De wandeling.
Als je dan toch standaardwerken zou moeten aanduiden, dan zou het Wandelboek Vlaanderen daar zeker bij horen. Wij gebruiken vandaag het Nieuw groot wandelboek Vlaanderen, dat door Vakantiegenoegens en ene Margit Sarbogardi in 2001 werd gepubliceerd. De vierde wandeling (van 100) is getiteld Bevel, Door Netevallei en Pallieterland. Daarmee is al ongeveer geschetst wat je kunt verwachten: veel Nete-oevers en voor de rest een tamelijk rustig en vlak, agrarisch gebied. De TWQ ligt voor Vlaanderen behoorlijk hoog: 61%. Dat slaat dan op de 14.690 km van de eigenlijke wandeling, want je moet vanuit Gestel nog twee keer 1.460 km bijtellen, spijtig genoeg langs een dubbelvakse betonbaan. Maar dat kan de pret niet drukken: Gestel "centrum" is ongetwijfeld de moeite waard en dat zou je missen zonder de aanloop. Wat wel de pret drukt, is het verdwijnen of afsluiten van enkele wegen die in 2001 klaarblijkelijk nog bestonden of vrij toegankelijk waren. Het meest hatelijke is het afsluiten van een mooie weg door een Wildbeheereenheid, je weet wel, die schurken die vinden dat een mooie naam de lelijkste daden toedekt. Op het kaartje zijn alternatieven aangebracht, die we gelukkig niet te ver moesten zoeken. Voor de foto's moet je hier zijn.

Het piepkleine centrum van Gestel is echt wel de moeite waard…

… net zoals de omgeving van het Hof van Rameien.

Het weer.
Ongewoon warm (27°) en vrij veel cirrusbewolking: eerder zomer dan lente.

De stafkaarten.
16/6Z Berlaar

Hoe we er geraakten.
Gestel wordt niet bediend door een reguliere buslijn, Bevel heeft er wel één, maar dan een goed uitgeklede schooldienst (151) en het centrum, laat staan het station, van Berlaar ligt echt wel te ver om bruikbaar te zijn. De belbus redt ons dus, al behoort de vlotte reservering blijkbaar definitief tot het verleden. Maar nood breekt wet en dus probeerden we vanuit Nijlen in Gestel te geraken, maar zie verder…

Een beetje geschiedenis.
Begin jaren 1990 bleek dat achtereenvolgende besparingsrondes voor grote hiaten in het busaanbod hadden gezorgd. Dat was bijvoorbeeld het geval in de regio Ieper, Poperinge, Diksmuide, Veurne, waar enkele reguliere lijnen weggesaneerd waren en vervangen door schooldiensten die uiteraard niet in aanmerking kwamen voor de andere verplaatsingen in de betrokken streek. Het was toen dat de belbus het daglicht zag, niet toevallig in West-Vlaanderen en Limburg, waar de locale nood aan vervoersmogelijkheden het grootst was. Je zou ze zowaar als proefzones kunnen beschouwen, want tien jaar later bleek de belbus een belangrijke factor in de concrete uitvoering van de basismobiliteit.
Aanvankelijk wist je als reiziger perfect wat je aan de belbus had. In de toenmalige busboekjes werden alle belbussen opgenomen, telkens met de duidelijke waarschuwing dat je eerst telefonisch moest reserveren. Zelf kon je je verplaatsing al enigszins voorbereiden, omdat in de belbustabellen minstens één vastgelegd tijdstip van vertrek werd aangegeven. Veelal ging het om een aansluiting, die zoveel mogelijk werd afgestemd op het vertrek- of aankomstuur in een NMBS-station. Door de afgedrukte tabellen kreeg de reiziger een vrij duidelijk beeld van frequentie en basistrajecten. Reserveren kon vlot en meestal kon je de operator charmeren door zelf een verbinding te suggereren op basis van de gegevens in de dienstregeling. Dat daar soms even van afgeweken werd, behoorde tot de karakteristieken van het hele belbusverhaal.
Toen De Lijn net als alle grote meisjes een eigen website kreeg, ging men zelfs nog een stap verder: de theoretische dienstregeling kon makkelijk geraadpleegd worden: wie een uitstap voorbereidde, kreeg een vrij duidelijk beeld van hoe die eruit zou kunnen zien. Alleen de NMBS-site raakte danig in de knoei als je een verbinding met belbus opzocht.
Je mag gerust stellen dat dit het hoogtepunt van de belbus betekende: de belbus werd beschouwd als een volwaardig element in de uitbouw van de basismobiliteit.
Spijtig genoeg duren mooie liedjes bij het OV maar tot de rechtsere partijen zich ermee gaan moeien. De geschetste informatie verdween en op de website vind je alleen nog plannen van de belbusgebieden en lijsten van de bediende halten. Over gedetailleerde dienstregelingen mocht de reiziger niet langer beschikken. En dat was volgens De Lijn zijn eigen fout, omdat hij niet altijd inzag dat de voorgestelde dienstregelingen maar theoretisch waren. Domme reizigers, toch!
Tot overmaat van ramp wil men eigenlijk van de belbussen af: de belbussen, die indertijd ingevoerd waren omdat ze zoveel goedkoper waren dan de reguliere buslijnen, werden hier en daar opgedoekt wegens… te duur. Tragisch voorbeeld is het Pajottenland, waar bepaalde gemeenten plots grotendeels zonder vervoer kwamen te zitten en dat lang niet alleen in het weekend. Andere belbussen sneuvelden haast onopgemerkt.
Met nieuwe reserveringsprocedures nadert het einde nu snel: cover, niet zoals in discover of uncover, tenzij je dat laatste interpreteert als compleet onbruikbaar, maar zoals in bedekken, bedekt houden. Dat bleek bij onze laatste belbusreservering. Op de website lees je nog altijd dat alle halten van het belbusgebied met elkaar verbonden kunnen worden. Ik denk dat het me een klein kwartier gekost heeft om een min of meer bruikbare belbus te (helpen) vinden. De operatrice is wel van goede wil en erg vriendelijk en geduldig - getraind om dat te zijn, niet noodzakelijk om ook echt te helpen, want met bruikbare oplossingen komt ze niet meteen aandraven. Onze bestemmingshalte is Berlaar Gestel Kerk en voor ons komt het nog het best uit als we vanuit Nijlen Station kunnen vertrekken. Omdat het seniorenbiljet van de NMBS pas vanaf 9:00 geldt, komen we daar bij voorkeur aan om 10:54. Alleen: er is een bus om 10:34 of iets dergelijks en de volgende is om 13:24! Zo komt De Lijn tegemoet aan de niet eens veeleisende wensen van zijn klanten. Ik probeer nog even via Melkouwen Station, ook een belbushalte, maar van die halte heeft de operatrice nog nooit gehoord. Na een tijdje blijkt ook daar geen bruikbare oplossing voor te bestaan. Nu, dat hoeft ons ook niet te verbazen. Als het arme kind dezelfde gegevens gebruikt als de op de website gepubliceerde, zou ik er ook niet wijs uit geraken. Je moet uit nieuwsgierigheid maar eens even de website van De Lijn raadplegen en een verbinding Station Nijlen - Berlaar Gestel Kerk opzoeken. Anders dan de directe verbindingen tussen alle belbushalten, krijg je verbindingen met minstens 1 overstap. De mooiste is die van 11:28 waarmee we naar Berlaar Dorp gebracht worden, aankomst 11:30. Een half uurtje wachten op dezelfde belbus brengt ons om 12:02 in Gestel! Maar zoek niet verder: er zijn nog krankzinniger suggesties.
Duidelijk is het wel: op deze manier is de belbus geen bruikbaar alternatief meer. Ik corrigeer mezelf: een alternatief is hij nooit geweest, wel een erg welkome aanvulling op de reguliere dienstregelingen. (We hebben er dan ook nooit één gereserveerd als het anders kon.) Als men niet snel het roer omgooit, zal men de belbussen als concept niet eens meer moeten afschaffen, de reizigers blijven wel vanzelf weg…

De verbinding.

En wat we beleefden.
Tja, je hoort de gekste excuses om toch maar in eerste klas te zitten met een tweedeklasbiljet. De dames van vandaag zijn niet gewend om de trein te nemen, beweren ze, al horen we hoe de ene treinbegeleider aan de andere zegt dat ze een abonnement hebben. Ik heb het hier al eerder gezegd: met een abonnement zou een klasverhoging aan boordtarief regel moeten zijn! Echt vlekkeloos verloopt de rit van IC3410 tot Lier niet, al blijft de vertraging binnen de perken: vanaf Lot rijden we al traag Brusselwaarts en Mechelen naderen we aan een stilaan klassiek geworden slakkengangetje. Misschien moet men eens denken aan premies voor pc's die het treinverkeer niet geprogrammeerd vertragen. Met seingevers van vlees en bloed werkte dat systeem.
Maar de aansluitende L-trein biedt ons nog de kans om even binnen te wippen in het klassieke stationsbuffet van Lier. En dat is altijd meegenomen én een ware verademing in vergelijking met Starbucks en andere Panossen.
We komen stipt in Nijlen aan en aangezien de laatste bekommernis van de belbuscentrales wel lijkt te zijn om goede aansluitingen met de trein aan te bieden, moeten we hier theoretisch een half uur wachten. De ervaring heeft ons echter al geleerd dat een belbus soms een stuk vroeger komt dan afgesproken. Deze keer loopt dat op tot tien minuten en de al aanwezige medereiziger is duidelijk opgetogen dat ze niet langer moeten wachten. We doen dus eerst een ommetje langs de halte Kessel Iona-instituut en het is wat zoeken en omrijden door wegenwerken, maar uiteindelijk bereiken we het verrassend mooie Gestel.
Voor de terugrit hebben we een afspraak om 19:00, wat zonder meer opnieuw een erg lange aansluitingstijd in Nijlen betekent. Ik waag het er maar op en meld dat aan de chauffeur: als er geen nieuwe aanvragen komen, is het voor hem geen probleem om wat vroeger te komen.

En zo kunnen we al om 19:06 uit Nijlen vertrekken. De terugreis verloopt zonder problemen. In Brussel-Zuid verbazen zes jongedames die van de zee komen zich over het ongelooflijke comfort van het niet-gemoderniseerde viertje, maar nog voor Ruisbroek worden ze al doorgestuurd.

De treinlectuur.
Stephen CLARKE, Merde actually.
John LANCHESTER, Kapitaal.

Een scheutje oprisping.
1. De media berichten over een zware straf voor een 91-jarige vrouw die een zware boete krijgt wegens belastingsfraude. We krijgen nog net niet te horen of te lezen dat we toch wat medelijden moeten hebben, gezien haar leeftijd.

2. De voornaamste taak van marketeers bestaat erin te beslissen wat goed voor ons is. Want zelf lijken we daar niet meer toe in staat te zijn…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPECK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

HLD7849 met een goederentrein door het station van Nijlen. Wachten in de buurt van een station hoeft niet te vervelen.