De wandeling.
GR 564 loopt van Lommel naar Huy en heeft in de laatste topogids (uit 2018) de ondertitel De Loonse route gekregen. Wij houden ons al enkele jaren zoet met deze GR en stappen vandaag van Houthalen naar Bokrijk. Dat is iets meer dan 18 km, maar van de bushalte Houthalen Kwalaak is het een dikke kilometer stappen tot het punt waar de GR de weg kruist. Gelukkig is er een ruim fietspad voorzien en meer dan een kwartiertje doorbijten is het niet. Dan begint meteen een tocht van natuurreservaat naar natuurreservaat: de TWQ ligt met 88% dan ook bijzonder hoog naar Vlaamse normen. Op de stafkaart tref ik namen aan als Tenhaagdoornheide, de Teut, Holsteenbron, Hengelhoef, Molenheide en Het Wik. Bokrijk is vooral interessant als treinhalte, want het Domein zelf kom je niet binnen.
Grappig was dat punt waarin links van ons een golfterrein lag en rechts een zorgvuldig omheind gebied waarin we een everpopulatie vermoedden. Nochtans willen die lieve beestjes net zoals die golfspelers alleen maar holes maken...

Kaart en foto's.

Tenhaagdoornheide

Het weer.
Zwaar bewolkt, aangename temperatuur.

De stafkaarten.
25/4 Z Houthalen - 26/1 Z Zwartberg - 25/8 N Zonhoven. Met de kaarten 25/3-4 Heusden-Zolder en 25/7-8 Hasselt heb je recent uitgegeven kaarten op 1:25.000 mee, de kaart 26/1-2 Opglabbeek - As op 1:20.000 is nog niet vernieuwd.

Hoe we er geraakten.
Soms kan het allemaal erg eenvoudig zijn: van Halle naar Genk sporen kan om het uur en ook de aansluitende bus rijdt elk uur. Vermoedelijk zijn de beperkingen van het Genkse busstation er de oorzaak van dat deze bus niet echt in aansluiting rijdt met de treinen uit Brussel en Hasselt.
De terugrit is nog eenvoudiger, met een uurdienst naar Brussel (en Blankenberge) en in de avondspits ook nog eens de mogelijkheid om elk half uur te reizen, wel met overstap in Hasselt.

Een beetje geschiedenis.
Het openbaar vervoer in de streek is uitgebouwd volgens het ritme van de uitbreidende mijnbouw en de sterke expansie van de gemeente Genk. Ik hoop dit min of meer te kunnen illustreren met een korte, erg onvolledige geschiedenis van buslijn 31.
In het spoorboekje van 02.06.1957 vinden we onder tabel 1163 voor het eerst een lijn 2bis Hasselt - Zonhoven - Houthalen Mijn - Meulenberg. Enkele maanden later wordt de reisweg al aangepast: op 29.09.1957 wordt het Hasselt - Zonhoven - Meulenberg - Houthalen Mijn. Dat is ook de eerste keer dat de halte Kwalaak waar wij vandaag uitstappen, opduikt. Het is een eerder bescheiden lijn met 6 ritten van maandag tot zaterdag, 4 op zondag. Zelfs dat lijkt nog te veel, want de dienstregeling wordt al snel uitgedund naar 4 resp. 2.
Op 01.10.1961 vind ik voor het eerst lijn 31 terug in mijn spoorboekjes - mogelijk is de lijn iets ouder, want het vorige spoorboekje is er een zonder dienstregelingen van de NMVB. De lijn vertrekt nu uit Genk. (Dat is voor alle duidelijkheid zijn treinstation al jaren verloren en het zal ook nog eens lang moeten wachten op zijn nieuwe station.) De lijn loopt nu van Genk naar Houthalen via Waterschei en Zwartberg.
Later vond ik ook nog een toeristische bediening van Hengelhoef terug. Kelchterhoef lag op het gewone parcours en werd dus sowieso bediend. Tegenwoordig heeft de lijn als eindpunt Houthalen Cleantech Campus.

Ander interessant weetje: we lopen op onze tocht ook onder de oude spoorwegbrug van lijn 18 door. Zoals gewoonlijk vind je daar alle informatie over op de onderaan vermelde site van Paul Kevers. Eigenaardig genoeg situeren we lijn 18 tegenwoordig als (een te heropenen?) verbinding tussen Hasselt en Neerpelt. Dat was oorspronkelijk niet het geval. In de hele regio werd een vrij dicht spoorwegnet uitgebouwd in functie van de steenkoolmijnbouw. Vandaar dat het lijngedeelte naar Winterslag/Waterschei in de eerste plaats een goederenlijn was. Toch reden er op een bepaald moment ook reizigerstreinen, getuige de onderstaande afbeelding uit het spoorboekje van 03.10.1948.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Van Halle naar Brussel-Zuid loopt het als een fluitje van een cent. Ook de reis van Brussel-Zuid naar Genk verloopt trouwens perfect. Enig minpuntje: deze trein rijdt in een gehalveerde samenstelling. Dat zal vanmorgen weer stampen en dagen geweest zijn. Dat eerste klas in het derde rijtuig te vinden is, wordt correct aangekondigd op de schermen; van een verminderde samenstelling is er verder geen sprake. Als we in Genk aankomen op spoor 1, staat de trein naar Blankenberge al klaar: hier wordt de verminderde samenstelling wel aangekondigd.

De wachtzaal van Genk is gelukkig nog open, in tegenstelling tot het stationsbuffet. Twee loketten zijn van De Lijn, één van de NMBS. In het kleine half uur dat we wachten komt er toch wel wat volk om inlichtingen, aan de 3 loketten. Niet iedereen kan overweg met websites en apps. De bus van lijn 31 rijdt een zo goed als stipte rit. Ik vraag me af of de bediening van een woonwijk de basisbereikbaarheid zal overleven, ook al zijn er in- en uitstappers. Ik vraag me zelfs af of lijn 31 als geheel zal blijven bestaan. Ze lijkt me niet echt te passen in de krankzinnige filosofie van de basisbereikbaarheid.

Voor de terugrit komt wat onverwacht een erg lange trein met 4 mr 96 aan gereden. (In Brussel-Noord zal blijken dat ik niet de enige ben die verrast ben door deze samenstelling, want het eersteklasrijtuig hangt zogezegd in derde positie, terwijl deze trein vier eersteklasrijtuigen mee heeft.)

In Sint-Truiden is het wachten op de P 8303 naar Genk in vertraging: we vertrekken er met 8 minuten; die vertraging zal geleidelijk krimpen tot 2 minuten in Brussel-Noord, net te veel voor de inderdaad erg krappe aansluiting met de S naar Aalst. Beide treinen rijden mooi naast elkaar het station van Brussel-Noord binnen. Van controle tussen Bokrijk en Brussel is geen spoor te bekennen. Eens te meer reizen we anderhalf uur in een trein waarin geen tbg te bekennen valt, al kondigt hij af en toe wel eens een station aan. Onlangs werd ik aangesproken door 2 toekomstige treinbegeleiders die in het kader van hun opleiding reizigers moesten aanspreken over hun verzuchtingen. Toen ik zei dat ik controle als hun belangrijkste taak beschouwde, naast beschikbaarheid, kreeg ik als antwoord dat ze dat constant te horen kregen; ik ben dus niet de enige die er zo over denkt. Hopelijk kunnen ze dat meedragen als ze echt aan hun job beginnen; dat zal alleszins positiever zijn dan de eeuwige klaagdeunen van hun door de wol geverfde oudere collega's, die er waarschijnlijk in slagen om op enkele maanden tijd van enthousiaste collega's anciens te maken zonder veel belangstelling. Laat duidelijk zijn dat ik dit in geen geval op alle treinbegeleiders wil toepassen; de meerderheid ziet het wel positief, ondanks allerlei problemen die de job ongetwijfeld met zich mee brengt.

De treinlectuur.
John le CARRÉ, Spion aan de muur.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Na- of doordenkertje.
Ze komen maar niet tot een akkoord over wie waar moet zitten in het Vlaams parlement. Wij losten dat lang geleden op met een aftelrijmpje:
Pie van Lie skeit in de zie, zeiven stronten in iene kie. (Vertaald: Pierre van Sint-Pieters-Leeuw scheet in de zee, zeven stronten in een keer.)

En nog eentje: voor de verdeling van de ministerposten:
Onder de pianou stoe'd'een pintj, wa dat er van drinkt, stinkt. (Onder de piano staat een pint, wie ervan drinkt, stinkt.)

Onnodig te zeggen dat er duidelijk gearticuleerd en gescandeerd moet worden…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Toemaatjes:

24-09-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
GR 5 is één van die GR-paden die echt tot de verbeelding spreken; af en toe duiken verhalen op van stappers die de hele wandeling tot de Middellandse Zee hebben gelopen, maar wij stellen ons tevreden met het Belgische deel. In 1995 bereikten we dat oneigenlijke eindpunt voor de eerste keer, al stapten we toen uit Burg-Reuland door tot Troisvierges, wat een tocht van 27 km opleverde. Vandaag doen we het rustiger aan. Een laatste trajectje Reuland - Ouren zou een logische afsluiter geweest zijn, maar de beperkingen van het openbaar vervoer in deze streek laten ons alleen de mogelijkheid om van Ouren naar Reuland te stappen. Dat is goed voor een dikke 13 km. Omdat we symbolisch tot de Dreiländerecke wilden stappen, moesten we een heen-en-terugje maken van de halte Ouren Zentrumtot dat bewuste punt, waar sinds 1977 ook een Europamonument is opgericht. Hoe je het ook doet, de lange, vrij stevige beklimmingen op het traject zijn onvermijdelijk, maar de beloning is groot. De TWQ bedraagt 68%; dat die niet nog hoger ligt, heeft vooral te maken met het retourtje naar het grenspunt, want eenmaal voorbij de Peterskirche gaat het bijna tot Reuland over mooie, onverharde en in-rustige veld- en boswegen. Wie nog wat wil inkorten, kan eventueel aan de Peterskirche rechtdoor stappen en de kruisweg overslaan. Zo mis je wel enkele mooie paadjes en een uniek uitzicht op de Ourvallei.

Of je de Our nu vanop een brug ziet, of vanaf het hoogste punt van een kruisweg: hij blijft altijd even mooi.

Meer foto's en kaartje.

Het weer.
Licht bewolkt, fris; op de hoogten vrij veel wind. Ongelooflijke zichtbaarheid!

De stafkaarten.
61/3N Ouren - 56/7S Reuland. Van de kaart 56/7-8 Reuland is in 2018 een nieuwe versie op 1:25.000 verschenen. Op die van Ouren (61/3-4) is het nog even wachten.

Hoe we er geraakten.
Eigenlijk is de eerste bedoeling van deze blog bewijzen dat je ook zo ongeveer overal in België geraakt met het openbaar vervoer, maar vandaag illustreren we eerder dat het in feite onmogelijk is. Nu, wie dat appendixje aan de provincie Liège bekijkt, hoeft zich er niet over te verbazen dat het niet meteen gemakkelijk bereikbaar is.
Tot Sankt-Vith lukt het nog wel, maar verderop wordt het problematisch. Ouren (en dan nog alleen het centrum, niet de grens) is alleen bereikbaar met de van nature schaarse schoolverbindingen uit Sankt-Vith. Dat leidt tot een expeditie die gelukkig nooit verveelt. Tot Verviers is het sowieso bijna maandelijkse kost, maar de buslijnen 395 en 496 laten echte sightseeing toe. In totaal zitten we vandaag zo een 165 kilometer op de bus. Schooldiensten hebben de onhebbelijkheid dat ze naargelang het moment van de dag maar in één richting bruikbaar zijn. Voor stappers is het gebruik precair.
Eerlijkheidshalve moet gezegd dat we toch voor een ruime reserve zorgen: zonder resere zouden we al minstens een half uur verplaatsing uitsparen, en… op woensdag is er een nog snellere verbinding via Vielsalm en de lijn 401 naar Sankt-Vith. Op woensdag, schooldag rijdt die namelijk wat later. (Wat dan weer betekent dat de aansluiting in Vielsalm veel te ruim wordt…)

Een beetje geschiedenis.
We moeten eigenlijk terug naar spoorlijn 47 Sankt-Vith - Troisvierges, die schilderachtige dorpen als Neidingen, Lommersweiler, Auel, Reuland, Oudler, Lengeler en Wilwerdingen bediende. Zoals je merkt komt Ouren niet in het lijstje voor. Dat hoeft ons gezien de ligging van het dorp niet te verbazen. Lijn 47 was één van de Pruisische lijnen die na WO I in Belgische handen kwam. Zware beschadigingen tijdens WO II maakten dat het gedeelte voorbij Lommersweiler niet meer heropgebouwd werd.
Eigenaardig genoeg was het tot 1959 wachten voor buslijn 397 het daglicht zag: die verbond net zoals de spoorlijn Sankt-Vith met Troisvierges. Ze liep langs Grüfflingen, Thommen, Espeler, Oudler, Durler en Lengeler tot Wemperhardt en verder. Dat is meteen ook de loop van de huidige buslijn, op details, zoals de bediening van Galhausen, na.
In het spoorboekje van 23.05.1971 wordt de lijn opgenomen in tabel 395 (met onderschrift uitbreiding Sankt-Vith - Wemperhardt). De lijn verliest op dat ogenblik haar internationale karakter.
In 1975 wordt de uitbreiding uitgebreid: de lijn wordt via een lang traject in Luxemburg (zonder halten) uitgebreid tot Ouren en Reuland. Ze rijdt niet op zondag; de dienstregeling van juli-augustus verschilt van die van de rest van het jaar. In juli en augustus rijden 2 bussen in elke richting van en naar Verviers!
Lang zou dat liedje niet duren: in het busboekje van 31.05.1981 blijven van maandag tot vrijdag 2 ritten over. In 1987 blijft alleen de schooldienst over, die tot vandaag standhoudt. Blijft alleen nog de wijziging van het lijnnummer van 395 naar 496, vermoedelijk ergens in de eerste jaren van de XXIste eeuw, maar zoals al zo vaak gezegd: de moeilijkheden om gemakkelijk aan (te bewaren) busboekjes te komen, maakt archivering zo goed als onmogelijk.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Veel valt er over de ritten met de 1555 en 406 niet te zeggen. Maar die laatste maakt 8 minuten vertraging in Angleur en vertrekt pas na de kruising met ICE 18. Als dat inderdaad de oorzaak is van de vertraging, dan is dat ronduit schandalig en slecht uitgekiend. Op lijn 37 wordt nog gewerkt in de buurt van Verviers (o.a. in de tunnel vlak voor het station) wat vertraging inlopen zo goed als onmogelijk maakt. (Ondertussen hebben we gemerkt dat er ook problemen zijn met de 506 en we prijzen ons gelukkig dat we ruim op tijd in Verviers aankomen, al zou dat achteraf bekeken ook met de 506 gelukt zijn.)

Vroeger vertrokken de belangrijke bussen hier op het pleintje voor het station, en daar staan ze ook vandaag weer. De ellendige en gevaarlijke trap en de onsmakelijke pissijn zijn wel verdwenen. Als de film van de klaarstaande bus naar 395 Reuland verandert, stappen we ernaartoe, maar twee chauffeurs (ook van de 390) wijzen ons erop dat we de bus aan de bushalte moeten nemen, die tijdens de belangrijke werken in Verviers-Central ook als vervangingshalte diende voor de langeafstandsbussen. Of dat een verbetering is, valt maar te bezien: vroeger kon je hier altijd enkele minuten voor vertrek instappen.
In Sankt-Vith hebben we een zee van tijd; de schoolbussen vertrekken uiteraard pas na de middag, die van lijn 496 zelfs een stuk na de middag. Wie de halte Sankt-Vith An den Lindenkent, weet dat zelfs op rustige momenten het pleintje eigenlijk te klein is, maar op deze woensdagmiddag is het een regelrechte heksenketel. Vele tientallen scholieren wachten hier geduldig en rustig op de vele bussen die hen naar huis zullen brengen; aan de vorming van de groepjes kun je ongeveer inschatten waar de bussen zullen stoppen. De massa roept doembeelden op van overvolle bussen, maar dat blijkt goed mee te vallen: eigenlijk is het aantal bussen (alle mogelijke varianten) goed in proportie met het aantal scholieren.
Op het moment dat de 496 aankomt, zijn de gelederen trouwens al flink uitgedund. We kunnen probleemloos een zitje vinden, al is de bezetting 90%.
Deze bus rijdt een voor ons ongekend traject: Galhausen wordt bediend met een heen-en-terugje (nog één). In Lengeler is er nog een afspanning Bahnhof, maar wel zeker is dit niet het oude stationsgebouw. Ik had al gemerkt dat er tussen de opeenvolgende halten Wemperhardt Zoll en Ouren Zentrum 14 minuten zaten: blijkt dat de bus hier een heel eind door het Groothertogdom rijdt, langs een op een bepaald moment onwaarschijnlijk steil traject. Maar we bereiken stipt de halte Ouren Zentrum, die ook met een heen-en-terugje (de laatste van vandaag) bediend wordt. Na ons zit er nog één meisje in de bus.

Een blijver is die bus van lijn 395 die even na 17:00 uit Reuland naar Verviers vertrekt. Dat biedt uitzicht op een probleemloze (lange) busrit, al is het altijd even bang afwachten als de bus na 5 minuten nog altijd niet te zien is. We vertrekken uiteindelijk met 7 minuten vertraging. In Malmedy wordt bijgetankt; dat zal wel die 14 minuten stilstand verklaren. Vroeger kon dat net voor het station (later bushalte), nu moet even onder de oude spoorwegbrug door gereden worden. Na een rit van theoretisch 129 minuten komen we in Verviers-Central aan, met 1 minuut vertraging! Nu moeten/mogen/kunnen we wel voor het station uitstappen.

IC 542 zal met 3 minuten vertraging vertrekken, maar in Brussel-Noord komen we zelfs nog wat te vroeg aan. Met IC 1942 lijkt het dezelfde weg op te gaan, maar vanaf Brussel-Centraal gaat het traag en net voorbij Kapellekerk staan we zelfs volledig stil. Naast ons lijkt het treinverkeer ook te stokken. Eerst is er sprake van een persoonsongeval, maar uiteindelijk blijkt het om onnozelaars in het spoor te gaan. We worden opgezadeld met 16 minuten vertraging, wat alles bij elkaar nog meevalt, zeker als je geen aansluiting meer nodig hebt. Overigens is er rond middernacht een nieuwe melding van personen op het spoor, maar dan liggen wij al bijna in ons bed. Vermoedelijk hebben we vandaag de mooiste tocht van ons wandeljaar afgewerkt.

De treinlectuur.
Stefan ZWEIG, Die Welt von gestern. (Zou -desnoods in vertaling - tot verplichte lectuur moeten behoren voor allen die nu naar het fascisme neigen…)
Tom Wolfe, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Na- of doordenkertje.
Waar de Beeldenstorm niet in slaagde, organiseren we nu zelf: inventarisering en uitverkoop van onze kerken en hun inboedels.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

18-09-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Deze keer laten we ons verleiden door wandeling 15 in Hébronval, die we vonden op een wandelkaart uit 1996 Kaart voor wandeltochten en mountain-bike, uitgegeven door Infosalm, en dat hield zich in die jaren blijkbaar bezig met de toeristische promotie van het stadje. Voor wie nu stante pede richting Hébronval trekt om bordjes met een 15 te zoeken: blijf nog even rustig thuis. Wandeling 15 zul je nergens meer terugvinden en wat meer is: op het grootste deel van de tocht zul je niet eens meer over een bewegwijzerd pad stappen. Dat is opvallend, want meestal evolueerden de wandelpaden in de loop der jaren van nummering naar symbool, maar van dat laatste is er dus evenmin iets terug te vinden. Nochtans mag deze wandeling er best zijn: je stapt uit de vallei van de Hébron richting Ottré en dan gaat het resoluut het bos in. Je stapt 12 à 13 km, voor 68% over niet-verharde wegen. Het wordt een pretentieloze wandeling met fraaie bostrajecten en tussendoor erg mooie vergezichten, in een streek die nog niet te sterk door de mens gedomineerd wordt.
Wie toevallig de oude kaart nog in zijn bezit heeft (en gebruikt), zal merken dat het traject op twee plaatsen gewijzigd is: de eerste keer bij het wad van de Ruisseau de Mirenne, waar de oorspronkelijke weg volledig begroeid is door varens en verderop gewoon verdwenen is door een nieuwe aanplanting van (kerst)bomen, een tweede keer in de buurt van de Fagne du Clair Chêne. De eerste wijziging maakt het pad iets langer, maar dat wordt gecompenseerd: de tweede laat je toe een stuk af te snijden.

… bij het wad van de Ruisseau de Mirenne…

Meer foto's vind je hier. En het traditionele kaartje is hier te raadplegen.

Het weer.
Licht bewolkt, met onschuldige cirrus en cumulus, aangenaam fris en slechts af en toe winderig.

De stafkaarten.
Je kunt je vandaag uit de slag trekken met kaart 55/8N Bihain, maar in 2018 verscheen een nieuwe editie op 1:25.000 55/7-8 Odeigne.

Hoe we er geraakten.
Het is echt niet de eerste keer dat we in Hébronval belanden. Veel keuze om er met het openbaar vervoer naartoe te trekken is er niet. In de vakantieperiode is het al helemaal onmogelijk omdat de terugrit te snel op de heenrit volgt om tussendoor ook nog eens 12 à 13 km te stappen. Buiten de schoolvakanties rijdt er alleen een bus op maandag, woensdag en vrijdag (tijdens de vakanties rijdt die wel alle dagen!), en is er ook van halfweg de namiddag mogelijkheid om terug te keren. Voor de heenreis maken we ook gebruik van de bekende lijn 1011 Liège - Athus; bij de halte Manhay Carrefour kunnen we gelukkig overstappen op lijn 14. Voor de terugreis moeten we dan weer naar Vielsalm, waar we op de trein over kunnen stappen.

Een beetje geschiedenis.
Omdat we wel vaker in Hébronval stapten, heb ik het eerder ook al uitvoerig gehad over buslijn 14 en de vroegere geïsoleerde NMVB-tramlijn Lierneux - Vielsalm. Zie de bijdragen van 02.06.2014, 05.03.2015 en 19.08.2015.
In de jaren 1930 werden de trams een tijdlang vervangen door bussen. Ik heb me geamuseerd met kopietjes van de dienstregeling van deze bussen en de trams die nadien kwamen. Vooral het symbooltje voor de bussen spreekt boekdelen: dat zal wel geen getrouwe weergave zijn van de gebruikte bussen, maar als je je daar ook nog straten en wegen die nauwelijks verhard waren bij voorstelt, is het duidelijk dat men destijds snakte naar de terugkeer van de tram.

uit het spoorboekje van 02.10.1932

uit het spoorboekje van 15.03.1940

De verbinding.

En wat we beleefden.
Alles staat of valt met de aansluiting in Manhay en dus is het zaak om op tijd in Liège aan te komen om daar bus 1011 te nemen. Dat deden we enkele weken eerder ook al eens. Met IC 1705, noch met IC 505 zijn er problemen, al vertraagt die laatste - zelfs tot een volledige stilstand voor Liège-Guillemins - tussen Ans en Guillemins, wat 5 minuten vertraging oplevert.

De TEC-Luxembourg zorgt blijkbaar graag voor wat spanning bij haar klanten: in de app staat een bus aangegeven met gps-signaal die al om 7:55 aan perron D vertrokken zou zijn. De hele reisweg staat keurig aangegeven. Van een bus om 8:45 is geen sprake, maar enkele minuten te vroeg komt die bus er toch aan. Deze bus van lijn 1011 is andermaal topklasse. Ook nu ontbreekt het contractnummer; we moeten het dus opnieuw doen met nummerplaat en Keolisnummer. Deze keer rijdt de bus wel stipt: de aankomst in Manhay gebeurt op de seconde (echt!) nauwkeurig. Samen met ons stapt nog een ander koppel over op lijn 14. De voorziene aansluitingstijd is 4 minuten.
Wat later komt er inderdaad wat beweging in de stelplaats. Maar de chauffeur is in een druk gesprek gewikkeld met een collega of een technicus, en even later ook met de chef - grijze uitrusting en papieren. Zelfs dan groeit de vertraging aan tot 9 minuten. Dan volgt een gesprek tussen onze medereizigers en de chauffeur: het is tegelijk verhelderend en beangstigend. De chauffeur wil weten of we van de bus naar Athus komen. Dat blijkt het onderwerp van de hele discussie tussen de TEC-lui geweest te zijn. Op de ritfiche staat geen aansluiting vermeld en deze chauffeur is toch wel bekommerd genoeg om zich te realiseren dat dit vroeg of laat voor de overstappers faliekant kan aflopen. (Zie de vorige keer: dat de bus toen wachtte, lijkt dus eerder het gevolg te zijn van inspiratie van het moment, dan van een gestructureerd plan.) Overigens laat hij zich door het mannelijk deel van het eerste koppel verkeerd inlichten: die legt de aankomst van de 1011 namelijk vast om 9:36, wat in werkelijkheid dus 9:32 moet zijn. Even later belt de chauffeur met de stelplaats en het foute aankomstuur wordt prompt doorgegeven. Laat ons hopen dat de aansluiting voortaan op het ritorder staat en dat de chauffeur ook alert genoeg is om naar de doorkomst van de 1011 uit te kijken. Later maak ik bij mezelf de bedenking dat het onvoorstelbaar is dat de TEC-Luxembourg niet zelf deze aansluiting oplegt aan de chauffeurs van de stelplaats Manhay. Dergelijke locale regelingen lijken misschien sympathiek, maar erg betrouwbaar is het allemaal niet. De bus is die van enkele weken geleden toen we van Dochamps naar Melreux reden.

Voor de terugreis moeten we dus aan dezelfde kant van de weg de bus naar Vielsalm nemen; deze keer is de informatie in de app wel correct. Met de chauffeur en de bus van de voormiddag rijden we naar Vielsalm waar de bussen die oorspronkelijk van de NMVB waren niet voor het station komen, maar de reizigers droppen bij de halte Route de la Gare. De bus is op tijd en we hebben 9 minuten aansluitingstijd; het meisje dat al voor ons in de bus zat, maakt dezelfde overstap.

Eigenlijk zouden we hier in Vielsalm in een comfortabele I10 moeten kunnen stappen, maar je moet tegenwoordig al veel geluk hebben om niet ergens onderweg geconfronteerd te worden met een of andere eigenaardigheid, als grote repetitie voor de omwenteling die binnenkort in Brussel-Zuid plaats zal vinden. En dus wordt het vandaag een wat sjofele Desiro, die niet eens veel uitzicht biedt over de schitterende streek waar deze spoorlijn door loopt.
Tot Brussel-Noord verloopt onze reis precies volgens het boekje. Daar horen we wel dat de IC naar Tournai is afgeschaft - eigenlijk is dat de IC Liège - Namur - Brussel die doorgetrokken wordt, maar die niet verder is geraakt dan Huy, waar hij trouwens al met 50 minuten vertraging gearriveerd was. Zo een trein als deze rijdt eigenlijk voor de IC naar Tournai (1938) die wij willen nemen, maar die zal dus al het volk van de afgeschafte trein moeten meenemen. Wij wijken uit naar de P 8802 naar Quévy, die zoals meestal bijzonder vlot door de NZV rijdt en in Halle aankomt op het moment dat de 1938 daar vertrekt. Veel tijd hebben we dus niet verloren. Het stel M5-rijtuigen (met gemengd rijtuig 53510 dat eigenaardig vibreert zodra de trein wat snelheid haalt) wordt getrokken door de 2118: op de locomotief is nu MELLE aangebracht i.p.v. MERELBEKE. Het is de eerste keer dat dit me opvalt, al is het wel de logica zelve.

De treinlectuur.
Stefan ZWEIG, Die Welt von gestern.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur van de ijdelheden.

Na- of doordenkertje.
Ik hoor het mijn vader nog zeggen: die sjiesjoem moet hier allemaal weg. Dat tamelijk hardnekkige tuin(on)kruid hebben we zelf uit onze eigen groentetuin kunnen verwijderen na jarenlang systematisch wieden, en we kennen het als kruiskruid, of althans een van de ongeveer 16 soorten kruiskruid die hier in onze contreien groeien. In het woordenboek van het Guuëks lees ik trouwens onder siensjoem, dat het van het Frans seneçonzou komen, en dat gaat dan weer terug op het Latijn senecio(nem), dat verband houdt met senecis, dat oud mannetje betekent: in het voorjaar heeft de plant ook echt witte haren, waaraan de zaadjes vastzitten.
In onze dialecten zijn er trouwens meer voorbeelden van plantennamen die teruggaan op het Latijn: zo noemen wij wikke altijd visjen, en dat gaat dan terug op vicia.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

06-09-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Vandaag stappen we langs GR 129 die helemaal van Brugge tot Arlon loopt en misschien wel in een of andere Belgische canon thuishoort. Ons traject voor vandaag loopt van Harmignies (een eindje ten zuiden van het dorp, bij de bushalte Petit Harveng) tot Solre-sur-Sambre, waar de GR op enkele honderden meters van de NMBS-halte komt. Dat is in totaal iets van een 20 kilometer, hoofdzakelijk langs akkers van een rijk landbouwgebied. We volgen vaak onverharde veldwegen die rustig in een bijna zuidelijke richting (zie kaart) lopen, langs dorpjes als Givry en Grand-Reng. Toch bedraagt de TWQ maar 52 %: een flink deel van de landwegen zijn toch gebetonneerd. De vergezichten zijn overdonderend: je laat het gebied van Mons met de terrils van de Borinage en de nauwelijks nog zichtbare toren van het Belfort achter je en stapt resoluut naar de vallei van de Samber. De Trouille is het riviertje dat onderweg even de aandacht trekt.
We ondervonden wel wat moeilijkheden met een zo goed als onbruikbaar pad (een soort holle weg) die volledig ingenomen was door netels en eigenaardig genoeg enorm veel bijvoet. Op een deel van deze weg worden de netels extra verwend door het afvalwater van een landhuis, waar men je wel vraagt om voorzichtig te zijn met de pauwen en de katten, maar waar men toch zonder schroom het vuile huishoudwater (en vermoedelijk meer) op de openbare weg laat lopen. Je vindt dit erg slechte stukje over enkele honderden meters tussen dat huis (bij het Bois de Peissant) en de Six Chemins. Gelukkig konden wij ons heil zoeken op de hoger gelegen, pas bewerkte akker: die was droog, onbezaaid maar wel moeilijk begaanbaar, maar kom, we sloegen er ons door, met wat vloeken en zuchten.

Zo mooi kunnen onverharde veldwegen zijn.

En ook die moderne strobalen kunnen best fotogeniek zijn.

Meer foto's.

Het weer.
Zwaar bewolkt, maar dat gaf aan een sterk cachet aan de weidse uitzichten. Fris en af en toe winderig.

De stafkaarten.
45/8S Givry - 51/4N Grand-Reng - 52/1N Merbes-Sainte-Marie - 52/1S Erquelinnes. Op 1:20.000 zijn dat de kaarten 45/7-8 Mons - Givry (1999), 51/3-4 Quévy - Rouveroy (2001) en 52/1-2 Merbes-le-Château - Thuin (2003).

Hoe we er geraakten.
De opdracht van de heenreis was eenvoudig: van Halle naar Mons zou het zelfs rechtstreeks kunnen, maar die trein komt 4 minuten na het vertrek van de bus aan. Het wordt dus een verbinding met overstap in Braine-le-Comte. De halte Harmignies Petit Harveng ligt zuidelijk van kerk en kleine centrum, maar ze ligt wel vlak bij de GR.
De terugreis is eigenlijk ook eenvoudig, met 2 overstappen, in Charleroi-Sud en Brussel-Zuid. Een reisweg langs La Louvière-Sud komt in aanmerking mochten we de aansluiting in Charleroi missen.

Een beetje geschiedenis.
Over de tramlijn die we zo goed als haaks kruisten in Givry had ik het al in een bijdrage van 22.01.2015 toen we in Harveng stapten. In het spoorboekje van 08.10.1950 treffen we een tabel 651 aan die lijn 20A Mons - Harvengt (sic!) - Quévy - Havay - Givry omvat. De dag begon met een rit uit de stelplaats van Quévy naar Givry om 6:25. Voor Givry eindigde de dag op weekdagen met een laatste rit om 19:10 naar Mons, die bij haar terugkeer eindigde in Quévy en Givry dus niet meer bediende. Op zondag kwam daar nog een rit uit Mons bij om 20.45, die een uur later in Givry aankwam en zich dan nog even naar de stelplaats van Quévy spoedde.

We kruisten onderweg ook nog de oude bedding van lijn 108 tussen Grand-Reng en Erquelinnes. In datzelfde spoorboekje vinden we de lijn 108 terug, tussen Haine-Saint-Pierre en Erquelinnes. De treinen bedienden stations als Hayettes, Cronfestu, Leval, Ressaix, Binche, Bonne-Espérance, Faurœulx, Peissant, Grand-Reng en Erquelinnes. Het deel Binche - Erquelinnes werd voor reizigers gesloten in 1962. Hayettes, Cronfestu en Ressaix overleefden de grote opkuis van 1984 niet. In het huidige spoorboekje vinden we trouwens nog een tabel 108 terug: Braine-le-Comte - Binche. Alleen het gedeelte tussen La Louvière-Sud en Binche gaat nog terug op de historische lijn 108 en dan moet je La Louvière-Sud nog beschouwen als een soort verbeterd Haine-Saint-Pierre. Faurœulx was een overstapstation tussen de lijnen 108 en 109. Die laatste verbond Mons met Chimay.

Overigens vond ik in het spoorboekje van 1950 een trein terug, die echt tot de verbeelding van elke rechtgeaarde spoorwegliefhebber zou moeten spreken. Het betreft M 1532, die een overstapvrije verbinding tussen Brussel-Zuid en Erquelinnes reed: de motorwagen vertrok uit Brussel-Zuid om 10:04 en bediende vervolgens Manage (10:40/10:44), La Louvière (10:54/10:55), Haine-Saint-Pierre (11:00/11:01), Binche (11:11/11:12), Faurœulx (11:19/11:20) en Erquelinnes (11:29). De trein vertrok uit Erquelinnes als M 1553 om 12:10 en kwam opnieuw in Brussel-Zuid aan om 13:36. De terugrit bediende trouwens ook La Louvière-Bouvy. Beide treinen volgden een parcours waar we vandaag alleen maar kunnen over dromen: langs de geëlektrificeerde 124 (Brussel - Charleroi), via lijn 141 (Baulers - Manage), lijn 116 (Manage - Haine-Saint-Pierre) en lijn 108 (Haine-Saint-Pierre - Erquelinnes). En dat allemaal ook over deze brug:

De verbinding.

En wat we beleefden.
Eigenaardig genoeg kunnen we helemaal reizen zoals dat in de boekjes voorzien is. Dat is niet zo evident als het lijkt. De ervaring leert dat het hier rond dit uur regelmatig flink fout loopt, met de 1730 (de rechtstreekse IC naar Mons), de 3430 (de Turnhout - Binche) en de 3680 (de S naar Braine-le-Comte) die regelmatig in de klappen deelt als de IC's vertraging hebben. Maar de 1730 is stipt en de 3430 doet ons een plezier door met zoveel vertraging te rijden dat hij de stoptrein niet zal hinderen. En dus wordt het een zorgeloze rit in S-trein en IC, alleen voor Mons staan we een tijdje stil, maar dat leidt nauwelijks tot vertraging.

De Place Léopold lijkt nog altijd wat ongeorganiseerd, maar toch vinden we de halte van de 134 vrij vlot. Het is een gelede bus die zonder al te veel verkeersproblemen door Mons rijdt. We bellen mooi op tijd, maar de chauffeur rijdt de halte strak voorbij. Monsieur, roep ik en dan volgt een gedurfde stop. Meer dan enkele tientallen meters te ver staan we niet.

Aan het vroegere station van Solre-sur-Sambre blijft het Café de la Gare overeind. Het lettertype waarmee de naam op de muur is aangebracht, verraadt de jaren 1930! Binnen is het een gezellige boel; het is zo een café waar je je onmiddellijk thuis voelt. Voor je het weet word je aangesproken door iemand die ook voettochten heeft gemaakt (o.a. de bekende GR 20 op Corsica).
Onze trein - een klassiek tweeledig stel in CityRailkleuren - komt stipt aanzetten, maar net voor Lobbes loopt het fout. We maken 10 minuten vertraging, omdat we wachten op een tegenligger. De werken aan deze lijn blijven maar duren. Opvallend: we zien ook een mr96 in de richting Erquelinnes passeren. Vermoedelijk een van die internationale treinen Charleroi - Jeumont (IC 19832) of een leeg stel, wat in de meeste gevallen op hetzelfde neerkomt. Onze tien minuten vertraging slepen we mee tot Charleroi-Sud, maar met een aansluiting van 16 minuten is dat geen probleem.
De trein naar Antwerpen-Noorderdokken bestaat uit 4 M6-rijtuigen. Op dit moment van de dag zal dat wel voldoende zijn. De tbg is van het spraakzame type: hij somt niet alleen de halten op tussen Charleroi en Antwerpen, maar wijst ons er ook op dat eerste klasse zich in het derde rijtuig bevindt en dat je dat rijtuig kunt herkennen aan de 3 op de schermen in het rijtuig. Zo anticipeer je natuurlijk op het wir haben es nicht gewußt van de grijsrijders, die zich anders van den domme houden.
In Braine-l'Alleud permitteren we ons een fantasietje. In plaats van te blijven zitten tot Brussel-Zuid, stappen we uit, om over te stappen op de bus van lijn 114 naar Halle. De bus is amper een maand oud en ziet er echt patent uit, met leren zetels en enige vloerbekleding. Hij heeft trouwens veel reizigers mee: zowat aan alle halten wordt er in- en uitgestapt. Voor ons heeft dit het voordeel dat we wat dichter bij de plek waar de auto geparkeerd staat, kunnen uitstappen. Tiens, hoor ik al, de auto? Daar is alleen De Lijn schuldig aan. De bus van lijn 155 van 9:10 vanmorgen stuurde geen realtimegegevens door en bij De Lijn betekent dat nog altijd dat de bus evengoed niet rijdt. Tien minuten na het voorziene doorkomstuur zijn we dus met hangende pootjes toch maar weer naar huis gegaan, waar de auto ons blij toelachte. De onbetrouwbaarheid van De Lijn neemt stilaan dusdanige proporties aan dat zelfs overtuigde klanten het laten afweten!

De treinlectuur.
Stefan ZWEIG, Die Welt von gestern.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Even denken…
Als ik me niet vergis dan hebben we in dit kleine landje aan de zee al regeringen gehad met tegenstrijdige ideologieën en belangen: christelijk versus socialistisch, christelijk versus liberaal, socialistisch versus liberaal, al dan niet met een licht groene saus. Kort na WO II mochten zelfs de communisten even meedoen, uit dank voor bewezen diensten. Het is toch gewoon onvoorstelbaar dat dit nu niet lukt, wegens kunstmatig opgeblazen communautaire divergenties.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

03-09-2019 om 00:00 geschreven door overweg13