De wandeling.
We beginnen vandaag nog eens aan een GR en wel La Grande Traversée de la Forêt du Pays de Chimay. Die begint aan de Frans-Belgische grens in Macquenoise en eindigt in Philippeville. De bijna 15 km die we stappen tussen Macquenoise en Imbrechies bieden precies wat de titel belooft: een kilometerlange tocht door de bossen ten ZW van Chimay, die wat ten koste gaat van de indrukwekkende landschappen buiten het bos, maar dat wordt dan weer goedgemaakt door de busritten. De TWQ ligt hoog: 79%. Het asfalt is dan ook een schaars goed vandaag: enkele keren komen we net buiten het bos, maar voor de rest lopen we over bospaden in alle formaten, met als speciale attractie de brugjes over de beken die de bossen doorsnijden. En een wist-je-dat-je: België telt wel degelijk meer stroomgebieden dan die van de IJzer, de Schelde en de Maas: vandaag stapten we in dat van de Oise en dus de Seine! (En dat kleine stukje van het stroomgebied van de Rijn in de buurt van Burg-Reuland hebben we ongetwijfeld ook al bewandeld.)
Kaartje en foto's

.

Het weer.
Wolken proberen de pret te bederven, maar na een tijdje is er toch ook plek voor enige meteorologische vriendelijkheid. En de temperatuur is de hele tijd door optimaal: rond 20°.

De stafkaarten.
62/1N Macquenoise - 62/2N Les Taillettes - 57/6S Villers-la-Tour. Die zijn net zo oud als die op 1:20.000 (uit 2003) 62/1-2 Macquenoise - Forge-Philippe en 57/5-6 Momignies - Chimay (Ouest). Op de nieuwe kaarten op 1:25.000 is het nog even wachten.

Hoe we er geraakten.
Je mag niet bang zijn van lange busritten: lijn 109a Charleroi - Chimay doet er meer dan een uur over en dan volgt ook nog een aansluitende buslijn 156a die uitblinkt in variatie, maar niet in snelheid. We hebben gekozen om deze uitstap op vrijdag te doen, omdat er dan een marktbus is in de voormiddag die ons wat meer marge geeft en die ook de terugreis een stuk eenvoudiger maakt. Anders was een bijkomende overstap in Seloignes onvermijdelijk geweest. Gelukkig is de treinreis een stuk eenvoudiger, al kunnen we kiezen tussen een verbinding langs Brussel-Zuid en een langs La Louvière-Sud. We kiezen de eerste omdat die wat meer noodopties biedt, mocht het verkeerd lopen.

Een beetje geschiedenis.
De huidige buslijn 156a verwijst naar het gedeelte Hirson - Anor - Momignies - Chimay van de lijn 156 die vanuit Momignies naar Chimay, Mariembourg, Doische en Hastière ging. Zoals altijd is hierover veel meer informatie te vinden op de website van Paul Kevers. Deze grensoverschrijdende spoorlijn werd door de Compagnie de Chimay aangelegd met het oog op een internationale verbinding tussen Parijs en Duitsland via Liège. Op het gedeelte dat ons vandaag interesseert, Chimay - Momignies, liet de Prins van Chimay 5 treinen heen en terug rijden, mooi gespreid over de dag, waarvan sommige doorreden naar Hirson of Anor. (Wat ook de GTF-trein deed op 03.04.1982!)
In 1948 nam de NMBS de spoorlijn over, wat resulteerde in een dienstregeling die wat beter gestoffeerd was. Maar het aantal treinen mocht dan al toenemen, de spreiding was minder goed, zodat overdag grote gaten ontstonden. Lang zou het liedje trouwens niet duren, want op 15.11.1953 werd de reizigersdienst opgeheven.
In de plaats van de treinverbinding Momignies - Hastière kwamen 3 buslijnen, consequent met het nummer van de spoorlijn gevolgd door de letters a, b en c in de benaming. Lijn 156b verbond Mariembourg met Doische en Hastière, lijn 156c ging van Mariembourg naar Chimay. Onze lijn van vandaag werd 156a genoemd.
Waar de trein zeer overzichtelijk een aantal stations of halten bediende, probeerde men zoals wel vaker zowat alle dorpen in de buurt zo goed en zo kwaad als dat ging met elkaar te verbinden. Dat was voor de inwoners ongetwijfeld een opmerkelijke vooruitgang, maar het leidde ook tot een van de ingewikkeldste lijnstructuren die ik ken. (Ik wil niet verhelen dat ik bij aankomst in Imbrechies ook vandaag nog onzeker was over welke kant van de weg we de bus moesten nemen, maar met de gedetailleerde dienstregeling wist ik dat de bus van de halte Église naar de halte Place Verte zou rijden en dat zette ons op het juiste "spoor". Blijkbaar raakt men er bij de TEC-Charleroi zelf niet goed wijs uit, want over de hele afstand van de lijn wordt alleen maar 156a vermeld, zonder aanduiding van de eindbestemming.)
Uiteraard werden alle vroegere treinhalten door de bus bediend, maar ook andere plaatsen, zoals het Macquenoise van de heenreis en het Imbrechies van de terugreis, kregen nu busverbindingen. Zeker voor Macquenoise was de bediening eerder pover te noemen. In het spoorboekje konden we trouwens lezen: Op de reisweg Seloignes - Macquenoise - Beauwelz en omgekeerd: toepassing van het tarief van kracht op de aanvullende autobuslijnen. Dat was inderdaad het strikt doortrekken van het onderscheid dat destijds binnen de NMBS gemaakt werd tussen vervangende en aanvullende buslijnen. Het gebeurde bij mijn weten zelden dat delen van een en dezelfde lijn een ander statuut hadden.
Zoals bijna overal werd ook de dienstregeling van deze buslijn nog sterk uitgedund, zowel wat amplitude als wat reisdagen betreft. De vrijdagrit is - gelukkig voor ons - een constante die altijd stand heeft gehouden.
Tot slot wil ik er nog even op wijzen dat deze lijn vandaag uitgebaat wordt door de TEC-Charleroi. Als je naar de periode van de NMVB teruggrijpt, vond je deze lijn nochtans terug in het boekje van Namur.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We nemen in Halle de S 3656 die tussen Braine-le-Comte en Brussel-Zuid ietsje buiten de cadans van de S-treinen van de reeks 36 rijdt: hij mag er inderdaad 2 minuten langer overdoen en wat vroeger vertrekken in Halle. Ondanks de beperkte drukte vertrekken we met 3 minuten in Halle en gaat er geen minuut af onderweg. Nochtans is de bezetting beperkt, want het is een brugdag die ons toelaat met een weekendbiljet en dus ook voor 9:00 te reizen. Het is even schrikken van de prijs - in positieve zin - en meteen zien we hoe de NMBS sluikse tariefverhogingen invoert/invoerde. Het weekendbiljet is immers goedkoper dan de lijntjes op de Railpass (en we rijden dan nog aan de vroegere prijs!) en de afschaffing van de halveprijskaart heeft het onmogelijk gemaakt om ook buiten de weekends tegen 50% te reizen. Terwijl dat nu net de ideale formule was voor halflange verbindingen, zoals Halle - Charleroi-Sud.
IC 4528 heeft wat vertraging opgelopen door een gestoorde wissel tussen Vilvoorde en Schaarbeek, maar de schade is beperkt gebleven tot 3 minuten bij vertrek in Brussel-Zuid. In Charleroi-Sud zullen we stipt aankomen, vroeger dan strikt gesproken noodzakelijk, want we zouden ook nog op tijd geweest zijn met de 2029, maar met het beperkte busaanbod voorbij Chimay namen we liever geen risico.

Het busstation van Charleroi-Sud is niet meteen een voorbeeld van overzichtelijkheid, maar de bewegwijzering is vrij goed. Eigenaardig genoeg vermeldt de dienstregeling de perronindeling in Chimay wel, die in Charleroi niet. De bus is een wat oudere maar nog kranige Jonckheere Transit, zoals de chauffeur. Dat die er niet echt de pees op legt, leidt tot een aanwassende vertraging, maar meer dan een minuut of acht wordt het niet. Je vraagt je af of deze dienstregeling toch niet wat krap is. Maar waar zeuren we over: Chimay houdt markt op vrijdag en in de laatste kilometer staat er een file, die ons uiteindelijk met 17 minuten vertraging opzadelt. De brugdag heeft blijkbaar nogal wat marktgangers naar buiten gelokt en dat moet uiteraard met de auto. Brugdag, iets voorbij halfweg de voormiddag, en toch zit alles hier potdicht.
Zoals de vorige keren gaan de bussen na aankomst wat verder wachten. De R'bus van Froidchapelle is een opvallende verschijning tussendoor, al weet ik niet wat die hier in Chimay komt doen. Blijkt dan dat bus en chauffeur die ons al naar Chimay brachten ons ook naar Macquenoise zullen brengen. Behalve wij maakt ook nog een achttal andere reizigers gebruik van deze vrijdagbus. We doen aan sightseeing langs Robechies, Bailièvre, Salles, Macon, Momignies en Beauwelz. Deze bus zet ons als laatste reizigers onberispelijk stipt af in Macquenoise Bas du Village, in de onmiddellijke buurt van de vroegere douanepost.

De terugreis baart ons eerlijk gezegd wat zorgen: de bus van lijn 156a komt in Chimay aan om 17:31 en die naar Charleroi vertrekt om 17:31. Als de bus met 6 minuten vertraging aan komt rijden, ziet het er helemaal hopeloos uit, maar als ik de chauffeuse vraag of de bus naar Charleroi zal wachten, komt het verlossende "C'est moi!". Het enige wat we moeten doen is nog eens ontwaarden voor de fictieve, administratieve overstap in Chimay, maar dat hebben we er wel voor over. We komen met 6 minuten aan in Chimay en vertrekken er opnieuw met 8. Overigens moet deze chauffeuse over een degelijke blaas beschikken. Ik vermoed dat ze er eerst een rit Chimay - Momignies heeft opzitten, gevolgd door onze rit en dan de lange rit naar Charleroi, met alleen in Momignies 2 minuten tijd, maar gezien de vertraging zullen ook die minuten wel de mist zijn ingegaan. De rit naar Charleroi verloopt al bij al vlot, ondanks de goedgevulde bus. De klassieke files bij het naderen van Charleroi blijven ons bespaard en het oponthoud aan de vele verkeerslichten is blijkbaar toch ingecalculeerd in de rittijd. Met beïnvloedbare verkeerslichten kan hier makkelijk 10 minuten rittijd uitgespaard worden.

De rest van de reis is nauwelijks het vermelden waard. We rijden naar Brussel met trein 12345 (getuige het merk uit de tang van de tbg) en die rijdt zo goed als stipt. De aansluitende S-trein verliest alleen bij het naderen van Halle een minuutje. We hebben er nog maar eens een uitstap met een alles behalve evidente OV-verbinding op zitten en alles is vlot verlopen.

De treinlectuur.
Ken FOLLETT, Winter of the World. Geleidelijk aan wordt duidelijk dat deze trilogie van de 20ste eeuw (drie delen, samen goed voor meer dan 2800 pagina's) eigenlijk een must is voor wie wat meer te weten wil komen over de geschiedenis van deze eeuw, zij het dan in romanvorm, maar vermoedelijk stevig historisch onderbouwd.
Ernest van der KWAST, De ijsmakers.

Een scheutje oprisping.
Tussen fietsers en auto's moet voortaan 1.5 m zitten. Voetgangers mag je verder rustig rakelings en zonder vertragen voorbijrijden.

Een verkneukelinkske.

Gehoord op een begrafenis: Je kunt van een boer een Brusselaar maken, maar van een Brusselaar geen boer.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.