De wandeling.
Veilig verborgen op het wordlwide web vind je de 6 grote lussen van de Gaume Lorraine. We hebben al enkele tochten achter de rug en vandaag stappen we voor het eerst op lus 2 (entre la douce Gaume et l'époustouflante Ardenne) , van Muno naar Herbeumont. Dat is een behoorlijk zwaar parcours van 13.41 km lang en de TWQ van 83% is een ernstige aanwijzing dat het een zeer kwaliteitsvolle tocht geworden is. Daar komt bovenop dat je zelden de gelegenheid hebt om je te vervelen. Het begint al in Muno met de Roche à l'Appel, een stevige kuitenbijter tegen de rotsen op en eindigt met twee panorama's over de Semois, met de bekende Tombeau du Chevalier waar de rivier uitpakt met een van zijn vele meanders. Je vindt ze ongetwijfeld terug op de kaart: routeyou of NGI. Nauwelijks enkele honderden meters verder volgt al een tweede panorama. En dan volgt nog de oversteek van de Semoisvallei via de Viaduc de Conques, welbekend bij alle spoorwegliefhebbers. We liepen er over en dus hebben we de prachtige bogen alleen maar uit de bus gezien, zoals vele andere bruggen die de aanleg van lijn 163A Bertrix-Muno mogelijk maakten. Naar verluidt was dit ooit het duurste stukje spoorweg van België… Wij waren alleszins tevreden en quoteerden 19/20. Foto's konden we in "overvloed" (lichte overdrijving) nemen: je vindt ze hier.

Ik kan het niet laten, al die bruggen in lijn 163A brengen me nog altijd in vervoering.

Vanop de Roche de l'Appel zie je de diepte: als je goed kijkt zie je de picknicktafel staan en dat geeft meteen een idee van de hoogte van de Roche de l'Appel.

Minder bekend maar wel efficiënt deze bewegwijzering.

Het weer.
Voor zover te beoordelen (door de bomen) was het wisselend bewolkt, bij een aangename temperatuur van 18°.

De stafkaarten.
67/5-6 Muno (2021) - 67/1-2 Bouillon (2021) - 67/3-4 Herbeumont (2021). Mocht je de kaart van Bouillon missen: meer dan 50m (!) in een uithoekje heb je daarvan niet nodig.

Hoe we er geraakten.
Ongetwijfeld maken we een van de meest avontuurlijke verplaatsingen van het jaar. Het begint al met de in mijn ogen toch niet echt betrouwbare aansluiting in Libramont naar Bertrix (wacht alleen als de IC uit Brussel minder dan 5 minuten vertraging heeft). Dat is de reden waarom we een volledig uur reserve inbouwen, want de enige bus van lijn 481 mogen we echt niet missen, of we komen onherroepelijk vast te zitten in Bertrix.
Voor de terugreis bouwen we uiteraard geen reserve in. In Herbeumont nemen we bus 48 en die brengt ons naar Bertrix, vanwaar we met overstappen in Libramont en Brussel-Luxemburg weer in Halle geraken.

Een beetje geschiedenis.
We stapten al eerder in Herbeumont, o.a in juni 2017 én 2023 en dus is het grootste deel van de OV-geschiedenis in de streek daar terug te vinden, te bereiken via de zijbalk van mijn blog. Ondertussen is er nog een hoofdstukje aangebreid: in Wallonië noemt men het geen basisbereikbaarheid, maar regio per regio wordt een gelijkaardige oefening gehouden, al ligt alles nu om budgettaire redenen stil. Dat heeft geleid tot de schrapping van buslijn 163a in de vorm die ze decennialang heeft gehad. In de plaats kwam een nieuwe lijn 48 Bertrix - Herbeumont die via een veel rechtstreekser traject naar Herbeumont rijdt en ook niet verder dan Herbeumont. Dat betekende meteen dat dorpen als Orgéo, Gribomont, Saint-Médard en Cugnon uit de bus vielen. Nu, veel meer dan een bus op de middag kon de lijn 163a voor ons, stappers, niet betekenen en het is precies die rit die nu als lijn 481 de bediening van deze dorpen op zich neemt, van maandag tot vrijdag. Ze bedient nu zelfs Fontenoille, Watrinsart en Lambermont. Het zal dan ook niet verbazen dat we 37 km lang zoet waren op een erg rustige bus.

And now for something completely different: telegrafische afkortingen zijn altijd intrigerende verschijnselen en in het geval van Muno (GM) en Herbeumont (GHB) is dat niet anders. Afkortingen met een G zijn er niet zo veel en waarom precies de stations op lijn 163A een afkorting kregen met G is me niet duidelijk. Als ik het juist heb, verwijzen de afkortingen met G naar de Grand Central Belge, maar dat meld ik met het nodige voorbehoud. Wel zeker is dat er ook recent gebruik is gemaakt van afkortingen met G: zo vind je op lijn 26 GEV (Evere), GAR (Arcades), GDI (Diesdelle), GSO (Sint-Job). Anderzijds waren GHT (Haren) en GBB (Beersel) al veel vroeger in gebruik. Het spreekt voor zich dat telegrafische afkortingen tegenwoordig een functie hebben die compleet verschilt van de historische.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het was erg belangrijk dat we op tijd in Bertrix zouden geraken en dus zorgden we maar meteen voor een volledig uur reserve; minder zou trouwens niet mogelijk geweest zijn. En dus moesten we IC 2108 van 8:32 in Brussel-Zuid kunnen nemen. Uit Halle kwamen daar drie treinen voor in aanmerking: P 7802, P 7574 en IC 3206. Het werd uiteindelijk de tweede: de eerste had vertraging opgelopen vanaf Braine-le-Comte en we waren op tijd voor de tweede. Die bracht ons trouwens stipt naar Brussel-Zuid.
Voor IC 2108 had ik eigenlijk een lang stel M6-rijtuigen verwacht maar het werd een onlangs typisch geworden samenstelling voor deze 21xx treinen: een loc 13, een I11-rijtuig, 3 rijtuigen M7 (waarvan twee AB) en een stuurstandrijtuig M6. Blijkbaar is dat vandaag niet voor het eerst het geval. De rit verloopt verbazingwekkend goed: de hoogste vertraging is 2 minuten, bij vertrek in Ciney en Rochefort-Jemelle. En dus halen we probleemloos L 5960, wat meteen betekent dat we een uur "te vroeg" in Bertrix aankomen: om 11:06, met een bus 481 die vertrekt om 12:20. Zoals meestal als je reserve neemt, zou ook de verbinding van het volgende uur ons op tijd in Bertrix gebracht hebben. Maar wee als je geen reserve inbouwt. Over de treinreis zelf is niet veel te vertellen: een jonge Deense voert wel een lang telefoongesprek, de term exakt valt een tiental keren: het zal wel een gesprek met de baas geweest zijn. We gaan wat verder zitten om ongestoord te kunnen lezen; ze lijkt door te hebben waarom we dit doen.

De TEC-Luxembourg schittert eens te meer als info-ontkenner. Langs digitale weg zijn we wel te weten gekomen dat onze bus van perron 3 zal vertrekken, maar ter plaatse is er geen enkele aanwijzing dat dit ook zo voorzien is. Tenzij ze vinden dat de S als aanduiding moet volstaan. Wat dan weer niet klopt: lijn 481 is geen echte woensdagrit van de schooldienst, want hij rijdt ook op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. Ik heb trouwens de indruk dat nog andere lijnen op de halteborden ontbreken. We hadden een drukke bus verwacht met uit- en losgelaten jeugd, maar er zijn nauwelijks reizigers mee. In Herbeumont vraagt de chauffeur ons - we zijn dan al de enige reizigers - of we niet in Herbeumont uitstappen, maar we moeten naar Muno, verklaar ik. Hij verzekert ons dat we dan op de juiste bus zitten. Bij het uitstappen in Muno vraagt hij nog of we in Muno wonen en verklaart hij ook waarom hij een beetje verbaasd was dat we niet in Herbeumont uitstapten: de meeste stappers leggen een traject Herbeumont - Bouillon af. Het is verfrissend, zo een chauffeur die zijn betrokkenheid toont met zijn klanten. Bij ons is dat helaas een zeldzaamheid en dan kunnen we ten zuiden van Brussel nog niet eens klagen. En… ook in Muno wordt lijn 481 niet vermeld op de halteborden…

In Herbeumont is de mooie halte Grand'Place (met wachthuisje) teruggevallen tot een sporadisch bediende halte. het zwaartepunt ligt nu bij de recente halte Maison Communale en dat omdat de snelle(re) bus 48 vertrekt aan de Fedasil vestiging. Een aantal gegadigden is inderdaad al vroeger ingestapt. Ze maken allemaal zonder uitzondering de reis naar Bertrix.

De terugreis per trein verloopt als in een droom. In Marloie vertrekken we met 2 minuten vertraging en voor de rest rijden de 3 treinen op tijd. In S 3591 is de tbg verbaasd dat we op één dag van Halle naar Bertrix en terug gereisd hebben: jullie moeten wel erg vroeg vertrokken zijn; als ik hem zeg dat we ook nog 14 km gestapt hebben, kijkt hij helemaal ongelovig. Hij zou moeten weten dat we er ook nog busritten van samen een dik uur hebben op zitten. Maar ook hier geldt: het is prettig als de tbg enige belangstelling voor zijn klanten toont, al is dat in deze dunbevolkte trein natuurlijk gemakkelijker dan in een IC.

En nog even dit: vanmorgen waren IC 2107 en 2408 allebei afgeschat: 2 opeenvolgende IC's naar Namur! En IC 2130 zagen we in Gembloux: overvol, want met één desiro kom je niet ver, zeker niet tussen Namur en Brussel.

De treinlectuur.
Paolo GIORDANO, Tasmanië.
Frederik Willem DAEM, Tekens van leven.

.
Uit "Tasmanië", uitgesproken door Novelli, één van de belangrijkste personages: Laten we wel wezen, er bestaan geen echte politieke verschillen meer. Het enige verschil is dat mensen voor of tegen de waarheid zijn.

Uitgedrukt…
de wijzer rond - de betekenis lijkt voor de hand te liggen; uiteraard gaat het hier om de kleine wijzer en die heeft 12 uur nodig om rond te gaan.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.