De wandeling.
Op 29.03.2019 sloten we de GR-Dijleland eigenlijk af, maar een intrigerend stukje verkorting tussen Leefdaal en Neerijse
vormde het echte orgelpunt. We stapten van kerk naar kerk, en dat bracht onze prestatie van vandaag op iets meer dan 9 km. (Voor alle duidelijkheid: prestatie is ironisch bedoeld…) De TWQ ligt met 76% behoorlijk hoog; dat is trouwens ook de indruk die je krijgt tijdens de wandeling. De paden langs de Voer en de IJse zijn klasse, maar ook de veldwegen in de Gevelschoen en in de buurt van Tersaart zijn mooi. Je kunt zonder meer zeggen dat dit een ongelooflijk knappe tocht is geworden, die meer dan wedijvert met sommige trajecten van de basisroute van de GR Dijleland. Foto's en kaartje.

Het weer.
Zwaar bewolkt en winderig, met heel even slechts wat heel lichte regen. Erg aangename temperatuur rond de 20°.

De stafkaarten.
32/1 Z Bertem - 32/5N Huldenberg. Je kunt ook de kaarten op 1:20.000 32/1-2 Bertem - Leuven (uit 1996) en 32/5-6 Huldenberg - Grez-Doiceau (uit 2001) gebruiken, maar die geven net dezelfde informatie als de kaarten op 1:10.000.

Hoe we er geraakten.
De apps willen ons per se via Leuven sturen, maar een blik op de kaart weerhoudt ons daarvan. We gaan dus op zoek naar meer voor de hand liggende oplossingen en vinden die voor zowel heen- als terugreis.
Voor de heenreis sporen we naar Zaventem; in de buurt van het station ligt de halte Zaventem Watertorenlaan die o.a. bediend wordt door lijn 616 Luchthaven - Leuven en die ook Leefdaal bedient. Voor de terugreis opteren we voor een verbinding via Groenendaal en één keer per avondspits hebben we daar een rechtstreekse trein naar Halle.

Een beetje geschiedenis.
Over de buslijn 395 die ons vandaag van het eindpunt van onze wandeling naar het station van Groenendaal voerde, had ik het al in de bijdrage van 29 maart 2019.
Vandaag wil ik het kort hebben over de tramlijn Vossem - Sint-Joris-Weert. In werkelijkheid was deze lijn een onderdeel van een veel langere verbinding, grofweg tussen Brussel en Jodoigne en zelfs Tienen. Van René HALLET verscheen in 2010 bij de Heemkundige Kring Huldenberg Met stoom en mazout dat naast zeer ruim opgevatte historische gegevens over de buurttrams in het algemeen erg specifiek ingaat op de tramlijn die we vandaag enkele keren op ons traject tegenkomen, o.m. in de buurt van de Tersaarthoeve en het Tersaartbos. Even later kruist onze (veld)weg de vroegere bedding, die niet herkenbaar is. Het spectaculairste raakpunt is ongetwijfeld de nog overblijvende brug over de IJse tussen Loonbeek en Neerijse, in de buurt van Bertets Weide, benaming die we aantroffen op een facsimile van een plan dat bij het vermelde boek gevoegd is. De auteur zelf heeft het over Bertelsheide. Om de lengte van de overspanning te beperken werd de IJse hier verlegd, om de brug haaks op de loop van het riviertje te kunnen inplanten! De aanleg van deze tramlijn die nauwelijks bestaande wegen volgde was trouwens een hele klus: de talrijke heuvels en heuveltjes waren even vele obstakels. De brug werd zo opgevat dat de bestaande buurtweg er een plaatsje onder vond en vindt.

De oude trambrug over de IJse. Alleen het trammetje ontbreekt…

De verbinding.

En wat we beleefden.
We hebben een standaardbiljet naar Zaventem nodig en moeten kiezen tussen Dorp en Luchthaven. Wie naar de luchthaven wil en toch een biljet voor Zaventem Dorp koopt, wordt meteen terechtgewezen (of geadviseerd in deze tijden die alleen maar in schijn zacht zijn). Opvallend is wel dat Zaventem-Dorp niet eens bestaat: dat zou gewoon Zaventem moeten zijn. Op het biljet staat trouwens ook Zaventem (Dorp) en die haakjes zijn dan weer in strijd met de aanduiding van alle andere stations waar gebruik gemaakt wordt van liggende streepjes i.p.v. haakjes. Als men consequent wil zijn, schrijft men dus Zaventem-Dorp, en dat overal, ook in de lijnfolders en op de affiches.
IC1908 is onverwacht druk en rumoerig tot Brussel-Zuid, wanneer de meeste toeristen zijn uitgestapt. Als we in Zaventem uitstappen hebben we dankzij de attente treinbegeleider 26 km toegevoegd aan onze controleloze reis van 131 km van vorige keer. Wordt vervolgd.
We kennen ondertussen de kortste weg naar de halte Watertorenlaan. Dit overstappunt wordt nergens als dusdanig vermeld, maar het ligt ongetwijfeld korter dan bij andere stations het geval is. De bus heeft een goede klandizie en de chauffeur heeft echt niet de tijd om zich af en toe eens in de handen te spuwen: de dienstregeling is behoorlijk krap en kan alleen gehaald worden als er stevig doorgereden wordt.

Dat is nog meer het geval met de bus van de terugrit al zit er in het allerlaatste deel van de rit toch wat ruimte. Maar ook hier geldt dat er (te) stevig moet worden gereden om op tijd te blijven.
En we keren dus terug met de rechtstreekse trein naar Halle. Eerst rijdt hij als S 6586 naar Brussel-Zuid, waar hij officieel S 8572 (ik blijf het een P-trein noemen) naar Geraardsbergen wordt. Het probleem is dat je niet altijd weet waar de trein precies van nummer en bestemming verandert. Vanaf Brussel-Schuman loopt het trouwens ook fout met de automatische aankondiging van de halten in de trein. Blijkbaar wil het systeem zo snel mogelijk naar Brussel-Zuid (eindstation!) dat we al in Brussel-Noord bereiken. Op dat moment neemt de tbg het over; zo komen we meteen ook te weten dat de trein doorrijdt naar Geraardsbergen. Ander eigenaardigheidje: de overstap die er dus eigenlijk geen is wordt niet vermeld. Het is duidelijk dat die overschakeling van het ene treinnummer naar het andere niet zonder problemen verloopt. En ook deze tbg is zo vriendelijk om niet te controleren, wat het totaal aantal kilometers zonder controle op 190 brengt.

De treinlectuur.
Stefan ZWEIG, Die Welt von gestern.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een na- of doordenkertje.
Enkele jaren geleden heeft het KMI beslist om bij de vergelijking van gemiddelde weerwaarden niet langer rekening te houden met de waarden die teruggaan tot de beginjaren van het KMI, vlak na het ontstaan van België. De reden? Er werden nog nauwelijks temperaturen opgetekend die niet (ver) boven die gemiddelden lagen. Dus is men overgeschakeld naar een vergelijking met gemiddelden van de laatste dertig jaar - of is het 1981 - 2010?
Als men drie hittegolven per jaar optekent, kan men zich misschien ook de vraag stellen of die definitie niet geactualiseerd moet worden. Voor de zomer één lange hittegolf wordt. (Schrijf ik bij een zalige temperatuur van 22.6°, terwijl ik vorige nacht als minimum 9.8° optekende…)

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

29-08-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Een mens moet hier natuurlijk de neiging onderdrukken om te schrijven: 6, 8 of 10. Maar alle gekheid op een stokje: er is een tijd geweest dat de niet uit te putten Julien van Remoortere onuitputtelijk veel wandelboekjes uitbracht, telkens uit een andere invalshoek. Het in 1999 verschenen Wandelen langs Ardense rivieren is er daar één van. Volgens de ondertitel bevat het boekje 30 ontdekkingstochten doorheen de mooiste Ardense valleien. Wij stapten een 14 km in Rochefort en kwamen op onze tocht in de buurt van de Lomme, de Biran en de Ruisseau de Behotte. De Biran zie je maar heel kort, net voor hij uitmondt in de Lomme, de Behotte is een onooglijke beek. Het gewicht van deze wandeling ligt dus bijna uitsluitend op de schouders van de Lomme. Zeker tot Éprave gaat het om een betonwandeling, pas een eindje voorbije Éprave komt de liefhebber van onverharde wegen beter aan zijn trekken; de TWQ ligt met 24% dan ook erg laag. Interessante punten zijn de watermolen van Éprave (dat voor de rest één groot congrescentrum lijkt te zijn geworden), de Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Salette, waar voor de minder vromen ook een mooi uitzicht op de Lommevallei te beleven valt, en de Trou Maulin, waar de Lomme ondergronds ging, tot de inwoners van Rochefort er anders over beslisten.

Kaartje en foto's.

In Éprave vind je nog een oude watermolen op de Lomme.

Het weer.
Licht bewolkt, warm en rustig.

De stafkaarten.
59/3N Rochefort - 59/2N Villers-sur-Lesse - 59/2S Han-sur-Lesse - 59/3S Forrières. Op de nieuwe kaarten op 1:25.000 is het voorlopig nog wachten. De kaarten 59/1-2 Houyet-Han-sur-Lesse en 59/3-4 Rochefort-Nassogne op 1:20.000 dateren van 2005.

Hoe we er geraakten.
Sinds de naamwijzing van Jemelle naar Rochefort-Jemelle is het overduidelijk dat je voor Rochefort best eerst naar Jemelle rijdt. (In de jaren 1930 stond bij Jemelle trouwens ook Grottes de Han et de Rochefort vermeld.) Vanuit Jemelle raak je nog vrij vlot in Rochefort met lijn 29 (naar Han en Wellin en zelfs Grupont), met lijn 424 die niet bij het station komt en waarvoor je moet afdalen naar de tunnel onder lijn 162, maar die je wel in Marloie kunt nemen of met de lijnen 166a, 166b en 166c. Lijn 424 rijdt veruit het frequentst, de bundel 166 rijdt sporadisch. In aansluiting met IC 2110 kunnen we zelfs uit 5 lijnen kiezen!

Een beetje geschiedenis.
Ik wil me vandaag concentreren op buslijn 166a, die ons van Jemelle naar Rochefort brengt, omdat ik aan de hand daarvan de continue afbouw van het rurale openbaar vervoer kan illustreren, meer bepaald in de minder bevolkte gebieden in Wallonië. (Voor alle duidelijkheid: Rochefort wordt vandaag nog altijd vrij goed bediend, door lijn 29 naar Han-sur-Lesse en verder, en door lijn 424 Aye - Marloie - Rochefort. Die laatste lijn komt wel niet aan het station van Rochefort-Jemelle, zoals dat nu moet heten.)
In het spoorboekje van 28.09.1958 komt voor het laatst de volledige treintabel 150 (Tamines - Mettet - Ermeton-sur-Biert - Dinant - Houyet-Ardenne - Jemelle) voor. Ik vermeld deze stations niet toevallig: het zijn evenveel overstapstations, waar spoorlijnen samenkwamen die een groot deel van de westelijke Condroz en Famenne bedienden.
Ik heb me beziggehouden met de richting Jemelle - Houyet: op weekdagen (inclusief de zaterdag) vertrekken er 8 treinritten uit Jemelle; op zondag rijdt er nauwelijks één rit minder. Drie rijden het hele traject tot Tamines, vier rijden tot Dinant en één rit (als enige uitgevoerd met autorail TA en niet op zondag) rijdt tot Houyet-Ardenne. Slecht kun je dit niet noemen; in die tijd moet deze lijn ruimschoots aan de plaatselijke behoeften voldaan hebben.
Toch werd in het volgende spoorboekje van 31.05.1959 de bediening tussen Dinant en Jemelle volledig overgenomen door de buslijn 150b. (De aanduiding 150a werd al gebruikt voor de buslijn Tamines - Ermeton-sur-Biert.) Zoals dat in die tijd met de vervangingslijnen de gewoonte was, werd het leed van de verbussing opgevangen door het invoeren van varianten, wat inderdaad tot een verbeterde bereikbaarheid kon leiden) en door het uitbreiden van een aantal ritten. Twaalf bussen legden het volledige traject Jemelle - Houyet-Ardenne af.) De varianten verbonden Jemelle met Éprave, met Houyet via Ciergnon en met Houyet via Villers-sur-Lesse en Hour-Havenne. De laatste variant leunde het dichtst aan bij de vervangen treindienst.
Vanaf 02.10.1960 verscheen deze buslijn in het spoorboekje als lijn 166a. Waarom is me niet duidelijk. Met lijn 166 heeft het allemaal niet zo veel te maken, met lijn 150 des te meer.
De overname van deze NMBS-vervangingsbus door de NMVB gebeurde zonder veel averij, maar toen de NMVB ook nog eens gesplitst werd, maakte de TEC van de gelegenheid gebruik om de bediening grondig te herdenken. Op weekdagen werd het aantal ritten ongeveer gehalveerd, de weekenddiensten vielen volledig weg. Ciergnon wordt als schooldienst bediend, een bediening van Lessive Belgacom wordt enkele jaren toegevoegd. Wanneer deze drastische inkrimping precies gebeurd is, kon ik niet terugvinden; ik vond ze voor het eerst in een boekje van 01.04.1995, maar ze kan enkele jaren voordien gebeurd zijn.
De genadeslag zou vallen op 01.07.2013. Op dat ogenblik verdwijnt de doorgaande lijn 166a Jemelle - Houyet volledig en ze wordt opgesplitst in drie superfunctionele varianten 166a, 166b en 166c. Ik heb de TEC daarover destijds nog geïnterpelleerd, maar het antwoord was duidelijk: onderzoek had uitgewezen dat er geen belangstelling was voor lijn 166a in haar bestaande vorm en om enige bediening te behouden werd uitgegaan van 3 lijnen ten behoeve van scholieren en van koopjesmensen in Jemelle en Rochefort. Meteen werd de lijn onbruikbaar voor wie bijvoorbeeld in de voormiddag op familiebezoek wilde en na de middag of in de vooravond terug wilde. Wandelaars kwamen er even bekaaid uit. Ik verwijs graag naar de mooie maar lege pdf's van de TEC-Namur 166a, 166b en 166c. Ongetwijfeld heeft de verschrompeling hier (en elders in de Condroz) rechtstreeks te maken met nieuwe initiatieven rond Namur, vooral ten noorden van deze provinciehoofdplaats. Je kunt er uiteraard niets tegen hebben dat bedieningen uitgebreid worden waar daar behoefte aan en toekomst voor bestaat, maar zeker bij de TEC leidt dat onvermijdelijk tot een verschuiving van centen en dus een inkrimping van de zwakkere lijnen. Wat bij De Lijn in de voorbije jaren trouwens ook meer en meer ingang vond en met de basisbereikbaarheid geïnstitutionaliseerd wordt.

De brug van lijn 150 over de Lomme in Rochefort. De lijn ging hier wat verder richting Jemelle ook nog door een tunnel.

De verbinding.

En wat we beleefden.
In theorie komen we voor IC 3208, maar wat je na al die jaren geleerd hebt, is dat je best de eerste bruikbare trein neemt, en dus wordt het nog maar eens S 1558. Met Desiro's hebben we ons ondertussen min of meer verzoend, zoals een hond zich verzoent met stokslagen.
IC 2110 rijdt deze keer wel met 3 mr96 (zie enkele wandelingen geleden). Veel is er over de rit niet te vertellen: tussen La Hulpe en Ottignies zitten we achter S 3960 die een onverklaarbare vertraging heeft opgelopen in Bosvoorde. Misschien vond de tbg in die duistere krocht de deur niet meer. Resultaat: 6 minuten vertraging tot Namur. Tussen Namur en Ciney rijdt de trein duidelijk sneller dan gewoonlijk: volgens de app TopoGPS regelmatig meer dan 140 km/u. Even later zie ik inderdaad een bord met 15 erop staan. De maximumsnelheid is hier dus verhoogd tot 160, met beperkingen. Daardoor gaan er in één klap 4 minuten vertraging af, Rochefort-Jemelle bereiken we net niet helemaal op tijd.

Eigenaardige hersenkronkels bij de TEC-Namur, ongetwijfeld ingegeven door dwingende besparingen, hebben ervoor gezorgd dat je hier na het middaguur met een op zijn zachtst bevreemdende situatie te maken hebt. In aansluiting met de IC's uit Brussel en Arlon vertrekken hier ongeveer tegelijkertijd 5 bussen naar Rochefort. Lachwekkend zijn wel de drie bussen van de lijnen 166a, 166b en 166c die allemaal om 12:40 vertrekken. Ze zijn de restanten van lijn 166a en haar varianten die nu elk een deel van een deel van de vroegere bediening overnemen. (Hour-Havenne valt sowieso uit de boot… euh bus… omdat geen enkele bus nog doorrijdt naar Houyet.) Louterruimtelijk gesproken is er zelfs geen mogelijkheid om de drie bussen tegelijk uit het kleine busstation te laten vertrekken. Ik weet niet eens welke lijn we precies namen, de 166a naar Éprave of de 166b naar Ciergnon, maar ik vermoed de eerste. Het is wel een prachtige Iveco die naar de naam Pierre luistert, met vloerbekleding en leren zetels. De bus rijdt nog maar 2 maanden rond en is kraaknet. In de bus lezen we op een affiche met hond: Bonjour, bienvenue dans le buuuuus de Pierre. Bon voyage. Of Pierre de bus is of de hond is niet duidelijk.
Als we even later aan het oude station van Rochefort uitstappen, volgt een stoet van andere bussen: 166b, 166c en 424 en de 29 zien we als gevolg van een plaatselijke omleiding ook nog vlakbij passeren.

De terugrit nemen we bij de Square Crépin: daar komt lijn 29 uit Wellin en Han-sur-Lesse om 17:14 stipt door. De bus zou volgens sommige bronnen tot stelplaats Florennes behoren, maar ik kan me nauwelijks voorstellen dat die ondertussen niet naar Wellin verhuisd is. Hij heeft wat o.a. Duitstalige grotbezoekers mee, maar van de gevaarlijk korte aansluiting in Rochefort-Jemelle met de trein naar Brussel is geen sprake meer: de TEC heeft na enkele aanpassingen van de NMBS-dienstregeling toch voor een ruimere overstap richting Brussel gezorgd.

We zijn al min of meer voorbereid op een vrij warme reis in een aircoloze I10, maar het eersteklasrijtuig blijkt een Eurofima I6 te zijn. De eerste lege afdeling is warm, maar de volgende is aangenaam koel, want daar werkt de airco wel. Tot Ottignies verloopt alles rustig en stipt, maar vanaf Ottignies nemen Walibigangers alle lege coupés in. In de allereerste coupé bevindt zich vermoedelijk de tbg, die zich al de hele weg beperkt tot aankondigen; zelf kan ik enkele jongeren met mijn ijzerharde blik overtuigen om toch maar niet bij ons te komen zitten. Helemaal onbegrijpelijk is dat één coupé geschikt is voor het vervoer van een fiets, maar dat een vehikel aan de andere kant van de zijgang de doorgang verspert, vermoedelijk dus onder het waakzaam oog van de tbg.

We komen stipt in Brussel-Luxemburg aan, de aansluiting biedt een ruime slaagkans. Ook de rit tot Halle zullen we zonder controle afleggen: je kunt op het Belgische net dus 131 km reizen zonder controle. Zelfs als ze werken, hebben sommigen al vakantie. Wanneer komt die derde staking eigenlijk? Met mijn verontschuldigingen aan al die tbg's die hun job wel ter harte nemen.

De treinlectuur.
Jonathan Safran FOER, Hier ben ik.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een na- of doordenkertje.
Bij een canon stel ik me de lessen geschiedenis voor uit het vijfde en zesde leerjaar, ergens in de vroege jaren 1960. Grote afbeeldingen aan de muur van het klaslokaal illustreerden de les en thuis verzamelden we de prenten van 's Lands Glorie en lazen we Historische verhalen. Ik heb er een onverwoestbare liefde voor België aan overgehouden. Later moesten geschiedenislessen van de romantiek gezuiverd worden en van chronologisch ging men naar thematisch. Het spannende verhaal werd verknipt; nu komt men tot de vaststelling dat de geschiedenislessen de jeugd niet meer aanspreken. Al zal de canon waarvan men tegenwoordig spreekt wel andere bedoelingen hebben dan de liefde voor België te doen opflakkeren. (Ik schreef bijna affakkelen…)

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

22-08-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
GR 123 staat voor de Tour du Hainaut occidental. De vorige keer zijn we aanbeland in Hellebecq en daar begint onze 16 km lange tocht van vandaag. Die zal ons naar Lessines brengen, een van die oude Waalse industriestadjes, via Bois-de-Lessines en Deux-Acren, af en toe door een mooi strookje bos en op het einde langs de oude Dender en daarna langs de gekanaliseerde Dender. De TWQ valt met 59% best mee. Attractiepunt onderweg is het Château de l'Estriverie. Je kunt er een en ander over lezen als je de foto's bekijkt. En het kaartje vind je dan weer hier.

La Rouyère.

Bois-de-Lessines, wat onverwacht het hoogste punt van de wandeling - of misschien toch niet zo onverwacht als je in de vallei van de Sille vertrekt en in die van de Dender aankomt.

Het weer.
Zwaar bewolkt en winderig. Toch aangenaam stappen!

De stafkaarten.
38/3S Silly - 30/7Z Geraardsbergen - 38/3N Bever - 38/2N Lessines. Nieuwe kaarten op 1:25.000 zijn er nog niet. Je zou er sowieso drie nodig hebben: 30/7-8 Geraardsbergen - Galmaarden, 38/1-2 Mainvault - Lessines en 38/3-4 Bever - Edingen.

Hoe we er geraakten.
Hellebecq wordt bediend door bus 94 Ath - Silly - Edingen. Spijtig genoeg is de dienstregeling mager: we kunnen in de voormiddag uit Ath vertrekken, na de middag uit Silly. De terugrit stelt minder problemen: uit Lessines kunnen we met de trein naar Ath (met goede aansluiting) of Geraardsbergen (met erg krappe aansluiting van 3 minuten.)

Een beetje geschiedenis.
De huidige buslijn 94 is wat overblijft van de vervangingslijn 94b die op 03.06.1984 werd ingevoerd ter vervanging van de stoptreindienst tussen Ath en Edingen. De dienstregeling van deze bussen werd oorspronkelijk opgenomen in een gezamenlijke tabel met de oudere lijn 87b Edingen - Ronse; zo werd de illusie gewekt dat minstens tussen Edingen en Bassilly een deugdelijke dienst werd aangereikt. Wie de tabel nader bekijkt, merkt snel dat lijn 94b absoluut niet de vervangingslijn was zoals die in bepaalde streken (in eerste instantie) wel werd aangeboden. Mogelijk inspireerde de in de voorbije decennia stelselmatig afgebouwde stoptreindienst hier tot een eerder beperkt aanbod.
Oorspronkelijk combineerde men een ringlijn Ath - Lanquesaint - Isières - Rebaix - Bouvignies - Ath met een directere lijn die van Ath naar Meslin-l'Évêque, Ghislenghien, Hellebecq, Bassilly en Mark naar Edingen liep. Al snel werden beide gecombineerd; ik veronderstel dat deze keuze aan de basis ligt van de huidige moeizame bediening van Lanquesaint en Isières, langs de Aatse binnenstad die daar eigenlijk niet geschikt voor is. De weekenddienst stelde in die beginperiode nauwelijks iets voor, maar tijdens de week was er toch een min of meer bruikbare dienst die veelal van Edingen naar Ath (en omgekeerd) reed, soms beperkt tot Bassilly (dat zou verdwijnen met de komst van de nieuwe lijn 94 in september 1985). Het nieuwe station van Silly werd en wordt te weinig als overstapstation gebruikt.
Lang zou het trouwens niet duren voor de lijn 94b drastisch uitgedund werd. Dat we het beginpunt van onze wandeling van vandaag pas met een omweg langs Ath bereiken, is daar het rechtstreekse gevolg van. Er zijn nog nauwelijks ritten die het hele traject Edingen - Ath afleggen. Dat de reiziger er bekaaid uitkomt, is duidelijk: zelfs met een stoptrein met talrijke stops (en vaak nog gesleept materieel) zou een reis Halle - Hellebecq iets van een 35 minuten geduurd hebben, vandaag waren we meer dan een uur langer onderweg, en dat voor een uitstap die we net niet in onze achtertuin maakten.

De verbinding.

En wat we beleefden.
IC 1931 rijdt met 2 i.p.v. 3 mr96, wat uiteraard geen probleem is voor onze trein. Zelfs 1 mr 96 zou volstaan, maar je kunt wel twijfels hebben bij dit aanbod in de ochtendspits. Zou het mogelijk zijn dat de superhete dagen van eind juli nog altijd niet helemaal verteerd zijn? Terwijl we op onze trein staan te wachten, zien we een desiro als S-trein naar Braine-le-Comte. Wij maken geen kunst. Dit is oorlog, vandalisme. Dat is de Nederlandse vertaling van de Franse graffito op de desiro. Die komt er tenminste openlijk voor uit. Het gebruikte lettertype straalt agressiviteit uit.

In Ath staat al een tijdje een bus te wachten die vermoedelijk de onze zal worden. Zo een kwartier voor vertrek verandert de film van Pas en service naar 94 Hellebecq Place. Aribus werkt, maar dat sluit slechte aansluitingen niet uit: wij vertrekken op het moment dat de IC uit Brussel aankomt. Zeker in Ath volgt lijn 94 een echt hindernissenparcours, langs fout en net niet fout geparkeerde wagens, door smalle straten. Zo lopen we wat vertraging op, maar Hellebecq zullen we toch precies op tijd bereiken. We wuiven nog even naar de chauffeur en die wuift spontaan vriendelijk terug. Eigenaardig toch dat die bus daar eerst zo lang in Ath heeft stilgestaan en nu leeg naar de volgende opdracht rijdt. Efficiënt lijkt dit allemaal niet.

Het station van Lessines is helemaal opgefrist en ziet er echt patent uit. Jongeren hangen op de schaarse zitbanken. Een mannetje van de NMBS houdt een oogje in het zeil tot de trein naar Geraardsbergen vertrokken is. Wij moeten naar spoor 2, wat verboden is, want je moet de sporen oversteken, maar geleidelijk wordt duidelijk dat iedereen hier op eigen houtje en naar eigen inzichten over de sporen gaat. De trein rijdt stipt. Na Rebaix loopt het fout met de aankondiging van het volgende station. Maar de aansluiting naar Brussel is van de betere soort en we mogen voor de tweede keer vandaag genieten van het comfort van een Deense neus ofte DMT ofte mr96.

De treinlectuur.
Jonathan Safran FOER, Hier ben ik.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een scheutje oprisping.
Nieuw hoofdkantoor voor de NMBS in de buurt van Brussel-Zuid? Tip: bouw het boven het station Brussel-Zuid, dan kunnen alle perrons meteen vernieuwd worden.

Een verkneukelinkske.
Vroeger moest je in kruiswoordraadsels voor erg groot mega invullen; tegenwoordig is dat al giga geworden. Niet dat iemand zich daar iets kan bij voorstellen…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

16-08-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We stapten bijna 12 km langs GR 14 die het Duitse Monschau verbindt met het Franse Sedan, maar wel grotendeels over Belgisch grondgebied loopt. Het werd een deugddoende tocht die grotendeels door bosgebied liep, met het dorpje Odeigne als referentiepunt onderweg en Dochamps als eindpunt. De TWQ bedraagt 70%. De trajecten door o.a. het Bois d'Odeigne staan in voor het gros van de onverharde wegen. Foto's en kaart.

Dit zijn al meteen 2 foto's:

Terugkijken op Odeigne.

In loving memory....

Het weer.
Zomer zoals we hem wel lusten: fris (16°) en wisselend bewolkt.

De stafkaarten.
55/7N Odeigne - 55/7S Tailles - 55/6S Samrée - 55/6N Dochamps. Wie liever met recentere kaarten op stap gaat, weliswaar met een kleinere schaal, kan kiezen voor de kaarten 55/5-6 (Rendeux) en 55/7-8 Odeigne.

Hoe we er geraakten.
Ons beginpunt is strategisch gekozen: de halte Manhay Bellaire, echt in het midden van nergens, die bediend wordt door de expresslijn 1011 Liège - Athus. (Daar waren we de vorige keer om dezelfde strategische reden ook gestopt.) Ook de keuze van Dochamps École is gemaakt in functie van het beschikbare openbaar vervoer. Lijn 11 Manhay - Melreux bedient 4 keer per dag (2 keer in elke richting) deze halte. Mochten we voor een terugreisweg via Manhay gekozen hebben, dan zouden we 's avonds heel erg lang hebben moeten wachten op alweer een bus van lijn 1011 in datzelfde Manhay. Dus kiezen we voor de vroege mogelijkheid, wat betekent dat we bus 11 in de richting van het station van Melreux-Hotton kunnen nemen. Daar is de overstap perfect, en bij een gemiste overstap kunnen we na een half uur mee met een trein in de andere richting.

Een beetje geschiedenis.
De tramlijn die hier ooit Melreux met Comblain-au-Pont verbond behoorde samen met de lijn Melreux - La Roche tot de groep Melreux. (Een uitbreiding La Roche - Baconfoy werd nooit gebouwd.) Beide lijnen liepen samen tot Hotton. Het gedeelte Melreux - Dochamps kwam geleidelijk tot stand tussen 1908 en 1910 maar verdween al in 1954. Op dat ogenblik waren de wegen in de Ardennen blijkbaar goed genoeg geworden voor het vervoer van hout en de reizigers lieten het afweten, ook na de invoering van autorails in 1934. In 1939 werd de reizigersdienst zelfs stopgezet, maar WO II zette eigenaardig genoeg de trams weer op de rails. Sinds 1966 wordt het gedeelte Erezée - Forge à l'Aplez uitgebaat als museumlijn: de Tram Touristique de l'Aisne functioneert nog altijd. Op hun site lees je nog veel meer over dit typisch Ardense tramlijntje. Spijtig genoeg kun je de tramlijn met de huidige busdienst niet bereiken, laat staan dat je een ritje erop zou kunnen maken…
Ter vervanging kwam de buslijn 11, in het spoorboekje van 22.05.1955 terug te vinden onder tabelnummer 648. Een tweede buslijn verbond Manhay met La Roche. Die figureert als tabel 1070 in hetzelfde spoorboekje; het hoge nummer wijst erop dat het hier om een zogenaamd particuliere buslijn gaat.
Beide buslijnen houden nog altijd stand; lijn 11 heeft nog altijd de povere dienstregeling van toen; de 3 ritten heen en terug zijn zelfs gereduceerd tot 2, en dat ondertussen alleen op weekdagen. De particuliere buslijn is als lijn 55 uiteraard opgenomen in het net van de NMVB en later de TEC (en ondertussen OTW) maar meer dan een schooldienst blijft er niet over.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We zouden natuurlijk kunnen kiezen voor een overstapvrije rit Halle - Liège-Guillemins, maar als we overstappen op de snellere IC naar Eupen, sparen we nog wat minuutjes uit, dat wil zeggen dat we wat vroeger in Liège-Guillemins aankomen. De aangewezen trein zou trouwens de IC 405 naar Welkenraedt geweest zijn, met 16 minuten overstaptijd in Liège, maar je kent ons: als je maar één mogelijkheid hebt om je bestemming te bereiken, neem je beter wat reserve. Stel 403 kan ons trouwens ook geen aangename rit garanderen: graffiti ontsieren de ramen van de eersteklasafdeling en dus zijn we eigenlijk blij en tevreden dat we er in Brussel-Zuid al uit mogen.
De rit van Brussel-Zuid en Liège-Guillemins had alleen wat aangenamer gekund als rijtuig 11825 niet zo een vervelend geluid had geproduceerd bij hoge snelheden.

De bus van lijn 1011 vertrekt van perron D. De exploitatie van de lange Luxemburgse lijn is sinds kort in handen gegeven van een andere pachter n.a.v. de toekenning van nieuwe contracten. Voor ons is het een eerste rit aan boord van een echt comfortabele bus, zeg maar autocar. Hij rijdt nog maar een goeie maand en de lederen zetels zijn kraaknet. De bus rijdt hemels zacht en aan het stuur zit een chauffeur die behulpzaam en klantvriendelijk is, maar tegelijk ook onmiskenbaar baas is op zijn bus. Halfweg de bus is een bagageruimte. Dat is alleszins al een stuk geruststellender dan de kofferruimte die we vroeger verplicht moesten gebruiken. De chauffeur komt zelfs even van zijn plaats om er me op te wijzen dat ik mijn rugzak ook in de étagère mag plaatsen, maar ik doe dat liever niet, omdat onze portefeuilles erin zitten. Zijn laconieke antwoord: Faut pas le dire! Vlak na ons vertrek wordt er al gebeld. Nochtans is de eerste halte waar uitgestapt mag worden Werbomont Carrefour (na 36 minuten!) maar de chauffeur weet al wat er aan de hand is: de belknopjes zijn slecht geplaatst en voor je het weet heb je gebeld met je schouders. De dame voor ons maakt haar eerste rit ooit van Liège naar Werbomont; ik veronderstel dat ze tevreden zal zijn over het ritje, al kon het goedkoper als ze niet in de bus betaald had. Geleidelijk bouwt de bus vertraging op, tot 8 minuten. Dat ziet er misschien niet goed uit voor de reiziger die in Manhay moet overstappen naar Vielsalm (lijn 14); tot overmaat van ramp schrijft de chauffeur eerst nog een half epistel op het biljet van de jongeman ten gerieve van de chauffeur van de aansluitende bus. Ik zie niet echt het probleem - en de reiziger ogenschijnlijk evenmin - want zo een biljet is 90 minuten geldig, ook in aansluiting. Maar de aansluiting lukt toch. Eén halte verder moeten wij er uit. De halte Bellaire ligt langs de N30, tussen de dorpen Malempré en Odeigne, maar die liggen wel een heel eind ervanaf. Voor ons is ze uiterst geschikt, maar je kunt je afvragen of hier voor de rest ooit wel eens reizigers in- of uitstappen. Op de bus is geen contractnummer te bespeuren; ik geef dan maar door wat ik heb gevonden, o.a. op zone01: het is een Setra S419 UL, met nummerplaat 1-WML-015 en Keolisnummer 19042.

Voor de terugrit moeten we de bus van 14:08 naar Melreux halen, maar we hebben meer dan genoeg staptijd. Het enige wat ons kan overkomen is, dat de bus van lijn 11 met vertraging rijdt en we dus onze krappe aansluiting in Melreux naar Liège missen. Een echte ramp is dat niet: dan rijden we een half uur later gewoon naar Marloie. De bussen van de TEC geven sinds enkele maanden via de niet altijd even vlotte app van de TEC gegevens in realtime door en de bus rijdt al een tijdje met 3 minuten vertraging, net genoeg om de trein naar Liège te missen. Maar de vertraging wordt erg geleidelijk afgebouwd, in Soy rijden we zelfs al wat te vroeg. Die twee minuten voorsprong komen ons erg goed uit, want in Hotton wordt er aan de weg gewerkt en verkeerslichten staan in voor beurtelings verkeer. We komen stipt in Melreux-Hotton aan.

De trein naar Liège vertrekt van spoor 2: je vraagt je af waarom. De treinen in beide richtingen zouden overdag moeiteloos van spoor 1 kunnen vertrekken. De rit is tot Liège stipt. Het is wel spijtig dat je zo een rit langs deze prachtige lijn in een Desiro moet maken, want je zit eigenlijk nooit goed om van het landschap te genieten. Al kan ik me voorstellen dat ik dit op een hete zomerdag als een bijkomstigheid zou beschouwen.
Ook met IC 538 lijken we af te stevenen op een perfect stipte rit, maar net voor Schaarbeek loopt het fout. Blijkbaar is een trein door een rood licht gereden en het raderwerk stokt. (Het zou nogal wat zijn mocht het wegverkeer stilvallen telkens als een of andere autobestuurder door rood rijdt…) Maar dat is nog niet alles: onze aansluitende trein, die we gezien onze vertraging van 11 minuten toch al niet gehaald zouden hebben, vertrekt uit Brussel-Zuid i.p.v. Brussels-Airport, en dit na een eerder probleem tussen Jurbise en Soignies. Daar ging het om een defecte trein , mogelijk IC 3714 die Brussel-Zuid bereikt met 58 minuten vertraging. Begrijpelijkerwijze rijdt die trein dan niet meer naar Brussels-Airport, maar hij kan dan uiteraard ook niet vandaar als IC 1938 terugkeren. Op de app is het een zootje: dat de trein afgeschaft is een aantal stations niet bedient, staat wel aangegeven, maar voor Zaventem, Diegem, Brussel-Noord en Brussel-Centraal staan de uren wel nog altijd aangeduid; de trein zou er zowaar stipt vertrekken. Enfin, zo zie je maar weer hoe je met wat geluk de lusten en de lasten van twee storingen kunt combineren…
Ook al door de vertraging van IC 538 doen we geen poging meer om IC 1938 in Brussel-Zuid te halen; P 8802 is meestal een erg rustige P-trein. Die zal met toch niet meer dan 8 minuten vertraging in Halle aankomen en dat is gezien de problemen onverwacht goed.

De treinlectuur.
Jonathan Safran FOER, Hier ben ik.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een scheutje oprisping.
Nu roken in auto's (soms) verboden wordt, krijgen de onverlaten de kans om x overtredingen tegelijk te begaan: wat een sport! Roken, drinken, telefoneren, te snel door het rood rijden, wie biedt meer?

Een verkneukelinkske.
Ik had liever de andere De Wever op Pukkelpop van zijn wolk zien vallen…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

14-08-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Vandaag stappen we nog eens langs een wandelnetwerk, en wel dat van de Meetjeslandse Kreken, in de illusie dat we dan helemaal zelf een wandeling uitstippelen. Dat is natuurlijk maar gedeeltelijk waar: we volgen trouw de nummers 69 68 71 27 57 38 37 28 29 30 32 33 34 en die brengen ons van het Mollekot, waar Watervliet (en België) aan Nederland grenst, naar Bassevelde. De lage TWQ van 17% laat al vermoeden dat de uitgestippelde tocht niet over de hele lijn een succes was. Pièce de résistance waren ongetwijfeld de 2 km langs het Leopoldkanaal, met als extra attractie het ten behoeve van de wandelaars op het wandelnetwerk opgetrokken voetveer, maar voor de rest was het vooral een betonnen wandeling. Gelukkig is het landschap in al zijn platheid vrij gaaf en interessant gebleven, wat deze 16 km dan toch nog de moeite waard maakt. Maar wie het niet zo heeft voor lange rechtlijnige stukken, kan beter andere oorden opzoeken. Overigens vonden we ook geen kreken uit de titel op ons pad. Foto's en kaartje.

Watervliet vanaf de oevers van het Leopoldkanaal

Kaprijkestraat, Bassevelde wenkt in de verte

Het weer.
Eerst licht, dan zwaar bewolkt, met soms dreigende luchten, maar het bleef droog. Wel vrij winderig, wat de zomerse temperatuur milderde.

De stafkaarten.
6/5Z Watervliet - 14/1N Bassevelde - 14/1Z Lembeke (die laatste maar voor enkele tientallen meters). Je kunt ook de hort opgaan met de recent uitgebrachte kaarten op 1:25.000, nl. 5/8-6/5 Watervliet (dat is één kaart) en 14/1-2 Assenede.

Hoe we er geraakten.
Het vrij afgelegen mini-gehucht van Watervliet met de intrigerende naam Mollekot is alleen te bereiken met de belbus 195 van het Meetjesland. Het eenvoudigst is dus naar Eeklo te sporen (met overstappen in Brussel-Zuid en Gent-Sint-Pieters) en in Eeklo in de belbus te stappen.
Voor de terugrit uit Bassevelde kunnen we wel gebruik maken van een reguliere lijnbus, nl. de 96 die Zelzate met Eeklo verbindt. Vanuit Eeklo verloopt de terugreis opnieuw via Gent en Brussel.

Een beetje geschiedenis.
Bassevelde is ooit zowel het eindpunt geweest van een tramlijn als een station op de lijn Zelzate - Eeklo - (Gent). Voor de tramlijn en vooral voor de resten van het tramstation verwijs ik naar de site van Onroerend Erfgoed. Voor de spoorlijn is de site van Paul Kevers de aan te spreken bron, maar ook hier kom je ruimschoots aan je trekken.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik zelf niet veel meer gevonden heb dan een fietssnelweg, die onderbroken is in Bassevelde, en een straatnaambord dat naar de vroegere tram verwees. Op die plaats verrezen een aantal vrij recente woningen.

De spoorlijn werd vervangen door bus 55a, die later vernummerd werd tot 96. De bus die de tram verving reed ooit onder film E (tabel 679) Gent - Evergem - Bassevelde, die nu als bus 53 rijdt. Meer dan een schooldienst is die laatste niet meer.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Gewoontegetrouw zijn we ruimschoots op tijd voor de S naar Schaarbeek i.p.v. de IC naar Sint-Niklaas. Die laatste nemen we bijna uitsluitend als we naar Jette of verder willen. We krijgen zelfs controle tussen Halle en Brussel. Blijkbaar heeft de NMBS een blik verse treinbegeleiders opengetrokken, want net zoals de laatste keer worden we gecontroleerd door een kersvers exemplaar.
De IC 2828 rijdt met één break en dat is ongetwijfeld minder dan voorzien. Erg veel problemen levert dit niet op. Treinstel 303 maakt op bepaalde plaatsen wel vervelende wiebelende bewegingen. Netjes schrijven is dan wel niet meer van deze tijd, maar hier is het onmogelijk. En met wat onhandige vingers kun je ook geen bericht zonder fouten typen.
De S naar Eeklo is net aangekomen uit Ronse en wordt van 2 motorwagens ontdaan. Alles staat correct aangegeven. We moeten wel een (lege) trein op spoor 1 laten voorgaan, wat tot 3 minuten vertraging leidt. Die vertraging zal geleidelijk oplopen tot 7 minuten bij aankomst in Eeklo, zonder voor de reiziger aanwijsbare reden. Net voor we aankomen krijgen we trouwens excuses te horen van de treinbegeleider omdat er geen controle geweest is - om technische redenen - tussen Gent en Eeklo.
Zowat meteen na aankomst van de trein duikt ook de belbus op. Samen met ons neemt nog een treinreizigster de belbus. Ze zal uitstappen bij de Kruiskenshoeve. Het wordt een erg aangename belbusrit met een bus die niet rammelt en een chauffeur die zich erg klantvriendelijk opstelt. Dat is eens iets anders dan sommige belbusritten waar het de chauffeur soms om te doen lijkt om zijn levering zo snel mogelijk ter plaatse af te kappen. Ook aan het Mollekot staat er een keurig onderhouden bushokje. Later op onze tocht zullen we merken dat alle belbushalten er hier over beschikken. Nu nog hopen dat de belbus over de basisbereikbaarheid geheven kan worden.

De chauffeur kijkt nog even na waar men hem nu verwacht…

De terugrit uit Bassevelde rijdt met wat vertraging, maar de 6 minuten zijn futiel in vergelijking met het kwartier van de bus in de tegenrichting. Mooi is dat er voor beide richtingen in- en uitstappende reizigers zijn. In de bus is het ijskoud; mogelijk heeft de chauffeur zijn airco wat scherper gesteld, want hij heeft ook twee heerschappen mee die zich aan de geur te oordelen sinds de laatste hittegolf niet meer gewassen hebben. En misschien ook al niet meer sinds de voorlaatste. We stappen uit bij de halte Eeklo Overweg, de motorwagen die ons naar Gent brengt staat al te pruttelen.

Opnieuw valt op hoeveel succes deze treintjes hebben in Gent-Dampoort, zowel bij uit- als bij instappers. Deze keer rijden we wel stipt, en dat zal ook IC 415 naar Welkenraedt doen. Ook de IC naar Binche zal met nauwelijks een minuutje vertraging in Halle aankomen.

De treinlectuur.
Ken Follett, Edge of Eternity. (Helemaal uit, de volledige trilogie van een kleine 3000 bladzijden, die begint in Wales op het eind van de negentiende eeuw en eindigt met de verkiezing van Obama in 2008.)
Tom Wolfe, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een scheutje oprisping.
Wanneer gaan ze in onze media eens leren dat een onweer geen storm is. Alleen in het Engels spreken we van thunderstorm, in het Nederlands is dat tot nader order nog altijd een onweer, een onweersbui. Dat volstaat om te beseffen dat er ook hevige rukwinden, geen storm, mogelijk zijn. Tussen haakjes: onze weermannen en -vrouwen weten wel waarover ze spreken.

Een verkneukelinkske.
De zomers van vroeger zijn even terug. I'm singing in the rain, I'm happy again…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

06-08-2019 om 00:00 geschreven door overweg13