De wandeling.
Het heeft een tijdje geduurd, maar hier zijn we terug. We hebben ons meteen op de getalletjes van het wandelnetwerk Land van Mortagne gegooid, in het zuiden van de provincie West-Vlaanderen. Jarenlang stappen heeft me geleerd dat het in deze provincie aardig tegen kan vallen, maar vandaag kunnen we toch terugblikken op een waardevolle, aangename, rustige tocht, met een TWQ van 49%, cijfer dat bereikt wordt door een zeer gewaardeerde reeks voetwegen. Koppel daar af en toe niet al te sterk gehavende vergezichten aan en een reeks mooie boerderijen waarvan de meeste al lang hun agrarische functie verloren lijken te hebben, maar die van de weeromstuit meestal smaakvol gerestaureerd zijn, niet zelden bevrijd van lelijke hangars en raketten met varkensvoer. Eigenlijk was het de bedoeling om te stappen van Kooigem (halte Koninklijke Jacht) tot Knokke (Kerk) - niet het Knokke van Lippens, wel te verstaan - maar het kwam ons beter uit als we er nog een dikke, lelijke kilometer van Spiere (IJzeren Bareel) bij namen. Uiteraard kun je aanpikken in Kooigem: dan stap je 16 à 17 km. De nummers van het wandelnetwerk dan: 44 45 46 47 48 50 51 40 39 37 38 4 6 7 8 13 12 14 15 16 18, met dien verstande dat nummer 44 zich al een eindje buiten de dorpskom van Kooigem bevindt, nabij een mooie kapel, en dat je punt 18 niet bereikt als je er al aan de kerk van Knokke genoeg van hebt.
Kaart en foto's.

Deze boerderij heeft haar oorspronkelijke functie verloren…

… maar deze lijkt het nog even te willen uitzingen.

Het weer.
Zwaar bewolkt, zo een 6 à 7/8, cumuluswolken die niet te storend waren. Het hoeven niet altijd blauwe luchten te zijn. De temperatuur lag rond de 20° en het was dus aangenaam stappen.

De stafkaarten.
29/6 Z (Sint-Denijs), 29/5N (Wevelgem), 29/6 N Zwevegem. Op 1:25.000 geeft dat 29/5-6, Moeskroen in de nieuwste versie uit 2019.

Hoe we er geraakten.
Oorspronkelijk was het echt wel de bedoeling om de wandeltocht te starten in Kooigem, maar de eerste bus van lijn 15 zou ons daar pas tegen 13:00 afzetten, en daarom zochten we een andere oplossing. We opteerden voor een extra kilometer vanaf de halte IJzeren Bareel die bediend wordt door de TEC-lijn 2. Voor de terugrit hadden we de keuze tussen de halten Knokke Kerk (lijn 93) en Knokke Brug (lijn 91), maar lijn 93 gaf ons zicht op een goede aansluiting met de rechtstreekse IC Kortrijk - Halle - Sint-Niklaas. Je hoort wel eens foeteren op sommige onwaarschijnlijke treinverbindingen maar soms komen die echt goed van pas.

Een beetje geschiedenis.
Het toeval wil dat we vandaag eigenlijk erg veel zouden kunnen vertellen over de geschiedenis van het openbaar vervoer in de streek waar we zijn doorgetrokken, maar ik probeer het toch kort te houden: ons beginpunt, de halte IJzeren Bareel, ligt in de onmiddellijke buurt van de vroegere halte Spiere op spoorlijn 85 (Oudenaarde) - Leupegem - Avelgem - Herseaux, die enkele decennia verder liep naar Roubaix. Ons eindpunt lag zo mogelijk nog dichter bij lijn 83 Kortrijk - Ronse, vlak bij het vroegere station Zwevegem (Knokke). Bovendien slingerden we ons een tijdje rond de N50, zoals je op het kaartje kunt zien, die vrij trouw gevolgd werd door de tramlijn Kortrijk - Pecq, die later een paar zou vormen met de tram Tournai - Pecq, zodat een doorgaande verbinding Kortrijk - Tournai ontstond. Ik zal me in wat volgt beperken tot Spiere en tot enkele jaartallen, volgens het principe van de hinkstapsprong.

In 1955 was het eindscenario voor de spoorlijnen 83 en 85 al geschreven; ze werden voor reizigers gesloten in 1960 resp. 1959. Ondanks het voorlopige voortbestaan van de spoorlijnen, probeerde de bus al een deel van de koek naar zich toe te trekken. Zo was er een lijn 204 (Moeskroen - Dottignies - Spiere), een lijn 205 (Moeskroen - Brussel! met een ochtend- en een avondrit), een lijn 482 Ronse - Herseaux, met voor een rit de verbazende vermelding dat ze niet rijdt als het regent, een lijn 492 (Tournai - De Panne), met een voormiddag- en een avondrit tijdens de vakanties en op bepaalde zondagen, en de tabel 987 die de recent ontstane buslijn 2 bevat: Tournai - Pecq - Kortrijk.

Twintig jaar later ziet het plaatje er helemaal anders uit: buslijn 85a Oudenaarde - Herseaux - Moeskroen vervangt de treinbediening, buslijn 492 houdt het nog altijd vol en onder tabel 804 vinden we 2 buslijnen: 2 Tournai - Kortrijk en 2 Tournai - Toufflers.

Je zou verwachten dat door de komst van IC-IR in 1985 de toestand erg wijzigt, maar eigenlijk verandert er weinig, hoewel… lijn 2 tussen Tournai en Kortrijk wordt een verbinding Tournai - Moeskroen. Lijn 85a wordt een lijn Avelgem - Spiere. En verder vinden we nog een tabel 715 Kortrijk - Kooigem - Spiere. De verschuivingen lijken geïnspireerd door een strengere verdeling tussen West-Vlaanderen en Hainaut.

De invoering van de basismobiliteit in het begin van de eeuw, heeft voor wat extra mogelijkheden gezorgd. Lijn 715 staat nu als 15 te boek: Kortrijk - Spiere, lijn 85a is Waregem - Anzegem - Avelgem - Helkijn-Spiere geworden, belbus 99 (Zwevegem - Spiere-Helkijn - Kooigem) wordt verondersteld de hiaten op te vullen en de TEC rijdt met zijn lijn 2 van Moeskroen via Herseaux naar Tournai.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is even wennen: onze laatste treinrit dateert van 5 maart. We zijn overtuigde mondmaskerdragers en die plicht schrikt ons dus niet echt af. In Halle is een gedeelte van het perron onder de vaste trappen afgesloten; de perrons zijn er echter zo lang dat zelfs de langste trein moeiteloos volledig aan het perron komt. Het eersteklasrijtuig wordt in vierde positie aangekondigd, het wordt uiteindelijk het vijfde. De trein vertrekt met 4 minuten vertraging - als we gewild hadden, zouden we ook met een seniorenbiljet hebben kunnen reizen, maar het is nu vooral zaak om de Railpassen die we hier nog liggen hebben en die vervallen in augustus, november en januari tijdig op te maken. In normale omstandigheden zou dat geen probleem zijn; je vraagt je natuurlijk af waarom ik die reserve heb, maar ja, ik koop nu eenmaal eens graag een biljet in voor ons minder voor de hand liggende haltes, in dit geval Lessines, Beersel en Villers-la-Ville. Corona is niet te vertrouwen, zeker niet als je ziet hoe onze medeburgers met de versoepeling van de maatregelen omspringen. Voor je het weet, zit je weer voor een tijdje thuis, terwijl de passen hun einddatum naderen. De trein haalt opvallend weinig van de vertraging in, al wordt er weinig tijd verloren in de stations. Uiteindelijk komen we in Moeskroen aan met 2 minuten vertraging.

Aan de automaat van de TEC staan drie dames te prutsen, maar ze slagen er niet in om er een biljet uit te toveren. Ze hebben geen mobib en dus is dat ook onmogelijk. Eén haalt toch een mobibkaart te voorschijn en daar zouden dus 3 ritten opgeladen kunnen worden, maar ik hou me veiligheidshalve toch maar op een afstand.
Onze bus is een driedeurs Iveco, klaarblijkelijk ontworpen lang voor de coronacrisis, want door het beperkte aantal zitplaatsen is afstand houden niet eenvoudig. Iedereen draagt een mondmasker maar een wat oudere vrouw heeft het mondmasker duidelijk op de groei gekocht, het valt voortdurend naar beneden. De rit zelf verloopt vlot.

De terugrit wordt een ander paar mouwen. We hebben onze dag bewust zo ingedeeld dat we met één bus en één trein opnieuw in Halle geraken, maar de chauffeur van lijn 93 zal er anders over beslissen. We staan aan de halte Kerk en haltelink laat ons toe de rit van de bus te volgen: die verloopt stipt en op het aangekondigde uur zien we de bus inderdaad over de brug arriveren. Maar als die rechts inslaat, beginnen we nattigheid te voelen. Om één of andere reden wijkt de bus af; zo komt die op het traject van lijn 91 en blijven de reizigers van lijn 93 in de kou staan. Ik pleeg dan maar een telefoontje met de klantendienst van De Lijn, al heb ik op de film vooraan duidelijk het roze van lijn 93 herkend. Dat telefoontje zal ons uiteindelijk € 3.81 kosten: jaren geleden is het gratis nummer van De Lijn vervangen door een betalend nummer en blijkbaar maken nog altijd veel mensen gebruik ervan. Het is wraakroepend dat de klant moet betalen omdat de eigen diensten slecht functioneren. Eerst krijg je nog wat nutteloze info over de website - die is onbruikbaar als je dringend wil bellen - en dan krijg je te horen dat de wachttijd kan oplopen, er zijn nog 4 bellers voor je. Als je uiteindelijk toch iemand aan de lijn krijgt, zijn we al opgeschoven naar de halte Brug, want we willen de bus van lijn 91 niet ook missen. Aan de andere kant van de lijn klinkt een vriendelijke stem en hij begrijpt ook het probleem. Hij doet zelfs een poging om de dispatching op te roepen, maar na een tijdje - muziekje - krijgen we te horen dat niemand opneemt. Daar staan we dan. Vorig jaar zou ik geschreven hebben: als hij dan rijdt, dan rijdt hij verkeerd, maar het kwaad van de afgeschafte bussen lijkt enigszins, en dus niet volledig, onder controle. Nu ben ik wel van plan om dit te melden, voeg ik eraan toe, en de operator wil dat zelfs in mijn plaats doen, maar het heeft lang genoeg geduurd. Ik ben eens benieuwd met welk kluitje ze ons deze keer weer in het riet gaan sturen.
De 91 is op tijd en het gaat vrij vlot richting Kortrijk al zijn de prachtige lockdowntijden blijkbaar achter de rug: ongelooflijk toch hoeveel verkeer er al opnieuw is. Rechts van mij aan de overzijde zit iemand met mondmasker die twee keer hoest. Opvallend hoe we daar op enkele maanden tijd aandacht voor gekregen hebben. De bus zet ons af bij busterminal 4 perron 41 dat toch wel op respectabele afstand van het NMBS-station ligt. Op krappe aansluitingen moet je hier niet rekenen. Stationsproject Kortrijk zal hopelijk op een betere oplossing uitlopen.

We hebben voldoende tijd en dus wordt de aansluiting bus/trein toch iets voor met de vingers in de neusgaten. Eigenlijk kunnen we kiezen, tussen een trein via Denderleeuw en eentje via Gent. We kiezen de laatste. Waarom die ene reiziger in onze buurt komt zitten als de rest van het rijtuig leeg is, blijft een open vraag. Blijkbaar is er wat misgelopen met zijn trein uit Lille en zal hij nu later in Gent zijn. Aan wie hij dit zo per se moet meedelen, is onduidelijk: C. krijgt info over zijn bezigheden en capaciteiten (veel! maar dus geen gezond coronaverstand) en dat moet je nu toch niet herhalen aan je liefhebbende vrouw die thuis met het avondmaal zit te wachten. De 417 vertrekt met een minuutje vertraging, maar het zal toch een rit met hindernissen worden. In Deinze gaan we net voor het station op tegenspoor, zodat we op perron 1 aanmeren. Meteen daarna gaat het alweer over gewoon spoor. We hebben ondertussen 4 minuten vertraging, in De Pinte zijn het er al zes. Het binnenrijden van Gent-Sint-Pieters verloopt evenmin vlot: bij aankomst tekenen we daar 8 minuten vertraging op, maar de ruime haltetijd reduceert die weer tot 5. Bij de Y. Sint-Katherina-Lombeek staan we zo goed als volledig stil. Vier sporen naar Brussel volstaan blijkbaar nog niet voor vlot treinverkeer. We komen uiteindelijk met 7 minuten vertraging in Brussel-Zuid aan, we kunnen nog net mee met de S naar Braine-le-Comte. We zijn vandaag één keer visueel gecontroleerd.

De treinlectuur.
Pierre LEMAITRE, Au revoir Là-Haut.
Hubert LAMPO, Zeg maar Judith.

Wat is het zalig om een paar uur in je groentetuin te werken en dan je handen te wassen, met water en zeep, omdat ze vuil zijn…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.