Inhoud blog
  • BBC Radio 3: Rabindranath Tagore vijf keer een kwartier in 'The essay'
  • BBC Radio 3 presenteert donderdagmiddag het muziekdrama Telemaco van Christoph Willibald von Gluck
  • Ergerlijke geluiden als thema van vijf maal een kwartier The essay van BBC Radio3
  • De Britse schrijver en journalist George Orwell overleed op 21 januari 1950
  • Koning Friedrich II van Pruisen en de muziek; twee programma's achtereen op Duitse radiozender NDR Kultur
    Zoeken in blog

    Cultuurspectrum
    Woord en beeld
    19-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Edgard Varèse, de componist en diens oeuvre '” nog altijd pionier voor de muziek van morgen (1)
    Tweemaal Varèse tijdens Londense Prom van 19 augustus
    Dinsdag 19 augustus, tussen 20:00 uur en 23:00 uur (onze tijd), geeft het BBC Scottish Orchestra onder leiding van Ilan Volkov in de Royal Albert Hall te Londen het vijfenveertigste concert in het kader van BBC Proms 2008. Op het programma staan zes werken, die we echter — ondanks al de onderlinge verschillen — alle als eigentijds kunnen kwalificeren. De twee laatste composities zijn beide aan de wereld toevertrouwd door de Fransman Edgard Varèse (1882-1965): Poème électronique(1958) en Déserts (1950-54).
    Bepaald omvangrijk is het Varèse's oeuvre niet. Een goed dozijn vormt het wezen van al hetgeen hij heeft gepubliceerd.


    Georganiseerd geluid
    Een niet zelden gehoord 'verwijt' jegens de muziek van Edgard Varèse is dat het daarbij om 'massieve klankblokken' gaat, om 'cerebrale uitingen'. Dat mag in sommige gevallen zelfs juist zijn, doch dat blijft slechts een bescheiden deel van de werkelijkheid aangaande datgene wat de componist voor ogen stond en — aanvankelijk in zijn hoofd en vervolgens in levend(ig)e klanken — gestalte kreeg.
    Zijn muziek is meer dan eens bestempeld als georganiseerd geluid, van een 'kaliber' dat voor de toehoorder af en toe zeer veeleisend kan zijn. Voor iemand die daarentegen intensief met muziek bezig is — en derhalve niet alleen maar uit is op ontspanning door muziek — mag dat echter geen criterium zijn, omdat goede muziek nu eenmaal onder alle omstandigheden participatie van de luisteraar vereist.

    Schandalen
    Edgard Varèse werd op 22 december 1882 geboren te Parijs. Hij studeerde bij onder anderen Vincent d'Indy (1851-1931) en Albert Roussel (1869-1937). In 1916 verliet hij Frankrijk, tien jaar later zou hij zich definitief in de Verenigde Staten vestigen. Enkele van zijn composities hebben schandalen veroorzaakt, en niet alleen bij de eerste uitvoering. Tegelijkertijd toonden ze echter aan dat Varèse een profetische pionier was.
    In een tijdsbestek van vier decennia — voornamelijk tussen 1920 en 1960 — schreef hij veertien stukken, die zijn oeuvre nadrukkelijk kenmerken. Wat hij voordien had geschreven, had hij zelf vernietigd of was bij een brand verloren gegaan.
    Zo'n vijfendertig jaar geleden zijn uit dat oeuvre tien werken verschenen op geluidsdragers, uitgevoerd door het Columbia Symphony Orchestra onder leiding van Robert Craft. Binnen zeer korte tijd waren deze echter al niet meer verkijgbaar, en dat was niet het gevolg van grote belangstelling van de zijde der muziekliefhebbers, doch juist van het tegendeel. [1] Het was in die dagen enerzijds begrijpelijk dat een firma de magazijnen ruimt, maar het belang van een componist, wiens werken men weredkundig maakt, dient daar zorgvuldig tegenover te worden gesteld.

    Poème électronique
    Het Poème Électronique werd in 1958 door Varèse voltooid. Het betrof een opdrachtcompositie voor het Philips-paviljoen van de Brusselse Expo in dat jaar. Samen met de Griekse architect en componist Yannis Xenakis [2] zorgde Varèse ervoor dat dit gedicht — dat de mogelijkheden belichaamt welke de elektriciteit ons biedt — tot klinken kwam via geluidsbanden met wat de componist toen zelf als "organized sound" betitelde. Daarvoor maakte hij gebruik van 425 luidsprekers, met als resultaat een klankmassa, die is samengesteld uit piano-akkoorden, geluiden die door machines worden gemaakt, koren en 'verminkte' klanken van klokken.
    Eén en ander werd aangevuld met tal van akoestische effecten, hetgeen leidde tot een 'ruimtelijke compositie', waarbi het lijkt of er 'geluidlichamen' door het vertrek zweven.
    Tijdens die Brusselse presentatie, nu een halve eeuw geleden, zal het ongetwijfeld nog veel meer indruk hebben gemaakt dan via de groeven van een (nu ouderwetse) grammofoonplaat, die men in de eigen ruimte kan laten klinken. Voor sommigen zal het zeker een voordeel zijn geweest dat men thuis zelf de geluidssterkte kan regelen, hetgeen bij een 'live-uitvoering' nu eenmaal niet mogelijk is.
    Dat organiseren van effecten was overigens niet nieuw of uniek binnen de ontwikkeling van de westerse muziek. De Amerikaan Charles Ives (1874-1954) was Varèse daarin voorgegaan, en na hem zijn er nog velen geweest die deze mogelijkheden — met meer of minder succes — hebben toegepast.

    Déserts
    De instrumentale gedeelten van Déserts ontstonden tussen medio 1950 en eind 1952. De interolaties op magneetband werden gerealiseerd van begin 1953 tot eind 1954, waarna nog versies volgden in augustus 1960, april 1961 en een definitieve in augustus 1961. De première daarvan werd in aanwezigheid van de componist gegeven op 2 december 1954 te Parijs, onder leiding van Hermann Scherchen (1891-1966). Naast 2 fluiten, 2 klarinetten, 2 hoorns, 3 trompetten, 3 trombones en 2 tuba's is er een omvangrijke batterij slagwerk vereist van 47 instrumenten.
    Voor de componist zijn 'déserts' niet alleen woestijnen in de zin van eindeloze vlakten zand, water of bergen, maar evenzeer onherbergzame gebieden in de menselijke geest. Zelf had Varèse naar alle waarschijnlijkheid enige tijd in een creatieve woestenij doorgebracht, want 15 jaar lang had hij gezwegen. Doch met Déserts presenteerde hij weer een meesterwerk, alleen van nog grotere diepgang dan tot op dat moment.
    Déserts vormt een aanklacht tegen barbarij en gruweldaden [3], en tegelijkertijd wil het een hartekreet om communicatie zijn. De drie gedeelten die de instrumentale onderdelen aaneen moeten verbinden, bestaan uit geluiden, die zijn opgenomen in metaalgieterijen, zagerijen en fabrieken te Philadelphia.
    Déserts mag worden gezien als Varèse's hoofdwerk.
    __________
    [1] Hetzelfde gebeurde niet al te lang daarna met een lp waarop drie Varèse-composities, door Pierre Boulez opgenomen voor dezelfde maatschappij (toen CBS), maar toch bleef CBS nieuwe platen met stukken van Edgard Varèse uitbrengen. Opnieuw onder leiding van Boulez verscheen er in 1984 een zevental stukken van, nadat kort tevoren een heruitgave van zes werken die in 1960 onder Robert Craft was uitgebracht, op hetzelfde label.

    [2] De in Roemenië geboren Griekse componist Yannis Xenakis (1922-2001), die zich tot Fransman had laten naturaliseren, was voor het vak architectuur onder meer student van de wereldvermaarde Le Corbusier (1887-1965).

    [3] Gezien de ontwikkelingen van de afgelopen tien dagen met betrekking tot de krijgshandelingen tussen de Davidsstaat Georgië en de goliath Rusland, had deze compositie nauwelijks op een beter tijdstip — één dag na de officiële terugtrekking van de Russische troepen — geprogrammeerd kunnen worden.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Edgard Varèse in 1910.
    2. Dirigent Robert Craft, geboren in 1923.
    3. Componist/architect Yannis Xenakis (1922-2001).
    4. Atomium, het pronkstuk van de Brusselse Wereldtentoonstelling van 1958.
    5. Dirigent Hermann Scherchen (1891-1966).

    19-08-2008 om 06:13 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    18-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Over de voor- en nadelen van tal van vooroordelen '” het nieuwste boek van essayist Theodore Dalrymple in uitstekende Nederlandse vertaling beschikbaar
    Mancher hält sich für vorurteilslos, dieweil er nur unfähig ist, zu urteilen. (Fritz Brupbacher; 1874-1945).

    Het fenomeen preoccupatie

    Leve het vooroordeel
    ! luidt de titel van de Nederlandse vertaling van Theodore Dalrymple's nieuwste boek dat vanaf heden hopelijk tevens in de Belgische boekhandels ligt — en naar we weten eveneens in die van hun directe noorderburen — ligt. De titel is nogal provocerend, aangezien binnen onze cultuur iemand, behept met vooroordelen, als een buitenbeentje, als niet salonfähig, geldt. Zo iemand wordt veelal naar de marge verwezen, of, als het heel erg met haar of hem gesteld is, zelfs het liefst helemaal buiten de gemeenschap gesteld, omdat zij of hij zorgt voor een prikkelend onbehagen binnen onze cultuur. Maar daarbij wordt gemakshalve vergeten dat wij allen — van jong tot oud, van hoog tot laag, van rooms tot rood en van links tot en met rechts — van vroeg tot laat generaliserend discrimineren, discriminerend generaliseren, en ons daarbij voortdurend laten leiden door bijna altijd gevoelsmatig ingekleurde vooroordelen, die we echter zelf niet als zodanig herkennen, omdat ze zich in een andere bewustzijnslaag bevinden. En ook dat is alweer zo'n vooroordeel dat we maar liever niet ingewreven krijgen.

    Sigmund Freuds diagnose
    In 1915 schreef de inmiddels wereldwijd bekende Weense psychiater Sigmund Freud (1856-1939) in een essay (Zeitgemäßes) über Krieg und Tod over affectieve preoccupatie [1], en in grote lijnen komt het erop neer dat je met duizend rationele bewijsstukken van het tegendeel kunt komen aanzetten, de gevoelsmatig bevooroordeelde zal het altijd beter weten. Dat is een uiterst bedenkelijke vorm van vooroordeel, en waartoe een dergelijke instelling in uiterste consequentie kan leiden, is in de loop der geschiedenis duidelijk geworden, niet in de laatste plaats gedurende de twintigste eeuw, die een zeer zwaar stempel op de tot dusver zwartste pagina's in de Annalen der Geschiedenis heeft gedrukt. Weliswaar heeft die verwrongen geesteloosheid van Adolf Hitler het antisemitisme niet uitgevonden, maar mede en vooral door zijn toedoen is dit tot de toppen van extremistische krankzinnigheid opgejaagd. Dat geldt, mutatis mutandis, voor alle niet-Georgiërs in de optiek van die ene Hitler-tegenpool en -handlanger, diens oudere 'tweelingbroer' binnen de (on)menselijke destructiviteit van anno dazumal, welke zich voornamelijk heeft gemanifesteerd in een uitzinnig niet-seksueel sadisme: Josif Dzjoegasjvili, die in een vlaag van onbedaarlijke idiotie — welke eigenlijk zijn voortdurende geestesgesteldheid heeft weergegeven, maar waarbinnen zich toch nog weer pieken hebben voorgedaan — tegen zijn rechterhand Andrej Zjdanov riep dat deze ervoor moest zorgen dat "de volgende dag" de niet-Georgiërs uit het Centraal Comité zouden worden verwijderd.
    Die lijst met gepatenteerde, levensgevaarlijke dwazen — die de wereld van pool tot pool in vuur en vlam kunnen zetten en dat voor een al te groot deel reeds hebben gedaan — kan ad libitum worden aangevuld met figuren die anno nu de eigen, persoonlijke en ambtsbegrenzingen niet (willen) kennen en zich te buiten gaan aan handelingen, die eveneens zonder uitzondering hun oorsprong vinden in diezelfde preoccupatie: Bush, Poetin, Mugabe, alsmede leiders van grootmachten en mini-staatjes.

    Familie en vrienden
    Ook wanneer we ons beperken tot de veel kleinere schaal waarop de dagelijkse drama's — die alle worden ingegeven door een positief of negatief vooroordeel — zich afspelen, moeten we constateren dat deze een minimale afspiegeling (kunnen) vormen van al datgene wat zich op het wereldtoneel voordoet, heel dikwijls toch met maximale gevolgen binnen dat eigen kader. Wat derhalve voor iedereen een bittere noodzaak is, ligt opgesloten in een leerproces dat inzicht verschaft in de eigen handelingen die ook worden aangestuurd door dieper liggende meningen, fictie en feiten. Al zulke discriminatoire gedragingen — die ervoor (kunnen en veelal tevens zullen) zorgen dat gezinnen, families en vriendenkringen voorgoed uiteengeslagen worden — moeten binnen het dagelijkse blikveld worden geplaatst, alvorens ze een uitwerking ten faveure kunnen realiseren. Daarin ligt dan ook het onmetelijk belangrijke onderscheid met de gevolgen van maatregelen die de bovenomschreven vertegenwoordigers van het Eeuwige Kwaad indertijd te Berlijn en Moskou hebben aangericht en welke niet meer kunnen worden teruggedraaid. Sedertdien zijn en worden er nieuwe en steeds weer vreselijkere misdaden tegen de menselijkheid, die zijn gebaseerd op een conglomeraat van pijnlijke vooroordelen, bekokstoofd in tal van centra in de wereld, waar de onmetelijke boosaardigheid steeds opnieuw zegeviert; in het kort gezegd: in Het Witte Kremlin nummer 10. Voor individuen ligt zoiets gelukkig anders, althans de mogelijkheden daartoe zijn gegeven. Zelfs mensen met heel pijnlijke vooroordelen zijn, in principe, wel in staat om hun verstand in te schakelen en, ook nog zonder gezichtsverlies als gevolg, over hun schaduwen te springen, als ze dat werkelijk willen.
    Het allernieuwste boek van Theodore Dalrymple — niet te omvangrijk en ook niet al te intellectueel geschreven — kan daarbij een goede leidraad vormen. Tot leringe ende vermaek. Een geschenk voor vaders en zonen, voor docenten en studenten, voor schrijvers en lezers.

    De auteur en zijn boek
    Theodore Dalrymple is het pseudoniem van Anthony A.M. Daniels, die in 1949
    werd geboren. Hij is gepensioneerd als arts en eveneens als forensisch psychiater, die lange tijd patiënten in gevangenissen heeft behandeld. In beide functies zal hij zonder enige twijfel in aanraking zijn gekomen met een enorm scala aan destructieve vooroordelen, hetgeen zijn nadere beschouwing van het fenomeen beslist in de hand zal hebben gewerkt. Dat hij echter onder de streep toch pleit voor de instandhouding van bepaalde vooroordelen, moet derhalve stoelen op nauwkeurige afwegingen. In negenentwintig hoofdstukken behandelt Dalrymple stap voor stap de talrijke aspecten van het fenomeen preoccupatie, en niet in de laatste plaats de uitingsvormen van het vooroordeel jegens het vooroordeel.
    Zo toont de schrijver aan dat de geschiedenis ons dat kan leren wat we erin willen vinden, en we hoeven maar in het maatschappelijke gebeuren van alledag te kijken om vast te stellen dat voorstanders van een bepaalde positie precies datgene erin kunnen vinden wat ze willen. Dat zien we aan destructieve politici als Wilders en Verdonk steeds opnieuw. Zoiets noopt derhalve in alle gevallen tot relativeren, eventueel te realiseren door nadrukkelijk observeren, deduceren en combineren, waarbij zelfstandig, en niet te zwaar met vooroordelen belast, nadenken zeer veel steun kan geven.
    Dan kan ook zonder al te veel moeite worden geconcludeerd dat de opvoeding van kinderen onmogelijk langs de gewenste lijnen kan verlopen zonder dat men zich daarbij toch laat ondersteunen door vooroordelen, want hoe men het ook wendt of keert: ook de positie men mag niet worden geleid door een vooroordeel is vanzelfsprekend een gepreoccupeerde instelling. Hoe men die ten detrimente dan wel ten faveure van de doelstellingen aanwendt, is een ander chapiter.
    Het gaat er maar om welke vooroordelen iemand kiest om zelf en zijn gezin, vrienden en kennissen, haar leerlingen of patiënten verder te helpen. Dat in alle gevallen zorgvuldig zal moeten worden gewikt en gewogen, zou geen betoog nodig moeten hebben.
    Wie zich na het lezen van de veelzijdige behandeling door Dalrymple van het Verschijnsel Vooroordeel en zijn talrijke gezichten niet nog eens beraadt op de eigen meningen aan de hand van aangereikte feiten en mogelijkheden, zou wel eens sterk, jawel, veel te sterk, vastgeroest kunnen zitten in een conglomeraat van onwrikbare vooroordelen. Zo stelt hij de vraag of (een eenmaal aangenomen) gewoonte verkeerd is omdat het (een) gewoonte is, en daarmee reikt hij meteen een zeer geschikt discussiethema aan voor bijvoorbeeld gezinsleden van verschillende generaties, met evenzo verschillende achtergronden en ervaringen, eventueel uit te breiden naar anders samengestelde groeperingen. En zo, veronderstelt Dalrymple, kan het enorm verkeerd zijn een bepaalde stelling, al dan niet uitgewerkt in een omvangrijk essay of zelfs dikke turf, niet tot het einde te lezen als men erover wil discussiëren dan wel een mening verkondigen. "Ongebreideld egoïsme"
    is volgens onze, medisch en maatschappelijk veelzijdig geschoolde, essayist het resultaat. De titel van hoofdstuk 19 luidt: Is onderscheid maken altijd slecht? Daarmee relativeert de auteur in de praktijk heel duidelijk, en het is aan de lezer zoiets te onderkennen en ermee in de slag te gaan. Immers de vraag kan met één woord extra — het woord geen op de tweede plaats — niet alleen eenzelfde effect sorteren, maar tevens een wereld van onderscheid aanbrengen.
    Zo behelst dit boek dat nog tal van aspecten biedt — die eveneens aanleiding geven tot doordenken, discussiëren en overwegen — enkele van de belangrijkste aspecten, die goede, betere of zelfs de best denkbare boeken bieden: het prikkelen van de zinnen — dat wil zeggen: het animeren in een veelzijdiger betekenis dan bepaalde meisjes in zekere situaties trachten te doen, hetgeen nu juist weinig op het principiële animo en veel meer op het animale is gericht —, want juist het activeren van de eigen mogelijkheden bij de lezer is in het onderhavige boek ruimschoots aanwezig, en daarmee kan de gepensioneerde arts en psychiater met een middel, dat nimmer erger kan zijn dan de kwalen, die het misschien of waarschijnlijk niet kan genezen, maar in ieder geval kan uittillen boven de alledaagse platvloersheid die wordt gecreëerd door onwrikbaar vastgeroeste preoccupatie. Hiermee kunnen zonen van vaders leren en andersom, hier kunnen methoden — ook als die ietwat simplistischer zijn dan in de optiek van Cartesius — worden getoetst op hun werkzaamheid.

    Dalrymple's essay leest heel vlot en ook dat draagt bij tot een positieve, kort en krachtige conclusie: Bijzonder waardevol — ook en vooral in onze tijd vol met al te veel verschillende vooroordelen, die elkaar danig in de wielen (kunnen) rijden. Dat vertaler Jabik Veenbaas daartoe het zijne heeft bijgedragen, mag hier niet onvermeld blijven. Hij is één van de helaas niet meer zo velen, die weten wanneer ze een komma moeten plaatsen die bijdraagt tot de leesbaarheid van een tekst. Dat alleen al is een aspect dat bij zo menig scribent zodanig in onbruik is geraakt dat je welhaast geneigd bent om aan te nemen dat zij allen slachtoffer zijn geworden van eventuele vooroordelen.
    __________
    [1] Opgenomen in de bundel met Freud-opstellen Das Unbehagen in der Kultur.
    ____________
    Theodore Dalrymple: Leve het vooroordeel!  De noodzaak van vooropgezette ideeën. Nederlandse vertaling, door Jabik Veenbaas, van In Praise of Prejudice. The Necessity of Preconceived Ideas. 144 pag., paperback; Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 2008. ISBN 978-90-468-0413-1.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Vooroordelen-essayist Theodore Dalrymple.
    2. De Weense, oudere collega van Dalrymple: Sigmund Freud, zenuwarts te Wenen anno toen.
    3. De onbedaarlijke krankzinnige
    Josif Dzoegasjvili, beter bekend als J. Stalin: afsplitsing van het Gespuisbeest uit de Afgrond en tevens broertje-dood van de Führer.
    4. Ivan Sergejevitsj Toergenjev, auteur van o.a. Vaders en zonen, geschilderd door Ilja Rjèpin (1844-1930).
    5. René Descartes, oftewel Cartesius (1596-1650). Portret uit 1648, geschilderd door Frans Hals (1583-1666).
    6. Voorplat van de Nederlandse vertaling van Leve het vooroordeel!, vanaf vandaag in de boekhandel verkrijgbaar.

    18-08-2008 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (1)
    17-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Namaak als actueel wereld-misdaadfenomeen '” twee zondagavonden in Panorama op Canvas
    Veelzeggende details
    De actualiteitenrubriek Panorama van het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet (Ketnet/Canvas), toont zondag 17 augustus, tussen 20:10 uur en 20:55 uur, het eerste deel van een uitgebreide reportage van William van Laeken — die als de grijze eminentie van de Vlaamse televisie wordt beschouwd — over namaakmerken en alle parafernalia die daarmee te maken hebben. Van Laeken koppelt aan het bestaan en de aankoop door tal van gretige mensen, vooral in het buitenland, van zogeheten topmerken, de vraag of men er wel zeker van is dat men ook werkelijk een product heeft gekocht van de maker wiens/wier naam de tas, de schoenen of het T-shirt, siert. Juist nu duiken steeds meer kritische vragen op met betrekking tot de materialen die tal van mensen — uit overwegingen van kwaliteitsbesef of status, dan wel een combinatie van die beide elementen — aanschaffen. Eén land van herkomst treedt daarbij steeds meer op de voorgrond: de Volksrepubliek China dat verantwoordelijk is voor het verspreiden van zo'n tachtig procent van alle nepproducten. En daarvoor is een logistiek in het leven geroepen, die gezien de aard van het fenomeen, een open deur biedt aan lieden, overal ter wereld, met niet al te beste bedoelingen en geen andere doelstelling dan Geld, zo veel als maa enigszins mogelijk is. De bestudering van diverse details van die nep zou de koper in spe al argwanend moeten maken. Zou een firma als Hugo Boss de tweede S in de eigen naam vergeten? En zo zijn er nog tal van andere fabrikantennamen, die spelfouten vertonen.

    Enquête
    Verleden jaar is er in België onder duizend consumenten een enquête gehouden, die verbijsterende cijfers opleverde: meer dan 50% van alle Belgen tussen 15 jaar en de klassieke pensioengerechtigde leeftijd had wel eens zo'n namaakproduct aangeschaft. Daarbij bleek tevens dat juist mannen, stadbewoners en Vlamingen de meeste keren door de knieën waren gegaan: maar liefst zestig procent. Daar staat tegenover dat de Walen voor 'slechts' 44% het schip in waren gegaan. Andere opvallende uitkomst is dat de aanschaf — in tegenstelling tot wat men in eerste instantie zou verwachten — nauwelijks via het internet werd gerealiseerd, maar tijdens vakanties in het buitenland. In de meeste gevallen ging het om kleding, maar ook parfums en cosmetica, beeld- en geluidsdragers, juweliersproducten, handtassen en portemonnees.
    In de VPRO-Gids, die een artikel aan de reportage besteedt, vraagt de scribent zich in de laatste alinea af of deze tweedelige documentaire — waarvan volgende zondag de andere helft zal worden uitgezonden — echt van William van Laeken is of dat we weer eens met een nepuitzending — een specialisme èn specialiteit van de min-of-meer-Nederlandstalige zuiderburen — worden opgezadeld.
    Mocht dat laatste het geval zijn, dan hebben we te maken met een Grap over een zeer Ernstige Zaak, en dat zouden Flaminganten toch nimmer doen . . . . .?

    17-08-2008 om 10:27 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    14-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Facsimile van het gedicht Selige Sehnsucht in het handschrift van Johann Wolfgang von Goethe
    Fascinerende handschriften
    Zondagochtend jongstleden was een oude vriend van me — een antiquaar die in barre weersomstandigheden onderweg was naar een boekenmarkt — zo royaal, mij tussen veel meer andere, een boek te schenken met facsimile's van dichterhandschriften uit de Duitse literatuur, van Martin Luther (1483-1546), via Ludwig Uhland (1787-1862), tot en met Rainer Maria Rilke (1874-1926). Aangename bijkomstigheid daarvan is dat een lezeres in Wenen van mijn Duitse cultuurwebsite Kulturtempel enkele uren na publicatie van de facsimile van een Rilke-gedicht [1] reeds liet weten, daar zeer gelukkig mee te zijn. Op mijn Nederlandse literatuursite Tempel der Letteren heb ik heden een gedicht van Novalis [2] in die vorm gepubliceerd.


    Johann Wolfgang von Goethe
    Twee van de ruim veertig gedichten — die in het bewuste boek op diezelfde manier zijn opgenomen — stammen van de grote dichtervorst Herr Geheimrat Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832), die niet alleen ongekende vaardigheden met de literaire schrijverspen aan de dag heeft gelegd, doch evenzeer als filosoof en tekenaar, als jurist, politicus en minister. En in al die functies heeft hij heel wat letters, krullen, strepen en andere ornamenten aan het papier toevertrouwd. Zijn jeugdwerk dat in zes relatief dikke delen is verschenen, bestrijkt de periode tot 1775. Menig ander auteur begint tegen de tijd dat ze zesentwintig jaar zijn, iets van blijvende waarde te produceren, Goethe had toen reeds een enorm oeuvre uit zijn ganzenveer laten vloeien.


    De verantwoordelijke redactie heeft zes van al die opgenomen gedichten achterin het boek tevens in een Fraktur-versie opgenomen met het oog op de eventueel moelijke leesbaarheid. Men moet daarbij bedenken dat de tweede druk van het bewuste boek in 1942 ten huize van Inse-Verlag te Leipzig is verschenen en boeken, alsmede tal van andere geschriften in Fraktur, toen nog aan de orde van de dag waren. Bij een herdruk nu zouden veel meer van die, zo niet alle opgenomen poëzie in het oorspronkelijke handschrift met een versie in een hedendaagse drukletter moeten worden aangevuld.
    Wij doen het hier voor u wel met het bovenstaande gedicht:

    SELIGE SEHNSUCHT

    Sagt es niemand, nur den Weisen,
    Weil die Menge gleich verhöhnet:
    Das Lebendge will ich preisen,
    Das nach Flammentod sich sehnet.

    In der Liebesnächte Kühlung,
    Die dich zeugte, wo du zeugtest,
    Überfällt dich fremde Fühlung,
    Wenn die stille Kerze leuchtet.

    Nicht mehr bleibest du umfangen
    In der Finsternis Beschattung,
    Und dich reißet neu Verlangen
    Auf zu höherer Begattung.

    Keine Ferne macht dich schwierig,
    Kommst geflogen und gebannt,
    Und zuletzt, des Lichts begierig,
    Bist du, Schmetterling, verbrannt.

    Und so lang du das nicht hast,
    dieses Stirb und werde!
    Bist du nur ein trüber Gast
    Auf der dunklen Erde.

    31 juli 1814
    __________
    [1]:
    http://kulturtempel.blogger.de/stories/1198240/
    [2]:  http://tempelderletteren.blogspot.com/2008/08/facsimile-van-een-novalis-gedicht-in.html
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Titel van het boek in kwestie van Insel-Verlag te Leipzig, tweede druk, 1942.
    2. Facsimile van het Goethe-handschrift met het gedicht Selige Sehnsucht.
    3. Johann Wolfgang von Goethe; ets uit 1791 van Johann Heinrich Lips (1758-1817).

    14-08-2008 om 22:57 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    07-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Andere tijden met de Stalin-documentaire uit 2003 deze week op vrijdagavond opnieuw via Nederlands digitale themakanaal GeschiedenisTV
    Korte en krachtige diagnose
    Vrijdag 4 augustus wordt, tussen 23:25 uur en 23:54 uur, als laatste onderdeel van het avondprogramma op het digitale Nederlandse themakanaal Geschiedenis TV, in een herhaling van het programma Andere Tijden van de NPS, de documentaire herhaald, die Merel de Geus in 2003 heeft afgerond over de extreem-veelvuldig gespleten persoonlijkheid, die met één van zijn in ieder geval negenendertig pseudoniemen wereldwijd berucht werd: Stalin. Hij is het geïncarneerde kwaad, de totale ontmenselijking van de homo sapiens, het vleesgeworden cliché van de niet-seksuele sadist. Zijn ongekend monsterlijke bewind — dat qua aantal vermoorden en tevens op andere wijze omgekomen slachtoffers, die voor zijn rekening komen — in de twintigste eeuw alleen nog overtroffen door die andere communistische personificatie van extremistische krankzinnigheid en tot op het binnenste merg verdorven tweevoeter genaamd Mao Zedong. Die regeringsperiode in de geschiedenis van het Rusland — dat op tal van fronten lange tijd was gebukt gegaan onder de knoet van tal van opeenvolgende tsaren — munt uit in een even zo sterke, zo niet nog verachtelijker, willekeur van de zijde van de machthebbers die de tsarenfamilie uit de weg hebben geruimd, en die uitzinnig abjecte vorm van machtshonger en dito -misbruik vond zijn bekroning in de persoon van de Man van Staal, die zo werd gedreven door een innerlijke motoriek van onherstelbare destructiviteit dat je alleen maar meer kunt betreuren dat zijn ouders niet een degelijke vorm van anticonceptie hebben benut.

    Omvangrijke biografische boeken
    Al eerder hebben we in deze rubriek bericht over enkele biografische meesterwerken die deze figuur uit de geschiedenis van de Sovjetunie tot onderwerp hebben. Meer over de biografie Stalins Jeugdjaren, geschreven door Simon Sebag Montefiore, is te vinden in het langere artikel van zondag 20 januari 2008 op deze site.
    Dat het leven tijdens het bewind van die onbeteugelde leider, gedreven door het Kwaad gelijk opging met een ongekende vorm van propaganda heeft zo diep in het leven van de mensen in dat enorme rijk ingegrepen, en wel zodanig dat er, meer dan een halve eeuw na de dood van dit SuperMonster, nog altijd een ongelooflijke cultus van Stalin-verheerlijking in het huidige Rusland bestaat.
    Het leven in het stalinistische Rusland wordt uitvoerig beschreven in het boek van Orlando Figes, getiteld The Whisperers. Private Life in Stalin's Russia. Het is verleden jaar uitgekomen en niet alleen in de oorspronkelijke vorm, doch vrijwel gelijktijdig in ons land, bij Uitgeverij Nieuw Amsterdam, in een vertaling door Ton Dohmen.
    Het boek is door de internationale pers met open armen ontvangen en getracteerd op juichende kritieken. De auteur, hoogleraar Geschiedenis aan de University of London, is erin geslaagd een veelomvattend portret te schetsen van de werkelijkheid met betrekking tot het leven van alledag in een land dat voortdurend wordt onderdrukt door een machtig apparaat van persoonlijke en politieke intimidatie en willekeur, en welke gevolgen heeft dat gehad in tal van persoonlijke relaties: vriendschappen, families, huwelijkspartners, ouders en kinderen. Orlando Figes schildert alle aspecten van het Rusland in de tijd van de Stalin-terreur zoals die van diverse kanten werd ondergaan, en hij laat daarbij geen groepering onbesproken. Daartoe heeft hij gebruim gemaakt van gegevens uit interviews, correspondenties en tal van memoires. Hoe diep moeten de verschrikkelijke keuzes zijn geweest waarvoor miljoenen Russen werden gesteld zonder een ware uitweg te zien, en hoe diep hebben de gevolgen zich in het wezen van die mensen en hun nakomelingen ingegrepen. Bijna alle Russen waren na korte of langdurige intimidatie zo murw dat zij veelvuldig zijn gedegenereerd tot collaborateurs van het totalitaire systeem dat, zoals zo dikwijls is gebeurd, nog erger was dan het door de machthebbers ervan bestreden systeem van de voorgangers. Fluisteraars biedt een omvangrijk verslag op alle fronten.
    ____________
    Orlando Figes: Fluisteraars —
    Leven onder Stalin.

    774 pag., geb., linnen, met stofomslag.
    Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam /
    Standaard Uitgeverij, Antwerpen, 2007.
    ISBN 978-90-468-0244-1.

    Afbeeldingen
    1. Josif Dzjoegasjvili, alias Stalin, in 1902.
    2. Voorzijde van het stofomslag van de bografie over Stalins jeugdjaren.
    3. Orlando Figes, auteur van Fluisteringen.
    4. Voorzijde van het stofomslag van Figes' boek over het leven in Rusland tijdens het ongelooflijke schrikbewind van dat Beest uit de Afgrond.

    07-08-2008 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    04-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Joodse invloeden in de Amerikaanse muziekcultuur
    Twee uitzendingen
    Op 4 augustus, om 23:50 begint op Arte-televisie de documentaire Vom Schtetl zum Broadway, een film over de invloeden van Joodse muzikale tradities, met name uit Rusland en elders in Oost-Europa op de Amerikaanse muziekcultuur. Bij confrontatie met de bekendste figuren uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog in de VS — zoals George Gershwin, Benny Goodman en de Marx Brothers — wil het besef toch nog wel eens even aan de oppervlakte komen drijven dat dezen allemaal uit immigratiefamilies stamden, en zij maken dan ook deel uit van de talrijke families uit bovengenoemde delen van de wereld, die hun heil in dat verre Amerika hebben gezocht.
    De documentaire — die in 2005 als Frans-Amerikaanse coproductie werd gerealiseerd door cineaste Fabienne Rousso-Lenoir, als bijdrage van de Franse tak van Arte-televisie — zal worden uitgezonden, volgt de muziektradities in vooral Rusland en andere delen van Oost-Europa en toont archiefbeelden uit de periode van 1896 tot 1940. Daarmee worden feiten gepostuleerd die nog geheel onbekend, dan wel waarvan slechts een kleine groep kennis had, omtrent de invloeden die deze immigrantenmuziek op de Amerikaanse muziekcultuur heeft uitgeoefend en daarmee een blijvend element in de algemene muziekgeschiedenis van de Verenigde Staten is geworden.
    De fdocumentaire, die een duur heeft van 56 minuten, zal aanstaande zondag 10 augustus om 06:00 uur in de ochtend worden herhaald.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. De componist George Gershwin (1898-1937), gefotografeerd in zijn jaar van heengaan.
    2. Filmbeeld uit de documentaire film (© Arte France).

    04-08-2008 om 11:08 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De wilde jaren zeventig als vijfdelige serie documentaires van Arte-televisie
    Bevrijd de geketende seksualiteit
    Op maandag 4 augustus presenteert de Duits-Franse cultuurzender Arte de eerste aflevering van vijf documentaires van Emmanuelle Nobécourt, met de overkoepelende titel Die wilden Seventies, waarin een beeld wordt geschetst van de jaren zeventig. Aan de hand van interviews met Duitsers en Fransen, die in eigen land, dan wel internationationaal, bekedheid genieten — en die de periode in kwestie als jongeren hebben meegemaakt en nu vrijmoedig spreken over hun idealen, hun dromen en niet in de laatste plaats over hun teleurstellingen van toentertijd— wordt getracht een overzicht te geven van de gevolgen van de dringende wens tot bevrijding van lichaam en geest. En die wens was vooral een reactie op het zwijgen van de ouder- en grootoudergeneraties over hun handelingen en daden — dan wel het uitblijven daarvan — gedurende de Hitler-tijd.
    De eerste bijdrage draagt de titel met dubbele bodem Macht euch frei! en gaat inderdaad over de seksuele revolutie, die toen als gevolg van de intensieve veranderingen na het roerige jaar 1968 hebben plaatsgegrepen en hun invloed blijvend hebben doen gelden. Ook al zijn de meeste figuren uit de bewuste periode inmiddels zelf volkomen verburgerlijkt en zijn er slechts enkelen overgebleven die de wensen en verlangens van anno toen overeind hebben weten te houden.
    Meer over de inhoud van de eerste, hedenavond tussen 20:15 uur en 21:00 uur uit te zenden aflevering, waarin zelfs sprake zal zijn van het Naakte Lichaam als Wapen, is te vinden op de Arte-pagina met Programm-info. Overigens wordt er meer en andere info verstrekt op de info-pagina van Arte France. Daar luidt de overkoepelende titel Sauvages Seventies, en heet de eerste aflevering Libérez le sexe! De dubbele bodem ontbreekt daarin.
    Op zaterdag 23 augustus, om 14:00 uur zal Arte deze aflevering van de reeks herhalen.
    De overige vier delen worden successievelijk op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag van deze week uitgezonden, steeds tussen kwart over acht en negen uur in de avond. Over de data van herhalingen raadplege men de links hierboven.

    04-08-2008 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    03-08-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.James Avati '” A life in paperbacks '” Nederlandse documentaire (2000) zaterdag 2 en woensdag 6 augustus op GeschiedenisTV
    Herhalingen
    Op zaterdag 2 augustus, 's avonds vanaf 23:05 uur, zendt de VPRO via het digitale kanaal Geschiedenis TV de eerste herhaling uit van de documentaire uit 2000, gerealiseerd door de Nederlandse grafisch ontwerper Piet Schreuders en regisseur Koert Davidse over de Amerikaanse schilder James Avati (1912-2005), die zijn internationale vermaardheid te danken heeft aan de illustraties die hij heeft vervaardigd voor honderden paperbacks, die in de jaren vijftig zijn verschenen. Veel van die omslagen vertoonden een schaars, dan wel uitdagend, geklede jonge vrouw, die ongetwijfeld heeft bijgedragen tot een betere verkoop van de pockets in kwestie. Avati wordt wel gekwalificeerd als de Koning van de paperback-omslagen.
    Over deze kunstenaar is in het Haags Gemeentemuseum ruim twee jaar geleden een tentoonstelling geweest en één van de twee documentairemakers, Piet Schreuders, heeft samen met Kenneth Fulton een boek geschreven met de titel The Paperback Art of James Avati, dat in 2005 bij 010 uitgevers in Rotterdam is verschenen.
    De documentaire die ongeveer 55 minuten duurt, zal — eveneens op GeschiedenisTV — worden herhaald op woensdag 6 augustus, zelfde tijd.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Voorzijde van de Signet-editie voor Erskie Caldwells Gods Little Acre, met het ontwerp van James Avati.
    2. Voorzijde van de Perry Mason-roman The Case of the Daring Decoy, met het Avat-ontwerp.

    03-08-2008 om 13:01 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    28-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Michelangelo Antonio's La Notte, mijlpaal in de filmgeschiedenis, heden en morgen te zien op Arte
    Tweemaal binnen een dag
    Heden, maandag 28 juli, 's avonds vanaf 21:00 uur, en ook morgen, dinsdag 29 juli, dan 's middags vanaf 14:55 uur, zal de Duits-Franse cultuurzender Arte, de Italiaanse rolprent La Notte, van Michelangelo Antonioni (1912-2007)
    een mijpaal uit de filmgeschiedenis, die in 1960 werd gerealiseerd. Hoewel de film inmiddels al weer bijna een halve eeuw oud is, heeft de thematiek ervan aan actualiteit niets ingeboet. De belangrijkste rollen worden gespeeld door, de Franse (toen ook al) topactrice Jeanne Moreau (geb. 1928) en Marcello Mastroianni (1924-1996), de Italiaanse Monica Vitti (geb. 1931) en de Duitse acteur en regisseur Bernhard Wicki (1919-2000)
    Het verhaal behelst, zoals zoveel geschiedenissen in woorden en/of beelden, een man/vrouw-relatie. Lidia en Giovanni hebben elkaar eigenlijk niets meer te zeggen, en daarom gaat elk van hen een 'eigen weg' tijdens het weekeinde dat ze in Milaan doorbrengen, aangezien Giovanni op een ontvangtst bij zijn uitgever doorbrengt. Lidia zwerft door de stad en is op zoek naar sporen van haar verloren tijd. Op een tweede feestelijk bedoelde bijeenkomst bij een grootindustrieel gaat Lidia opnieuw haar eigen gang. Pas als ze tegen de ochtend in kennis worden gesteld van het overlijden van een gemeenschappelijke vriend, komt het in de vroege ochtenduren in het park van een villa tot een confrontatie tussen de beide echtelieden. Het geheel speelt zich af binnen 24 uur.
    Meer over de film is te lezen op de website van Arte met programma-info.
    Hoewel zulks niet expliciet wordt vermeld, moet worden gevreesd dat we in onze regio's genoegen zullen moeten nemen met de Duitse versie. Deze verdenking wordt ingegeven door het feit dat programmabladen de film aankondigen als Die Nacht met tussen haken de oorsprokelijke, Franse titel. Dat is bijna altijd een teken aan de wand. Hoewel de zender Arte veelvuldig tweetalige versies uitzendt, die men zelf via de daarvoor bestemde knop op afstandsbediening kan kiezen, blijft het schandaal van de verminking door middel van nasynchronisatie welig verder tieren. Een zender die zich als cultuurinstituut presenteert, mag zulks niet handhaven.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Regisseur Michelangelo Antonioni.
    2. Voorzijde van de dvd-versie van de film La Notte, met Jeanne Moreau en Marcello Mastroianni.

    28-07-2008 om 11:56 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    27-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Spielberg-speelfilm War of the Worlds uit 2005 naar de roman van H.G. Wells zondagavond via BBC 1
    Invasie van Mars
    Zondag 27 juli heeft BBC 1 de science fiction-film War of the Worlds op de rol staan, die werd geregisseerd door Steven Spielberg, en in 2005 in omloop werd gebracht. Deze recente rolprent is — evenals de beide andere versies: één uit 1953 en een andere eveneens uit 2005 — gebaseerd op de roman van de Engelse auteur Herbert George Wells (1866-1946) uit 1898. Het boek heeft nimmer over belangstelling te klagen gehad, maar pas toen Orson Welles op 30 oktober 1938 in de VS een gedramatiseerde versie van het H.G.Wells-verhaal als hoorspel heeft uitgezonden — dat zo realistisch overkwam dat miljoenen luisteraars meenden dat het een reportage was en New Jersey werkelijk door Marswezens was aangevallen —, is het boek uit de wereldliteratuur niet meer weg te denken.
    Welles deed hetzelfde als zijn bijna-naamgenoot veertig jaar tevoren op papier had gedaan. Deze leefde in die tijd in het Engelse Woking, en in zijn boek beschrijft hij de invasie van die plaats door Marswezens, die het op de eigen planeet niet langer konden uithouden als gevolg van relatief snelle temperatuurdaling en deswege een heenkomen moesten zoeken in warmere oorden.
    Tijdens de voorbereidingen voor The War of the Worlds heeft Wells zijn plannen op papier gezet en daarin staat dat hij Woking helemaal met de grond gelijk maakt en zijn buren op een vreselijke en uitzinnige wijze laat omkomen. waarna de invasie van de Martianen, via Richmond en Kingston, richting Londen wordt voortgezet. Daar is South Kensington het toneel van de verschrikkelijkste gruwelen.
    Het verhaal drijft min of meer op de expliciete tegenstelling tussen het kleinburgerlijk handelen van de mens en de verbijsterende destructiviteit van de Marswezens. Deze hebben een rond lichaam met een diameter van goed 1.20 meter, waarin een enorm brein huist. Ze leven door de inname van vers bloed van andersoortige wezens: voornamelijk mensen. Voordat ze zelf slachtoffer kunnen worden van eventuele bacteriën, vernietigen zij het land.
    In de film van Spielberg is de handeling van het boek — evenals in het hoorspel van Orson Welles en in de eerste filmversie van 1953 — verplaatst naar New Jersey. Naast de atijd aalgladde Tom Cruise als protagonist — die niet anders kan dan heldenrollen invullen — spelen Tim Robbins, Justin Chatwin en Dakota Fanning hoofdrollen.
    Overigens werd, eveneens in 2005, nog een Amerikaanse verfilming van de roman in kwestie gerealiseerd door Timothy Hines, voor een onafhankelijke maatschappij. Daarin speelt de handeling zich — in tegenstelling tot de andere, geactualiseerde en naar de VS verplaatste, gebeurtenissen — zich gewoon af in het Engeland aan het begin van de twintigste eeuw.
    Zie tevens de Wikipedia-bijdrage, voor meer interessante gegevens en illustraties bij het verhaal en de plaats van handeling in het oorspronkelijke boek.

    Afbeeldingen
    1. Nederlandse pocket-editie omstreeks 1960 van de roman van H.G. Wells, vertaald door B. Canter, verschenen in de Mimosa Reeks van Uitgeverij Leiter-Nypels te Maastricht.
    2. De schrijver van het boek The War of the Worlds, H. G. Wells.
    3. Illustratie op de voorzijde van de dvd-uitgave van de film uit 2005.

    27-07-2008 om 11:18 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    23-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Händels oratorium Belshazzar op woensdagavond rechtstreeks vanuit Aix-en-Provence via Arte-tv
    Oratorium als muziekdrama
    Deze zomer wordt tijdens het internationaal vermaarde en hogelijk gewaardeerde operafestival in het Franse Aix-en-Provence de traditie voortgezet die decennia geleden is ingezet: al de grote koororatoria van Georg Friedrich Händel (1685-1759) in gedramatiseerde versies te presenteren. In het kader van de vele festiviteiten ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van dit festival staat Händels Belshazzar op het programma en de uitvoering daarvan is op woensdag 23 juli, 's avonds vanaf 21:55 uur tot ongeveer een uur na middernacht, via Arte-televisie te volgen.
    Bijzonderheden over uitvoerenden en meer zulks is te vinden in de Programm-Info van de zender.
    Deze uitzending is gepland als eenmalig, in tegenstelling tot zoveel andere muziekprogramma's van Arte. Doch ongetwijfeld zal deze registratie binnen niet al te lange tijd weer opduiken in de programmering van de muziekzender Mezzo.


    Omvangrijk koororatorium
    In de zomer van 1744 heeft Händel tegelijkertijd aan twee grotere werken geschreven: Belshazzar en Herakles. Het eerstgenoemde werd op 27 maart 1745 voor het eerst uitgevoerd in Londen. Daarmee is Händel — na enkele composities met een veel intiemer karakter — teruggekeerd tot de grotere bijbelse koororatoria. De tekst van Charles Jennens volgt de in het Bijbelboek Daniel — de hoofdstukken 5 en 8 — vertelde verhaal van de koning van Babel, die de heilige tempelvaten van de gevangen genomen Joden misbruikte voor een gelag en deze wandaad met de dood moest bekopen en daarmee tevens de ondergang van zijn rijk heeft bewerkstelligd.
    Voor meer gegevens omtrent de uitvoering onder leiding van René Jacobs, de optredende personen en instellingen verwijzen we u door naar de homepage met de programmagegevens van Arte-televisie. De tekst van het bijbelboek Daniel, meer specifiek in de Hoofdstukken 5 en 8, is vanzelfsprekend altijd na te lezen.


    Afbeeldingen
    1. Georg Friedrich Händel — Portret uit 1733.
    2. Rembrandts uitbeelding van de gebeurtenissen omschreven in de bewuste hoofdstukken van het Bijbelboek Daniel in het Oude Testament, met het Teken aan de Wand.
    3. Versie van het gebeuren rond Belshazzar, afgebeeld in de Printbybel van 1698. Hier is de aan onze Bijbel in de Statenvertalting ontleende tekst te lezen van de dreigende waarschuwing: Mene Tekel upharsin.

    23-07-2008 om 12:37 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Terugblik op zestig jaar Operafestival Aix-en-Provence '” woensdagavond in een documentaire op Arte-televisie
    Veelzijdige terugblik
    Voor de ware operaliefhebber, die in meer is geïnteresseerd dan dat wat tijdens een voorstelling op de bühne en in de orkestbak plaatsvindt, is het wellicht aanbevelenswaardig om op woensdag 23 juli,'s avonds tussen 21:00 uur en 21:55 uur, te kijken naar de Duits-Franse cultuurzender Arte. Dat instituut presenteert een documentaire uit 2008 van Philippe Beziat, getiteld Von Don Giovanni bis Siegfried: 60 Jahre Opernfestspiele Aix-en-Provence, met daarin een terugblik op dit festival, dat in 1948 in het leven werd geroepen door Gabriel Dussurget (1904-1996). Deze zomer zal daar in het kader van die festiviteiten een opvoering worden gerealiseerd van de opera Belshazzar van Georg-Friedrich Händel. Daarover kunt u meer lezen in een separaat artikel, in aansluiting op deze bijdrage.
    In de terugblik geven zeven internationale persoonlijkheden een indruk van hetgeen in die achterliggende zes decennia aan bijzonders is uitgevoerd en omtrent allerhande aspecten die te maken hebben met zo'n jaarlijks festival en het in stand houden daarvan. Tevens worden er archiefopnamen getoond van aldaar uitgevoerde opera's die hebben bijgedragen tot de wereldwijde reputatie van dit festival.
    Bijzonderheden daarover zijn te vinden in de Programm-Info van Arte.

    23-07-2008 om 11:49 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    13-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Der Berg der Wölfe: wolven in Spanje gevolgd. '” Documentaire film in juli driemaal te zien op Arte
    Wolven in de bergen
    Zondag 13 juli, kort voor middernacht toont de Frans-Duitse cultuurzender Arte een drie kwartier durende reportage over wolven in Spanje. Dit programma maakt deel uit van de thema-avond over Der Werwolf — Das Tier im Menschen. De reportage, die tussen zondagavond 23:50 uur en de nacht op maandag 00:35 uur zal worden uitgezonden, wordt nog voorafgegaan door een Amerikaanse speelfilm uit 1981, en een reportage, waarover op onze zustersite Tempel der Reportages meer te lezen valt.
    De Spaanse documentaire die in 2004 werd gedraaid onder supervisie van Joaquin Gutiérrez Acha, duurt 42 minuten en verschaft inzicht in het leven van wolven, die zich weer in de bergen van Noord-Spanje hebben gevestigd. We krijgen beelden te zien van de paring, van de opvoeding van hun jongen en de jacht, alsmede van het contact met de andere bewoners van het gebied: wilde zwijnen, herten en wilde katten. De documentaire Berg der Wölfe kan worden beschouwd als een signaal van hoop op een betere toekomst voor de verhouding tussen mensen en wolven, nadat deze dieren — en zeker niet in de laatste plaats op basis van hardnekkige mythen — lang zijn opgejaagd en op gruwelijke wijze vervolgd door het meest agressieve en meest afgrijselijke onder alle wezens op deze aadbol: de mens.


    Standaardwerk
    In die context wil ik wijzen op een 1978 voor het eerst in Duitsland verschenen boek van Erik Zimen (1941-2003), één der grootste, zo niet de grootste, kenners van het verschijnsel wolf. Zijn boek, dat in de literatuurrubriek op het derde Duitse televisienet, Bücherjournal, direct na verschijnen, terecht hoog werd geprezen en aanbevolen, is wellicht nog via enkele internetboekhandels te verwerven: Der Wolf — Mythos und Verhalten [1]. Er is intussen wel weer een ander boek in Duitsland verschenen van dezelfde auteur met hetzelfde thema en een iets andere titel, maar inhoudelijk zal er zeker veel van deze grootse eersteling, met diverse foto's in kleur, zijn overgenomen.

    Herhalingen
    De documentaire in kwestie, die op het formaat 16:9 zal worden uitgezonden, zal door Arte in de maand juli nog tweemaal worden herhaald: eerst komende dinsdag 15 juli, 's nachts om 02:15 uur en vervolgens op dinsdag 29 juli, eveneens in de vroege nacht, vanaf 01:50 uur.
    Wie echter eerst nog meer informatie vooraf wil lezen over deze rolprent, zij daartoe verwezen naar de Programm-Info van Arte.

    [1] Dit boek is indertijd verschenen bij Meyster Verlag GmbH, Wien und München, ISBN -7057-2002-3.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Foto uit de documentaire van Joaquin Hutiérrez Acha (tevens ©).
    2. Een der foto's op de achterzijde van het stofomslag van het boek Der Wolf van Erik Zimen.
    3. Voorzijde van het stofomslag van hetzelfde boek.

    13-07-2008 om 23:48 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Teufelsland '” over de mythe van de weerwolf '” zondagavond op ARTE-televisie
    Toen Weertje nog een Wolfje was
    Was 't aardig hem te zien

    Nu weert hij alle wolven af

    En bezoekt soms Tante Fien
    (Liederen van de weerwolf
    — een cyclus in 16 kwatrijnen uit 1991.)

    Twee jonge Letten en hun zoektocht
    Zondag 13 juli biedt de Duits-Franse cultuurzender Arte een thema-avond, vanaf ongeveer half negen tot na middernacht: Werwolf — Das Tier im Menschen. Het begint met een Amerikaanse speelfilm, die nagesynchroniseerd zal worden uitgezonden en daarmee alle auditief interessante aspecten niet alleen verliest, maar in het gunstigste geval alleen maar op de slappe lachspieren werkt en verder voor een conglomeraat aan ergernissen zorgt.
    Dan volgt om 22:20 uur de anderhalf uur durende reportage uit 2008 Teufelsland. Een Duits camerateam onder leiding van regisseuse Gisela Schleelein is naar Estland en Letland gereisd om aldaar op zoek te gaan naar de weerwolf, die volgens hardnekkige geruchten daar nog omzwerft. In deze documentaire reportage worden twee jonge Letten begeleid tijdens hun zoektocht in enige postcommunistische kleine steden en bossen. Zo worden ze niet alleen geconfronteerd met tal van overleverde, zeer hardnekkige verhalen, maar komt er tevens een beeld aan de oppervlakte van een vrijwel onbekende regio.
    Voor meer informatie over de inhoud van deze reportage zij verwezen naar de bewuste dag in het Programma van deze zender.

    Herhalingen
    Zoals dat met documentaires en reportages van de zender Arte veelal, doch niet altijd, gebeurt, zal ook deze gloednieuwe Duitse reportage, die op het formaat 16:9 zal worden gepresenteerd, nog tweemaal worden herhaald: de eerste keer op woensdag 23 juli, 's ochtends vanaf 09:55 uur. De tweede herhaling zal in de nacht van zondag 27 juli worden uitgezonden om 03:00 uur, een passende tijd voor de weerwolf.
    __________
    Foto: Overnachting in de open lucht door de beide jonge Letten, met een vuurtje tijdens menig eng uurtje. © Lars Barthel.

    13-07-2008 om 13:14 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    10-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Veel muziek van Mozart en tevens van Papa Bach zal op vrijdag 11 juli via Mezzo-televisie klinken
    Twee Nederlanders dirigeren
    Twee symfonieën van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) achtereen, beide gedirigeerd door een Nederlander, zullen vrijdag 11 juli snel na het middaguur door Mezzo-televisie worden uitgezonden. Het begint om 12:30 uur met de Symfonie nr. 34 in C, KV 338, gecomponeerd in 1780 — drie jaar later voor een Weense uitvoering nog aangevuld met een Menuet in dezelfde sobere instrumentatie zonder pauken en trompetten. Deze symfonie zal door het Salzburger Orchester worden gepresenteerd, onder leiding van Ton Koopman.
    Het betreft de herhaling van een film uit 2002, gedraaid tijdens de Mozart Nacht die dat jaar in Salzburg werd gehouden.
    Direct daarop aansluitend, om 13:00 uur, komt het Mozart Orchester Salzburg aan de beurt met de Symfonie nr. 25 in g, KV 183, geschreven in 1773, van diezelfde componist. Dirigent is Frans Brüggen.

    Verscheidenheid
    Eerder in de ochtend, om 10:00 uur wordt deze min of meer willekeurige Mozart-serie geopend door diens laatste, onvoltooide compositie, het Requiem, KV 626 uit 1791. Het werk wordt in deze situatie echter gepresenteerd als ballet door het Ballet de l'Europe maar, vanzelfsprekend met de muziek. Het betreft de opname van een uitvoering, die op 4 en 5 juli 2006 werd gegeven in de Opera van de Syrische hoofdstad Damascus.
    NB:
    Een herhaling zal worden uitgezonden op donderdag 17 juli vanaf 17:00 uur, eveneens op Mezzo-televisie.
    Bijzonderheden over deze choreografie zijn te lezen op de site van Mezzo. In aansluiting daarop zal de Concertante symfonie in Es-groot, KV 364, voor viool, altviool en orkest uit 1779 worden uitgevoerd door de Kremerata Baltica onder leiding van Gidon Kremer, die tevens de vioolpartij voor zijn rekening zal nemen. Helaas wordt in de gegevens van Mezzo niet de naam genoemd van degene die de altviool bespeelt.
    NB: Een herhaling van deze concertante symfonie — één der meest geniale instrumentale werken van deze componist — zal, eveneens door Mezzo-televisie, worden uitgezonden op donderdag 24 juli, vanaf 19:50 uur.

    Wereldse werken van Papa Bach
    Dezelfde dag, 's avonds tussen 17:40 uur en 18:35 uur, zullen er zes zogenaamde wereldse werken van Johann Sebastian Bach (1685-1750) worden uitgevoerd onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. Diverse leden van Concentus Musicus bespelen hun instrument solistisch. Het betreft een opname, die in 1984. De zes werken waaruit gedeelten zullen worden gespeeld, zijn: het Air uit de Derde Suite voor orkest, gevolgd door het Allegro uit het Brandenburgs Concert nr. 3, en het Allegro uit het Brandenburgs Concert nr. 5. Dan zal het Adagio uit het Hoboconcert worden gespeeld, direct gevolgd door de Kaffeekantate, waarna opnieuw een deel uit de Derde Suite voor orkest het hier gepresenteerde deel uit de profane composities van Bach afsluit.
    Om 20:05 zal de pianiste Katia Skanavi dan nog een uitvoering geven van het Italienische Konzert [1] van dezelfde componist.
    __________
    [1] In de VPRO-Gids staat het Italienische Konzert aangekondigd met de toevoeging "voor piano". Dat is vanzelsprekend onjuist, angezien Papa Bach het instrument op het eind van zijn leven nog net heeft gekend, maar er geen composities voor heeft geschreven. Men leest in de aankondigingen "für Klavier" en minderbegaafden op bureauredacties, die menen te kunnen vertalen, noemen — zonder nadenken of enig onderzoek te doen, al was het maar in een Vertaalwoordenboek — zulks dan in het Nederlands piano, waar simpelweg klavier had dienen te blijven staan (zij het dan zonder hoofdletter). Diverse composities van J.S. Bach "voor het klavier" konden in zijn tijd op een orgel, klavecimbel of klavichord worden uitgevoerd. Dat dit later ook op een pianoforte kon en ook nu nog regelmatig word gedaan, is een andere kwestie.


    Het gegeven dat het kan, betekent echter niet dat de omkering van feiten geoorloofd is.
    De kwaliteit van een redactie gaat door toedoen, respectievelijk nalatigheid van, dergelijke bureauhengsten met een sneltreinsvaart bergafwaarts, en juist bij de VPRO-Gids is al decennia gebleken dat men er in ernstige mate op voet van oorlog verkeert met de Duitse taal, en dientengevolge met het Nederlands.
    ____________
    Afbeeldingen
    1. Wolfgang Amadeus Mozart, getekend door Jarko Aikens, Groningen 1984. (Archief Heinz Wallisch.)
    2. Violist Gidon Kremer, dirigent van de Kremerata Baltica.
    3. Pianiste Katia Skavani. (Foto: N. Gulakov; Van Walsum Management.)
    4. Klavichord naar Johann Hass.

    10-07-2008 om 12:56 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    09-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Bob Fosse's Cabaret als speelfilm uit 1972, vrij naar de gelijknamige musical uit 1966 '” via BBC1 in de nacht van dinsdag 8 juli op woensdag 9 juli
    Rolpent uit 1972
    In de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli zendt BBC 1, tussen 00:25 uur en 02:25 uur, de speelfilm Cabaret uit. Deze rolprent is in 1972 door Bob Fosse (1927-1987) gerealiseerd, op een draaiboek van Jay Allen, vrij naar de gelijknamige theatermusical uit 1966. En die was weer gebaseerd op twee boeken van de Engelse schrijver Christopher Isherwood (1904-1986): Mr Norris changes Trains uit 1935 — als toneel- en filmversie getiteld I am a camera — en Goodbye to Berlin uit 1939. In beide gevallen wordt een beeld geschetst van de situatie in het Duitsland van kort voor de gelukte greep naar de macht (op 31 januari 1933) door een van de grootste krankzinnige beestmensen van de 20ste eeuw: Adolf Hitler.
    Liza Minnelli speelt daarin de rol van de jonge Sally Bowles, die als Amerikaanse nachtclubzangeres — bij Isherwood is zij echter geenszins Amerikaans — haar geluk wil beproeven in het Berlijn van 1931, waar de satanische geest van het nazisme reeds gist en steeds meer aan de dag treedt. Maar Sally probeert de politieke realiteit op afstand te houden. In de bewuste nachtclub gaat het er dol aan toe, met zang en dans en seksuele uitspattingen. Dat alles onder het toeziend oog van de ceremoniemeester van de Kit Kat Club — in de film onnavolgbaar neergezet door Joel Grey — geboren in 1932 als Joel David Katz —, die in twee categorieën voor die rol is onderscheiden, in 1972. Sally Bowles is in haar privéleven niet bepaald "ein Kind von Traurigkeit" en ze houdt het dan ook met twee mannen gelijktijdig — die beiden vanwege hun niet weg te redeneren homoërotische kant eveneens in die optiek in elkanders vaarwater geraken.
    Haar huisgenoot, de hier Britse Brian Roberts — bij Isherwood nog Cliff Bradshaw — gespeeld door Michael York, is de eerste die een verhouding met Sally Bowles krijgt; via de nachtclub komen beiden in contact met een rijke edelman — Maximilian von Heune — die in de rolprent gestalte krijgt door de Duitse acteur Helmuth Griem. En met hem raakt Sally eveneens emotioneel geïvolveerd.
    Terecht is er hier en daar gezegd dat Bob Fosse in 1972 niet zozeer een musicalfilm heeft gemaakt maar veeleer een film met muziek heeft gecreëerd. Nog in hetzelfde jaar werd hij voor deze film onderscheiden met een zogenoemde Oscar voor beste regisseur. Over de talrijke songs van de musical valt nog te vertellen dat Bob Fosse de meeste daarvan die in het draaiboek voorkomen, in de film heeft weggelaten en zich heeft beperkt tot de nummers die binnen de Kit Kat Club worden gezongen. De componist en de tekstdichter — John Kander (geboren 1927), respectievelijk Fred Ebb (1933-2004) — hebben speciaal voor de film sommige nummers vervangen. En zo hebben Mein Herr en Money money wereldfaam verworven.
    ____________
    Abeeldingen
    1. Regisseur Bob Fosse.
    2. Acteur Joel Grey, hier in 1993 tijdens een uitreiking van de Emmy Awards.
    3. Roman uit 1935 door Christopher Isherwood, hier in de reeks Penguin Modern Classics, 1961.
    4. Panther-editie uit 1977 van de 'aanvullende' roman uit 1939 van dezelfde auteur.


    09-07-2008 om 00:58 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    08-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Het geheime leven van de manisch depressieve mens '” BBC-documentaire van Stephen Fry
    Eerste van twee delen
    Dinsdag 8 juli zendt het tweede Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas, tussen 22:10 uur en 23:05 uur, het eerste deel uit van een tweedelige documentaire over de zogeheten bipolaire oftewel manisch depressieve geestelijke defecttoestand.


    De veelzijdige Engelse acteur en komiek, schrijver en presentator Stephen Fry (geboren 1957) heeft deze documentaire voor de BBC gerealiseerd en toont daarin de enorme scala aan uitingen, die verband (kunnen) houden met deze ternederdrukkende gevoelswereld. Daartoe praat hij met diverse mensen die er zelf aan lijden, alsmede anderen in hun omgeving die ermee worden geconfronteerd, en hij laat niet na zijn hoogst persoonlijke 'lijdensweg' met cyclothymia — een mildere vorm van manische depressiviteit — in de overwegingen te betrekken.
    We komen tal van beroemdheden tegen in Fry's 'own country' en elders, zoals in de Verenigde Staten waar Stepehn Fry spreekt met onder meer Star Wars-actrice Carrie Fischer en de alom befaamde acteur Richard Dreyfuss. In zijn eigen land praat hij erover met de veelzijdige actrice, comedienne, en zoveel meer, Jo Brand en met haar collega-comedian Tony Slattery.
    Meer over de eerder al door de BBC uitgezonden documentaire is te vinden op de site van deze Engelse zendgemachtigde.
    _________
    Foto: Stephen Fry (BBC).

    08-07-2008 om 20:33 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Bob Fosse's Cabaret als speelfilm uit 1972, vrij naar de gelijknamige musical uit 1966 '” via BBC1 in de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli
    Rolpent uit 1972
    In de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli zendt BBC 1, tussen 00:25 uur en 02:25 uur, de speelfilm Cabaret uit. Deze rolprent is in 1972 door Bob Fosse (1927-1987) gerealiseerd, op een draaiboek van Jay Allen, vrij naar de gelijknamige theatermusical uit 1966. En die was weer gebaseerd op twee boeken van de Engelse schrijver Christopher Isherwood (1904-1986): Mr Norris changes Trains uit 1935 — als toneel- en filmversie getiteld I am a camera — en Goodbye to Berlin uit 1939. In beide gevallen wordt een beeld geschetst van de situatie in het Duitsland van kort voor de gelukte greep naar de macht (op 31 januari 1933) door een van de grootste krankzinnige beestmensen van de 20ste eeuw: Adolf Hitler.
    Liza Minnelli speelt daarin de rol van de jonge Sally Bowles, die als Amerikaanse nachtclubzangeres — bij Isherwood is zij echter geenszins Amerikaans — haar geluk wil beproeven in het Berlijn van 1931, waar de satanische geest van het nazisme reeds gist en steeds meer aan de dag treedt. Maar Sally probeert de politieke realiteit op afstand te houden. In de bewuste nachtclub gaat het er dol aan toe, met zang en dans en seksuele uitspattingen. Dat alles onder het toeziend oog van de ceremoniemeester van de Kit Kat Club — in de film onnavolgbaar neergezet door Joel Grey — geboren in 1932 als Joel David Katz —, die in twee categorieën voor die rol is onderscheiden, in 1972. Sally Bowles is in haar privéleven niet bepaald "ein Kind von Traurigkeit" en ze houdt het dan ook met twee mannen gelijktijdig — die beiden vanwege hun niet weg te redeneren homoërotische kant eveneens in die optiek in elkanders vaarwater geraken.
    Haar huisgenoot, de hier Britse Brian Roberts — bij Isherwood nog Cliff Bradshaw — gespeeld door Michael York, is de eerste die een verhouding met Sally Bowles krijgt; via de nachtclub komen beiden in contact met een rijke edelman — Maximilian von Heune — die in de rolprent gestalte krijgt door de Duitse acteur Helmuth Griem. En met hem raakt Sally eveneens emotioneel geïvolveerd.
    Terecht is er hier en daar gezegd dat Bob Fosse in 1972 niet zozeer een musicalfilm heeft gemaakt maar veeleer een film met muziek heeft gecreëerd. Nog in hetzelfde jaar werd hij voor deze film onderscheiden met een zogenoemde Oscar voor beste regisseur. Over de talrijke songs van de musical valt nog te vertellen dat Bob Fosse de meeste daarvan die in het draaiboek voorkomen, in de film heeft weggelaten en zich heeft beperkt tot de nummers die binnen de Kit Kat Club worden gezongen. De componist en de tekstdichter — John Kander (geboren 1927), respectievelijk Fred Ebb (1933-2004) — hebben speciaal voor de film sommige nummers vervangen. En zo hebben Mein Herr en Money money wereldfaam verworven.
    ____________
    Abeeldingen
    1. Regisseur Bob Fosse.
    2. Acteur Joel Grey, hier in 1993 tijdens een uitreiking van de Emmy Awards.
    3. Roman uit 1935 door Christopher Isherwood, hier in de reeks Penguin Modern Classics, 1961.
    4. Panther-editie uit 1977 van de 'aanvullende' roman uit 1939 van dezelfde auteur.


    08-07-2008 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    06-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Kafka's Prozawerk compleet in één dundrukeditie, verschenen naar aanleiding van de 125ste geboortedag van de auteur
    Nieuwste uitgave
    Op donderdag 3 juli, was het exact 125 jaar geleden dat Franz Kafka (1883-1924) te Praag werd geboren. Hoewel ik niet zo'n voorstander ben van het ronde getallen-fetisjisme dat leidt tot opeenhoping van herdenkingen op zulke data — waarom eigenlijk niet eens een memorabel artikel naar aanleiding van het 111de jaar en 111 dagen na iemands geboorte- en/of sterfdag? Of in diens 62ste levensjaar op een willekeurig op de kalender te prikken dag?— wijk ook ik daar in dit geval van af, omdat er dezer dagen een nieuwe editie met Franz Kafka's Sämtliche Werke,
    op bijna anderhalf duizend pagina's, bij uitgeverij Suhrkamp te Frankfurt am Main in één dundrukeditie is verschenen voor een verhoudingsgewijs betaalbare prijs.

    Geen brieven, geen dagboeken
    Niet daarin opgenomen zijn de verzamelingen Brieven, die separaat in bundels zijn verschenen, zoals de Briefe an Felice en de Briefe an Milena; ook de Tagebücher zijn in deze uitgave niet meegedrukt. En daarom hoop je, zonder daarover meer informatie te hebben, dat er over niet al te lange tijd een tweede deel zal verschijnen met al die letterenprestaties welke niet onmiddellijk behoren tot het Prozawerk. Opvallend is dat de stevige en heel ruim bemeten paperback met een licht getint dundrukpapier een bijzonder goed geconstrueerde rug heeft die soepel meebeweegt maar toch sterk blijft. Helaas stuit je tegenwoordig steeds vaker op paperbacks waarvan de rug na één keer alleen openslaan reeds tweedehands lijkt. Ook daarom zal de verantwoordelijke bij uitgeverij Suhrkamp gekozen hebben voor een uitstekend gelumbeckte versie. [1] Dat is degelijk boekbindersvakwerk!

    De inhoud
    Als eerste onderdeel van de ééndelige werk-uitgave zijn Kafka's drie romans opgenomen: Amerika (Der Verschollene); Der Prozeß; Das Schloß. Deze nemen de helft in van het totale aantal pagina's van deze dundrukeditie. Dan volgen 180 bladzijden met de door Kafka zelf aan de openbaarheid prijsgegeven boeken, met uitzondering van Der Heizer hetwelk een onderdeelvan Amerika vormt.
    Meer dan driehonderd pagina's zijn ingeruimd voor de overige Erzählungen und fiktionale Fragmente. Precies honderd bladzijden waren nodig om in deze band de Journalistische, essayistische und autobiografische Schriften te kunnen 'meenemen'. Voor het laatste, vijfde onderdeel van Kafka's eigen teksten, Die Aphorismen
    [2], bleken een kleine zestig bladzijden voldoende. De laatste vijfenzestig bladzijden bevatten de Anhang, met een Nachwort door Peter Höfle: Kafka's private Weltgeschichte, tevens aangevuld met Hinweise zu Textgestaltung und Entstehung, met als allerlaatste onderdeel een Inhaltsverzeichnis.

    Geïnspireerde componisten
    Dat diverse van de verhalen van Franz Kafka dramaturgen en filmregisseurs heeft geïnspireerd tot soms zeer bevlogen kunstuitingen, is beslist beter bekend dan zijn invloed op componisten. Maar nu deze week de honderdvijfentwintigste geboortedag van dit existentieel zeer gecomprimeerd en gecompliceerde wezen — dat erin is geslaagd een inhoudelijk, alsook literair-wetenschappelijk beschouwd, uniek oeuvre te scheppen dat over de gehele wereld veel aandacht, belangstelling en bewondering heeft weten te wekken — stelt de radiozender WDR 3 in een aflevering van de programmaserie Bühne: Radio op zondag 6 juli, 's avonds tussen 20:05 uur en 21:30 uur vijf composities van evenzovele muziekmeesters voor die zijn geïnspireerd op delen uit het werk van Franz Kafka. [3]
    Toen eenmaal een carcinoom in Kafka's keelholte was vastgesteld, en de daardoor ontstane situatie door de laryngologen als volkomen uitzichtloos werd beschouwd — en hij tijdens de laatste vier weken van zijn aardse bestaan alleen maar meer via gespreksbriefjes kon communiceren —, heeft zich zijn situatie snel verslechterd, en is deze hem op 3 juni 1924 dan ook noodlottig geworden. Acht dagen daarna is Franz Kafka op de Joodse Begraafplaats van Praag bijgezet.
    Eind augustus van dat jaar is de bundel Ein Hungerkünstler verschenen. De laatste versie van de drukproeven daarvoor heeft Franz Kafka één dag voor zijn overlijden nog gecorrigeerd.
    __________
    [1] Lumbecken is genoemd naar de uitvinder van deze vorm van inbinden van een boek, waarbij geen garen wordt gebruikt, het papier aan de binnenzijde van de rug wordt afgesneden, daarna geruwd en tenslotte voorzien van een sterke lijmsoort.

    [2] Zie ons artikel Wijze woorden van de uitzonderlijke schrijver Franz Kafka, dat we op maandag 30 juni hebben opgenomen op onze nieuwste zustersite Tempel der Wijze Woorden.

    [3] Zie de bijdrage, dezer dagen op de zustersite Tempel der Toonkunst.

    Zie ook onze bespreking op mijn Nederlandse site Tempel der Letteren,.m.b.t. enkele biografische boeken over Franz Kafka.
    _________

    Franz Kafka: Sämtliche Werke. Mit einem Nachwort von Peter Höfle; 1472 pagina's, grote paperback; Suhrkamp Verlag, Franklfurt am Main, 2008. ISBN 978-3-518-42001-0. Prijs in de BRD (en in Nederland bij boekhandel Die Weisse Rose te Amsterdam) € 25,—.

    ____________
    Afbeeldingen
    1. De schrijver Franz Kafka in zijn middenperiode.
    2. Voorplat van de grote, omvangrijke paperback met de Sämtliche Werke van Franz Kafka.
    3. Franz Kafka, hier met de moderne versie van de klassieke 'vadermoordenaar', eind 1910.
    4. Grafsteen van de familie Kafka op de Joodse Begraafplaats van Praag.


    06-07-2008 om 15:45 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)
    04-07-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Uit het Dagboek van Karel van de Woestijne '” in 1903 (2)
    "Gisteren vertelde mijne moeder mij een droom die ze had gehad. Zij waren — mijne gansche familie en die van Mar., samen met ons — in eene omtuinde begraasde vlakte, waar grote bomen om stonden. En midden ons speelde een schoon knaapje met lang bruin krulhaar, dat was het kind van Mar. en mij. En het droeg een pakje van Schotse snede. — Toen opeens een zwart man daar stond. En hij maakte vóór het kind heffende bewegingen met zijne armen, als om er magnetische stroomingen om te weven. Toen hief het knaapje zijne armpjes in de hoogte, met vlakke handjes den lucht toe; en het rees, en sloot zijn oogen niet, en verdween in der hoogte. Toen slaakte mijne moeder angst-kreeten (die haar deden ontwaken), maar ik zei, kalm, in haar droom: 'oh, het is in den Hemel'."
    Het DAGBOEK van Karel van de Woestijne loopt van 18 april 1903 tot 1 augustus 1905, echter onderbroken door de periode van 11 september 1903 tot 28 februari 1905. Het was oorspronkelijk een boekje in dwarsformaat. "Het geheel is gehouden in Art-nouveau-stijl," schrijft Karel Jonkheere hierover in de Inleiding met 'begeleidende nota's' bij de heruitgave door De Arbeiderspers in 1974. Dienovereenkomstig is de ornamentiek op de buitenzijde (zie Aflevering 1) en die aan de binnenzijde van het voorplat (zie alhier, links en rechts).

    04-07-2008 om 13:36 geschreven door Heinz Wallisch  


    >> Reageer (0)


    Archief per week
  • 30/01-05/02 2012
  • 23/01-29/01 2012
  • 16/01-22/01 2012
  • 09/01-15/01 2012
  • 02/01-08/01 2012
  • 24/12-30/12 2012
  • 19/12-25/12 2011
  • 12/12-18/12 2011
  • 05/12-11/12 2011
  • 28/11-04/12 2011
  • 21/11-27/11 2011
  • 14/11-20/11 2011
  • 07/11-13/11 2011
  • 31/10-06/11 2011
  • 24/10-30/10 2011
  • 17/10-23/10 2011
  • 10/10-16/10 2011
  • 03/10-09/10 2011
  • 26/09-02/10 2011
  • 19/09-25/09 2011
  • 12/09-18/09 2011
  • 05/09-11/09 2011
  • 29/08-04/09 2011
  • 22/08-28/08 2011
  • 15/08-21/08 2011
  • 08/08-14/08 2011
  • 01/08-07/08 2011
  • 25/07-31/07 2011
  • 18/07-24/07 2011
  • 11/07-17/07 2011
  • 04/07-10/07 2011
  • 27/06-03/07 2011
  • 20/06-26/06 2011
  • 13/06-19/06 2011
  • 06/06-12/06 2011
  • 14/03-20/03 2011
  • 07/03-13/03 2011
  • 28/02-06/03 2011
  • 21/02-27/02 2011
  • 14/02-20/02 2011
  • 07/02-13/02 2011
  • 31/01-06/02 2011
  • 24/01-30/01 2011
  • 17/01-23/01 2011
  • 10/01-16/01 2011
  • 03/01-09/01 2011
  • 26/12-01/01 2012
  • 20/12-26/12 2010
  • 13/12-19/12 2010
  • 06/12-12/12 2010
  • 29/11-05/12 2010
  • 22/11-28/11 2010
  • 15/11-21/11 2010
  • 08/11-14/11 2010
  • 01/11-07/11 2010
  • 25/10-31/10 2010
  • 18/10-24/10 2010
  • 11/10-17/10 2010
  • 04/10-10/10 2010
  • 27/09-03/10 2010
  • 20/09-26/09 2010
  • 13/09-19/09 2010
  • 06/09-12/09 2010
  • 30/08-05/09 2010
  • 23/08-29/08 2010
  • 16/08-22/08 2010
  • 09/08-15/08 2010
  • 02/08-08/08 2010
  • 26/07-01/08 2010
  • 19/07-25/07 2010
  • 12/07-18/07 2010
  • 05/07-11/07 2010
  • 28/06-04/07 2010
  • 21/06-27/06 2010
  • 14/06-20/06 2010
  • 07/06-13/06 2010
  • 31/05-06/06 2010
  • 24/05-30/05 2010
  • 17/05-23/05 2010
  • 10/05-16/05 2010
  • 03/05-09/05 2010
  • 26/04-02/05 2010
  • 19/04-25/04 2010
  • 12/04-18/04 2010
  • 05/04-11/04 2010
  • 29/03-04/04 2010
  • 22/03-28/03 2010
  • 15/03-21/03 2010
  • 08/03-14/03 2010
  • 01/03-07/03 2010
  • 22/02-28/02 2010
  • 15/02-21/02 2010
  • 08/02-14/02 2010
  • 01/02-07/02 2010
  • 25/01-31/01 2010
  • 18/01-24/01 2010
  • 11/01-17/01 2010
  • 04/01-10/01 2010
  • 28/12-03/01 2016
  • 21/12-27/12 2009
  • 14/12-20/12 2009
  • 07/12-13/12 2009
  • 30/11-06/12 2009
  • 23/11-29/11 2009
  • 16/11-22/11 2009
  • 09/11-15/11 2009
  • 26/10-01/11 2009
  • 19/10-25/10 2009
  • 12/10-18/10 2009
  • 28/09-04/10 2009
  • 21/09-27/09 2009
  • 14/09-20/09 2009
  • 07/09-13/09 2009
  • 31/08-06/09 2009
  • 24/08-30/08 2009
  • 17/08-23/08 2009
  • 10/08-16/08 2009
  • 03/08-09/08 2009
  • 27/07-02/08 2009
  • 20/07-26/07 2009
  • 13/07-19/07 2009
  • 06/07-12/07 2009
  • 29/06-05/07 2009
  • 22/06-28/06 2009
  • 15/06-21/06 2009
  • 08/06-14/06 2009
  • 01/06-07/06 2009
  • 25/05-31/05 2009
  • 18/05-24/05 2009
  • 11/05-17/05 2009
  • 04/05-10/05 2009
  • 27/04-03/05 2009
  • 20/04-26/04 2009
  • 13/04-19/04 2009
  • 06/04-12/04 2009
  • 30/03-05/04 2009
  • 23/03-29/03 2009
  • 16/03-22/03 2009
  • 09/03-15/03 2009
  • 02/03-08/03 2009
  • 23/02-01/03 2009
  • 16/02-22/02 2009
  • 09/02-15/02 2009
  • 02/02-08/02 2009
  • 26/01-01/02 2009
  • 19/01-25/01 2009
  • 12/01-18/01 2009
  • 05/01-11/01 2009
  • 29/12-04/01 2009
  • 22/12-28/12 2008
  • 15/12-21/12 2008
  • 08/12-14/12 2008
  • 01/12-07/12 2008
  • 24/11-30/11 2008
  • 17/11-23/11 2008
  • 10/11-16/11 2008
  • 03/11-09/11 2008
  • 27/10-02/11 2008
  • 20/10-26/10 2008
  • 13/10-19/10 2008
  • 06/10-12/10 2008
  • 29/09-05/10 2008
  • 22/09-28/09 2008
  • 15/09-21/09 2008
  • 08/09-14/09 2008
  • 01/09-07/09 2008
  • 18/08-24/08 2008
  • 11/08-17/08 2008
  • 04/08-10/08 2008
  • 28/07-03/08 2008
  • 21/07-27/07 2008
  • 07/07-13/07 2008
  • 30/06-06/07 2008
  • 23/06-29/06 2008
  • 16/06-22/06 2008
  • 09/06-15/06 2008
  • 02/06-08/06 2008
  • 26/05-01/06 2008
  • 28/04-04/05 2008
  • 14/04-20/04 2008
  • 31/03-06/04 2008
  • 24/03-30/03 2008
  • 17/03-23/03 2008
  • 03/03-09/03 2008
  • 11/02-17/02 2008
  • 04/02-10/02 2008
  • 28/01-03/02 2008
  • 21/01-27/01 2008
  • 14/01-20/01 2008
  • 07/01-13/01 2008
  • 31/12-06/01 2008
  • 24/12-30/12 2007
  • 17/12-23/12 2007
  • 10/12-16/12 2007
  • 03/12-09/12 2007
  • 26/11-02/12 2007
  • 19/11-25/11 2007
  • 08/10-14/10 2007
  • 24/09-30/09 2007
  • 17/09-23/09 2007
  • 30/07-05/08 2007
  • 23/07-29/07 2007
  • 09/07-15/07 2007
  • 02/07-08/07 2007
  • 25/06-01/07 2007
  • 18/06-24/06 2007

    E-mail mij

    Druk op onderstaande knop om mij te e-mailen.


    Gastenboek

    Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek


    Blog als favoriet !

    Inhoud blog
  • BBC Radio 3: Rabindranath Tagore vijf keer een kwartier in 'The essay'
  • BBC Radio 3 presenteert donderdagmiddag het muziekdrama Telemaco van Christoph Willibald von Gluck
  • Ergerlijke geluiden als thema van vijf maal een kwartier The essay van BBC Radio3
  • De Britse schrijver en journalist George Orwell overleed op 21 januari 1950
  • Koning Friedrich II van Pruisen en de muziek; twee programma's achtereen op Duitse radiozender NDR Kultur
  • Hedendaagse zoektocht naar de herkomst van het Gulden Vlies
  • Zevende Symfonie van Sjostakovitsj en praten daarover in 'Radio 3 live in concert' via BBC Radio 3
  • Heden exact een halve eeuw gelden stierf de dichter Gerrit Achterberg tijdens een autorit
  • Jan van Parijs blijkt ook een opera te zijn, hier met de Italiaanse titel Gianni di Parigi
  • Drieënnegentig jaar geleden werd de filosofe en communiste Rosa Luxemburg door militairen in Berlijn vermoord
  • Jos van Immerseel en Anima Eterna met Berlioz'Symphonie fantastique deze week tweemaal op Arte-tv
  • Rossini's Assepoester ─ La Cenerentola ─ in 'Opera live' van Radio 4-NL
  • BBC Four-documentaire over de grammar school en de opheffing ervan
  • Op 12 januari 1876 werd de internationaal vermaarde auteur Jack London geboren
  • Tweede deel speelfilm À la recherche du temps perdu deze week tweemaal via TV5 Monde
  • Twee Europese treinreizen op twee verschillende televisiezenders
  • De wilde schoonheid van India, in vijf afleveringen via Arte-tv
  • België EEN vertoont 'de fraaiste liefdesfilm uit de geschiedenis', Brief encounter uit 1945
  • Sterfdag Paul Verlaine heden herdacht
  • Twee verschillende programma's over de componist George Gershwin op de Britse tv-zender BBC Four
  • TV5Monde vertoont A la recherche du temps perdu uit 2011 in twee afleveringen
  • Twee avonden vol monarchen op de beeldbuis thuis: België, Engeland en Frankrijk
  • Verfilmd drama van Paul Claudel: Partage de midi te zien op TV5 Monde
  • Louis Daguerre maakte op 2 januari 1839 de eerste foto van de Maan
  • Oratorium Elijah van Mendelssohn hedenavond in 'Avondconcert' van Radio 4-NL
  • Canvas presenteert Lawrence of Arabia uit 1962, van David Lean
  • Wagners Meistersinger von Nürnberg' op nieuwjaarsdag uit Covent Garden in 'Opera on 3'
  • Jevgeni Onegin van Tsjajkovski op nieuwjaarsdag te zien in 'NTR Podium' op Nederland 2-tv
  • Arte vertoont opnieuw de zijgende klassieker Metropolis
  • Gebroeders Lumière trekken op 28 december 1895 eerste betalende bezoekers voor filmvoorstelling
  • De ware levensgeschiedenis van Elisabeth (Sissi) van Oostenrijk op TV5 Monde
  • Veertien maal een half uur uit Irrungen Wirrungen van Theodor Fontane in 'Am Abend vorgelesen'
  • In 1897 op tweede kerstdag werd WIlly Corsari in het Brusselse Sint-Pieters-Jette geboren
  • Op 25 december 1741 stelde Anders Celsius zijn thermometer voor; het werd anders
  • Het effect van muziek op de mens is neurobiologisch nader onderzocht
  • Op 23 december 1900 experimenteerde Reginald Fessenden, op Cobb Island, met radiogolven
  • Reportage over het kleinste theater voor Grand Opera ter wereld, Manhattan, New York; te zien op Arte-tv
  • Exact zeven decennia geleden stierf de literaire VS-reus Frances Scott Fitzgerald
  • The essay van BBC Radio 3, vijf avonden een kwartier over de kracht van het oeuvre van Charles Dickens
  • Herdenking sterfdag Antonio Stradivari: overleden 18 december 1737
  • Christina Rossetti staat centraal in literatuurprogramma The verb van BBC Radio 3's
  • Man over woord van Canvas-tv: Is Antwerps de oudste taal ter wereld?
  • Tinker Tailor Soldioer Spy, naar gelijknamige roman van John Le Carré, heden in de bioscopen
  • Fictieve documentaire over Napoleons falen op zee, tijdens de slag bij Trafalgar in 1805
  • Geboortedag (1816) van uitvinder-industrieel Ernst Werner von Siemens herdacht
  • Documentaire over schilder Jan Sluijters in Avro's Close up, dinsdagavond via Nederland 2-tv
  • Op 13 december 1797 werd de Duitse, romantische dichter Heinrich Heine geboren
  • 11 en 12 december zijn gekoppeld aan de Italiaanse radiopionier Guglielmo Marconi
  • Words and music van BBC Radio 3 deze zondagavond over 'onze relatie met alcohol'
  • België EEN presenteert op zondag 11 december 'de meest inspirerende speelfilm aller tijden'


    Blog tegen de regels? Meld het ons!
    Gratis blog op http://blog.seniorennet.be - SeniorenNet Blogs, eenvoudig, gratis en snel jouw eigen blog!