De wandeling.
Als er al weeskinderen onder de GR-paden zijn, dan is GR122 ongetwijfeld het voorbeeld bij uitstek. Bij mijn weten is er maar één topogids verschenen die het 160 km lange pad tussen Hulst en Tournai beschrijft en die dateert van 1993. Onnodig te zeggen dat het parcours ondertussen hier en daar grondig is gewijzigd. Maar ons rest alleen nog een laatste stukje af te leggen van de oorspronkelijke route uit 1993. Dat de bewegwijzering onderweg te wensen zal overlaten, nemen we er graag bij. (Overigens kunnen gpx-bestanden en kaartjes geraadpleegd worden op de Vlaamse en de Waalse GR-site. Maar zie mijn boze opmerking in de vorige bijdrage. De Vlaamse GR loopt nu van Hulst tot Kluisbergen en de Waalse van Mont de l'Enclus tot Quiévrain. Daaruit blijkt dat vandaag van de oorspronkelijke route niet zo veel meer overblijft, of is ze net sterk gegroeid?)
We pikken aan bij de halte Rue de Joncquois van lijn 97 in Escanaffles en lopen eerst door een heel typisch agrarisch landschap, met drie soorten boerderijen: de kleine, die ongetwijfeld eerder vroeg dan laat de genadestoot zullen krijgen, de grote die nog volop actief zijn en dan de reeks gerestaureerde die zowat alle functies hebben behalve die van boerderij of pachthof. Het moet inderdaad prettig wonen zijn, tussen al die uitgestrekte akkers, waar de oogst tijdens onze doortocht al volop aan de gang is. Zo lopen we lange tijd door het vlakke Scheldeland, dat alleen onderbroken wordt door de beklimming (en de afdaling) van de Mont-Saint-Aubert. Bij het naderen van Tournai verwatert de GR pijlsnel en dat komt niet alleen omdat we nu langs de gekanaliseerde (en gebanaliseerde) Schelde lopen. (Een weetje: Escanaffles heet in het Nederlands Schalafie, de naam zou afgeleid zijn van Schelde + ahwjo en dat zou vochtige weide betekenen.)
Achteraf bekeken beklagen we ons deze 25 km lange tocht langs een opgegeven tracé toch niet. Uiteindelijk blijkt dat we toch 34% van de tijd over onverharde paden en wegen hebben gestapt, dat we konden genieten van mooie vergezichten (o.a. op de Vlaamse Ardennen) en dat we na 27 jaar eindelijk de volledige route hebben gestapt. Oh ironie, het zwakste deel van de oude GR is ook opgenomen in het nieuwe tracé: enkele kilometers langs de Schelde die ons onvermijdelijk naar het centrum van Tournai moeten brengen. Onze quotering is met 13/20 eerder matig, precies door het laatste stuk.
Hier vind je een kaartje, en hier alle foto's. Hieronder alvast een voorsmaakje:

De oogst is al ver gevorderd. Op de achtergrond ligt het kerkje van Pottes.

Dit is de Ferme du Port d'Anvers. Als je dat tegenwoordig googelt, krijg je alleen maar links naar Antwerpen en corona. Ik moet de oorsprong van deze naam dus spijtig genoeg schuldig blijven.

Het weer.
Aangenaam warm en vrij rustig zomerweer, van licht naar zwaar en opnieuw licht bewolkt, met tijdelijk vooral veel cumulusbewolking.

De stafkaarten.
Het zijn er heel wat op 1:10.000: 29/7S Amougies - 37/3N Celles - 37/2N Pecq - 37/2S Estaimbourg en 37/6N Tournai. Zelfs op 1:20.000 of 1:25.000 heb je 4 kaarten nodig: 29/7-8 Ronse (recent) en de oudere kaarten 37/1-2 Estaimpuis - Pecq, 37/3-4 Celles - Frasnes lez-Anvaing en 37/5-6 Rumes - Tournai.

Hoe we er geraakten.
Zo eenvoudig was het nu ook weer niet: de halte Escanaffles Rue du Joncquoi van lijn 97 Tournai - Ronse wordt zeer onregelmatig bediend en het maakte niet veel uit of we uit Ronse of uit Tournai vertrokken: vroeg uit de veren was in beide gevallen nodig. We kozen dan voor de rechtstreekse verbinding Halle - Tournai, met een flinke reserve omdat er nu eenmaal weinig bussen zijn op de verbinding Escanaffles - Celles.

Een beetje geschiedenis.
Lang geleden, toen de vogeltjes nog spraken en de treinbegeleiders nog floten, verbond een spoorlijn Bassilly met Tournai via Lessines, Ellezelles, Ronse en Amougies. Het deel dat ons vandaag interesseert werd geopend in 1882 en in 1950 al werd het reizigersverkeer tussen Ronse en Tournai stilgelegd. Het werd voor het laatst vermeld in het spoorboekje van 14.05.1950. Op 8.10.1950 viel het doek over een verbinding die tot het laatst bediend werd door gesleepte treinen. Daarmee was ze een van de eerste lijnen die in de jaren 1950 werden opgedoekt.
Er kwam wel een vervangingsbus, die in het spoorboekje figureerde onder het nummer 1502: Tournai - Orroir/Celles - Escanaffles. Op dat ogenblik waren er nog maar 9 vervangingslijnen en had men waarschijnlijk nog niet stilgestaan bij de naamgeving van deze nieuwe lijnen. Daar kwam verandering in op 05.10.1952, toen de lijn met 87a werd aangeduid. Deze nomenclatuur was typisch voor de lijnen die spoorlijnen vervingen die over een gedeelte van de route bleven bestaan - dat was inderdaad het geval voor lijn 87, die voorlopig tussen Bassilly en Ronse in gebruik bleef. Dan volgde een geleidelijke uitbreiding, ook al omdat ondertussen ook andere lijnen in de regio sneuvelden. In het boekje van 04.10.1953 vinden we een tabel 87a Tournai - Orroir - Avelgem - Celles. (Vanaf 1956 zou tijdens de zomermaanden op zondag zelfs een paar ritten van Tournai naar Mont de l'Enclus rijden, met een laatste terugrit uit de Mont om 23:59!)
Vanaf het begin was het duidelijk dat de bediening van Celles alles behalve vlot kon verlopen. De bussen moesten vanuit Escanaffles immers heen en terug naar Celles, wat tot een aanzienlijke verlenging van de reistijd leidde, net zoals vandaag trouwens. Onze afstaphalte ligt precies op dat heen-en-terugje. De redenering zal van in het begin geweest zijn dat Celles nu eenmaal een station had op lijn 87 en dat het ook door de vervangingslijn bediend moest worden. Overigens heette het station Escanaffles-Celles en lag het net iets voorbij halfweg tussen de kernen van Escanaffles en Celles. In 1959 leidde dat tot een vermindering van de bediening van Celles. In 1968 werd de buslijn uitgebreid naar Avelgem. Ronse werd nog sporadisch als eindpunt bereikt. Tot vandaag speelt Avelgem een belangrijke rol als overstappunt tussen al de oorspronkelijke vervangingslijnen in de regio.
In het busboekje van 01.07.2002 is de lijn vernummerd tot 97. Wanneer dat precies gebeurde, vond ik niet terug. In 2002 was er nog een zondagsdienst, maar die is ondertussen (wanneer?) ook al verdwenen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De trein van de heenrit bestaat uit 3 breaks. Het enige wapenfeit staat op naam van de treinbegeleider die ons meteen na Halle komt controleren en onze papieren Railpass ook nog knipt. In de buurt van Leuze beleef ik als weeramateur nog eens het genoegen om door dichte mist te rijden. Het lockdownweertype, dat je zeker te voet, toelaat om ongemerkt te genieten. Het is altijd een van mijn favorieten geweest, maar zelfs op de frequentie van mist heeft de klimaatwijziging een negatieve invloed.
Het busstation van Tournai moet een van de onoverzichtelijkste zijn van heel België. Een overzicht vinden we niet, en dus is het zoeken naar het gelukkig correct aangeduide perron. Dat is precies een van de redenen waarom we een ruime marge hebben ingebouwd, want de aangewezen aansluiting zou zes minuten lang geweest zijn maar als je nog op zoek moet, is dat niet bijster veel. We vertrekken met een zestal reizigers. Zoals de spoorlijn 87 destijds min of meer parallel werd aangelegd met de steenweg, rijdt de bus nu min of meer parallel met de afgeschafte spoorlijn, over die steenweg. We komen dan ook langs halten als Obigies Halte, Hérinnes Léaucourt (een vroegere halte) en Hérinnes Gare. Zelfs onze bushalte ligt niet zo ver van het vroegere station van Escanaffles-Celles. De chauffeur rijdt bijna op de minuut nauwkeurig volgens de dienstregeling.

Over de rechtstreekse terugrit Tournai - Halle valt niet zo heel veel te zeggen. De locomotief duwt het stel M6-rijtuigen en dat scheelt duidelijk in comfort: regelmatig vallen duidelijke schokken te voelen, alsof de rijtuigen en de locomotief elkaar proberen in te halen, met wat ellebogenwerk. Maar we bereiken Halle stipt.

De treinlectuur.
Mr. A. ROOTHAERT, Vlimmen contra Vlimmen.
Hubert LAMPO, Zeg maar Judith.

Er zijn opmerkelijke overeenkomsten tussen wegverkeer en corona. Zo is er een zeer beperkte groep die de regels zo stipt mogelijk naleeft, in beide gevallen. De overgrote meerderheid zet de regels naar de eigen hand en maalt niet om een overtreding, noch van zichzelf, noch van anderen. En een niet te onderschatten groep lapt de regels regelrecht aan de laars. Dat zijn de automobilisten die hun rijbewijs hebben moeten inleveren, maar toch blijven rijden en de wanburgers die het mondkapje rond de nek hebben hangen om het snel aan te binden als er toch eens onverwacht controle komt, maar het dus eigenlijk nooit draagt. De derde groep heeft verder gemeenschappelijk dat ze verantwoordelijk zijn voor de dood van hun slachtoffers.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.