De wandeling.
Trois-Ponts en Stavelot hebben samen een wandelkaart uitgegeven met niet minder dan 31 bewegwijzerde wandelingen. Wij kozen vandaag de Promenade du Merle in Coo, bijna 12 km lang. Van die Merle is wel niet veel meer over: we vonden nog een drietal markeringen onderweg (zie foto's), maar sinds de bewegwijzering in Wallonië geüniformiseerd is en er alleen nog schildjes met allerlei combinaties van kleuren en geometrische figuurtjes gebruikt worden, heeft de oude naamgeving niet veel zin meer. Wij volgen vandaag een blauwe ruit, die we voor het eerst aantreffen op de brug over de waterval. En het moet gezegd: de bewegwijzering is zo goed als perfect, behalve op het einde waar de commerciële belangen van PlopsaCoo het uiteraard halen van de aloude doorgangsrechten van de wandelaars. De wandeling vormt een grote, wat grillige boog rond het stuwmeer van Coo en biedt een aangename afwisseling van bos en weide, met het schattige gehucht Brume iets voor halfweg. De TWQ bedraagt 67%; als je er de zo goed als verkeersvrije betonweg naast het meer zou bijnemen, kom je nog wat hoger uit.

Soms kan een kapping ook een positief effect hebben: hier heeft een massale kaalslag ervoor gezorgd dat we uitzicht krijgen op de Amblève met een erg mooi spoorwegviaduct.

Het weer.
Zwaar bewolkt, rustig en niet zo warm (16°): van het betere wandelweer, al mochten de wolken wat minder opdringerig zijn.

De stafkaarten.
49/8 S Trois-Ponts

Hoe we er geraakten.
Ik weet wel dat er mensen zijn die hun neus ophalen voor verbindingen met twee overstappen, maar zonder geraak je nu eenmaal vaak niet zo heel ver, en voor ons wordt het een van de gemakkelijkste verbindingen van het jaar, met een overstap in Brussel en Liège. Veiligheidshalve bouwen we voor de heenreis wat reserve in, want de IC Liège - Luxembourg rijdt nog altijd maar om de twee uur en dat zal ook zo blijven na december als er nochtans op veel plaatsen flink wat treinen bij komen.

Een beetje geschiedenis.
Coo, langs de schilderachtige lijn van de Amblève (van Rivage naar Gouvy-grens, vanwaar de Luxemburgers de zaak overnemen), kreeg zijn treinverbinding in 1891. Zoals dat toen de gewoonte was, reden de treinen alle dagen van de week volgens dezelfde dienstregeling, met dien verstande dat het toeristische Coo op zondag tijdens de zomer meestal een trein meer kreeg met een specifieke toeristische doelstelling: de halten langs de Amblève bedienen. Tot voor WO I resulteerde dat in een zestal treinen op weekdagen, de eerste iets na 6:00, de laatste om 20:24. Tijdens WO I werd de bediening van Coo voor langere tijd onderbroken. (Ik beperk me tot de richting Coo - Liège, ook in wat volgt.)
Het duurde enkele jaren voor opnieuw een normale dienstregeling in gebruik kwam, met een zestal treinen tussen 7:45 en 20:24 tijdens de zomer. Buiten die periode vertrok de laatste trein richting Liège al rond 17:30. Coo was in die zin slachtoffer van zijn toeristische roeping dat latere treinen wel reden maar niet stopten in Coo. Dit zou op de details na de toestand blijven tot WO II.
Eigenaardig genoeg bleef lijn 42 genieten van een vrij bruikbare treindienst ondanks de oorlogsperikelen: 6 treinen per dag, tussen 4:45 en 19:00. Tegen het einde van de oorlog werd de dienst echter volledig stopgezet: volgens het spoorboekje van 2 januari 1945 rijden er op dat moment alleen nog enkele treinen tussen Salmchâteau en Gouvy.
Toch komt het herstel vrij snel: in het boekje van 6 mei 1946 zien we alweer 6 treinen opduiken, tussen 5:25 en 20:15. (Alle tijden, ook de vorige, bij benadering, omdat er vaak kleine verschuivingen zijn.)
Eigenlijk verandert er weinig fundamenteels tot 1983. Te noteren valt de enorme hiaat tussen 8:48 en 16:42. Ook opvallend: l'Ardennais die Coo bedient, en die uit Luxemburg naar Antwerpen rijdt tijdens de weekends van de zomerperiode. Overigens heeft deze trein ook een tijdje Bastogne-Sud als bestemming/oorsprong gehad.
In 1984 wordt de halte bij de invoering van IC-IR geschrapt. Remouchamps en Coo, twee toeristische halten na elkaar, zou volgens de NMBS-bonzen te veel van het goede geweest zijn. Een jaar later werd de toestand omgegooid, en kreeg Coo weer de voorkeur, zij het nog altijd uitsluitend in de zomerperiode en als halte van de IR Luxemburg - Liège. Doordat in de volle namiddag een van deze IR's niet reed omdat er op dat moment nog een internationale trein (de 296) reed tussen Italië en Nederland, ontstond dus een gat tussen 11:48 en 16:04. Op zaterdag en zondag tijdens de zomer reed er nog altijd een afkooksel van de Ardenner, die tussen Liège en Antwerpen een compleet gewijzigde reisweg had.
Vanaf 1988 werd Coo het hele jaar door bediend, ook door de enkele P-treinen. En vanaf 1991 werd het gat in de namiddag bovendien opgevuld doordat men de supertrage, voorhistorische 496 (de vroegere 296) nu ook in Coo liet stoppen. Het moet één van de merkwaardigste stops voor een internationale trein van het moment geweest zijn. Lang zou dit liedje niet duren: in 1994 werd dit fossiel uit vele jaren Europese spoorweggeschiedenis afgeschaft: de vervangende IR nam voortaan de namiddagstop in Coo voor zijn rekening.
Vandaag is er eigenlijk nog altijd een vergelijkbare toestand: Coo wordt op weekdagen bediend door 3 P-treinen en 9 IC-treinen (de vroegere IR's). De P-treinen rijden niet op zaterdag en zondag.

Nog even noteren dat de lijn sinds 1989 op dit deel van haar traject enkelsporig is en dat de stopplaats niet meer op haar oorspronkelijke plaats ligt: ze werd inderdaad verschoven richting waterval. Qua materieel is het hier lange tijd bijzonder interessant geweest: ik herinner me uit de jaren 1970 de reeks 55 met M2-rijtuigen voor de stoptreinen, Wegmann-rijtuigen van de CFL en later M4-rijtuigen voor de treinen Liège - Luxemburg en een ongelooflijk allegaartje in de internationale 296 (496), met o.a. enkele FS-rijtuigen. Rond 18:00 was er lange tijd een autorail (43?) die de stoptrein tussen Gouvy en Liège reed. Bij de modernisering van lijn 43 werd die trouwens beperkt tot Rivage, wat in een slechte overstap richting Liège resulteerde. Tijdelijk was er op zaterdag ook een trein Amsterdam - Luxemburg met NS-materieel die een IR Liège - Luxemburg verving.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De aangewezen trein om de IC van 10:27 in Brussel-Zuid te halen, is IC 3208 van 10:03 in Halle, maar ja, wat doe je als je toch op het perron staat en 5 minuten vroeger de S naar Schaarbeek komt. Dan neem je uiteraard die, ook al omdat de IC 3208 met vertraging rijdt, vertraging, die bij aankomst in Brussel-Zuid volledig zal zijn weggewerkt.
De rest van de heenreis verloopt zonder veel problemen: zowel IC 409 als IC 112 rijdt op tijd of zo goed als.

De terugreis dreigt anders wel tegen te vallen: in de namiddag zijn er even technische problemen in Liège-Guillemins geweest, waardoor IC 116 naar Luxemburg wat vertraging heeft opgelopen - vermoed ik - en dat zal ongetwijfeld zijn weerslag hebben op onze IC 117 naar Liège, omdat die 116 het enkelsporige stuk eerst vrij moet maken: klassiek wordt de vertraging van de ene trein dan overgenomen door de andere: vandaar 4 minuten bij vertrek in Coo. Tot Rivage gaat het vlot, maar we weten al voordien dat het waarschijnlijk niet zo vlot zal blijven gaan: tussen Liège en Rivage zijn er personen op het spoor gemeld en de NMBS is in dit geval toch wel bijzonder drastisch: onderbroken verkeer tussen Liège en Rivage, wat mijn vroegere huisdokter omschreef als schieten met een kanon op een mug. Hij had het wel over onverantwoord gebruik van antibiotica. Nu, eerlijk gezegd, ik vind zo een onderbreking toch ook wel ver gaan. De eerste de beste idioot die zich een kortere weg zoekt en die dus meteen daarna ook weer verdwenen is, kan op die manier de reis van tientallen NMBS-klanten vergallen. Ik vraag me af waarom men in dergelijk geval niet gewoon voorzichtig laat rijden: eventuele echte zelfmoordenaars hebben zo toch weinig kans om te slagen in hun opzet. De tbg is er een van de betere soort: niet alleen heeft hij al controle uitgevoerd voor Rivage, in Rivage worden we 2 keer op de hoogte gehouden van de belabberde toestand: eerst is er sprake van een kwartier, later kan de vertraging zelfs oplopen tot een half uur. Het worden uiteindelijk 24 minuten voor we met groen-geel horizontaal vertrekken: wat verder gaan we inderdaad op tegenspoor tot Tilff, waar P 8484 ook al een hele tijd stil moet staan. Ook nu toont de tbg zich van zijn beste kant: door de vertraging zal de eerste trein naar Brussel die naar Kortrijk zijn van 18:30 op spoor 6; hij houdt ons verder op de hoogte. We komen in Liège aan met 26 minuten vertraging, te veel om van een snelle aansluiting te spreken, te weinig om nog even langs het Grand Café de la Gare langs te gaan.
Ook in IC 440 komt er al snel controle: een zevental Aziaten zit zoals verwacht verkeerd, maar dat is dan ook het enige vermeldenswaardige van de hele rit.
Nog even van spoor 4 naar spoor 2 voor de IC naar Kortrijk (alweer, Kortrijk als centrum van de wereld). De ICE uit Frankfurt rijdt met wat vertraging en dus moeten we heel even onze beurt afwachten. Veel maakt het allemaal niet uit: uiteindelijk komen we 38 minuten later dan voorzien in Halle aan, en dat allemaal omdat sommigen het nooit zullen leren en omdat de NMBS daar in de laatste jaren erg onhandig is gaan op reageren. Al besef ik ook wel dat de schade, welke dan ook, nog veel groter is als iemand daadwerkelijk onder de wielen van een trein terechtkomt.

De treinlectuur.
Anna Gavalda, Des vies en mieux. Billie is met Franck in een avontuur verzeild geraakt in de Cévennes en het ziet er niet zo goed uit. De jongeman ligt bewusteloos op hulp te wachten en Billie doodt de tijd door haar weinig fraaie levensverhaal aan een sterretje in de hemel (en dus aan ons) te vertellen.
A.F.Th. van der Heijden, Tonio.

Een scheutje oprisping.
De Ultimas zijn uitgereikt. Ik gebruik Ultima als milieuvriendelijke onkruidbestrijder, te koop bij Aveve, en misschien wel even efficiënt als Roundup. Alleen prikkelt Ultima wel mijn keel en Roundup niet. Hopelijk houden de kersverse winnaars er niets aan over.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPECK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.