De wandeling.
Het wandelnetwerk van de gemeente Ham is een buitenbeentje: bij mijn weten is het het enige netwerk in Vlaanderen dat zich over één gemeente uitstrekt, bovendien vind je hier niet de typische houten palen met de bruinrode schildjes die je overal elders aantreft, terwijl je van knooppunt naar knooppunt wandelt. Qua opvatting is het wandelnetwerk van Ham nochtans niet zo verschillend van al die andere: paaltjes duiden de richting aan en de eigenlijke knooppunten worden extra in de verf gezet. Alleen, en dat is even wennen, zijn de aanduidingen hier minder opvallend met een eerder flets groen als basiskleur en met een duidelijke verwijzing naar Ham. (Zie de foto's.) Het duurt dan ook een tijdje voor je vlot van punt naar punt stapt. Wij stapten langs de punten 24 31 30 29 28 35 36 47 46 45 44 43 42 21 5 24, aldus een lus vormend die van en naar het Heldenplein in Oostham liep, langs Kwaadmechelen, Genebeemden, Gerhoeven, Pauwbroek en Langven. Het natuurreservaat Veldhovenheide is in wording en het toponiem komt nog niet voor op de stafkaart uit 2004 die we vandaag gebruikten, evenmin als op recentere kaarten. Gelukkig heeft Natuurpunt wel voor een infobord gezorgd.
De 11 à 12 km zijn van erg ongelijke kwaliteit: Kwaadmechelen is er wat te veel aan en ook andere delen hebben wat last van bebouwing - de streek is evengoed verknoeid als de rest van Vlaanderen. Gelukkig hebben we een Vlaamse regering die het knoeiwerk in stand houdt. De TWQ bedraagt 42% en waar we door de bossen en bosjes stappen is het wel volop genieten van kronkelende bospaadjes die allemaal op eigen houtje hun weg naar de uitgang lijken te zoeken. Kaart of gps zijn dan ook nuttige attributen als je de wandeling wil volgen, al moet gezegd dat de bewegwijzering, zodra je eraan gewend bent geraakt, volledig en bruikbaar is, ondanks de afwijking van de standaardbewegwijzering. Samenvattend: het is niet over het hele parcours een hoogvlieger, maar sommige delen zijn echt wel de moeite waard.

Het weer.
Verleid en misleid door de weerberichten en door de ochtendlijke babbel van Frank, nemen we toch maar het risico op één enkele bui. Helaas, we stapten een klein uur door de meestal lichte regen; op een bepaald moment openden we zelfs de paraplu's die veiligheidshalve de wandelstokken vervingen.

De stafkaarten.
17/6Z Ham. De nieuwe versie van kaart 17/5-6 Balen is al beschikbaar op 1:25.000.

Hoe we er geraakten.
Het centrum van Oostham wordt bediend door bus 170 Mol - Beringen (en door schoolvarianten van lijn 58 Beringen - Lommel). Een alternatief zou de halte Oostham Schoolstraat geweest zijn, met bussen van de lijnen 17a, 184 en 302.

Een beetje geschiedenis.
Ik ging al uitvoerig in op de geschiedenis van het openbaar vervoer in een bijdrage van januari 2018, toen we hier voor de eerste keer stapten. Ik herhaal de bijdrage hier:

Oostham krijgt zijn eerste treinverbinding op 27 mei 1878, bij de opening van de spoorlijn uit Diest naar Leopoldsburg. Het station heet in eerste instantie Oostham-Kwaadmechelen maar wordt al in 1883 herdoopt tot Oostham. (Kwaadmechelen kreeg zijn eigen halte in 1901.) De reizigersdienst verdween op 29.09.1957: bus 17 verving de trein, en werd al meteen opgesplitst in twee takken, met splitsing in Oostham: Diest - Mol en Diest - Leopoldsburg. Dat was eigenlijk een uitbreiding en verbetering t.o.v. de bestaande toestand omdat een aantal gemeenten tussen Mol en Oostham nu ook aan hun trekken kwamen.
In het spoorboekje van 22.05.1966 vind ik voor het eerst buslijn 302 terug: Antwerpen - Hechtel - Hamont, die al op 26.05.1968 beperkt werd tot Bree.
Met deze twee buslijnen is de basis gelegd van de huidige busbediening én van de bediening van het centrum van Oostham op 2 locaties: de halte Schoolstraat en de halte Heldenplein.
Geleidelijk aan wordt de bediening van Oostham nog uitgebreid: net voor de eeuwwisseling vinden we naast de lijnen 302 en 17a (de vroegere lijn 17) ook nog een lijn 17b (Leopoldsburg - Geel Industriepark) terug. Lijn 29 Hasselt - Leopoldsburg - Lommel rijdt een variant via Oostham.
Grondige herschikkingen in de eerste jaren van de XXIste eeuw leidden tot de huidige toestand, waarbij het accent van Leopoldsburg duidelijk verschoof naar Beringen: lijn 58 Beringen - Lommel, 170 Mol - Beringen. Lijn 302 is ondertussen een verbinding Geel - Maaseik geworden. Lijn 17a blijft nog als dusdanig bestaan maar heeft geen gecadanceerde dienst; er is ook nog een sneldienst 184 Diest - Tessenderlo - Leopoldsburg.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is vakantie en meer: in de Brusselse Rand betekent dat dat voor het tweede jaar op rij een speciale dienstregeling wordt uitgewerkt. Blijkbaar is de gewone vakantiedienstregeling niet mager genoeg, en krijgen we nu een superslanke uurdienst voorgeschoteld, waarvan trouwens aan de halten geen spoor te bekennen is. Net zoals vorig jaar zullen klanten - zich van geen kwaad bewust - weer aan halten staan te wachten op bussen die maar niet komen op het verwachte uur. Wij hebben alleszins geen zin om een klein uur tijd te verspelen in Halle en dus wordt de auto nog maar eens van stal gehaald.
In het treinaanbod wordt gelukkig wat minder geknipt. Hoewel, als je leest dat de meeste P-treinen tijdens de kerstvakantie niet rijden, is het toch even slikken. Ik herinner me tijden toen zelfs op 24.12 en 31.12 de gewone treindienst reed, al geef ik toe dat we toen ook al vonden dat dit overdreven was.
IC 3408 bestaat uit een vierledig en een klassiek tweeledig stel. Dat laatste is nieuw: tot voor kort reed dat laatste stel niet mee in vakantieperiodes. Het lijkt me een verstandige maatregel. We zitten in het gerenoveerde stel 804. Het toilet van de eersteklasafdeling is afgesloten - als ik het goed voor heb, betekent het rode lichtje aan de buitenzijde van het rijtuig dat de vergaarbak vol is… De tbg beperkt zich tot wat omroepen; de geluidsinstallatie produceert behoorlijk wat decibels, alsof alle rijtuigen vol luidruchtige pubers zitten die overstemd moeten worden, maar vanaf Brussel zijn er maar 4 reizigers meer in ons rijtuig. Voor de rest verloopt de reis stipt: vanaf Vilvoorde gaat het over lijn 27, maar dat schept geen problemen.
We kunnen eigenlijk kiezen of we in Lier of in Herentals overstappen. We lossen het keuzeprobleem op door bij de heenreis in Lier, bij de terugreis in Herentals over te stappen. We zien hoe IC 4310 naar Hasselt/Hamont op rood binnenkomt, onbegrijpelijk toch, want er is geen andere trein in de buurt te bekennen. Maar de 2 minuten vertraging gaan er vlot af tijdens de rest van het traject.
Het mag een wonder heten dat de bus van lijn 170 ons met amper 2 minuten vertraging in Oostham afzet. Mol is, zoals de rest van de rijke westerse wereld weer in de greep van de massahysterie die ons ondertussen al enkele keren per jaar naar warenhuizen en shoppingcenters voert - nu ja, ons, wij laten die kelk telkens weer met veel plezier voorbijgaan. De bus volgt inderdaad een traject langs al de bekende lokpunten waarin de grootste rommel als lokaas dient om de zuurverdiende centen te ruilen voor de gekste gadgets. Waarom we dat allemaal op hetzelfde moment willen doen, zal wel een van de raadsels van onze beschaving in verwording zijn.

Feit is dat we voor de terugreis maar 8 minuten overstaptijd hebben en het beeld van een eindeloze sliert auto's die zich van winkel naar winkel en van verkeerslicht naar verkeerslicht wroet, laat het ergste vermoeden. Maar het kwaad loert uit een andere hoek: in Beringen wordt een Warmathon gelopen, in het kader van de Warmste Week, die actie waarmee dat andere deel van de bevolking de koopwoede van het eerder vernoemde deel probeert te compenseren. Overlappingen tussen beide groepen zijn waarschijnlijk. De bussen moeten dus rondrijden - het gemak waarmee bussen moeten wijken voor kermissen, koersen, kramen en kranen staat symbool voor de alles behalve riante status van het openbaar vervoer in onze samenleving.
De bus rijdt met een kwartier vertraging, ruim genoeg om de aansluitende trein te missen, en ik denk te laat aan een alternatief met andere bussen (in de Schoolstraat). Mijn vrouw vindt dergelijke vertraging eerder prima: dan hoef je je onderweg tenminste niet druk meer te maken over de aansluiting: die zal sowieso de mist ingaan. En we maken ons evenmin druk over het feit dat de chauffeur onderweg even langs de kant moet, dat even later de tegemoetkomende bus blijft staan om een verloren voorwerp (een knuffel) uit te wisselen en dat nog wat verder een oudere dame verwoede pogingen doet om de bus toch nog tot stilstand te brengen: ze heeft het wachten opgegeven en is vermoedelijk alweer op weg naar huis, maar ja, Murphy zorgt er dan voor dat de bus toch komt. Gelukkig moet de chauffeur het ommetje langs Balen Station maken en ze probeert het een tweede keer. De chauffeur toont zijn goede hart, niet zonder fikse uitbrander voor het dametje, trouwens; bij het uitstappen zal ze zich nog eens verontschuldigen. Ook ontluisterend en ontnuchterend: een jong koppel vraagt de chauffeur of het mogelijk is bus 1 aan het station even te laten wachten. Hij roept inderdaad de (on)bevoegde dienst op, maar blijkbaar is de grens tussen Limburg en Antwerpen onoverbrugbaar: die bus van lijn 1 is onbereikbaar, horen we. Dat belooft als over enkele maanden al die vervoerregio's hun eigen beleid mogen uitstippelen, met besparingen erbovenop. Dat aantal non-communicatiepunten neemt dan immers evenredig toe. En vermits de politiek van ons openbaar vervoer steevast uitgetekend wordt door techneuten die zelf nooit bus, tram of trein nemen, zit het er dik in dat pas na enkele jaren de toestand min of meer aangezuiverd zal worden, als hij al aangezuiverd wordt.
Zoals verwacht neemt de vertraging alleen maar toe. Een alternatieve thuisreis via Hasselt sneuvelt ook en een reis met de S-trein en overstap in Berchem-Antwerpen levert ons geen tijdwinst op. Dus zit er niet veel anders op dan wachten op de IC van het uur later. Ons openbaar vervoer is onbetrouwbaar geworden doordat aansluitingen tussen bus en trein zo mogelijk nog precairder zijn dan een aansluiting trein/bus. Gelukkig wordt er al veertig jaar gepredikt dat het beter moet met de aansluitingen…

De terugreis verloopt vanaf Herentals opnieuw in een gemoderniseerd vierledig stel; het tweeledig stel zit nu in koppositie. Minder dan een week geleden zou dit nog een desiro geweest zijn. Ik huil niet mee met de wolven - de Kempen!! - die een gloeiende hekel hebben aan deze vierledige stellen, al staat ook hier de geluidsinstallatie veel te luid afgesteld. Overigens is het niet duidelijk waar we precies overgestapt zijn, want volgens het spoorboekje stoppen al de treinen uit Mol in Herentals i.p.v. in Herentals. Nee, niet ik ben deze keer de verstrooide geest… Het spoorboekje zorgt altijd weer voor grappige momenten.
Echt vlot loopt het allemaal niet, al blijven de gevolgen binnen de perken: in Herentals blijven we 4 minuten te lang staan; voorbij Brussel-Noord krijgen we te horen dat de vertraging het gevolg is van een kruising in Herentals. Vermits we van spoor 2 vertrokken, is me niet meteen duidelijk hoe een trein uit Antwerpen onze trein kan kruisen, al zullen de specialisten wel een verklaring hebben: mogelijk berijden zowel de trein uit Antwerpen als die naar Lier deels over dezelfde sporen. (Zou dat zo één van de mogelijk verboden reiswegen zijn als Infrabel niet in beroep gaat tegen het vonnis van Buizingen? Moeten dan in het wegverkeer ook niet alle kruispunten verboden worden?). Niet vlot zei ik bij het begin van deze alinea en we rijden inderdaad duidelijk traag Mechelen, Vilvoorde en Brussel-Noord binnen. In Lier vertrekken we dan ook met 3 minuten vertraging, in Mechelen met 5 en in Vilvoorde al met 7 minuten! Gelukkig gaat het eenmaal voorbij Brussel-Noord wel vlot. We komen maar 63 minuten later dan voorzien in Halle aan…

De treinlectuur.
Murat ISIK, Wees onzichtbaar.
Lize SPIT, Het smelt.

Nathalie Meskens: "Mijn dochter gaat geen gewone griet zijn." Nee, ze zal ongetwijfeld ook gaat zeggen waar het zal moet zijn. Al zal dat haar kansen op een tv-carrière wel doen groeien…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

23-12-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Vlaams-Brabant bracht destijds een reeks wandelboekjes uit waarmee men een groot deel van de provincie bestreek. Zo verscheen in 2005 in de reeks Op stap in Vlaams-Brabant een boekje met 18 wandelingen in de Demervallei. Wij stapten vandaag in Molenbeek-Wersbeek, toch wel een heel eind van de Demer verwijderd, maar wel een onvervalste wandeling in het Hageland, met zijn stapvriendelijke heuvels en zijn verspreide dorpjes.
De bewegwijzering is spijtig genoeg grondig weggenomen: het wandelnetwerk Hageland is ervoor in de plaats gekomen. Het is een teken des tijds: de moderne mens wil geen voorgeprogrammeerde wandeling meer, die zorgvuldig is uitgezet en becommentarieerd, maar wil beschikkingsrecht over zijn stappen in de wereld: met knooppunten kan hij zelf beslissen waar hij terechtkomt. Wij doen beide, zonder er echt filosofisch bij stil te staan, met toch een lichte voorkeur voor de voorgekauwde tocht, ervan uitgaande dat de ontwerpers meestal wel wisten waar het interessant was. Als je zelf een wandeling uitstippelt, is het altijd een beetje gokken en improvisatie ter plekke, oh, wat gruw ik ervan.
Deze wandeling kreeg als naam Muggenberg al is het vertrekkend van de topografische kaart niet altijd duidelijk waar je die "berg" moet situeren. Molenbeek zelf ligt in de diepte, in de vallei van de Pijnbeek en uit die vallei stijgen geeft je wel een idee van de heuvelrij waar de Muggenberg toe behoort.

Hij is speciaal deze weg: gekasseid en toch ideaal voor wandelaars.

Andere foto's vind je hier.

Het weer.
De weergoden zorgen voor een schitterend intermezzo in een voor de rest regenachtige periode: cirrus breekt het blauw van de onwinterse lucht en het is gewoon fris, zonder nadelen.

De stafkaarten.
24/8Z Bekkevoort - 32/4 N Glabbeek. Op 1:20.000 geeft dat 24/7-8 Aarschot - Scherpenheuvel-Zichem en 32/3-4 Lubbeek - Glabbeek.

Hoe we er geraakten.
De halte Molenbeek-Wersbeek Molenbeek Kerk zou het beginpunt van deze wandeling moeten zijn, maar ze wordt alleen bediend door enkele schooldiensten en door de belbus 701. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een aansluitingspunt onderweg dat ons minder hoofdbrekens zou bezorgen en we vonden de halte Muggenberg van lijn 390 Tienen - Aarschot, die ons zeer goed uitkwam, ook al omdat we een keer per uur rechtstreeks kunnen sporen van Halle naar Tienen.
Het zegt veel dat overtuigde voorstanders van de belbus verkiezen om voor hun wandeling een niet zo voor de hand liggend vertrekpunt te kiezen. Als je een belbus Diest station - Molenbeek Kerk opzoekt, lukt het nog wel, maar als je de volledige reisweg Halle - Molenbeek Kerk opzoekt, krijg je een verbinding voorgeschoteld met als overstappunt Bekkevoort Oude Tiense Baan. Nu slagen ze er bij De Lijn al niet in om overstappen te garanderen op aangewezen overstappunten, hoe betrouwbaar is dan een overstap ergens te velde? Ik weet wel dat de belbus ongetwijfeld zal wachten, maar klantvriendelijk kun je dit toch niet noemen. En ik weet ook dat een goede operator van de belbuscentrale meestal wel iets beters uit de mouw schudt, maar dat coverprincipe dat de belbus betaalbaar moest maken, is een miskleun. Tenslotte moet die belbus ook leeg naar dat overstappunt te velde rijden en is er dus van besparing geen sprake…

Een beetje geschiedenis.
De huidige buslijn 390 Tienen - Aarschot gaat terug op een tramlijn die destijds ook Tienen met Aarschot verbond en die eigenlijk liep van Haacht via Aarschot naar Tienen. Het deel Tielt - Tienen, dat we vandaag deels leren kennen, werd geopend in 1898 en gesloten voor reizigers in 1953. Opvallend is dat de tram tussen Kapellen en Meensel-Kiezegem een rechtstreeks traject volgde door akkers en weiden; het hele traject is nog nauwkeurig terug te vinden op actuele stafkaarten. In die zin speelde de verbussing in ons voordeel, want de halte Muggenberg lag kilometers buiten het bereik van de tram.
in het busboekje van 22.05.1977 wordt de regio bediend door 2 buslijnen: lijn 15 Aarschot - Tielt - Tienen. In de werkelijkheid reden slechts weinig bussen het volledige traject: Tielt fungeerde als keerpunt. Een andere lijn 19 volgde een verschillende reisweg van Tielt naar Tienen. Grofweg is de huidige lijn 390 de opvolgster van lijn 15; lijn 19 is vervangen door de belbus en enkele schoollijnen. Door de invoering van de belbus is de mobiliteit exponentieel toegenomen, ook al hebben wij er dus geen gebruik van gemaakt.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Normaal gezien zouden we een heenreis Halle - Tienen met overstap en een terugreis zonder overstap gemaakt hebben, maar de mens wikt en God beschikt en dus werden onze plannen ter plekke omgegooid.
Een bus van onze lijn 155 die voor één keer ongeveer stipt was en wat korter uitgevallen boodschapjes vooraf, maakten dat we uiteindelijk toch rechtstreeks naar Tienen spoorden, wat ons met een klein uur overstap opzadelde, maar meestal weten we onze tijd wel te doden. Voor de verandering is de break nog eens flink toegetakeld door graffiti en we komen terecht aan de zijde van die aartslelijke dingen. Een drietal dames is in Halle ingestapt; het duurt tot Brussel-Centraal voor ze doorhebben dat ze in 1ste zitten. Ze reageren lacherig en haasten zich naar de naburige tweede klas die ondertussen al heel wat plaats biedt. Gezien de reacties ga ik ervanuit dat ze het echt niet eerder wisten en anders zijn hier heuse dramatische talenten verloren gegaan.
De trein is stipt en we besluiten om de Tiense Grote Markt op te zoeken: we hebben tijd zat. Bij een koffie kan ik opzoeken dat onze bus stipt zal zijn en het nummer 3302-49 zal dragen, maar als we weer aan het station van Tienen staan, is bus 390 niet te bekennen. Uiteindelijk zullen we 5 minuten te laat vertrekken, aan boord van bus 3315-12. Mogelijk is er dus een wissel geweest te elfder ure. Het busstation van Tienen is nog altijd een toonbeeld van onduidelijkheid: zou zo een haltebord echt zo veel kosten, dat je er niet op elk perron één kunt plaatsen? Nu moet de reiziger voortgaan op de dienstregelingen in de wachthuisjes en op andere wachtende reizigers.
Het is al snel duidelijk dat de bus, ondanks pogingen daartoe, geen vertraging zal inlopen. Het is nauwelijks te geloven dat in deel van Vlaams-Brabant de dienstregelingen zo krap zijn opgesteld en dat bij ons, in datzelfde Vlaams-Brabant, op sommige lijnen 10 minuten en meer te vroeg gereden kan worden - al zijn er ook bussen die systematisch tegen het kwartier vertraging oplopen.

Haltelink voorspelt 9 en later 11 minuten vertraging voor de terugrit. Met de wetenschap van de heenrit in het achterhoofd, houden we stilaan rekening met een verbroken aansluiting in Tienen. En inderdaad: ook nu heeft de vertraging eerder de neiging te groeien dan te krimpen. Bovendien is de bus goed beklant, wat vertraging inlopen helemaal onmogelijk maakt.

Als we de situatie in het te verbouwen station van Tienen gekend hadden, zouden we trouwens geweten hebben dat je meer dan 3 minuten nodig hebt om perron 4 te bereiken. We moeten net niet tot Grimde stappen, alvorens we het perron bereiken. In de tunnel onder de sporen herken ik de typische geluiden van een vertrekkende break.
De eerstvolgende verbinding loopt via Brussels-Airport. Deze trein bestaat uit 3 Deense neuzen. Als de treinbegeleidster controleert, kregen we te horen wat we al vermoed hadden: we zijn ongelukkigerwijs in het enige rijtuig terechtgekomen zonder goed werkende verwarming. We kunnen eventueel in Leuven warmere oorden opzoeken als we dat willen. De treinbegeleidster is van het spontaan vriendelijke en behulpzame type, zoveel is duidelijk.
Brussel-Noord is helemaal gerenoveerd, maar veel tijd om daar aandacht aan te besteden, hebben we niet. De S-trein naar Denderleeuw en Aalst laat niet op zich wachten. We vertrekken stipt in Brussel-Noord, maar in Brussel-Centraal staan we lang stil: personen op het spoor tussen Brussel-Zuid en Brussel-Noord. De treinbegeleider brouwt zijn eigen Vlaamse versie van de mededeling die hij net voorheen in keurig Frans heeft gedaan. Met dergelijk spoorlopersincident weet je nooit, maar de zaak is blijkbaar snel opgelost, al kost het ons toch nog 7 minuten vertraging. In Halle zullen daar nog 4 minuten van overblijven.

De treinlectuur.
Murat ISIK, Wees onzichtbaar.
Lize SPIT, Het smelt.

De vakbonden bij het spoor geven zo hun eigen invulling aan De warmste week…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

18-12-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Het wordt een erg korte wandeling vandaag, nauwelijks 6 kilometer lang, die we vonden in het boekwerkje van Daniel Vanderstichelen Promenades en Brabant wallon. Vertrek- en eindpunt liggen in het mooie, rustige Haut-Ittre en kreeg de naam Ri Ternel, ook Ry Ternel gespeld, al dan niet met koppelteken. De wandeling loopt voor 68% over onverharde of trage wegen, een ruige kasseiweg inbegrepen. In de eerste helft van de wandeling loop je parallel met de Ri Ternel en op of in de buurt van een oude trambedding. In de tweede helft loop je in de hoogte en dat levert een erg mooi panorama van het dorp Haut-Ittre op.
Na een viertal kilometer moet je wel even opletten. De auteur: "Un petit bois se trouve à votre droite. Longez sa lisière jusqu'au chemin suivant." Twee probleempjes: je moet de berm op en men heeft een meidoornhaag geplant die zo goed als overal ondoordringbaar is. Toch vonden we een plekje waar het talud niet te hoog was én waar een soort doorgang door de haag ontstaan was. Door het bosje loopt een vrij duidelijk waarneembare weg. Op het kaartje zie je dat je van de Rue de Schoot naar de Rue aux Cailloux loopt.

Alle foto's vind je hier. Geniet alvast van deze:

De Ry Ternel heeft zijn naam aan de wandeling gegeven.

Vanaf de Vieux Chemin de Nivelles krijg je dit mooie, schilderachtige uitzicht op Haut-Ittre.

Het weer.
Licht bewolkt, fris, gelukkig zonder al te veel wind, die zo lief was pas tegen het einde op te steken.

De stafkaarten.
39/2S Braine-le-Château op 1:10.000. Haast je niet naar het NGI om deze kaart te kopen, want de verkoop van de kaarten in deze schaal is definitief stopgezet. Wel is er nog de kaart op 1:20.000 39/1-2 Rebecq - Tubize. Die wordt dan weer eerlang vervangen door een kaart op 1:25.000, nieuwe stijl.

Hoe we er geraakten.
Lijn 65 Braine-le-Comte - Braine-l'Alleud ligt binnen ons bereik op verschillende manieren: beide eindpunten liggen aan treinstations, waarvan vooral Braine-le-Comte interessant is, maar we kunnen Braine-le-Comte ook bereiken via buslijn 116 en Braine-l'Alleud is dan weer rechtstreeks verbonden met Halle via buslijn 114. Keuze te over dus, en dan heb ik ze nog niet eens allemaal vernoemd.

Een beetje geschiedenis.
We kunnen moeilijk rond wat commentaar heen over de tramlijn Braine-le-Comte - Braine-l'Alleud, die we vandaag over enige afstand volgen. Het begint al met de busrit: haltenamen als Virginal Plateau du Tram en Virginal Ancien Viaducspreken al meteen tot de verbeelding. Van het oude tramviaduct blijft nog één gemetselde pijler over: aan de overzijde heeft een huis de rechten op de site opgeëist.
Maar het is vooral tijdens een groot deel van de wandeling zelf dat we uitkijken naar restanten van de oude tramlijn. Let wel: je laat je soms ook verleiden tot het zien van sporen waar die er eigenlijk niet zijn: de gevolgde paden lijken perfect te voldoen als oude trambedding, maar in werkelijkheid liep de tramlijn vaak aan de overzijde van de Ry Ternel: van diens valleitje werd dankbaar gebruik gemaakt om de tram niet voor onoverkomelijke hoogteverschillen te plaatsen, maar delen van de paadjes hebben blijkbaar altijd een zelfstandig leven geleid. Op andere plaatsen werd de trambedding wel tot een volwaardige asfaltweg omgebouwd. Even vinden we onderweg nog de restanten van een oud gemetseld bakstenen brugje over de Ry Ternel, maar je moet echt wel goed uit je doppen kijken om dit nog terug te vinden.
De tramlijn zelf werd voltooid tussen 1904 en 1912 en was onderdeel van een wat uitgebreider netwerk dat nooit volledig gerealiseerd werd: zo zou er vanuit Planoit een lijn worden aangelegd naar Edingen, maar verder dan Rebecq is die nooit geraakt. Wel was er een splitsing in Bois-Seigneur-Isaac, zodat tramverbindingen van Braine-l'Alleud met enerzijds Braine-le-Comte en anderzijds Nivelles tot stand kwamen. Die toestand wordt nog altijd weerspiegeld in het huidige busnet, met de buslijnen 65 en 66. Het gedeelte Braine-le-Comte - Virginal overleefde WO II niet en werd nooit meer heraangelegd. De finale executie kwam er voor de reizigersdienst in 1959; de goederendienst was een klein jaar eerder opgeheven.
Vandaag is er op weekdagen nog altijd een min of meer bruikbare 2-uurdienst, aangevuld met enkele ritten buiten de cadans. Op zaterdag is er zuivere 2-uurcadans: 5 ritten die laat beginnen te rijden en er vrij vroeg mee stoppen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We rekenen eigenlijk al een tijdje niet meer op de bussen van De Lijn, wat betekent dat we vrij vroeg de loop van de bussen bekijken - via haltelink, de app van De Lijn is té onoverzichtelijk. Op het eerste gezicht lijkt er niks aan de hand met de bus van 10:19: haltelink vermeldt een busnummer en op tijd. Nu betekent dat laatste al een tijdje niet veel meer, want het kan even goed zijn dat de bus 10 minuten te vroeg is. Wie leert ze bij De Lijn eens dat er ook negatieve getallen bestaan en dat informaticasystemen daar meestal weinig moeite mee hebben. (De dag voordien werden te vroege bussen wel correct aangeduid, maar dat duurde maar even. Voor alle duidelijkheid: ik heb het hier niet over of tegen haltelink, dat ik waardeer en bewonder, maar wel tegen De Lijn, die er niet in slaagt correcte en volledige gegevens door te sturen.
Maar blijkbaar hebben we vandaag te vroeg victorie gekraaid: plots blijkt de bus niet meer te rijden. Wat daar achter zit zullen we wel nooit meer te weten komen. We besluiten dus maar te voet naar het station te trekken, een kleine 4 kilometer extra kunnen er vandaag wel bij. En zo halen we zelfs nog een vroegere trein dan strikt genomen nodig.

Dat is dan de IC Turnhout - Binche, die op dit moment van de dag uit één Desiro bestaat. Die rijdt stipt. In Braine-le-Comte zijn alle roltrappen, blijkbaar al langere tijd, defect. Het is een concrete bevestiging van wat we een tijdje geleden in de pers konden vernemen, al was dat niet echt nodig: ook in Halle staat een roltrap met de regelmaat van een klok stil, al verdenk ik jongeren ervan dat ze de roltrap stilleggen om dan op het horizontale deel van de rubberband te kunnen zitten.
De wachtzaal van het station van Braine-le-Comte lijkt altijd maar kleiner te worden. Je zit nu vanzelf dicht bij het loket en dat is altijd interessant omdat je dan de gesprekken tussen reiziger en loketbediende kunt volgen. Een halfuurtje zou voor Dutordoir moeten volstaan om te besluiten dat loketten echt wel open moeten blijven, al is het kalf op de meeste plaatsen al verdronken. Naast de gewone vragen over tarieven en treinen, komt daar vandaag ook nog eens bij dat een drietal jongeren naar de loketbediende stapt om hem erop te wijzen dat iemand in de wachtzaal zit te roken. De loketbediende probeert de onverzorgde zestiger - ruwe schatting - tot betere gedachten te brengen, eerst via de micro. Op het moment dat de onderstationschef poolshoogte komt nemen, is de roker al buiten gaan staan, met als excuus: "Je suis autiste." Als leerkracht ben je daar in de laatste jaren van je loopbaan immuun voor geworden, omdat dit smoesje nu eenmaal mooi past in het rijtje van de dyslexie, dyscalculie, dyspraxie, ADHD en andere vaak twijfelachtige diagnosen, maar deze zestiger weet me nog te verrassen…

De bus is een gelede Mercedes. De chauffeur mag niet te veel dralen; plots begint de bus toch met wat vertraging te rijden. Vermoedelijk weer een of ander algoritme dat niet perfect werkt. Zou er geen algoritme zijn om algoritmes perfect te doen functioneren?

Die lichte vertraging zit er ook in voor de terugrit. Jongens toch, wat wordt er in deze bus met plaats gesmost: een reeks banken voor 1 1/2 persoon, drie deuren: met wat goede wil, win je hier 10 zitplaatsen. Nemen de ontwerpers en de kopers van deze bussen ooit wel eens zelf de bus? We hebben wel 14 minuten overstaptijd op lijn 114, die we tot Essenbeek nemen, waar we dan kunnen overstappen op een 155, als die rijdt…

De treinlectuur.
Pietro VALSECCHI, Eerste familie. Een wat al te klassiek Italiaans-Amerikaans maffiadrama, bovendien slecht vertaald...
Lize SPIT, Het smelt.

Mijn vrouw heeft net nog een toets teruggevonden die ik heb opgesteld voor mijn toenmalige vijfdejaars. De toets is nog met de hand geschreven, hij is dus zeker 25 jaar oud. Ik weet niet of dit vandaag nog zou kunnen. Mijn leerlingen slaagden wel en ze waren dus bedreven lezers, want hier ging het uiteindelijk grotendeels over. Wie wil, kan er zijn tanden eens in zetten.

1. a. Leg het verschil uit tussen connotatie en denotatie aan de hand van een eigen voorbeeld. (4)
b. Wat is een eufemisme? Leg aan de hand van een voorbeeld uit hoe het mechanisme werkt. (2)

2. Bedenk situaties waarin de volgende woorden gebruikt zouden kunnen worden: (7)
bakermat - discrepantie - excessief - moraal - chronisch - competent - provocatie

3. Neem de tekst op p.8 ("De ruwe bink…"):
a. Wat is de functie van de inleiding? (1-40) (2)
b. Wat doet de cursieve tekst bovenaan de tekst? (2)
c. Lees de tekst door. Waar zou jij tussentitels plaatsen? Welke? (Beperk je tot vier!) (4)
d. Leid uit de tekst de betekenis af van (4)
-irriteren (l.70)
- stereotiep (l.76)
- assertiviteit (l. 156)
- androgyne (l. 199)

Voor alle duidelijkheid: de woorden in vraag 2 komen niet zo maar uit de lucht vallen: alle leerlingen hebben als huistaak gekregen 5 woorden uit een zelf gekozen artikel uit krant of tijdschrift te selecteren. De norm moest zijn: welk woord is voor ons interessant? Met ongeveer 25 leerlingen in de klas gaf dat dus 125 nieuwe woorden en dat per trimester één keer. Telkens werd de voorbeeldzin vermeld, de verklaring uit het woordenboek gekopieerd en een eigen voorbeeldzin verzonnen.
Ik heb dit altijd volgehouden, ook toen daar reactie op kwam van o.a. de inspectie. Het zijn die inspecteurs die ons onderwijs naar de knoppen geholpen hebben. Oh ja, mijn leerlingen konden niet alleen lezen maar ook nog schrijven.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

10-12-2019 om 00:00 geschreven door overweg13