De wandeling.
Soms combineer je onverwacht en ongewild aangeduide wandelingen: dat overkwam ons in Falaën. Eigenlijk wilden we de wandeling van de Héronnière volgen; we dachten dat die mooi aangeduid stond op de wandelkaart van Anhée, uitgegeven bij het NGI. Alleen, thuis verdwaalden we al op de kaart en we tekenden onbewust een combinatie uit met de wandeling in Sosoye, Les Pelouses Calcaires. Hoe dat kwam? Beide wandelingen komen in Falaën akelig dicht bij elkaar, zeker op de niet zo gedetailleerde kaart, en… beide worden aangeduid met een witte rechthoek met links en rechts kleinere groene rechthoekjes. Onbegrijpelijk toch, als je weet hoe veel van die merktekentjes mogelijk zijn. En dus wandelden we geen van beide wandelingen volledig en misten we de Héronnière!
Niet dat we dat aan ons hart hebben laten komen: zoals te merken op het kaartje, stapten we een perfecte lus, die bovendien begon aan het vroegere station van Falaën, vertrekpunt van de draisines over de oude lijn 150, waar ouderen en jongeren hun fietsproef komen afleggen. Het vertrekpunt doet wat denken aan attracties uit de jaren 1950 - 1960 die om de zoveel jaar weer opdoken in de door de meester zorgvuldig uitgedokterde schoolreizen. (In Beert moest een roulement van zes jaar opgesteld worden, omdat de zes studiejaren er door één onderwijzer onder de knoet gehouden moesten worden. En de moeders mochten mee als ze dat wilden, niet om - zoals nu - overal hun neus in te steken, maar om de autocar vol te krijgen…)
En voor de rest is het aangenaam stappen door een bijwijlen geaccidenteerd landschap; vooral de route langs de Flavion, bijrivier van de Molignée, is attractief; ze komt bovendien ook nog uit op Montaigle, met indrukwekkende rotsen en dito kasteelruïne. De TWQ bedraagt wel maar 32% en op de vele asfaltwegen moet je regelmatig opzij voor auto's.

Alle foto's vind je hier. Ongetwijfeld is de ruïne van Montaigle een waardig referentiepunt.

Het weer.
Net niet te warm, weinig wolken en aangename wind: op het randje van ideaal.

De stafkaarten.
53/3S Haut-le-Wastia - 53/7N Onhaye. In 2016 publiceerde het NGI recentere kaarten dan de vermelde kaarten op 1:10.000: in de nieuwe serie op 1:25.000 zijn dat de kaarten 53/3-4 Yvoir en 53/7-8 Dinant.

Hoe we er geraakten.
Veel keuze hadden we niet: lijn 35 Dinant - Ermeton-sur-Biert, met o.a. de bediening van Maredsous, begint de dag om 13:07. De volgende bus rijdt pas om 16:40. Gelukkig komt dat vrij goed uit voor de terugkeer, met bussen om 17:40 (tijdens de vakantie) en 19:05. Je zou denken dat die bussen dan ideaal aansluiten op de rechtstreekse IC-treinen uit Brussel en Namur, maar dat is alweer net iets te evident voor de OV-bazen. De middagbus vertrekt 7 minuten na aankomst van de IC - maar zie verder - en de bus van de terugrit geeft amper 1 minuut aansluiting op de IC. Voor de heenrit is wat reserve dus aangewezen: dat kost ons wel onze overstapvrije rit Brussel - Dinant.
De rechtstreekse IC van de reeks 25xx geeft in Etterbeek aansluiting met de treinen uit Halle van lijn 26, maar ook die aansluiting is te krap als ze echt gehaald moet worden. En dus wordt het een reis via de NZV, met overstappen in Brussel-Zuid en Namur.

Een beetje geschiedenis.
Het is moeilijk vandaag voorbij te gaan aan de geschiedenis van spoorlijn 150; eens te meer biedt de site van Paul Kevers alle nodige informatie over deze lijn, die Tamines met Jemelle verbond.
Falaën werd/wordt echter ook door bussen bediend, en dat al sinds 1955 toen tabel 930 Dinant - Onhaye - Weillen - Falaën in het spoorboekje opdook. Deze lijn 31 rijdt nog steeds, maar alleen op schooldagen en op vrijdag tijdens de vakantie. We willen hier verder geen woorden vuil aan maken.
Interessanter en aanleunend bij onze verplaatsing is de komst van bus 35 in 1962, op het ogenblik dat de reizigersdienst op spoorlijn 150 opgeheven werd. We vinden de bus meteen onder tabel 960; anders dan je zou verwachten is dit niet een typische vervangingslijn van de NMBS maar een echte NMVB-lijn. Erg uitgebreid is de bediening niet: zes bussen op weekdagen en vier op zondag, het is niet meteen denderend te noemen.
En blijkbaar was zelfs dat te veel: in de jaren 1980 verdwijnen de vroege (?) bussen en wordt de toestand geïnstalleerd met een eerste bus na de middag. In 1985 verdwijnt de zondagsdienst (die ondertussen al beperkt was tot 1 rit heen en terug) en in 1986 rijdt één bus in elke richting even de Abdij van Maredsous binnen, ten behoeve van de bezoekers daar - en van de paters en de broeders, wie weet.
In al de jaren is de bediening vrij stabiel gebleven. Te noteren valt de huidige zaterdagdienst, met drie ritten, waarvan twee met als eindpunt de Abdij van Maredsous en een met eindpunt Ermeton-sur-Biert. Op weekdagen blijft de bediening van de Abdij beperkt tot een rit heen en terug.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We komen eigenlijk voor de IC van 10:02, maar zoals meestal zijn we vroeg genoeg voor de S van 9:57. Er wordt op enkele plaatsen rond Halle aan het spoor gewerkt en daardoor volgen we een fantasierijke reisweg; vroeger zouden we gezegd hebben door de vorming maar in het huidige Halle lijkt het eerder op nauwelijks gebruikte wijksporen. We komen op lijn 96E terecht, en later op lijn 96. Twee minuten extra kost ons dat, maar dat is geen probleem.
Wel een probleem is IC 2410, merken we, maar dat valt gelukkig buiten ons reisbestek van vandaag. Eerst moet het vertrek nog bevestigd worden, maar kort daarna wordt de trein gewoon afgeschaft. Dan volgt een reeks alternatieven; de opvallendste is die voor de reizigers naar Liège-Guillemins - die er vermoedelijk niet zijn, gezien de enorme omweg via Namur. Toch worden ze verwezen naar ICE 15 van 10:25. Ik denk dat je maar beter een opname maakt van dit omroepbericht, want ik vermoed dat je niet zo maar zonder toeslag in deze ICE kunt stappen.
Maar zoals gezegd, die 2410 maakt onze zaak niet uit, want wij komen voor IC 2110 van 10:33. Die komt mooi op tijd aan het perron, weliswaar met 2 stellen i.p.v. 3, de samenstelling tijdens de vakantieperiode. De rit zal stipt verlopen. Enkele tbg's slaan een babbeltje in onze buurt, maar ze doen wel hun werk. Reizigers uit het drukke deel vooraan de trein worden verwezen naar het minder drukke deel achteraan. Ook een achttal reizigers krijgt de dwingende wenk om van eerste naar tweede klasse te emigreren.
De L naar Libramont via Dinant staat al aan het perron; blijkbaar is die aangekomen als S uit Ciney. De rit naar Dinant verloopt probleemloos.

Tijd voor de middagkoffie. We kijken uit naar de aankomst van de IC uit Brussels-Airport, die ons dus niet meer dan 7 minuten overstaptijd kon bieden. Meer: vandaag - en alleen vandaag! - rijdt die trein ook nog volgens een andere dienstregeling, met aankomst om 13:08 i.p.v. 12:57. Blijkbaar werkt Infrabel vandaag en heeft dat invloed op de dienstregeling van de lijnen 154 en 166. Je kunt als reiziger maar beter goed uit je doppen kijken, want voor je het weet rijdt je trein volgens een andere dienstregeling. Eerlijk, stilaan begint men te overdrijven: vervroegd, verlaat, opgeblazen aansluitingen, je moet bijna de dag voordien nog eens verifiëren of je reis zal verlopen als gepland.

Onze bus staat al een tijdje klaar op de busparkeerruimte, al zullen we pas achteraf weten dat het onze bus is. Die zal met 7 minuten vertraging vertrekken. Zou de chauffeur echt alert genoeg zijn om te wachten op de vandaag vertraagde IC uit Brussel? Of nog sterker, zou hij richtlijnen gekregen hebben om lang genoeg te wachten op de trein uit Brussel? Mocht dat al zo zijn, dan heeft dat blijkbaar weinig effect op de bussen van enkele andere lijnen (25 naar Beauraing en 154a naar Givet), want die vertrekken zonder op de aansluiting te wachten.

De terugrit wordt enigszins spannend: onze bus zou in Dinant aankomen om 18:02, de IC vertrekt om 18:03. Bovendien zegt de app dat hij van spoor 3 vertrekt - de gele affiches vermelden spoor 2. Het ziet er eerst goed uit als de bus 2 minuutjes te vroeg doorkomt in Falaën - ik heb een gloeiende hekel aan bussen die te vroeg rijden, maar heel af en toe kan dat goed uitkomen. Als de chauffeur bij de halte Warnant Station stopt om zich een kroes koffie uit te schenken, lijken we wel op een verloren zaak af te stevenen. Maar toch: we komen om 18:00 aan en de IC staat klaar… op spoor 1. We kunnen zelfs helemaal vooraan gaan zitten, waar het meestal rustig is. We lijken op een kalme rit af te stevenen, maar tussen Ottignies en Etterbeek dreigt het toch even verkeerd te lopen. Maar ook deze krappe aansluiting van 5 minuten halen we: de OV-goden zijn ons vandaag gunstig gezind.

De treinlectuur.
Ken FOLLETT, Edge of Eternity.
Tom WOLFE, Het vreugdevuur der ijdelheden.

Een scheutje oprisping.
Het lijkt wel, als je de kranten en tijdschriften moet geloven, alsof van ouders verwacht wordt dat zij ervoor zorgen dat de kinderen onledig worden gehouden. Dat was nu net wat wij niet verwachtten van onze pa en ma: wij hadden genoeg fantasie - en veel minder speelgoed - om ons zelf bezig te houden. En verveling af en toe was ook nog toegestaan.

Een verkneukelinkske.
Ken je nog het raadseltje uit de vorige bijdrage? Tisjee voe… . Twee lezers vonden het blijkbaar zonder veel moeite: het was een verbastering van Taisez-vous, dan zwijg ik. Mijn grootvader gebruikte het als hij betrapt werd op een inconsistentie in zijn betoog.
Een mooi verschijnsel in de taal is dat van de volksetymologie. Een bekend voorbeeld is hangmat, een leenwoord uit het Spaans van hamaca. Kaaiman is een ander voorbeeld. Er gebeurt hier meer dan alleen maar ontlening: de gebruiker in de ontlenende taal probeert ook nog een betekenis aan de ontlening te geven. Een mooi voorbeeld uit mijn kinderjaren betrof een aardappelsoort, die door de plattelandsbevolking van het Pajottenland als varkenspatatten bestempeld werden. Dat waren aardappelen die veel opbrachten maar eigenlijk oneetbaar onsmakelijk waren en die dus gebruikt werden als varkensvoer. De naam van het ras was Alpha(s), maar de Gooikenaars maakten er halfwas van, waaruit duidelijk werd dat deze aardappelen eigenlijk niet echt lekker waren.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.