De wandeling.
In 1996 verscheen Voettocht in Pajottenland(VIP), eigenlijk een privé-initiatief met sponsoring van CERA-bankkantoren in het Pajottenland, de Olympiafabriek in Herfelingen en een respectabel aantal gemeentebesturen. De bewegwijzering was duidelijk geïnspireerd op die van de GR-paden, zij het met blauw-gele verfstreepjes. De hele rondwandeling is 204 km lang, vertrekt en eindigt in Lennik. Zelf hebben we trajecten gestapt van Lennik naar Pamel, van Pamel naar Ternat, van Ternat naar Asse, van Asse naar Vlezenbeek en van Vlezenbeek naar Pepingen, dat laatste in 2008. Het toeval - want zo bepalen we waar we stappen - heeft gewild dat het mooi verzorgde boekje tot vandaag op het schap is blijven liggen, maar nu stappen we van Pepingen naar Herne, tegen de 18 km aan. Het is een typische Pajottenlandse tocht, met soms erg rustige stroken en dan weer wat drukker bebouwde straten - het zal er sinds 1996 vast niet beter op geworden zijn. De TWQ ligt dan ook niet erg hoog: met 35% krijg je precies wat je van wandelen in deze regio kunt verwachten - er is net iets te duchtig gebetonneerd en verkaveld. Maar kom, alles bij elkaar zijn ruime gedeelten toch echt de moeite waard: we kwamen aan een quotering van 15/20 en dat cijfer zou nog hoger gelegen hebben, ware het niet dat de laatste kilometers bijna uitsluitend over betonwegjes lopen.
In de oorspronkelijke uitgave werd al gesuggereerd om van het basistraject af te wijken bij het domein van Ter Rijst en dat hebben we vandaag ook gedaan: het spaart ons alleszins enkele honderden meters asfalt uit. Op het kaartje is deze excursie gemakkelijk terug te vinden.
Nog dit: anno 2022 is de bewegwijzering op veel plaatsen slecht zichtbaar geworden, het onderhoud stopte in 2014. Bovendien heeft de aanleg van het GEN (de uitbreiding naar vier sporen van de rechtstreekse lijn Brussel - Gent) voor problemen gezorgd. Toch past het om nederig ons wandelpetje af te nemen voor dit prachtige initiatief, dat spijtig genoeg de tand des tijds niet zal kunnen doorstaan, tenzij… GR-paden het beheer en het onderhoud van het pad op zich zou nemen: het zou zeker niet misstaan in hun catalogus, in een streek waar ze zich vrij afzijdig hebben gehouden.

De foto's vind je hier, maar bekijk alvast deze:

Vlak na het begin passeren we langs de resten van de oude trambrug, die indertijd op het parcours lag van de tram van Halle naar Leerbeek. Zo konden venijnige hellingen in het centrum van Pepingen vermeden worden.

Het moet niet altijd het kasteel zijn, dit is het Hof Ter Rijst.

Het weer.
Somber en kil. Winters hogedrukweer.

De stafkaarten.
Alle kaarten op 1:25.000: 31/5-6 Halle (2020) - 39/1-2 Tubize (2021) - 38/3-4 Edingen (2020).

Hoe we er geraakten.
In theorie zou de heenreis moeten lukken met bussen van lijn 155 en 153, met overstap aan het station van Halle. Voor de terugrit plannen we een rit met de 160 (die pas na 15:00 begint te rijden na zijn vorige rit om 7:35!) tot Edingen, een goede overstap op de S naar Schaarbeek en een goede aansluiting met een naar verwachting rustige bus van lijn 155.

Een beetje geschiedenis.
In 1888 begon de tram te rijden tussen Lennik en Edingen, nadat enkele maanden eerder de tram Brussel met Lennik had verbonden. Ons Herne van vandaag werd echter slechts zijdelings ontsloten door deze tramlijn, die langs de Edingsesteenweg bleef rijden en aldus alleen maar het gehucht Kokejane bediende. Het moet gezegd dat Herne toen al over een spoorwegstation beschikte op de lijn Geraardsbergen - Braine-le-Comte, waarvan het gedeelte Geraardsbergen - Edingen nog altijd uitgebaat wordt, al hing het voortbestaan van dit lijnstuk in de jaren 1980 aan een zijden draadje.
Met de elektrificatie van de tramlijn tussen Brussel en Lennik (1931) en kort daarop van Lennik - Leerbeek (1932) verdween de mogelijkheid om rechtstreekse trams tussen Brussel en Edingen in te leggen, tenzij men gebruik maakte van stoomtrams en de nieuw geïntroduceerde autorails. Eigenaardig genoeg bleef men vasthouden aan één tabel die het volledige parcours tussen Brussel en Edingen bestreek. Dat zou zelfs zo blijven na de verbussing van de lijn Leerbeek - Edingen in 1959. De elektrische lijn kon meteen genieten van een uurdienst, het gedeelte naar Edingen werd weinig frequent bediend. Met de bussen kwamen er trouwens nog meer dan vroeger ritten die beperkt waren tot Herfelingen Vier Armen. De bussen werden verwarrend genoeg nog altijd gereden met film LK met ritbord Leerbeek - Edingen, later werd dat LK.
Met de invoering van de basismobiliteit kreeg de buslijn in 2003 het nummer 160 en meteen ook een goed gestoffeerde uurdienst. Bovendien werd het centrum van Herne voortaan bediend, in 2006 kwam er zelfs een zaterdagdienst en een weekendbelbus voor zondag. Dat was de tijd toen De Lijn nog groeide en bloeide. Het Pajottenland zou een flink stuk van dit aanbod verliezen: lijn 160 (en lijnen 163 en 164) werd beperkt tot een functionele lijn, zeg maar schooldienst, de belbus werd afgeschaft. Het duurde 2 jaar voor er een min of meer bevredigende oplossing kwam, in de vorm van een tijdrovende uitbreiding van lijn 161 Leerbeek - Geraardsbergen.

De verbinding.

Per uur rijden er 5 treinen tussen Edingen en Halle. Dit is mr 947 met S 3566 Edingen - Mechelen.

En wat we beleefden.
De ervaring heeft ons al ruimschoots geleerd dat bus 155 van 8:37 absoluut onbetrouwbaar is. Mijn motto is de laatste jaren trouwens geworden: OV is altijd een beetje (veel) onbetrouwbaar. Ik had nooit gedacht dat ik dit ooit nog zou moeten schrijven. Vandaag loopt de vertraging zelfs op tot meer dan 30 minuten. Overigens zouden we de aansluiting met de 153 aan Halle Station van 9:32 ook met de bus van 9:07 moeten kunnen halen, maar die is nauwelijks betrouwbaarder. Veelal nemen we dus die van 8:37, soms in de stille hoop dat die toch nog redelijk rijdt en dat we de aansluitingstijd kunnen vullen met een lekkere koffie. Vandaag kunnen we dat dus vergeten. (Een dag later lijkt het allemaal beter te zullen gaan: de bus haalt niet meer dan 15 minuten vertraging, heeft gps en haltelink weet te melden dat hij over 3 minuten bij ons zal zijn. Maar als ik de tracker raadpleeg - oh wonder van de elektronische informatie - zie ik dat de bus zich in Beersel bevindt en even later over de autoweg rijdt, richting Brussel. Vandaag zal hij dus erg dicht gekomen zijn maar dan plots van gedachte veranderd zijn: wat is er gebeurd? Agressie, plotse ziekte van de chauffeur, defect aan de bus? Gelukkig hebben we in deze gevallen een plan B: we rijden weg van Halle richting Dworp, waar we dezelfde 153 kunnen nemen die we in Halle hoopten te nemen. En het lukt ook, we hebben het wel vaker gedaan. Je moet in dit land bijna bovenmatig begaafd zijn om op een min of meer efficiënte manier het openbaar vervoer te gebruiken: jarenlang opgebouwde ervaring, elektronische steun van haltelink en andere Buzzen, een nooit haperend inzicht in de structuur van het busnet, flink wat Fingerspitzengefühl: zonder kom je er niet meer. Als je maar niet te veel rekent op de OV-planners… Ik kan me voorstellen dat de opeenvolgende ministers van Mobiliteit (of het gebrek hieraan) hier allemaal niet over deze vaardigheden beschikken en dat dit de reden is waarom ze tram en bus alleen voor de show nemen.)
De aansluitende bus van lijn 153 zal zijn rit wel stipt afleggen. Lijn 153 heeft nochtans even moeilijke punten op zijn traject als de 155, maar misschien toch wel net iets minder…

Voor de terugrit zouden we eigenlijk met een combinatie van 3 bussen (161 - 153 - 155) thuis kunnen geraken, maar het kan net iets sneller als we een stukje trein inschakelen van Edingen naar Halle. Dat zou het ons mogelijk maken om in Halle de bus van 16:10 te nemen, doorgaans een tamelijk rustige bus, omdat de eerste scholieren al weg zijn en de volgende lichting nog op de schoolbanken zit. Alleen: sinds vanmorgen weten we al dat deze bus vandaag niet rijdt. (Het gaat al enkele dagen weer slecht met de bussen, vooral die van Het Rad durven nogal eens forfait geven. Leerbeek gaat beter en bij Flanders Bus zijn er nauwelijks problemen - of worden ze beter verdoezeld.) De 160 zet ons iets te vroeg aan het station van Edingen af.

Over de rit met de 1564 valt niets te vertellen, behalve dat ik probeer uit te vissen hoe het zit met de schoolbussen op de 155. Normaal gezien kunnen we die onmogelijk halen, maar deze bussen maken bijna altijd vertraging: aan de Halse scholen, bij de Ninoofsepoort, aan de Bergensepoort en bovendien moeten ze wat rond rijden doordat de Bospoortbrug definitief verboden is voor alles wat zwaarder is dan een bakfiets. En ja, het lijkt te lukken: onze trein komt aan om 15:56 zoals voorzien, de 155 naar De Floere rijdt met 9 minuten vertraging. Dat eindpunt De Floere ligt nog een kleine 25 minuten van onze voordeur, maar ook hier weten we uit ervaring dat deze bus net iets minder vol zit dan de rit naar Anderlecht, waar hij theoretisch de dienstregeling mee deelt. We kunnen zelfs zitten. Onze redenering is: de eerste opdracht is tot De Floere geraken en daar eventueel overstappen op de 155 naar Anderlecht, als dat kan. Op het moment dat we uitstappen komt de tweede 155 al aangereden. Gelukkig moet er iemand mee en zo kunnen wij ook nog mee, voor een viertal halten. Zoals vermoed is deze bus een stuk drukker. Als we even later uitstappen, blijkt zelfs dat we ten opzichte van onze geplande ritten nog 7 minuten winst gemaakt hebben…

De treinlectuur. (Al gingen er vandaag geen boeken mee.)
Blandine de Caunes, La mère morte.
Ellen Verstrepen, Kattentijd.

Ik heb meer dan 30 jaar voor de klas gestaan en zowat alles wat nu uit de diepste schoolpoelen opborrelt, heb ik samen met collega's voorspeld: de gestage achteruitgang van het niveau, het gebrek aan bekwame leerkrachten - en lang niet iedereen die nu voor de klas staat, is bekwaam-, de nefaste greep van de pedagogen-inspecteurs-commissieleden op het onderwijs. Het enige wat onvoorspelbaar was waren Weyts en enkele van zijn voorgangers...

Uitgedrukt…

Zijn wier afdraaien: hard, vermoeiend werk leveren. Die wier is wat men in ons dialect ook nog een ap noemt, in het Nederlands een weer, of knoest of kwast. Een andere betekenis van weer is eelt(plek). In beide gevallen moet er dus flink gewerkt worden, want zo een knoest - de plaats waar een tak aan de stam zit - was een vervelende plek in de tijd voor de Chainsaw Massacres.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.