De wandeling.
We schrijven 2005 als we de eerste keer het traject Bergen op Zoom - Ossendrecht langs GR12 stappen. Vandaag beginnen we voor de tweede keer aan deze GR Amsterdam - Parijs (het Vlaamse deel tot Braine-le-Château dan toch), die precies door begin- en eindpunt tot de verbeelding spreekt. Veel is er in die tijd niet gewijzigd, ook al omdat we grotendeels door vrij zuiver gebleven natuur stappen. De tocht is 21 km lang en het TWQ mag gezien worden: 78%; de variatie is groot: eerst een weinig interessant (en slecht bewegwijzerd) stukje GR5 tot aan een wandelboom waar verschillende langeafstandswandelpaden samenkomen, langs stadsvijvers en daarna bos, duinen, heide… het kan niet op. De verrassing was er deze keer wat af, omdat we nog wisten wat ons geserveerd zou worden, maar het blijft een bijzonder gaaf stukje GR. De bewegwijzering zou wel veel beter kunnen: het aantal twijfelgevallen ligt gewoon te hoog. Het kaartje houdt je mogelijk op de juiste weg. Foto's vind je hier.

De landschappen variëren nogal eens. Hoewel de klemtoon op bos ligt, kom je ook langs duinen, zoals hier in de buurt van het vliegveld van Woensdrecht.

Het weer.
Warm en rustig - alleen enige cirrus doet pogingen om de hemel wat minder blauw te maken.

De stafkaarten.
We gebruikten de Nederlandse topografische kaarten op 1:25.000 49B Bergen op Zoom - 49E Wouw en 49G Hoogerheide.

Hoe we er geraakten.
In 2005 reden we nog naar Bergen op Zoom per trein, maar sinds de Beneluxtrein andere oorden heeft opgezocht is de treinverbinding tussen Halle en Bergen op Zoom nog nauwelijks interessant te noemen. Bovendien is er een bruikbaar en veel goedkoper alternatief: met de trein tot Kapellen, met de bus tot Stabroek en dan nog eens met bus 105 naar Bergen op Zoom. Het dalurenkaartje (de hele dag geldig vanaf 9:00 zonder beperking in het aantal ritten) maakt het bovendien ook nog betaalbaar.

Een beetje geschiedenis.
Ik heb het over de internationale tramverbinding Antwerpen - Bergen op Zoom al gehad toen we uit die laatste gemeente vertrokken over de Compostelaroute die ons naar Zandvliet bracht. Het parcours van de GR12 loopt een stuk oostelijker maar op het einde lopen we toch weer een tijdje over de Trambaan¸ een verre herinnering aan het tramverleden van o.m. Ossendrecht. In die tijd liep de verbinding dus via Zandvliet, tegenwoordig is het aangewezen aansluitingspunt Putte, m.n. de halte Stabroek Moretuslei.

In het spoorboekje van 01.10.1913 (geldig tot 30.04.1914) vond ik nog deze volledige dienstregeling van de tramlijn die Bergen op Zoom verbond met Antwerpen. Later verdwijnen de overstapvrije ritten.
Merk op dat tussen Klapdorp en Merksem om het kwartier elektrisch gereden wordt. Dat zal wel de reden zijn waarom de aansluiting met de stoomtrams niet gewaarborgd is. De reizigers werden verondersteld voldoende reserve in te bouwen. En let ook eens op de vertaling van het Franse arrêts: in het Nederlands wordt dat oponthoud. Alsof reizigers ook toen al een last waren…

De verbinding.

En wat we beleefden.
In Halle nemen we de stipte P 7572 uit Geraardsbergen, die daarna verder rijdt als S-trein naar Ottignies. Ik zal de afschuwelijke uitdrukking - die echt nergens op slaat - die de NMBS gebruikt om dat verder rijden aan te duiden hier maar niet vermelden. Die trein komt zelfs stipt in Brussel-Zuid aan.
We hebben geopteerd voor de rechtstreekse trein naar Kapellen en die heeft het tot Brussel-Zuid niet zo slecht gedaan. Maar in Brussel-Zuid ziet het er minder goed uit: P 7741 (uit Binche) en S 1556 (uit Aalst en Geraardsbergen) rijden allebei met 7 à 10 minuten vertraging en dat zijn ernstige kandidaten om ons voor de voeten te rijden. We vertrekken met 3 minuten vertraging in Brussel-Zuid, maar in Brussel-Centraal zijn dat er al 8 geworden. Het is typisch om de schuld dan bij de NZV te zoeken, maar eigenlijk zijn het 2 treinen die op weg naar die NZV al genoeg vertraging hebben opgelopen om de zaak te verknoeien. Om mijn punt te maken: zolang men er niet in slaagt om treinen op tijd tot bij de NZV te brengen, zal men er ook niet in slagen om ze zonder al te veel problemen door de pijp te laten rijden. Er is trouwens ook verderop wel meer aan de hand dan de problemen van de NZV: tot Kapellen rijden we gewoon geen enkel punt met potentieel exploitatieconflict voorbij zonder dat we minstens sterk vertragen, als we al niet helemaal stilstaan. Van vertraging inlopen is er dan ook geen sprake.

Van een aansluitingspunt trein/bus is er in Kapellen geen sprake, maar Kapellen Dorp is vrij eenvoudig te vinden en ligt op loopafstand. Vandaar dat de vertraging van de trein niet echt invloed heeft op onze heenreis. Eigenaardig genoeg is de halte niet gekend in de apps (Haltelink en Buzz), al kan dat ook een tijdelijk euvel zijn. Slechts enkele minuten later dan voorzien komen we op de Moretuslei aan, een praktisch eind- en beginpunt voor enkele buslijnen, maar eentje dat niet meteen reizigersvriendelijk is. Maar de overstap op de bus van Arriva is ruim; je zou minstens verwachten dat de bussen hier vlot op elkaar aansluiten, maar blijkbaar heeft men hier nooit aan gedacht. We zullen vandaag trouwens ervaren dat weinig reizigers er gebruik van maken: 2 keer zijn wij de enigen.

Voor de terugreis zien we de bus van lijn 720 nog wegrijden op het moment dat we met de 105 de Moretuslei op rijden. Een half uur wachten is voor ons het resultaat, en we maken er maar meteen een vol uur van - Café Grenszicht schenkt lekkere tripel na 21 km stappen. Als we na een tijdje opnieuw op de Moretuslei komen, staat de 720 al klaar, al ontbreekt de film. Maar de chauffeuse stelt ons gerust: het spul werkt niet, maar het is wel degelijk de 720 naar Antwerpen. De bus heeft opvallend veel reizigers mee; de meesten verlaten de bus net zoals wij bij de tijdelijke halte die hier de halte Kapellen Dorp richting Antwerpen voorstelt.

We kunnen opnieuw gebruik maken van de rechtstreekse trein naar Brussel. Een probleem met een defecte trein in Ekeren is ondertussen opgelost. IC 4540 lijkt van De Panne te komen en rijdt naar Moeskroen en Tournai. De volgende halte is Lichtervelde… Een beschonken veertiger heeft een naïef zwartje ingepalmd dat zich heeft laten meetronen in eerste klas. Veel verder dan Mortsel reikt hun cruise niet. Het valt weer op dat alle mogelijke pogingen om te kunnen blijven zitten worden aangewend, maar de tbg is onverbiddelijk. We hebben ooit nog meegemaakt dat de tbg zich zonder meer liet omkopen, al is dat al decennia geleden. Die honderd frank van toen zal al lang op zijn. Maar de reis verloopt verder zonder problemen… en toch. We komen met 5 minuten vertraging in Brussel-Noord aan want al van voor Schaarbeek loopt het weer stroef. De aansluiting met de IC naar Tournai - Kortrijk gaat op die manier verloren, maar het is niet lang wachten op de S naar Geraardsbergen en Aalst.

De treinlectuur.
Ken FOLLETT, Fall of Giants
Ernest van der KWAST, De ijsmakers

Een scheutje oprisping.
Blijkbaar vindt men het nu op radio 1 nodig om nieuwsbulletins in te leiden met een vooruitblik op de muziek die in het volgende programma wordt uitgezonden. Misschien moet dat vervelende nieuws wel helemaal afgeschaft worden.

Een verkneukelinkske.
Toen ik nog een prille tv-kijker was - en ik spreek nu van de tijd van Tony Corsari, met 100.000 of niks en de Muziekkampioen - was applaus een zeldzaam gebeuren op het scherm, ook al omdat de klanktechnici er niet zo goed weg mee wisten. Maar de regel was: degene voor wie het applaus bestemd was, mocht hoogstens glunderend in de camera kijken. Later liet iemand zich wel eens betrappen op het begin van applaus voor zichzelf, maar een ongeschreven gedragscode onderdrukte meestal net op tijd die neiging. Als je nu naar quizprogramma's (genre Dagelijkse kost) kijkt, is applaus voor jezelf blijkbaar niet langer taboe. Zelfs niet onder BV's.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.