelijkheid die deze stap
hem biedt om als advocaat te praktiseren. Die onverwachte komst van
zijn zuster Hanne-Liebe zorgt voor grote problemen tussen Jakov en
diens echtgenote vertolkt door Adele Reuter-Eichberg (jaar van
geboorte onbekend; overleden in 1928) , alsmede met zijn 'omgang' die
vooral bestaat uit het Russische burgerdom, dat immers niet van zijn
Joodse afkomst op de hoogte is.
Antisemitische monnik Hanne-Liebe
ontmoet haar vroegere vriend Sasja in de film is dat Thorleif Reiss
(1898-1988) , die zich intussen bij een revolutionaire groepering
heeft aangesloten, waarvan ook een zekere Rylowitsj Johannes Meyer in
de rolprent deel uitmaakt. Deze verraadt echter zijn medestanders aan
de overheid en gaat zelf als rondtrekkende monnik het land af om zijn
antisemitische ideeën te
verkondigen. En zo komt hij eveneens terecht in Hanne-Liebe's
geboortedorp waar hij een pogrom tegen de joodse inwoners ontketent, en
daarbij wordt ondersteund door Fedja in de film Richard Boleslawski
(1889-1937) , een jeugdvriendje van Hanne. Aangezien hun moeder op
sterven ligt, keren Jakov en Hanne naar hun geboortedorp terug; ze
komen daar aan als de verschrikkelijke gebeurtenissen in volle gang
zijn. Daarbij wordt Jakov door Rylowitsj doodgeschoten en zou het niet
veel schelen of ook Hanne was daarbij om het leven gekomen, maar op het
laatste moment wordt ze door Sasja gered.
Voorstellingen In
1922 is de eerste première gegeven in Kopenhagen, op 7 februari 1922;
kort daarna, op de 23ste van diezelfde maand, was Berlijn aan de beurt
met de Duitse première. In 2008 is op 12 februari een gerestaureerde versie vertoond tijdens het Internationale Filmfestival, ook nu te Berlijn.
De
laatstgenoede versie, die afgelopen weken reeds enige malen in de
huiskamerbioscoop te zien was, zal door Arte-televisie nogmaals worden
vertoond: het is de voorlopig laatste herhaling, in de nacht van zondag
12 op maandag 13 april, opnieuw vanaf 03:00 uur. ____________ Abeeldingen 1. De Deense filmregisseur Carl Theodor Dreyer. 2. De acteur Vladimir Gajdarov. 3. De acteur Richard Boleslawski. 4. Scène uit de film Die Gezeichneten.
Richard Wagner ' Opera(tie) aan de vooravond van Pasen
Die Walküre Nauwelijks bent u, evenals menig ander, bekomen van DerRing des Nibelungen
vier zaterdagavonden achtereen in delen, dan wel gedurende één
weekeinde; beide sessies via Mezzo-televisie of een nieuwe golf van
muziekdrama's uit de koker van Richard Wagner (1813-1883) wordt op u èn
ons afgevuurd. In totaal is er het komende weekeinde sprake van vier zenders met drie opera's. Via BBC Radio 3 op zaterdag 11 april, 's avonds vanaf 18:00 uur onze tijd, wordt Die Walküre
rechtstreeks uitgezonden van de matinee in de New Yorkse Metropolitan
Opera. Daar leidt James Levine koor en orkest van dat instituut met
onder anderen John Tomlinson (bas), Johan Botha (tenor) en Waltraud
Meier (sopraan). Diezelfde
versie wordt overgenomen uit New York door de Duitse radiozender WDR 3,
eveneens vanaf 18:00 uur, tot ongeveer 23:00 uur.
Der fliegende Holländer Onze
Nederlandse klassieke radiozender Radio 4 blijft wat Wagner betreft
niet achter, maar presenteert, vanaf 19:02 uur het muziekdrama Der fliegende Holländer. Het
betreft een versie door The Royal Opera House, met onder meer Peter
König, Anja Kampe, Thorsten Kerl, Bryn Terfel. Marc Albrecht dirigeert
koor en orkest van dat instituut.
Parsifal Het 'Bühnenweihfestspiel' Parsifal,
eveneens van Richard Wagner wordt door Mezzo-televisie op zaterdagavond
vanaf 20:30 uur uitgezonden. Daarin komt een scène voor met
bloemenmeisjes op Goede Vrijdag en inhoudelijk past dit muziekdrama wel
in de sfeer van Pasen. Menig operahuis geeft dan ook een voorstelling
tijdens één der paasdagen. Zo heb ik Pasen 1977 in de Hamburgische
Staatsoper een onnavolgbare creatie van dit muziekdrama gezien, met
Rene Kollo die ik tot dan toe vrijwel nooit te pruimen vond als een
grandioze Parsifal. Decors en kostuums waren bij die gelegenheid van Ernst Fuchs (geboren 1913). De
versie die Mezzo-televisie zaterdagavond vertoont, is een opname van
het Festival Baden Baden. Dirigent van koor en orkest van het festival
is Kent Nagano. Voor de regie tekent Nicholas Lenhoff. De rol van
Parsifal wordt gezongen door Christopher Ventris; De partij van Kundry
wordt door Waltraud Meier [1]
vervuld; Gurnemanz krijgt gestalte in Matti Salminen; en Amfortas wordt
vertolkt door Thomas Hampson; Klingsor wordt voorgesteld door Tom Fox;
en als laatste naam die voor ons beschikbaar is, wordt de vertolker van
Titurel bekendgemaakt: Bjarni Thor Kristinsson. De verfilming van deze Parsifal tijdens het opgemelde festival van 2004 is gerealiseerd door Reiner Moritz; het geheel duurt drie uur en negenenveertig minuten. __________
[1] Waltraud Meier is in de live uitvoering van Die Walküre in de New Yorkse Metropolitan Opera tegelijkertijd op twee andere zenders te zien. ____________ Afbeeldingen 1. Waltraud Meier is zaterdagavond op twee radiozenders rechtstreeks te zien vanuit New York in Die Walküre, en als Kundry in Parsifal. 2.
Voorzijde van het programmaboekje van de Hamburgische Staatsoper, Pasen
1977, met daarop één van de uitzonderlijke decorontwerpen van Ernst
Fuchs. 3. Scène uit Parsifal in de versie van Nicolas Lenhoff, in 2004 tijdens het Festival van Baden Baden.
Het vroege leven van Marcel Reich-Ranicki nu als speelfilm via Arte en volgende week via Das Erste
Voorbespreking Arte-televisie
bijt deze week het spits af als het gaat om de eerste vertoning van de
vooral in Duitsland, inmiddels reeds veelvuldig besproken
verfilming van het boek met een persoonlijke terugblik op het leven van
de in juni 1920 geboren Marcel Reich-Ranicki, de onnavolgbare
literatuurpaus van het Duitse taalgebied. Weliswaar hebben ook andere
oudere heren in de literaire scene van die ruime streken die eretitel
dan wel licht spottend toegevoegde benaming gedragen, maar
Reich-Ranicki is zo consequent voortgegaan op de eenmaal ingeslagen
weg, die hij in Duitsland nu al een halve eeuw met vaste tred begaat
dat geen ander hem ook niet tijdens zijn resterende actieve leven
zal inhalen. Daarvoor zal hij eerst willens en wetens plaats moeten
maken op de tot op heden aan één wezen plaats biedende Pegasus.
Al
weken heeft de man gefigureerd in allerlei zogeheten talkshows in het
Duitse televisielandschap waar de overmatig idolate gastvrouwen,
respectievelijk gastheren steeds opnieuw blijk geven van te weinig
kritische afstand en journalistiek voorbehoud, hetgeen de zaken wel
eens ietwat buiten proportie trekt.
Het verhaal in boekvorm Het boek Mein Leben,
dat voor het eerst is verschenen in 1999 en binnen relatief korte tijd
meer dan een miljoen keer werd verkocht in de gebonden editie, kwam
reeds een jaar later uit in een eveneens zeer gewilde paperbackeditie
voor circa de helft van de prijs van de gebonden uitgave. Over die
versies en de inhoud ervan hebben we al in een artikel op zaterdag 30 januari 2009 op deze site geplaatst. (Helaas is het niet mogelijk u een link te geven; die kunnen we wel aanmaken, maar na aanklikken meldt de site dat het Blog niet meer bestaat. Wat een dwaasheid!) Daarom verwijzen we zonder link naar onze Nederlandse 'zustersite' Tempel der Letteren; het artikel is daar opgenomen op vrijdag 30 januari.) Reeds
eerder, nu bijna een half jaar geleden, hebben we eveneens melding
gemaakt van het schandaal dat Reich-Rancki niet geheel onterecht
overigens heeft veroorzaakt met zijn weigering om een Fernsehpreis in ontvangst te nemen, aangezien dat instituut zoveel Blödsinn verspreidt. Je
kunt best één en ander tegen Marcel Reich-Ranicki in het veld brengen,
maar het gaat toch niet aan hem aan te vallen, respectievelijk af te
vallen, als de man volkomen gelijk heeft. Waarvan akte.
Onze bloedeigen passie bevredigd met steeds meer Passionsmuziek
Overvloed aan lijdensmuziek Het
is niet doenlijk hier een opsomming te geven van alle vormen van
lijdensmuziek die in de komende dagen via radio en televisie, alsook
via geluidsdragers uit eigen discotheek ons oor kan strelen dan wel
teisteren. Daarom willen we er hier wel even op wijzen dat het niet
steeds maar weer de allerbekendste der Passionen van Johann
Sebastian Bach (1685-1750) zijn welke nu in kerken, theaters en
andersoortige presentatiezalen op ons worden afgevuurd als we zelf
passief meewerken en de gelegenheid daartoe bieden , maar dat in 2009
iets meer dan in andere jaren werken met een passiegehalte van Georg
Friedrich Händel zullen worden gespeeld en direct dan wel via een
uitgesteld relais zullen worden uitgezonden via ethergolven: hetzij
radio dan wel de aangesloten televisietoestellen. Op donderdag 9 april presenteert de Duitse radiozender WDR 3 de Passie Kommt her und schaut van Carl Heinrich Graun (1704-1759) wiens oratorium Der Tod Jesu nog altijd op Goede Vrijdag in Berlijn wordt uitgevoerd. Raadpleeg derhalve uw uitzendmedia-gidsen en/of
kijk op Internet op de titels van Passionen; dan vindt u, binnen de
enorme hoeveelheid aan passiemuziek dezer dagen vast wel een plek of
een uitzendtijd die schikt. __________ Afbeelding: De componist Carl Heinrich Graun.
Lange levensmiddelenavond via Arte-televisie op donderdag 9 april
Geen thema-avond Hoewel
de samenstellers van het televisieprogramma van de Frans-Duitse
cultuurzender Arte voor donderdag 9 april de verschillende onderdelen
meestal tussen ongeveer 20:00 uur en middernacht niet
tot thema-avond hebben verheven, komen er die avond, reeds vanaf 18:30
uur, tezamen vijf programma-onderdelen voor waarvan de inhoud op
enigerlei wijze te maken heeft met levensmiddelen,
de consumptie ervan en de daaraan eventueel verbonden risico's, die
heel wat dieper en kwalijker in ons bestaan kunnen ingrijpen dan de
'gemiddelde consument' beseft of helaas niet zelden zelfs maar wil
weten. Wat niet weet, dat niet deert.
Vooravond-onderdelen Twee
van de vijf programma's worden tussen half zeven en kwart voor acht
uitgezonden. Het eerste is een culinaire reisreportage uit een hele
reeks, die Arte al enige tijd presenteert. Deze keer is de 'keuken van
Guadeloupe' onder de loep genomen. Direct daarna tussen 19:00 uur en
19:45 uur volgt de documentaire Wenn Essen auf die Gene schlägt.
De inhoud ervan blijkt te zijn toegespitst op enerzijds positieve
invloed uitoefenende stoffen in ons voedsel met daar tegenover slechte
ingrediënten in datzelfde voor verder leven noodzakelijke eten,
waaronder ons dagelijks brood. In
deze Duits-Canadees-Japanse coproductie gaan beide filmmakers, Frank
Papenbroock en Peter Moers, op zoek naar bovengenoemde invloeden en ze
tonen aan dat bepaalde stoffen in staat zijn onze genen te activeren
dan wel uit te schakelen. Uiterst verontrustend! Deze
documentaire zal door Arte worden herhaald op donderdag 16 april, vanaf
09:10 uur, en op zaterdag 18 april, vanaf 10:30 uur.
Twee documentaires De
beide documentaires die op de best bekeken televisietijd door Arte
worden uitgezonden, zijn weliswaar nogal verschillend, maar beide
hebben, elk op een geheel eigen wijze, gezond eten als thema. Om 20:15 vertoont Arte de vierde aflevering in een tiendelige reeks Sarah und die Küchenkinder waarin topkok Sarah Wiener twaalf kinderen laat kennismaken met de gezonde keuken. Deze aflevering betreft Picknick im Freien.
Dat is een Duits-Franse coproductie, geregisseerd door Enrique Sanchez
Lansch, uit 2009. Herhaling op maandag 20 april, vanaf 14:00 uur. Direct
daarna tussen 21:00 uur en 22:40 uur volgt een lange Amerikaanse
documentaire met een lengte van 98 minuten van Morgan Sprlock uit 2004:
Super size me. De maker stelt daarin de Amerikaanse eetgewoonten aan de kaak door te filmen hoe hij zelf een maand lang alleen zogenoemd fastfood van McDonald's heeft gegeten. Herhaling op zaterdag 11 april, 's middags vanaf 15:40 uur.
Discussie Parijs-Berlijn Aansluitend, tussen 22:40 uur en 23:40 uur wordt een aflevering gepresenteerd van het Arte-programma Paris-Berlin, Die Debatte, dat thans eveneens een verkeerd eetpatroon en de gevolgen daarvan als thema heeft: Der große Hunger, die neue Armut. Isabelle Giordano discussieert
met gasten onder hen Philippe Chalmin over datgene wat er allemaal
kan misgaan als er verkeerd, dan wel te weinig gezond, voedsel
voorzien van de broodnodige vitaminen, mineralen en sporenelementen wordt
geconsumeerd en welke invloeden daarvan kunnen uitgaan jegens de
maatschappelijke samenhang. Weliswaar wordt het thema voeding
veelvuldig door de pers belicht, maar de makers van dit programma zijn
van mening dat zulks helaas niet het geval is met de foutieve kanten
daarvan en de verregaande beïnvloeding die daarvan uitgaat op onze
samenleving. Van dit discussieprogramma wordt geen herhaling uitgezonden. ____________ Afbeeldingen 1.
Door bestudering van documenten in verband met de (kwalijke) invloeden
van stoffen in ons voedsel kan men eventueel de vereiste informatie
bijeen sprokkelen. 2. Topkok Sarah Wiener hoopt met uitleg enig inzicht te verschaffen. 3. DocumentairemakerMorgan Spurlock bij een medische controle. 4. Presentatrice Isabelle Giordano.
Wereld-hoofdstad van geweld: Johannesburg in Zuid-Afrika
Niet alleen veel politie Donderdag
9 april kunt u tussen 23:20 uur en 00:15 uur in de nacht op vrijdag
10 april op het tweede Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas
een reportage zien over de stad met de meeste gewelddadigheid ter wereld: het Zuid-Afrikaanse Johannesburg. Onder de titel Johannesburg, capitale mondiale de la violence
wordt u ingewijd in de feiten omtrent de verregaande criminaliteit, die
zich in vroeger tijden gedurende de abjecte Apartheid voornamelijk
scheen te beperken tot de zogenoemde zwarte wijken, heeft nu ook
officieel de blanke wijken bereikt. Voorts wordt u op de hoogte gesteld
van enige feiten omtrent het politiekorps in deze stad, alsmede over de
nog grotere groep beveiligingsbedrijven die aldaar actief zijn en
vanwege de situatie een goede boterham kunnen verdienen. __________ Afbeelding: Deel van het zakencentrum van Johannesburg.
Buddenbrooks-verfilmingvan Heinrich Broeloer vanaf donderdag 9 april in Nederlandse bioscopen
Fin de siècle-roman als basis Op maandag 15 december 2008 hebben we op onze zustersite Tempel der Letteren een uitgebreide bijdrage gewijd aan de nieuwe film Buddenbrooks, in combinatie met de eerdere versies en het in 1901 verschenen roman van Thomas Mann, die voor al die rolprenten de literaire basis had gelegd. De
nieuwe film met het ondraaglijke clichéwijfje Iris Berben, dat tevens
als yoghurtfee het reclameblok meer dan voldoende heeft vergiftigd en
als actrice helemaal niets voorstelt, want slechts met een paar
grimassen zich een weg heeft weten te vinden in het Duitse filmwereldje
zou pas om of in de herfst in Nederland worden uitgebracht, maar de
vertoningen zijn naar het voorjaar verplaatst, en dat betekent in de
praktijk dat vanaf donderdag 9 april de film in de grotere bioscopen
van Nederland te zien zal zijn. Op woensdag 1 april is er al een
voorpremière geweest in het Amsterdamse Tuchinski Theater. ____________ Afbeeldingen: Poster voor de nieuwste verfilming van Thomas Manns roman uit 1901 Buddenbrooks.
Het zaad van kikkererwten voor de toekomst van onze voedselvoorziening
Bedreiging Eén
van de directe gevolgen van de klimaatverandering en het uitsterven van
zoveel diersoorten is de verslechtering van de mogelijkheid tot
verzorging met voedsel van de komende generaties. Maar inmiddels heeft
men ontdekt dat het zaad van aloude cultuurplanten erin zouden kunnen
slagen om veel van hetgeen wij verbouwen voor het benodigde voedsel
meer weerstand te verlenen, hetgeen kan inhouden dat ze de
veranderingen in het klimaat beter kunnen doorstaan. De mensen die,
onder leiding van regisseuse Sally Ingleton, de documentaire in kwestie
heeft gerealiseerd, heeft het team van de Australische wetenschapper
Kenneth Street
dwars door Tadzjikistan begeleid, op zoek naar een oude vorm van
kikkererwt. Die Kenneth Street wordt wel gezien als de Indiana Jones
van de landbouw, die veelvuldig op zoek is naar oude cultuurplanten
waarvan het zaad een niet onaanzienlijke bijdrage kan leveren aan de
bestendiging van datgene wat wij aan zaden van onze huidige beplanting
voor de voedselvoorziening nodig hebben om als soort te kunnen blijven
bestaan. Een reis van
tweeduizend kilometer door Tadzjikistan is het gevolg geweest om daar
te kunnen zoeken naar het zaad dat daar door verre voorouders werd
gebruikt en dat zich daar nog moet bevinden; het kan dienen als een
soort genetisch reservoir. De zoektocht bleek echter een zwaardere
onderneming dan in eerste instantie werd verwacht.
Dubbelportret van Hitler en Stalin komende dagen tweemaal op Arte-televisie
Taalverkrachtende teksten op Arte-site Boven
de tekst die sedert korte tijd zichtbaar wordt als je details van een
Arte-televisieprogramma opvraagt, verschijnt de mededeling dat de tekst
automatisch zou zijn vertaald. En dan volgt in het geval van de onderhavige documentaire deze woordenwaanzin: "Hitler en Stalin - twee dictators van de 20e Eeuw. In een dubbel portret toont H. Ullrich Kasten en Hans-Dieter beschermende actie en reactie tussen twee tirannen die nooit voldaan." Een tekst die zo extreem onverantwoordelijk, want imbeciel is dat zelfs de ergste analfabeet deze niet had kunnen produceren.
Cultuurbarbarij De
ondergang van een belangrijk deel van onze cultuur wordt (mede)
bewerkstelligd door een cultuurzender. Hoezeer hebben Geestelijke
Defecten hier ook al de overhand gekregen? Laat u gezegd zijn dat er
geen sprake is van een vertaling, maar van complete wartaal: in het
gunstigste geval losse woorden die geen samenhang kennen en waaraan dan
ook helemaal niets klopt, behalve eventueel een deel van de daarin
voorkomende letters, doch slechts als losse fenomenen. Dat samen is een
Babylonisch getint geheel dat wettelijk verboden zou moeten worden, en
dat het niveau van zelfs de domst denkbare commerciële omroep onwaardig
is. Het is een meer dan grof schandaal dat een cultuurzender zich zulk
een misstap veroorlooft.
Destructiedrift Dat
betekent derhalve dat u de complete idiotie die ten beste wordt gegeven
over het dubbelportret dat Arte-televisie op woensdag 8 april, tussen
21:00 uur en 22:30 uur uitzendt kunt u maar beter vergeten, voordat u
ook nog besmet raakt met de extreme debiliteit die daarvan afstraalt.
Minderbegaafden die toestaan dat zoiets met hun oorspronkelijke teksten
gebeurt, dienen op het marktplein intens en intensief te worden
gegeseld en vervolgens zo lang gegijzeld tot berouw en inkeer zullen
volgen en zij plechtig, onder getuigen beloven in overdrachtelijke zin actief te zullen meewerken aan de demontage van de zeer illustere, maar wel denkbeeldige, Toren van Babel.
Krankzinnigheid op herhaling In
documentaire wordt aandacht besteed aan de verschillen en de
overeenkomsten tussen die beide uitzinnig gestoorde beesten die tot de
ergst denkbare categorie van geesteszieken beho(o)r(d)en die het
ondermaanse ooit heeft meegemaakt, alsmede aan de door hen geleide
regimes. De film, die als Duits-Oostenrijks-Russische copdructie
onder verantoordelijkheid van Ullrich Kasten totstand gekomen is, en
die is voorzien van HD-kwaliteit en een beeldformaat van 16:9, zal nog
worden herhaald op dinsdag 14 april om 14:00 uur. ____________ Afbeeldingen 1. Het nazi-beest in de voorbereidende fase. 2. Stalin in 1902; reeds volkomen krankjorum.
Twee avonden Hedendaags India als onderdelen van vierdelige ZDF-documentaire
Schrijnend contrast Het
tweede publieke Duitse televisienet ZDF toont op woensdag 8 en
donderdag 9 april beide keren tussen 23:00 uur en 23:45 uur een
aflevering respectievelijk de derde en de laatste van de vierdelige
documentaire met de korte en krachtige titel Indien,
over het enorme land dat als grootste democratie van de wereld geldt,
maar waar nog steeds een zo schrijnende armoede heerst dat er vanuit
het westen keer op keer hulpprogramma's moeten worden gestart en als
het ook maar even kan, worden aangehouden, om zoveel mogelijk armen
enigszins tegemoet te komen.
Dat is als je de inhoud van het derde deel Zwischen Reichtum und Ruin van
de in totaal anderhalf uur durende film in aanmerking neemt eigenlijk
op meerdere fronten een heel kwalijke aangelegenheid, mede gelet op
het, vooral als gevolg van de enorm snelle economische groei, in een
relatief snel tempo groter wordende aantal welgestelden dat zich
vooral in de stedelijke gebieden ophoudt aan de ene kant, met daar
tegenover het verbijsterende aantal mensen op het platteland dat,
veelal letterlijk, straatarm
is. De spoorwegen zijn de grootste werkgever van het land waar het
dagelijks leven zich afspeelt tussen enerzijds letterlijk knagende
honger en aan de andere kant overvloedige weelde.
Grootste filmindustrie In het tweede deel, met de titel Zwischen Traumfabrik und Wirklichkeit
wordt aandacht besteed aan de grootste filmindustrie ter wereld, in
India, en die de naam Bollywood heeft gekregen. Dat gegeven heeft mede
geleid tot economische groei en kansen voor mensen die wellicht in
andere situaties ook tot de grote kaste van de armsten der armen waren
blijven behoren, maar nu de ommezwaai naar een totaal ander leven
hebben kunnen realiseren. Aan
dat geheel kleeft echter een groot bezwaar dat voor vele traditioneel
ingestelde bewoners van dat enorme rijk moeilijk te verkroppen zal
zijn: het wankelen en het daarmee gepaard gaande dreigende verlies van
de eeuwenoude normen en waarden.
Mount Everest ' De begraafplaats van mijn vrienden ' Documentaire via WDR-televisie
Expeditie met bijverschijnselen De
Duitse regionale televisiezender WDR (Westdeutscher Rundfunk)
presenteert op dinsdag 7 april volgens de programmagidsen, maar in
werkelijkheid als eerste programma-onderdeel van de daarop volgende
dag, woensdag 8 april tussen middernacht en 01:15 uur een Duitse
documentaire uit 2007, die is gerealiseerd door Victor Grandits en
Jessica Krauß over een expeditie naar het zogenoemde "dak van de
wereld": Mount Everest Der Friedhof meiner Freunde. De film zal worden uitgezonden met stereofonisch geluid, op het beeldformaat 16:9. De titel maakt duidelijk dat tijdens expedities niet altijd alles Friede, Freude, Eierkuchen is geweest, maar dat daar eveneens mensen zijn omgekomen en in sommige gevallen letterlijk in de Mount Everest zijn gebleven. Wie meer informatie over de inhoud van deze bijna vijf kwartier durende film wil weten, kan deze vinden op het betreffende onderdeel
van de website van de WDR. Dat vereist wel enig zoeken, want het
intikken van de titel van de documentaire leidt tot niets anders dan
heel veel info, waarvan echter in het geheel niets te maken heeft met
de film in kwestie.