De wandeling.
O.a. bij het NGI wordt een kaart verkocht met als titel Over hoogplateau’s (sic!) en door weidse Ardeense bossen. Hoofdbrok op die kaart is de Escarpardenne Eisleck Trail, maar er staan ook enkele naburige lussen op. Langs een van die lussen zijn we vroeger al in Givry beland en vandaag doen we het vervolg tot Engreux, ook al ligt dat dorp niet echt op de lus; het openbaar vervoer in de streek is schaars, vandaar. De beide Ourthes spelen vandaag een belangrijke rol: we volgen langere tijd de westelijke tak, langs een prachtig maar moeilijk pad en op het einde lopen we ook nog even langs de oostelijke Ourthe: het kaartje maakt dat wel duidelijk. Dat pad vergt wel wat van de stapper: je loopt immers niet altijd vlak naast de rivier en dus over een vlak pad: af en toe gaat het resoluut tegen de rotsen op en die voortdurende golving is vermoeiend maar tegelijk letterlijk en figuurlijk hartverwarmend. Het gevolgde traject is niet bewegwijzerd. In tijden van hoogwater is het aan te raden de GR-variant te volgen al beperkt het probleem zich mogelijk tot enkele meters door het water, omdat de stapstenen die wij dankbaar gebruikten, onder water komen te liggen. Wie de samenvloeiing van beide Ourthes wil zien, moet wel even van het traject afwijken.


De Ourthe ligt te schitteren in de zon.

Weidse landschappen belooft de kaart en dat konden we ook vaststellen.

Het weer.
Eerst betrokken, maar dan vrij snel opklarend. Relatief fris (20°) en minder winderig dan voorspeld. De evolutie van de bewolking kan gemakkelijk afgeleid worden van de foto’s.

De stafkaarten.
60/5-6 Sainte-Ode (2020) - 60/1-2 La Roche-en-Ardenne (2020) - 60/3-4 Houffalize (2020)

Hoe we er geraakten.
Het openbaar vervoer gebruiken leidt wel vaker tot het betere puzzelwerk, maar vandaag moesten we erg diep gaan in ons probleemoplossend vermogen. Dat kwam voornamelijk door de povere dienstregeling van lijn 17 Bastogne - Houffalize. Met de eerste bruikbare bus zouden we pas om 12:44 uit Bastogne in Givry aankomen en de laatste bus zou al om 17:08 (op woensdag) of 17:01 (op de andere dagen) uit Engreux vertrekken. Het zou gekkenwerk geweest zijn om de tocht in die tijdsspanne af te werken, als we dat al gekund zouden hebben. En dus schakelden we voor het eerst de telbus in, de Waalse variant van wat weldra de Vlaamse belbus zaliger zal zijn. Toen ik maandag belde, leek het al niet meer zeker dat we voor woensdagvoormiddag nog een bus zouden kunnen reserveren: enkele jaren geleden werd de dienst ingekrompen om budgettaire redenen, maar de vriendelijke dame vond toch vrij snel een bus in aansluiting met de E78 die om 10:13 in Bastogne-Sud zou aankomen. Het werd 10:30 omdat de expressbus ongetwijfeld met vertraging zou rijden. Ons gsm-nummer geven was voldoende en wat ze van mijn naam gemaakt heeft, zullen we wel nooit te weten komen, maar we werden geboekt als vacanciers en dus moest er geen uitgebreide inschrijving gebeuren: zo vaak willen we die telbus nu ook weer niet gebruiken. We kregen ook nog tips: we moesten uitkijken naar een kleine gele bus die zowel voor als achter het vroegere stationsgebouw kon komen, want het kan daar druk zijn en de telbus zet zich waar er plaats is. We zouden €3.50 per persoon betalen, maar toen ik zei dat we allebei een seniorenabonnement hadden, konden we mee voor €2.00 per persoon, als we de mobibkaart tenminste konden tonen, want ontwaarden kon niet.
Een groter probleem was de aansluiting in Marloie tussen de trein en de E78: tien minuten is echt niet veel tegenwoordig, met een lijn 161/162 die op elk moment van de dag qua stiptheid alle richtingen uitkan. En dus besloten we om een trein vroeger - in dit geval die van het uur voordien - te nemen, wat wel betekende dat we erg vroeg uit de veren moesten. In Marloie zouden we dan de eerst passerende E78 nemen (die van 8:33) dan wel die van 9:33 mocht de aansluiting de mist ingaan.
Voor de terugrit moeten we gebruik maken van de enige 17 uit Engreux. Naar Bastogne is er na 7:01 (!) niets meer en dan wordt het Houffalize, waar we overstappen op de E69 (de vroegere 1011 - ongeveer) die ons naar Liège zal brengen. De rest is pure routine.

Een beetje geschiedenis.
Voor een keer moeten we niet teruggaan op een afgeschafte trein- of tramlijn. Meer zelfs, voor Engreux moeten we amper een halve eeuw teruggaan in de OV-geschiedenis. Op 15.05.1931 reed er al een NMVB-bus van Houffalize naar Bastogne (op maandag, woensdag, zaterdag en zondag) en er kwam ook nog een bus van de Posterijen van Libramont via Amberloup naar Houffalize, maar geen van beide kwam zelfs maar in de buurt van Engreux.
Het zou tot de jaren 1960 duren voor Engreux bediend werd door de toeristische dienst van de twee Ourthes (die ooit gereden heeft onder lijnnummer 48), elk jaar opnieuw in een ruime vakantieperiode en de mogelijkheid om van Engreux naar de samenvloeiing van beide Ourthes te stappen en terug. (Al vraag ik me af of het NMVB-publiek wel in staat was om dat te doen…)
Voor een echte busdienst was het wachten tot de jaren 1970 toen lijn 17 Houffalize - Bertogne - Bastogne enkele keren per dag de inderdaad moeilijk te bereiken dorpen Engreux en Bonnerue bediende. Veel meer dan een schoolbediening was het toen al niet. Vandaag is er nog een bus om 7:07 naar Bastogne - alleen op schooldagen) en op de middag en avond (13:08 en 17:08, met kleine afwijkingen al naargelang de dag van de week). Tijdens de vakantieperiode rijdt er nog een bus ’s morgens vroeg met terugkeer kort na de middag, zelfs op zaterdag is de bediening niet helemaal weggevallen. Voor ons was het wel nodig om tijdens de schoolperiode te reizen, het was nu al onmogelijk om 18 km in te schakelen tussen Givry en Engreux, zonder gebruik te maken van de Telbus.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het was dus echt vroeg dag toen we ons klaarmaakten om de trein van 5:58 te halen. Die zou ons gemakkelijk moeten toelaten om de IC naar Luxemburg van 6:33 (2106) te halen en dat gebeurde ook. De grootste vertraging noteerden we in Gembloux met 3 minuten maar met een uur reserve in Marloie kon dat ons moeilijk verontrusten. Met een viertal vertragingszones en twee keer op tegenspoor mag hier gerust van een succes gewag gemaakt worden.
(Minder succesvol zijn de planners van de inzet van het reizigersmaterieel: terwijl we wachten in Brussel-Zuid horen we drie keer de boodschap dat een trein in een beperkte samenstelling rijdt: de 2027 naar Charleroi-Central - 4 i.p.v. 9 rijtuigen - IC 2227 naar Gent-Sint-Pieters - 4 i.p.v. 10 rijtuigen en de 4505 naar Antwerpen-Centraal - 5 i.p.v. 9 rijtuigen. Het kan maar een indruk zijn, maar ik begin stilaan te geloven dat die splitsbare samenstellingen met M6 en M7 toch niet zo een groot succes zijn. ’s Avonds horen we trouwens ook nog omroepen dat de 1740 naar Quiévrain met 4 i.p.v. 10 rijtuigen rijdt. Pleitbezorgers van de NMBS zullen ongetwijfeld beweren dat een ingekorte trein nog altijd beter is dan geen trein, maar die problematiek lijkt een soort eeuwigdurendheid te genieten. Al is dat soms nogal de vraag…
In Marloie - ook hier - hangen enkele rare individu’s rond het station: waar komt toch die aantrekkingskracht van stations vandaan als rendez-vousplaats? Vermits de trein op tijd is, kunnen we met de bus van 8:33 mee: dat geeft ons ruim een uur de tijd in Bastogne. Zoals aangekondigd bij de reservering van de telbus zal de expressbus inderdaad met vertraging in Bastogne aankomen. De N4 lijkt wel een eeuwigdurende werf en de halte Champlon Place de la Gare (van de tram!) wordt met een op-en-afje bediend en dat brengt 7 minuten vertraging met zich mee. Ze weten bij de TEC precies wel waarover ze praten. Eén uur tijd dus en dat volstaat voor een koffie in Le Melba.
Zoals we dat eigenlijk van de belbus gewend zijn komt de telbus een tijdje te vroeg aan het station. De chauffeur vraagt of wij het zijn die naar Givry moeten. De mobib ontwaarden blijkt inderdaad onmogelijk ook al is er een toestel aanwezig. De chauffeur vraagt €7.00 maar maakt er geen probleem van als ik zeg dat men ons gezegd had dat we met €4.00 mee kunnen. In een kwartiertje tijd komen we aan in Givry.

Na de wandeling hebben we trouwens genoeg tijd om een beloning te halen in Le Vieil Engreux maar de baas lijkt uit rot hout gesneden. Zoals gewoonlijk willen we binnen zitten, omdat je pas dan de sfeer van een café leert kennen, maar zijn eerste vraag is Qu’est-ce que vous cherchez, Monsieur? Ik sta er wat verbouwereerd bij: ik had une table moeten antwoorden, maar dan lijkt hij ons het liefst op het terras te hebben. Mijn vrouw heeft speciale antennetjes voor louche zaakjes. Ze vermoedt dat de patron wat te verbergen heeft. En de indringende geur van frietvet in de gelagzaal is ook niet meteen uitnodigend. Als we ook nog te horen krijgen dat onze stokken buiten moeten blijven, hebben we genoeg gezien en gehoord. Die handgemaakte wandelstokken worden veelal bewonderend bekeken en becommentarieerd, we laten ze niet zomaar onbeheerd achter. We vertrekken dan ook zonder meer, tenslotte hebben we nog 2 flessen Bru in de rugzak zitten. De vieze vent roept ons nog Goed gluk na, uiteraard met Franse g’s. Ik denk onwillekeurig aan een hit uit de jaren 1950 Glück auf, waarmee mijnwerkers elkaar geluk wensten als ze de diepten van de kolenmijn in moesten.

De buschauffeur van lijn 17 is gelukkig professioneler. Andere koek zal alweer de aansluitende expressbus zijn: die rijdt met een dik kwartier vertraging. De app van de TEC houdt het voor bekeken voorbij Bastogne, maar gelukkig is er ons aller haltelink, dat keurig de vertraging aangeeft én het oproepnummer én het busnummer! Dat lukte vandaag voor de derde keer al! Op de aansluiting in Liège durven we al niet meer te rekenen, al gaan er toch 10 minuten van de vertraging af. We verlaten de bus op het moment dat IC 540 aanzet. Spijtig genoeg is er op dit uur geen Welkenraedt - Kortrijk meer en dus moeten ze ons zoet houden in het Grand Café de la Gare. Het verschil met Engreux is immens.
Als de treinbegeleider langskomt (we worden vandaag 5 keer gecontroleerd in 4 treinen!) leg ik hem een eigenaardigheid van de app voor. Vanochtend hadden we 2 ritten Halle - Marloie gevalideerd, vanavond 2 ritten Liège-Guillemins. Je zou dan ook verwachten dat die ritten in die volgorde op het schermpje verschijnen, maar dat is andermaal niet zo. De tbg kan hier natuurlijk ook weinig aan doen. Hij zegt dat we ons geen zorgen moeten maken en wenst ons een goede thuiskomst.
Da aansluitende IC naar Ath zal ons stipt naar Halle brengen. Ath, wegens werken tussen Ath en Tournai en dat nog tot bijna halfweg oktober. Bij Infrabel verstaan ze de kunst om de klanten van de NMBS te contrariëren. Bij controle blijkt een dom blondje (oei, mag dat nog?) met haar tweedeklasbiljet in eerste te zitten. (Oei, mag dat niet?) Uiteraard weet ze nergens van. We blijven met 5 achter. En we komen op tijd in Halle aan, 15 uur en 25 minuten na ons vertrek vanmorgen.

De treinlectuur.
Arthur van SCHENDEL, Angiolino en de lente. Als je beslist om te beginnen lezen als hobby, laat dit dan niet je eerste boek zijn, al is de kans onbestaande dat het nog te vinden is, zelfs bij De Slegte is het laatste exemplaar al verkocht.
Roy JACOBSEN, De onzichtbaren.

Ecolo-voorzitster Rajae Maouane vond het op de autoloze zondag te moeilijk om de 8 km tussen Sint-Jans-Molenbeek en de studio van de RTL met de fiets af te leggen: 8 km zouden een rit van 45 minuten gevergd hebben van haar frêle benen. En openbaar vervoer is er in Brussel op de autoloze zondag natuurlijk niet, of heb ik ergens gelezen dat de MIVB haar lijnen versterkt had? Ze nam dus maar een taxi… Luister naar mijn woorden, maar kijk niet naar mijn daden.

Uitgedrukt…
Iemand de prang op de neus zetten. Zorgen dat iemand geen keus meer heeft. Een prang staat voor de knijper die men een paard op de neus zet om het in bedwang te houden, in het A.N. een praam. Vandaar zich niet laten pramen, geen aansporing nodig hebben.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.