De wandeling.
Ik ben behept met een vroeger-was-alles-beter-syndroom en af en toe probeer ik daar iets aan te doen door diep in de kast met routebeschrijvingen te duiken, in de hoop dat de confrontatie met het verleden wat realistischer naar de eigen tijd doet kijken. We stappen vandaag dan ook een tocht die verscheen in het tijdschrift van Vakantiegenoegens van 07.10.1981! Het artikel heet Langs de West-Vlaamse Schelde (toen nog zonder koppelteken) en is van de hand van Ludo van Lint. En op het koppelteken na is er inderdaad niet echt zo heel veel veranderd. Natuurlijk zijn er wat huizen bijgekomen maar ogenschijnlijk niet tegen het tempo dat we van elders kennen, de oude treinbedding is nu wel perfect begaan- en befietsbaar en het jaagpad langs de Schelde is verhard. Maar voor de rest is er niet zo veel nieuws: de kastelen en de grote hoeven staan nog altijd overeind, de voetwegen (toen nog kerkwegels genoemd, maar hoe moet je die noemen als niemand nog naar de kerk gaat?) blijven perfect bruikbaar en wat toen verhard was, is het nu nog altijd. Ik ben wel bijna zeker dat de TWQ toen net zoals vandaag 37% bedroeg. De 11 km lange tocht is geen hoogvlieger, maar hem nu meteen waardeloos noemen, zou ik ook niet doen. Hij stelt je in de gelegenheid een onder wandelaars weinig gekende Scheldevlakte te ontdekken en bepaalde delen mogen er ook best zijn. Zeker in de buurt van Sint-Denijs zullen liefhebbers van aloude voetwegen in vervoering geraken. Kaartje en foto's.

Het kasteel van Bossuit, of van de Beaufort. In 1981 al onbewoond.

Tegen het einde aan kun je niet meer onder de Schelde uit, als je dat al zou willen.

Het weer.
Somber, grijs, maar droog.

De stafkaarten.
29/7 S Amougies - 29/6Z Sint-Denijs (of 29/5-6 Moeskroen-Zwevegem en 29/7-8 Kluisbergen)

Hoe we er geraakten.
Bossuit wordt bediend door buslijn 85 Waregem - Spiere. Overstappen is mogelijk in Waregem en Anzegem (treinstations) en in Avelgem waar verscheidene buslijnen (zowel van De Lijn als van de TEC) samenkomen, tenminste als het busstation niet onbereikbaar is door werken. Het snelst en het gemakkelijkst gaat het voor ons uit Waregem, al bestaat er ook in Anzegem een vrij goede aansluiting uit Zottegem en Oudenaarde. De tijd dat hier ook nog semi-directe treinen uit Brussel stopten, ligt ver achter ons.

Een beetje geschiedenis.
We kruisen vandaag even buiten Bossuit de vroegere spoorlijn 85 Leupegem - Herseaux - Roubaix. In de tekst die bij de wandeling hoort, lees ik nog: Even verder dwarsen we een oude spoorbedding. Als wandelpad is het (sic!) niet meer bruikbaar. Grote delen zijn nu akkers. Vandaag is dat wel anders: de bedding vormt nu de Trimaarszate. Die trimaars waren West-Vlaamse seizoenarbeiders die in het rijkere noorden van Frankrijk aan het oogsten gingen. (Dat weten we dankzij Willem Vermandere.) Maar in 1981 kon ze dus niet worden opgenomen in een wandeling. Over die lijn 85 valt wel wat te lezen op de website van Paul Kevers- zie onderaan. Ze werd geopend op 1 augustus 1881 en ging dicht op 2 september 1959. In het spoorboekje ging het om een tabel Oudenaarde - Herseaux - Moeskroen. Het grootste deel van deze verbinding liep inderdaad over de lijn met het nummer 85, maar Oudenaarde en Moeskroen waren nu eenmaal interessanter als begin- en eindpunt dan Leupegem en Herseaux. Die laatste twee werden consequent wel als overstapstations beschouwd - vandaar dat ze vetjes afgedrukt stonden in het spoorboekje. Op een zaterdagmiddagtrein en een laatavondtrein op zondag na, werden op het einde alle ritten uitgevoerd met kleine autorails. Die laatste trein op zondag vertrok in Kortrijk om 23:07 en eindigde in Oudenaarde om 0:37, na een omzwerving door de Scheldevlakte.

De oude lijn 85.

In het spoorboekje van 04.10.1959 treffen we voor het eerst de buslijn 85 aan: die verbindt Herseaux met Oudenaarde via Avelgem. Ze volgt dus vrij getrouw de loop van de spoorlijn. Vanaf 28.05.1972 krijgt de lijn een bijkomende kenletter en wordt 85a. Voordien reden alle vervangingslijnen zonder bijkomende kenletter als ze de spoordienst volledig vervingen; de kenletter werd slechts toegevoegd als er naast de busdienst ook nog een treindienst overbleef. In 1972 veralgemeende men de kenletter voor de vervangingsbussen, ongeacht of er een parallelle spoorlijn was of niet.

Op 27.05.1979 verschenen de lijnen 85a/1 Avelgem - Moeskroen en 85a/2 Oudenaarde - Avelgem ten tonele. Met de invoering van de IC-IR-bediening op 03.06.1984 werd ook dit gewijzigd: 85a zou voortaan slaan op Avelgem - Spiere, 85b op Oudenaarde - Avelgem. Uit de haltelijst kon ik opmaken dat de buslijn in Bossuit een noordelijker tracé volgde dan vandaag, nl. via Bossuit Station en via Sint-Denijs. Ondertussen was er ook al een herstructurering van lijn 83 (deels een voorstadslijn in Kortrijk) doorgevoerd die tot Spiere doordrong.

Op 01.06.1997 werd de weekenddienst op lijn 85a opgeheven; de weekdienst werd uitgedund.

Nog twee te vermelden momenten: op 10.01.2005 wordt de lijn 85a opnieuw lijn 85. En op 07.01.2008 verscheen in het busboekje voor het eerst een buslijn 85 Waregem - Anzegem - Avelgem - Spiere, met een uurdienst van maandag tot zaterdag en een twee-uurdienst op zondag. Op de weekenddiensten werd sindsdien danig bespaard; vooral op zondag beginnen de bussen laat te rijden en houden ze er ook vroeg mee op. Dat kadert in de besparingen die De Lijn moest doorvoeren omdat het huidige kabinet Weyts De Lijn tot verregaande besparingen dwong. Wordt trouwens ongetwijfeld vervolgd.

En wat gebeurde er met het deel voorbij Spiere? De TEC ving de bediening van Spiere (Espierre) en Warcoing op met lijn 2 Tournai - Moeskroen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Onze treinen rijden tegenwoordig zo goed dat er nauwelijks wat over te vertellen valt. Gelukkig is er nog die treinbegeleider die we in deze trein 3207 ook al zagen op 18 januari en die ook door de wandelmicrobe is aangestoken. Toen konden we dat alleen maar afleiden al luistervinkend: de collega die hij net had afgelost luisterde geduldig naar het verslag van zijn wandelprestaties en wij luisterden nieuwsgierig en bewonderend mee. Vandaag doet hij zelf dienst tot Brussel-Zuid (de vorige keer draaide hij pas mee vanaf Brussel-Zuid) en aangetrokken door onze wandelstokken steekt hij meteen van wal: of er wat te beleven valt op wandelgebied in Waregem - zie biljetten! - of we nog een bus moeten nemen, hoeveel kilometers er op het programma staan, of we dat regelmatig doen en altijd per trein en bus? Tussendoor vertelt hij over zichzelf: hij woont in Ath, stapt graag en veel in de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland, stapt meestal georganiseerde tochten - vroeg op de dag, anders is het te druk. Kortom, in het korte tijdsbestek tot Brussel-Zuid wisselen we een resem wandelwederwaardigheden zonder weerga uit en toch denkt hij er aan om voor Brussel-Zuid zijn aankondiging te doen. Dit is een gesprek van zielsgenoten en we gaan er graag op in, al zie ik aan de neus van een medereiziger dat die er vooral ongepaste opdringerigheid in ziet. Verkeerd inschatten is even menselijk als vergissen. De tbg wenst ons nog een goede "wandelen", maar vraagt meteen hoe je dat in het Nederlands zegt. "Wandeling" zal hij wel nooit meer vergeten.
Ook de aansluitende trein rijdt perfect. Het groepje tbg's van de ochtendspits zit gelukkig ver genoeg om niet echt te storen.

Ik denk dat het de eerste keer is dat we in Waregem een bus nemen. In 2001 stapten we ook al in Bossuit, maar toen namen we nog de bus van Kortrijk naar Avelgem, waar we overstapten op de bus naar Bossuit. Aribus is buiten dienst, zoals zo vaak. Het zou een ideaal voorbeeld van samenwerking tussen de federale NMBS en de regionale De Lijn kunnen zijn die ook nog eens de reiziger ten goede komt, maar het systeem is meer dan eens vleugellam. Weyts wil de NMBS regionaliseren, ik zie meer heil in het opnemen van alle vervoersmaatschappijen in één grote federale mastodont. Al ligt de reden voor het frequent uitvallen van Aribus waarschijnlijk elders. De bus staat klaar, de chauffeur rookt half buiten de bus een zelfgerolde sigaret. Zo voed je de hoest die soms pijnlijk hinderlijk klinkt. Pijnlijk hinderend voor hem dan. De bussen van beide richtingen kruisen elkaar aan het station van Anzegem. Dat is meteen het moment voor een babbeltje onder chauffeurs. Eigenaardig genoeg trekt de bus pas vanaf Avelgem andere reizigers aan, al zal bij de terugrit blijken dat dit eerder toeval is.

De bus van de terugrit rijdt met de verkeerde film. Ik maak de chauffeur daar opmerkzaam op; de man is me dankbaar en corrigeert meteen zijn fout. We komen relatief vlot door Waregem, alleszins zonder vertraging te maken.

Ook de terugreis per trein verloopt prachtig. En ook nu prefereren we de aangename P naar Geraardsbergen boven de snellere maar drukkere IC's naar Quiévrain en Binche of de S naar Braine-le-Comte. We volgen wel een fantasievolle reisweg, vanaf Y. Ruisbroek gaat het over lijn 96N, op tegenspoor. Zo halen we onderweg de S-trein naar Braine-le-Comte in die in het verleden al te vaak voor de P-trein zat. Nu komen we net niet stipt in Halle aan, na een aangename rit. Die wordt de klanten van IC 2037 van Antwerpen naar Charleroi vandaag door de neus geboord. Personen op het spoor in het Antwerpse heeft voor vertraging gezorgd en de reizigers van de IC zitten nu allemaal op de propvolle P 8721 naar Châtelet. Hopelijk zijn ze trouwens niet allemaal weer uitgestapt toen bleek dat de IC toch voor de P zou rijden. En even hopelijk zijn al de reizigers van de P-trein op dat moment niet op de IC gestapt, want dan konden ze twee keer hetzelfde tafereel van overvolle treinen beleven.

De treinlectuur.
Adriaan van Dis, Ik kom terug.
A.F.Th. van der Heijden, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
Je leest wel eens dat de vele pakjesdiensten en hun bestelwagens de files extra aandikken. Ik begrijp niet goed hoe één bestelwagen die de pakjes voor 30-40 gezinnen vervoert meer file kan veroorzaken dan 30-40 personenwagens die allemaal afzonderlijk naar winkelcentra en grootwarenhuizen rijden.

Een verkneukelinkske.
Volgens minister Bellot zijn er aanwijzingen dat Infrabel en NMBS regelmatig zelf kabels stelen en personen over het spoor doen lopen om op die manier de vele vertragingen te verantwoorden. De Staatsveiligheid zou hiervan op de hoogte zijn.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.