De wandeling.
GR 564 loopt van Lommel naar Huy en heeft in de laatste topogids (uit 2018) de ondertitel De Loonse route gekregen. Wij houden ons al enkele jaren zoet met deze GR en stappen vandaag van Houthalen naar Bokrijk. Dat is iets meer dan 18 km, maar van de bushalte Houthalen Kwalaak is het een dikke kilometer stappen tot het punt waar de GR de weg kruist. Gelukkig is er een ruim fietspad voorzien en meer dan een kwartiertje doorbijten is het niet. Dan begint meteen een tocht van natuurreservaat naar natuurreservaat: de TWQ ligt met 88% dan ook bijzonder hoog naar Vlaamse normen. Op de stafkaart tref ik namen aan als Tenhaagdoornheide, de Teut, Holsteenbron, Hengelhoef, Molenheide en Het Wik. Bokrijk is vooral interessant als treinhalte, want het Domein zelf kom je niet binnen.
Grappig was dat punt waarin links van ons een golfterrein lag en rechts een zorgvuldig omheind gebied waarin we een everpopulatie vermoedden. Nochtans willen die lieve beestjes net zoals die golfspelers alleen maar holes maken...

Kaart en foto's.

Tenhaagdoornheide

Het weer.
Zwaar bewolkt, aangename temperatuur.

De stafkaarten.
25/4 Z Houthalen - 26/1 Z Zwartberg - 25/8 N Zonhoven. Met de kaarten 25/3-4 Heusden-Zolder en 25/7-8 Hasselt heb je recent uitgegeven kaarten op 1:25.000 mee, de kaart 26/1-2 Opglabbeek - As op 1:20.000 is nog niet vernieuwd.

Hoe we er geraakten.
Soms kan het allemaal erg eenvoudig zijn: van Halle naar Genk sporen kan om het uur en ook de aansluitende bus rijdt elk uur. Vermoedelijk zijn de beperkingen van het Genkse busstation er de oorzaak van dat deze bus niet echt in aansluiting rijdt met de treinen uit Brussel en Hasselt.
De terugrit is nog eenvoudiger, met een uurdienst naar Brussel (en Blankenberge) en in de avondspits ook nog eens de mogelijkheid om elk half uur te reizen, wel met overstap in Hasselt.

Een beetje geschiedenis.
Het openbaar vervoer in de streek is uitgebouwd volgens het ritme van de uitbreidende mijnbouw en de sterke expansie van de gemeente Genk. Ik hoop dit min of meer te kunnen illustreren met een korte, erg onvolledige geschiedenis van buslijn 31.
In het spoorboekje van 02.06.1957 vinden we onder tabel 1163 voor het eerst een lijn 2bis Hasselt - Zonhoven - Houthalen Mijn - Meulenberg. Enkele maanden later wordt de reisweg al aangepast: op 29.09.1957 wordt het Hasselt - Zonhoven - Meulenberg - Houthalen Mijn. Dat is ook de eerste keer dat de halte Kwalaak waar wij vandaag uitstappen, opduikt. Het is een eerder bescheiden lijn met 6 ritten van maandag tot zaterdag, 4 op zondag. Zelfs dat lijkt nog te veel, want de dienstregeling wordt al snel uitgedund naar 4 resp. 2.
Op 01.10.1961 vind ik voor het eerst lijn 31 terug in mijn spoorboekjes - mogelijk is de lijn iets ouder, want het vorige spoorboekje is er een zonder dienstregelingen van de NMVB. De lijn vertrekt nu uit Genk. (Dat is voor alle duidelijkheid zijn treinstation al jaren verloren en het zal ook nog eens lang moeten wachten op zijn nieuwe station.) De lijn loopt nu van Genk naar Houthalen via Waterschei en Zwartberg.
Later vond ik ook nog een toeristische bediening van Hengelhoef terug. Kelchterhoef lag op het gewone parcours en werd dus sowieso bediend. Tegenwoordig heeft de lijn als eindpunt Houthalen Cleantech Campus.

Ander interessant weetje: we lopen op onze tocht ook onder de oude spoorwegbrug van lijn 18 door. Zoals gewoonlijk vind je daar alle informatie over op de onderaan vermelde site van Paul Kevers. Eigenaardig genoeg situeren we lijn 18 tegenwoordig als (een te heropenen?) verbinding tussen Hasselt en Neerpelt. Dat was oorspronkelijk niet het geval. In de hele regio werd een vrij dicht spoorwegnet uitgebouwd in functie van de steenkoolmijnbouw. Vandaar dat het lijngedeelte naar Winterslag/Waterschei in de eerste plaats een goederenlijn was. Toch reden er op een bepaald moment ook reizigerstreinen, getuige de onderstaande afbeelding uit het spoorboekje van 03.10.1948.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Van Halle naar Brussel-Zuid loopt het als een fluitje van een cent. Ook de reis van Brussel-Zuid naar Genk verloopt trouwens perfect. Enig minpuntje: deze trein rijdt in een gehalveerde samenstelling. Dat zal vanmorgen weer stampen en dagen geweest zijn. Dat eerste klas in het derde rijtuig te vinden is, wordt correct aangekondigd op de schermen; van een verminderde samenstelling is er verder geen sprake. Als we in Genk aankomen op spoor 1, staat de trein naar Blankenberge al klaar: hier wordt de verminderde samenstelling wel aangekondigd.

De wachtzaal van Genk is gelukkig nog open, in tegenstelling tot het stationsbuffet. Twee loketten zijn van De Lijn, één van de NMBS. In het kleine half uur dat we wachten komt er toch wel wat volk om inlichtingen, aan de 3 loketten. Niet iedereen kan overweg met websites en apps. De bus van lijn 31 rijdt een zo goed als stipte rit. Ik vraag me af of de bediening van een woonwijk de basisbereikbaarheid zal overleven, ook al zijn er in- en uitstappers. Ik vraag me zelfs af of lijn 31 als geheel zal blijven bestaan. Ze lijkt me niet echt te passen in de krankzinnige filosofie van de basisbereikbaarheid.

Voor de terugrit komt wat onverwacht een erg lange trein met 4 mr 96 aan gereden. (In Brussel-Noord zal blijken dat ik niet de enige ben die verrast ben door deze samenstelling, want het eersteklasrijtuig hangt zogezegd in derde positie, terwijl deze trein vier eersteklasrijtuigen mee heeft.)

In Sint-Truiden is het wachten op de P 8303 naar Genk in vertraging: we vertrekken er met 8 minuten; die vertraging zal geleidelijk krimpen tot 2 minuten in Brussel-Noord, net te veel voor de inderdaad erg krappe aansluiting met de S naar Aalst. Beide treinen rijden mooi naast elkaar het station van Brussel-Noord binnen. Van controle tussen Bokrijk en Brussel is geen spoor te bekennen. Eens te meer reizen we anderhalf uur in een trein waarin geen tbg te bekennen valt, al kondigt hij af en toe wel eens een station aan. Onlangs werd ik aangesproken door 2 toekomstige treinbegeleiders die in het kader van hun opleiding reizigers moesten aanspreken over hun verzuchtingen. Toen ik zei dat ik controle als hun belangrijkste taak beschouwde, naast beschikbaarheid, kreeg ik als antwoord dat ze dat constant te horen kregen; ik ben dus niet de enige die er zo over denkt. Hopelijk kunnen ze dat meedragen als ze echt aan hun job beginnen; dat zal alleszins positiever zijn dan de eeuwige klaagdeunen van hun door de wol geverfde oudere collega's, die er waarschijnlijk in slagen om op enkele maanden tijd van enthousiaste collega's anciens te maken zonder veel belangstelling. Laat duidelijk zijn dat ik dit in geen geval op alle treinbegeleiders wil toepassen; de meerderheid ziet het wel positief, ondanks allerlei problemen die de job ongetwijfeld met zich mee brengt.

De treinlectuur.
John le CARRÉ, Spion aan de muur.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Na- of doordenkertje.
Ze komen maar niet tot een akkoord over wie waar moet zitten in het Vlaams parlement. Wij losten dat lang geleden op met een aftelrijmpje:
Pie van Lie skeit in de zie, zeiven stronten in iene kie. (Vertaald: Pierre van Sint-Pieters-Leeuw scheet in de zee, zeven stronten in een keer.)

En nog eentje: voor de verdeling van de ministerposten:
Onder de pianou stoe'd'een pintj, wa dat er van drinkt, stinkt. (Onder de piano staat een pint, wie ervan drinkt, stinkt.)

Onnodig te zeggen dat er duidelijk gearticuleerd en gescandeerd moet worden…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Toemaatjes: