Trein en bus, wandelen en weer, en van die hobby's meer
15-09-2007
15 september 2007
TTB-weekend is het vandaag, en dus is het zaak om weg te blijven van de drukke verbindingen naar kust en Ardennen, al zal achteraf blijken dat het allemaal niet meer hoefde. Deze kermis van het OV schiet nu duidelijk aan haar doel voorbij, want de tijd van de 100.000 biljetten en meer is blijkbaar voorbij. Gelukkig maar, ik heb nooit erg hoog opgelopen met TTB-dagen. Laat men maar eens werk maken van een echt OV-net doorheen het hele jaar, met treinen en bussen die niet eens een snel maar wel een betrouwbaar alternatief vormen voor de auto, waarvan het gebruik vele keren duurder gemaakt moet worden, zodat ook het OV wat duurder kan. Iedereen - en in de eerste plaats ons milieu - zal er wel bij varen. We hadden nog een bijna 21 kilometer lange tocht langs de Via Gallia Belgica op het programma staan, een oude Compostellaroute, die uitzonderlijk genoeg in het GR-net is opgenomen: Nivelles - Godarville zou het worden; een flink deel ervan loopt samen met de GR12, en het zal wel niet helemaal toevallig zijn dat precies dat deel van het tracé het meest waardevolle is. Gelukkig is Nijvel een bijzonder aangenaam stadje (geworden?) en bovendien is er zaterdagmarkt. De bewegwijzerde tocht loopt er pal door. Ook de Collégiale is een topper, die hoog scoort in de lijst van de mooiste Waalse kerken. Voorbij Nivelles wordt het allemaal wat "eenvoudig": een verhard tracé tot aan het Oude Kanaal, net voor Seneffe, zonder veel variatie of opmerkelijke punten. Dan volgt een toch wel interessante tocht langs het oude kanaal, langs het Kasteel van Seneffe en vooral langs de tunnel in het oude kanaal, compleet met jaagpad. Godarville is dan weer een wat ontluisterend eindpunt met een gesloten kerk, een totaal aan de auto opgeofferd pleintje en een verminkt stationsgebouw. We kijken dus met gemengde gevoelens terug op deze erg onevenwichtige wandeling, met een TWQ van 30 %, met schitterende stukjes maar nog veel meer kilometers van twijfelachtig allooi. Die TWQ, dat is het Tragewegenquotiënt: hoe hoger, hoe meer Trage Wegen. Alhoewel die laatste term niet van mezelf is (maar wel perfect in mijn filosofie past), zou ik de term TWQ misschien wettelijk moeten laten beschermen.
We vermeden de verwachte drukte van de TTB-dag op deze wijze:
Halle - Brussel-Zuid met IC1908 9:26 9:37 (stipt) - loc 2130 duwt o.a. 51043, waarin wij hebben plaatsgenomen - de bezetting lijkt erop te wijzen dat nogal wat NMBS'ers ook willen profiteren van de opendeurdagen om hun bedrijf eens op een andere manier te leren kennen; Brussel-Zuid - Nivelles IC 2030 (stipt) met loc 2735 en rijtuig 61006.
De terugrit gebeurt dus uit Godarville: L 4267 (ms 676 - niet gemoderniseerd - zalig) naar La Louvière-Centre 17:34 17:47 (stipt) - de TBG levert ons een tweedeklasticket af, en moet dus opnieuw beginnen. Hij vergist zich ook nog eens van code (046 i.p.v. 088) en heeft ook niet meteen door dat we met Visa willen betalen. Maar hij blijft onverstoord en waarschijnlijk ook echt vriendelijk. Van La Louvière-Centre kun je rechtstreeks naar Halle met IR 3917 (ms 821) 17:56 18:27 - in Tubize stappen twee allochtonen in die duidelijk aangeven dat ze zichzelf op een eersteklasritje willen trakteren zonder betalen. Zoals wel vaker moet de trein net voor Halle afremmen omdat het Halse seinhuis het vertikt om tijdig de seinen open te zetten. Treinbestuurders moeten dit station echt vervloeken, want ook vanmorgen was het koekenbak. Misschien nog een verre reminiscentie aan de dagen dat de beruchte Halse overweg het tijdig open zetten van de seinen onmogelijk maakte.
Laatste dag van een zomer die ik ongetwijfeld tot de betere van de voorbije 20 jaar reken: nauwelijks gepuft, vele dagen genoten van aangenaam zomers weer met schitterende wolken en bij temperaturen rond 20 graden, en op al onze uitstappen niet een keer nat geweest. We plaatsten nog een stukje GR-Kempen op ons programma, en wel van Ravels naar Arendonk, een kleine 13 km lang, en met een goede bereikbaarheid van begin- en eindpunt. De GR zelf is geen volledig succes, al mogen de gedeelten langs het kanaal Dessel-Schoten en in de buurt van de Hoge Mierdse Heide zeker gezien worden, maar dan wordt het vrij snel een asfalt- en betonwandeling zonder enige meerwaarde, en vaak ook door weinig interessante bewoning. Ik experimenteer met een TWQ (Tragewegenquotiënt) en kom tot mijn verbazing toch nog aan 54 %, wat betekent dat iets meer dan de helft van het parcours langs trage wegen loopt (jaagpad, veldweg, voetweg...).
De verbinding met de Kempen is voor iedereen best te pruimen, behalve dan voor de Kempenaars zelf, die al vele jaren aan de klaagmuur staan. Kijk maar:
Halle - Brussel-Zuid 3708 9:44 9:55 - stipt - ms 419; Brussel-Zuid - Turnhout 3410 10:13 11:27 - +1 - ms 420 - geen reden tot klagen op het eerste gezicht maar tussen Mechelen en Tielen wordt de rust verstoord door 2 bijzonder luidruchtige NMBS'ers, die eens te meer weinig respect hebben voor reizigers die door het betalen van een flinke som extra rustig en ruim willen reizen. Hier komt nog een staartje aan. Toen ik bij het uitstappen een van hen bedankte voor de rustige rit leek ook dat niet door te dringen tot de lome grijze massa van het heerschap. Voor alle duidelijkheid, en voor iemand detective gaat spelen: het gaat hier niet om de treinchef, die zijn werk naar behoren vervulde - van Brussel-Zuid tot Turnhout. In Turnhout lijkt de vrijdag wel meer een rampendag voor De Lijn te zijn, en ook vandaag vertrekt de bus van lijn 450 naar Tilburg met 5 minuten vertraging; aan de halte Ravels Vaartstraat is de vertraging al opgelopen tot 10 minuten, en dat na een sterk hinderende omleiding in Turnhout zelf. Bus van dienst is ab1198-59 van de firma B&C, een Van Hool A360K.
Ook de terugrit uit Arendonk is theoretisch vlot, maar ook deze bus krijgt een omleiding opgelegd in Turnhout. Het is de 4220 (15:56 - 16:20 +2, maar dan moet de bus blijkbaar nog een ommetje door het centrum afleggen). Voor de treinaansluiting is dat geen probleem, omdat we toch eerst langs het station van Turnhout rijden. De trein uit Brussel, die dan de 3437 terug naar Brussel-Zuid wordt, heeft 5 minuten vertraging, maar de terugrit vertrekt toch met maar 2 minuten. Die is in Brussel-Noord al lang ingelopen. (ms 367) Het wordt de 3738 (17:53 - 18:16) (ms 564) die niet bepaald vlot door de NZV bolt, en uiteindelijk met 5 minuten vertraging in Halle aankomt.
't Is weer voorbij die mooie zomer. Op naar de herfst!
In 1993 verscheen van de hand van een duo enthousiastelingen "D'une gare à l'autre", een boekje met 50 wandelingen, sterk variërend in afstand, die van station naar station liepen. Victor Herbiet en Yves De Gheselle bewegwijzerden alle wandelingen met witte driehoekjes, zodat de summiere beschrijvingen van de routes en de nog minder gedetailleerde kaartjes niet echt een probleem vormden. Vandaag is de bewegwijzering zo goed als verdwenen, en ook het boekje zal ondertussen wel niet meer beschikbaar zijn, maar toch pakken we vandaag een van de langere wandelingen aan: 26.210 km, van Marbehan naar Marbehan, via Étalle, Habay-la-Vielle, Houdemont en Rulles. Het uitgestippelde traject volgen is niet echt een probleem, ook al omdat het voornamelijk verharde en goed herkenbare wegen volgt. En dat is net de schaduwzijde van het parcours: het wijkt nauwelijks af van beton of asfalt, volgt zelfs even echte hoofdwegen, en lijkt angstvallig alle veld- en boswegen te ontwijken. Ondertussen krijgt de wandelaar wel een staalkaart van de Gaume aangeboden: de typische woningbouw in de kleine kernen, vaak met creatief geverfde huizen aan een kant van de weg, de glasheldere beken en riviertjes - die vandaag nog gezwollen staan, na de regen van 2 dagen geleden - kruisen en kapellen in alle vormen en maten, de typische "lavoirs", weiden en plukjes bos... je komt het allemaal tegen, en de dorpjes zelf zijn oases van rust. Echt tegenvallen kan stappen in deze streek dus niet, maar wie van een stevige modderweg of een slingerend graspad houdt, komt vandaag niet aan zijn trekken.
Vertrek- en eindpunt liggen in Marbehan, thans onderdeel van Habay. Paradoxaal genoeg heeft het kleine Marbehan wel een goed bediend station, en moet Habay het met een wat onregelmatige stoptreindienst stellen. Marbehan was eertijds dan ook een overstapstation op de lange Luxemburglijn voor wie naar Virton wilde. Vandaag is van die laatste lijn (155) alleen nog een industriële verbinding overgebleven. Maar ons komt de huidige toestand alvast goed uit:
Halle - Brussel-Zuid 3257 7:12 - 7:22 - stipt (ms 378) Brussel-Zuid - Marbehan 2107 7:36 - 10:00 - stipt (ms 519 - één van de drie stellen die als P7305 uit Hasselt zijn aangekomen om 7:22 - één van de stellen blijft in Brussel-Zuid) - het wordt een rustige rit, net wat je nodig hebt als voorbereiding van een lange tocht.
's Avonds doen het op een speciale manier: Marbehan - Libramont 5888: loc 2010 sleept een stel I6 en I10, dat ook op de verbinding Liège - Luxembourg zit - we zitten in rijtuig 11616, dat we van de zomer ook al eens hadden tussen Liège en Aywaille; zalig is dit, een stoptreintje door een schitterend landschap, met dergelijk materieel; Libramont - Brussel-Noord 4640 18:52 20:35 - stipt - ms 510; er wordt nogal eens geklaagd over de veel te ruime rijtijden op deze verbinding, maar daar is niet veel van te merken: één minuutje te vroeg in Namur, en één minuutje te vroeg in Brussel-Luxemburg. De trein bestaat uit één ms 96, heeft wel wat cliënteel blijkbaar. Het is altijd prettig om deze afstand zonder de vele tussenstops van de IC J af te leggen. In Brussel-Noord nemen we de 3741 (20:54 - 21:16) - 3 minuten te vroeg in Halle met ms 352.
De vakantie van mijn vrouw is ten einde; we hebben er een stevig orgelpunt achter gezet, met de langste tocht van 2007. Gelukkig hebben we niet dat gevoel dat een "normale" vakantieganger heeft, want bij ons leeft het besef dat we volgende week al opnieuw aan het stappen zijn, als het de Heer belieft... We hebben geen batterijen opgeladen, want we worden op die manier continu van stroom voorzien...
In "De wandelvogel" van mei 1996 vond ik een wandeling met de intrigerende naam Everbeek Tweelingendorp. Verwacht vooral geen statistisch significante afwijking in het aantal tweelingen (niet bij de mensen, niet bij de koeien, niet bij de schapen enz.), maar Everbeek heeft een Boven en een Beneden: 2 dorpskernen dus, die op de spreekwoordelijke boogscheut van elkaar liggen, en door de fusies weer met elkaar verbonden raakten. Het is een wat ontgoochelende wandeling geworden: bijna 9 km asfalt, en dat terwijl de streek zoveel mooie onverharde wegen te bieden heeft. De ontwerper lijkt het er vooral om te doen geweest zijn om een redelijk comfortabele wandeling uit te tekenen. Redelijk comfortabel dan, want er is toch wel wat golving in het landschap waar te nemen. Vanaf Everbeek Boven wordt het wat beter omdat het landschap daar plots meer te bieden heeft. Voor wie van kapelletjes houdt, is het wel een uitgelezen tocht. Je vindt ze van compleet vervallen tot netjes onderhouden of gerestaureerd, en dat geeft toch wel een charmant aspect aan deze wandeling.
Everbeek ligt eigenlijk niet zo ver van onze thuisbasis, en de Vlaamse basismobiliteit maakt het dorp vlot bereikbaar, al liggen de planners weer in de knoei met het traject van de belbus. Gelukkig zitten er in de belbuscentrales wél mensen met gezond verstand. Dit werd het dus:
Halle - Edingen 1928 7:35 7:45 - stipt - ms 441 (tijdens de weekends van de vakantieperiodes rijden er om de 4 uur ms 96 op de IC Schaarbeek - Moeskroen); Edingen - Geraardsbergen 3128 8:03 8:22 - stipt - ms 759 Geraardsbergen - Everbeek Beneden belbus 10 Lierde - Brakel - vertrek 8:30 - minder dan een kwartiertje later zet de chauffeur ons met ab 2025-02 keurig af in de buurt van de kerk.
De terugrit verloopt analoog: Everbeek Beneden - Geraardsbergen belbus 10 om 13:05, deze keer ab2025-04. Achteraf bekeken heb ik te veel tijd voorzien, we hadden het ook met die van 12:05 kunnen doen, en als het plaatselijke café ook nog gesloten is, moet meegenomen lectuur soelaas brengen; Geraardsbergen - Edingen 3113 13:38 13:57 - stipt - hetzelfde stel en dat geldt ook voor: Edingen - Halle 1913 14:15 14:25 +2.
Ruimschoots op tijd thuis om vanavond nog naar een verjaardagsfeestje te gaan, want dat is de reden voor dit korte tussendoortje op deze mooie, zacht zomerse zaterdag.
Vandaag is het tijd voor Hacowa 90. Ik mag meer dan 30 deelnemers op sleeptouw nemen, en ik begin eerlijk gezegd met enige trots en voldoening tegen deze gezellige, gemoedelijke wandeltochten aan te kijken. Het traject is er een van eigen makelij - en al zeg ik het zelf - het is de beste GR waard. Dat is ook niet verwonderlijk: GR's hebben de neiging om vooral afstanden te overbruggen, ik kan me permitteren om naar hartenlust wegjes op te zoeken, zonder dat het echt vooruit moet gaan, zolang ik de 20 kilometergrens maar niet overschrijd, want dan krijg ik scheve opmerkingen. Ander voordeel is dat we ons met trein en bus verplaatsen en dus geen min of meer grote lus moeten afleggen. Een bruikbare verbinding volstaat - vaak is het grootste probleem trouwens halfweg een café te vinden waar we onze bokes kunnen verorberen, maar vandaag vervult de Cabaree die taak ten volle. Het werd een tocht langs paadjes en veldwegen, met de Molenbeek als een gids die zich op afstand houdt, maar eigenlijk bijna onverbiddelijk het tracé dicteert. We beginnen in Ede en stappen langs Aaigem, Herzele en Ressegem naar de treinhalte Terhagen, waarvan ik me nog altijd afvraag waarom ze niet gewoon Borsbeke heet, want die kern ligt amper op enkele honderden meter van Terhagen. Zou dit een politiek spelletje uit de 19de eeuw kunnen zijn? Niks nieuws onder de zon...
De verbinding is tamelijk vlot, ook al maken we alleen gebruik van stoptreinen: Halle - Brussel-Zuid 3659 9:29 9:47 - stipt - ms 642 Brussel-Zuid - Ede 2280 10:01 10:29 - +1 - ms 612
Terhagen - Brussel-Zuid 2267 17:19 17:59 - stipt - ms 710 (nog niet gemoderniseerd) Brussel-Zuid - Halle 3687 18:13 18:31 - +2 - ms 705.
We maken dus 2 keer geen gebruik van de IR van de reeks 37, 's morgens om wat meer overstaptijd te hebben, 's avonds om zeker te zijn van onze 70 % reductie. Ik heb wel moeten uitleggen waarom we NIET de IR naar Quévy namen, die op hetzelfde spoor kwam als onze CR, die trouwens in Halle gehinderd werd door de vertraging van de IR, vandaar de 2 minuten vertraging. Enige vlek op de organisatie: van de 4 treinen was er maar 1 waarop ook plaatsen gereserveerd waren, de eerste. Niet dat we plaatsgebrek hadden, maar als iemand de moeite neemt om zich door de zware reserveringsprocedure te worstelen, dan kan die ook verwachten dat de tweede in de kwestie ook zijn best doet om alles vlekkeloos te laten verlopen.
Ziezo, vandaag gaat het voor de derde keer in korte tijd richting La Roche. Eigenlijk sluiten we vandaag GR 14 af, maar ondertussen heeft men er een flink nieuw stuk aangebreid, en we vatten volgend jaar de nieuwe GR 14 in Monschau aan. Vecmont is door de vernieuwing uit de boot gevallen, maar aangezien het de vorige keer ons eindpunt was, vatten we daar ook het laatste stukje aan: Vecmont - La Roche, minder dan 9 km. Het gedeelte dat nu niet meer op de 14 ligt, mag er nochtans best wezen: Vecmont is een heerlijk rustig dorp, en de afdaling in het bos van de Ri de Bronze is klasse. Mogelijk is het traject gewijzigd om een stukje hoofdweg te vermijden, en dan kan zo iets natuurlijk alleen maar toegejuicht worden. Deze keer zit er maar één stevige beklimming meer in, omdat we uit de vallei van de Ri de Bronze naar het hooggelegen Beausaint moeten, maar als geheel is dit toch wel de lichtste wandeling van de drie in en om La Roche. Ze is wat minder speciaal dan de GR 57 uit Marcourt, en ook hier wandelen we een tijdje over (rustig) asfalt, maar het is opnieuw een erg knappe voettocht.
We rijden er deze keer langs de klassieke route naartoe. Die ziet er als volgt uit:
Halle - Brussel-Zuid 3908 9:09 9:19 - +2 - ms 838 Brussel-Zuid - Marloie 2109 9:36 11:15 - stipt - ms 506 - dit is een van die treinen waarvan je nooit vooraf weet wat het wordt in de zomervakantie, want erg geliefd bij jeugdgroeperingen, maar vandaag wordt het een rustige rit, al zitten er natuurlijk weer treinbegeleiders in eerste klas die net iets te luid praten (omdat ze verdorie te ver van elkaar gaan zitten!) en de versie van Ruby Ruby Ruby die de jongste ten beste geeft, is niet meteen de beste... In Marloie nemen we de bus van lijn 15, de variante via Gênes en Vecmont. Dat komt ons erg goed uit, want daar vangt onze tocht aan. Het is bus 4167, en - je maakt het niet zo vaak mee - er zit een tiental reizigers op die zich opmaken voor een midweeks bezoek aan La Roche. Die vragen natuurlijk veel uitleg, en de chauffeur is geduldig, maar verder valt onderweg zowat alles tegen wat kan tegenvallen (een gesloten overweg in Marche, een maaidorser op een kronkelige weg...) zodat we uiteindelijk met 8 minuten vertraging in Vecmont aankomen.
Toch nog even dit over de NMBS-planner: in plaats van onze vlotte verbinding zoals hierboven geschetst, suggereert die om een uur vroeger te vertrekken, nog even de L-trein tot Marche te nemen, en dan daar over te stappen op bus 15. Ik durf nauwelijks te denken dat de planner zo is ingesteld dat we zoveel mogelijk trein moeten nemen. Anders is er aan deze dienstregeling geen touw vast te knopen. Infotec had gewoontegetrouw wel de goede verbinding opgegeven.
Ook de terugweg verloopt nu vrij klassiek: bus 4804 doet dienst op lijn 13 naar Melreux (15:36 - 16:05); Melreux-Hotton - Marloie 5565 16:19 16:29 - +7 (werken in Méry en Marche-en-Famenne) - ms 255; Marloie - Brussel-Noord 2138 16:45 18:15 - stipt - ms 501 - deze trein bestaat uit 2 ms 96, en tussen Ottignies en Brussel is dat te weinig - enkele reizigers lappen dan ook de reglementen aan hun laars en nestelen zich in eerste. Van controle is er geen sprake meer; tussen Ottignies en Brussel is de toestand scheefgegroeid... Spijtig voor de reizigers die wél een biljet eerste klasse betalen om te ontsnappen aan de drukte. Brussel-Noord - Halle 3288 18:26 18:48 - stipt - ms 376. Hetzelfde scenario als in de vorige trein, want deze trein rijdt met 1 i.p.v. 2 breaks, en met 3 op een bank van 3 zitten, ZIT er niet meer in.
Het zal nu wel weer een tijdje duren voor we nog eens in La Roche stappen; het is toch wel een prachtige omgeving; geen wonder dat de wandelpaden er welig tieren.
Het toeval heeft gewild dat er voor deze zomervakantie een trits in en om La Roche op het programma staat. Vandaag de tweede aflevering. Meegenomen is dat de wandelingen elkaar deels overlappen, en vaak ook nog in omgekeerde richting. GR 57 (de GR van de Ourthe) is een van de oudste van België. Ze heeft de tand des tijds goed doorstaan, en dat zal ook vandaag weer blijken. Enkele dagen geleden werden we er nog eens aan herinnerd dat stappen in deze regio nooit echt gemakkelijk is, en dat zal vandaag niet anders zijn. We beginnen onze mars in Marcourt, en het gaat meteen stevig naar boven, naar de Chapelle Saint-Thibaut. Het kapelletje zelf is een juweeltje en de vergezichten op de Ourthevallei zijn adembenemend (de tocht naar boven ook, trouwens). Ook na de kapel blijft het pad nog een tijdje stijgen. Voorbij Warisy volgt dan een stevige afdaling met als dieptepunt (een hoogtepunt!) de Fond de Pouhou, die we vandaag in de andere richting verkennen - zie 5 augustus. Het smalle pad naar de vallei is er niet minder mooi om, maar de afdaling gaat toch een heel stuk vlotter dan de beklimming die deel uitmaakte van wandeling 10. Naar Beausaint is het nu echter stijgen, zij het minder abrupt dan aan de andere zijde. Het is een schitterend traject, net geen 13 kilometer lang, maar het biedt meer dan sommige wandelingen dubbel zo lang. De Ruisseau de Nachi heeft een schitterend bed gevonden in de Fond de Pouhou, en de paadjes en wegen zijn verraderlijk charmant. Voeg daar nog een voortdurend variërend panorama aan toe en je hebt de perfecte wandeling, als je conditioneel in orde bent, althans, want ik vrees dat dit anders een lange lijdensweg kan worden.
La Roche heeft voor Waalse normen vrij goede busverbindingen, zelfs op zondag, maar het verschil in aanpak met De Lijn is toch wel duidelijk. Het wordt dus toch altijd wat zoeken en afwegen. Dit werd het:
voor de heenreis deden we de verbinding van 5 augustus nog eens over, met dezelfde redenering in ons achterhoofd: Halle - Brussel-Zuid 1906 7:26 7:37 - stipt - loc 2106 duwt o.a. 51037 Brussel-Zuid - Liège-Guillemins 506 7:57 9:02 - stipt - loc 1340 duwt o.a. 11814 Liège-Guillemins - Melreux-Hotton 6949 (ms 668) 9:07 10:01, dat is de theorie, want werken in Méry noodzaken een gewijzigde dienstregeling - de trein vertrekt uit Liège om 10:24 en bereikt Melreux met 28 minuten vertraging - dat is 8 minuten slechter dan de vooropgestelde vertraging in de planner. Daardoor komt ook de L-trein uit Jemelle (enkelspoor weet je wel) met meer dan 10 minuten vertraging aan. De onderstationschef van Melreux heeft de buschauffeur verwittigd dat er overstappende reizigers zijn. Het is zowaar een groep die ook van het OV gebruik maakt, zoals onze Hacowa. De groep is kleiner dan voorzien (7) en dus moeten er Cartes Inter gekocht worden. Ik zou voor 10 het groepstarief betaald hebben; dat is nog net iets goedkoper. Uiteindelijk vertrekt de bus van lijn 13 (ab4.812) met een 6-tal minuten vertraging. Er zijn nog instappende reizigers onderweg, en we bereiken Marcourt (Carrefour) met 7 minuten vertraging.
's Avonds opteren we voor een terugreis via Melreux en Marloie. Bus 13 van 16:36 brengt ons naar Melreux (ak. 17.05) en dan volgt de volgende treinreis: Melreux-Hotton - Marloie 5566 17:19 17:29 - +6 (Méry & Marche-en-Famenne, waar een vrij lange vertragingszone van toepassing is) - ms 708; Marloie - Brussel-Noord 2139 17:45 19:15 - stipt - loc 1348 sleept 5 M6, wij zitten aan de staart in 61004; Brussel-Noord - Halle 19:20 19:48 - stipt - ms 658.
Vandaag beginnen we voor de derde keer aan GR571. Lang geleden was het een zelfstandige GR (ook GR A genoemd, met de A van Amblève), bij een latere uitgave van de topogids werd hij gekoppeld aan twee andere GR's (van de Salm en van de Lienne - 572 en 578), en nu is een nieuwe topogids beschikbaar onder de titel GR571 Vallées des Légendes). Het is alleszins een vereenvoudiging van een verwarde en verwarrende situatie. Deze GR571 vertrekt aan het vroegere stationnetje van Comblain-au-Pont, dat gesneuveld is omdat het zo dicht bij Rivage lag - eigenlijk moet je alleen de Ourthe oversteken - maar het zou ons vandaag zeker goede diensten bewezen hebben.
Het is een erg aangenaam en interessant pad dat ons van in de Ourthevallei meteen flink laat stijgen. Eenmaal boven ontplooien zich de mooiste vergezichten, en het zal tot Martinrive duren voor we ons tot het niveau van de Amblève verlagen. Het cafeetje dat er vele jaren geleden nog was, is spijtig genoeg dicht - hoe vaak maken we dit mee? - en het wordt picknicken aan een tafel ter hoogte van het ook al gesloten station van Martinrive. Van Martinrive tot Aywaille worden we nog eens getrakteerd op een flinke klim. We pikken even de kasteelruïnes van het oude slot van Emblève (zo staat het er) mee, en het is eigenlijk alleen het laatste deel op weg naar Aywaille dat enigszins tegenvalt, omdat we een tijdje asfalt en zelfs even de drukke N30 moeten volgen. Maar het is een schitterende wandeling geworden, die bovendien erg gemakkelijk met het openbaar vervoer te doen is. Zo deden wij het:
Halle - Brussel-Zuid 1906 7:26 7:37 - stipt - in rijtuig 51043, met duwloc 2156 Brussel-Zuid - Liège-Guillemins 506 7:57 9:02 - stipt - in rijtuig 11813, met de 1354 achteraan Liège-Guillemins - Rivage 113 9:18 9:39 - met 10 minuten vertraging door de werken aan de rotswand in Méry - rijtuig 11607 met loc 3020 van de CFL. De trein heeft twee eersteklasserijtuigen, maar van deklassering is geen sprake. Zonder jeugdgroepen zal dit ook wel niet nodig zijn.
De terugrit verloopt even vlot: Aywaille - Liège-Guillemins 114 15:13 15:42 - +8 - het is de 113 van vanmorgen die terugkeert, en we gaan opnieuw in 11607 zitten Liège-Guillemins - Brussel-Noord 538 15:58 16:54 - stipt - loc 1355 trekt o.a. 11833 Brussel-Noord - Halle 1938 17:13 17:34 - loc 2116 vooraan, 58046 helemaal achteraan.
De provincie Limburg is de laatste jaren ongetwijfeld de meest actieve op het vlak van het zacht(aardig)e toerisme, en dat heeft zich o.m. gemanifesteerd in een uitgebreid aanbod wandelingen. Ook de gemeente Zutendaal heeft niet stilgezeten en in het kader van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland is er ook hier een wandelnetwerk uitgezet. Eigenaardig genoeg (maar stilaan verwacht je dat - zie vorige bijdragen) is ook hier het hele zootje nog maar eens herwerkt en gewijzigd. De wandelingen hebben nu ook allemaal een naam gekregen, en ze zijn degelijk bewegwijzerd, maar wij houden ons aan de naamloze combinatie die ik thuis heb uitgetekend. Grotendeels volgen we 2 wandelingen, een bewegwijzerd met een groene rechthoek, de andere met een blauwe ruit. Het werd een aangename, rustige wandeling, door een typisch Limburgs boslandschap, gemengd, maar toch duidelijk met de nadruk op naaldbos. De meeste wegen zijn (gelukkig!) onverhard gebleven en jeneverbes en bloeiende heide krikken het geheel boven de doorsnee boswandeling. Bovendien sta je verrassend snel buiten de bebouwing, en ook dat is altijd meegenomen. Voeg daar nog wat zon en een aangename temperatuur aan toe, en je hebt alles wat je nodig hebt.
Zutendaal is niet bepaald moeilijk te bereiken vanuit Halle. Genk heeft een goede treinverbinding met Brussel, en De Lijn zorgt voor een halfuurdienst naar Zutendaal. We deden het zo: Halle - Brussel-Zuid 3709 10:44 10:55 (ms 460, dat hier blijkbaar verdwaald is geraakt) - stipt; Brussel-Zuid - Genk 2210 11:07 12:46 (ms 341) - tot Leuven verloopt alles normaal, maar daar komt een defect aan het stel roet in het eten strooien - we vertrekken er met 15 minuten vertraging, waarvan er in Genk nog 8 overblijven - de treinbegeleider kwijt zich in Leuven goed van zijn taak: de communicatie over het defect en de te verwachten vertraging verloopt perfect (al had ik als treinliefhebber natuurlijk graag geweten wat er precies misgelopen was...). In Genk moeten we de bus van lijn 45 naar Maastricht nemen. De 4408-70 (een Jonckheere Transit 2000 van de firma Heidebloem) zit behoorlijk vol, al vindt iedereen nog net een zitplaats. Toch even uithalen naar De Lijn Limburg, in mijn ogen de zwakste component van de grote Lijnfamilie. Waar halen ze het daar in hun hoofd om in het "ritdetail" zowat tien halten over te slaan? Als je het ritdetail raadpleegt, lijkt het wel alsof de bus helemaal niet in Zutendaal komt! Weten ze bij De Lijn dan echt niet hoe belangrijk een lijstje van de bediende halten is voor iemand die de lijn niet kent? Gelukkig is er de NMBS-site waar je wel alle tussenliggende halten kunt oproepen. (Wat me eens te meer in mijn overtuiging sterkt dat de 3 sites - NMBS, Lijn, TEC - geen overbodige luxe zijn: als je lang genoeg zoekt, vind je altijd wat je zoekt, zij het zelden op één site, wat toch wel spijtig is.)
Voor de terugrit opteren we - na een frisse tripel in het café Het Dorp, een aanrader! - voor de G7. Dat is de Genkse stadslijn 7, en die heeft niet echt veel succes op dit moment van de dag. Bus 4568 deponeert ons keurig op tijd aan het Genkse station. Voor de terugrit permitteren we ons een fantasietje met een P-trein, als volgt:
Genk - Hasselt 8339 17:52 18:07 (+1) (ms 315), met nogal wat instappers in Bokrijk; Hasselt - Brussel-Noord 1540 18:14 19:21 (stipt) ms 564 Brussel-Noord - Halle 3940 19:32 19:51 (-1) (ms 840). Eigenlijk hadden we op de IR naar Geraardsbergen gerekend, maar die staat met 10 minuten vertraging aangekondigd, een cadeautje van de ICN, die hem voorafgaat - beide IR's (die naar Binche en die naar Geraardsbergen) rijden zo goed als gelijk door de NZV, maar het is toch "den Binche" die eerst vertrekt. In Halle rijdt die naar Geraardsbergen binnen op het ogenblik dat wij de trappen op lopen.
We hebben er weer een goede dag uitgepikt: zomerweer waar de actieve buitenmens van droomt: droog, niet te warm, en als je thuiskomt geen planten te gieten. Meer van dat, zou ik zeggen.
La Roche-en-Ardenne heet het stadje voluit. Het moet een van de bekendste bestemmingen zijn in de Ardennen, en er is dan ook een uitgebreid wandelnet uitgezet. Het NGI is ondertussen al aan de 2de versie toe van de wandelkaart die het met de S.I. heeft uitgegeven. Wie de slimmerd is die de wandelingen 9 en 10 tussen de 2 uitgaven in gewoon verhaspeld heeft, zal wel een goed bewaard geheim blijven binnen de S.I., maar de oorspronkelijke nummer 9 is nu 10 geworden, en omgekeerd. Kwestie van het de wandelaar niet te gemakkelijk te maken. Maar goed, we waren dus verwittigd, en gingen op zoek naar het startpunt van nummer 10. Wij, die dachten dat we 2 dagen eerder een moeilijke klus geklaard hadden, kregen vandaag een wandeling voor en in de voeten geschoven die nog net een tandje moeilijker was. Uit La Roche kom je sowieso al niet zonder een lange klim: in de richting Beausaint (langs de Vieille Route de Beausaint is dat niet anders. Eenmaal boven begint de lange afdaling naar de Fond de Pouhou en dan volgt de zwaarste klim tot nog toe: langs een slingerend, gelukkig droog pad, dat hier en daar nog versperd is door omgewaaide bomen ook. Wie het al eens meegemaakt heeft, zal de situatie herkennen. Vecpré zorgde even voor wat lichter werk, maar daar stootten we meteen op de zwakke plek van deze overigens erg mooie wandeling: meer dan een kilometer langs de N888 en N833 op een zonnige zomerzondag: het is uitkijken naar het aantal gesneuvelde motorrijders in de krant van morgen. Kluts daar nog wat auto's tussen, en je weet meteen dat er voor de kranige stapper niet veel plezier te beleven valt. "Gelukkig" kunnen we de N833 na een tijdje laten voor wat hij is, maar we betalen wel cash met een derde stevige en lange klim. Het besef dat La Roche weer helemaal beneden ligt, en de mooie uitzichten op de Ourthevallei doen de vermoeidheid echter snel verdwijnen.
La Roche mag dan wel een bekend Ardens stadje zijn, het bereiken met trein en bus is niet altijd eenvoudig. Vanuit Melreux gaat nog het snelst, maar op een zondag is zelfs dat niet eenvoudig. Het begint al in Halle, waar we 3 treinen dicht na elkaar hebben. De zes minuten aansluitingstijd tussen een ervan en de IC naar Luxemburg zijn niet echt een garantie op succes, en dus beslissen we maar wat vroeger te vertrekken: om 7:26 i.p.v. 8:12. En, volg dan de redenering: als we toch om 7:26 vertrekken (7:28 zou ook gekund hebben, maar deze 2 treinen komen op hetzelfde moment aan in Brussel-Zuid), dan kunnen we even goed langs Liège-Guillemins rijden en daar overstappen op de enige toeristische trein in de Ardennen: de 6949 van Liège naar Jemelle. Door werken tussen Angleur en Rivage rijdt die bovendien volgens een gewijzigde dienstregeling, en wordt de krappe aansluiting in Liège (5 minuten) plots een betrouwbare overstap van meer dan 20 minuten. Door deze reisweg vermijden we bovendien een gevaarlijke overstap in Melreux tussen de L-trein uit Jemelle en de bus van de lijn 13. Melreux-Hotton is nl. eigenaardig genoeg geen overstapstation en er is dus ook geen ARIbus, wat onbegrijpelijk, want er komen toch nogal wat bussen aan het station, waar men op dit ogenblik trouwens een nieuw busstation gebouwd wordt. Volg je nog? Dit is het dus geworden: Halle - Brussel-Zuid 1906 7:26 7:37 (stipt) (loc 2107, rijtuig 51043) Brussel-Zuid - Liège-Guillemins 506 (meer dan stipt) (loc 1353, rijtuig 11833) Liège-Guillemins - Melreux-Hotton 6949 9:07 10:01 (+24, maar dat valt dus bijna binnen de 15 à 20 minuten vertraging die Werfinfo voorspeld had). Melreux-Hotton - La Roche bus lijn 13 (die als 11 uit Marloie aankomt) met ab 4.810 - de trein uit Marloie heeft een 7-tal minuten vertraging door het enkelspoor en de vertraging van de 6949, maar de aansluiting komt toch tot stand. Volgens het ritdetail dat ik van www.infotec.be gehaald heb, rijdt deze bus langs de halte Quai de l'Ourthe maar dat blijkt niet het geval te zijn. De bus rijdt meteen naar de Quai du Gravier waar hij meteen zijn volgende dienst opneemt.
Voor de terugrit gaan we voor de zekerheid dan zelf maar naar de Quai du Gravier, maar deze bus rijdt wel langs de Quai de l'Ourthe: we nemen nu lijn 15 naar Marloie (ab4.167) die gelukkig vrij vlot door La Roche komt, zodat we nooit echt hoeven te vrezen voor onze treinaansluiting in Marloie. De terugreis is een klassieker uit ons repertoire: Marloie - Brussel-Noord 2137 15:45 17:15 (+2) (loc 3005 van de CFL, rijtuig 61011) Brussel-Noord - Halle 3688 17:20 17:48 (-) ms 652, waar het al behoorlijk warm in is, gezien de buitentemperatuur. Thuis zou ik de eerste hittedag van 2007 optekenen, met 31.1°.
Wij hebben niet zoveel last gehad van de hitte: de Ardennen boden nog voldoende verkoeling, en het klimwerk kon in de schaduw. Toch hopen we allebei dat het niet heet blijft, en de voorspellingen voeden onze hoop.
GR 5 is een van de oudste GR's in België, en ze spreekt nog altijd tot de verbeelding omdat ze de Lage Landen met de Middellandse Zee verbindt. Wij stappen het Waalse deel ondertussen al voor de tweede keer, en vandaag staat een kort traject (iets meer dan 10 km) tussen La Reid en Spa op het programma. Dat het zo kort is, heeft te maken met de aantrekkelijkheid van Spa als eindpunt (en later weer als beginpunt) en met de praktische kant van de zaak: Spa heeft een goede treinverbinding, en dat kan niet altijd gezegd worden van de dorpjes verderop. Het gedeelte dat we vandaag afstappen is vrij stevig: het begint al met een lange klim (voorbij Canada, echt!), en dat zal niet de laatste zijn. Ook Winamplanche (laag gelegen) trakteert ons op een stevige kuitenbijter, en met nog wat cols van 4de categorie erbovenop wordt dit een stevige test van de algemene conditie. Het traject mag er nog altijd zijn: La Reid, Winamplanche en Creppe zijn mooie, vrij gaaf gebleven dorpen, en tussendoor krijgen we denderende vergezichten te zien (het weer is on-Belgisch helder!) en enkele "ruisseaus" kruiden het geheel.
De verbindingen met het openbaar vervoer, dan. La Reid had tot 1984 een treinhalte op de lijn 44 Pepinster - Spa, maar die lag zo ver van het dorp dat de naamgeving in dit geval eerder symbolisch was. Zelfs mocht deze halte vandaag nog bediend geweest zijn, hadden we er geen gebruik van kunnen maken. Bus 388 bedient het dorp wel, al heb je niet veel keuze. Deze bus verbindt Verviers met Spa, maar La Reid wordt maar enkele keren per dag bediend door een variant van de basislijn. Gelukkig is er op de middag een verbinding uit Verviers, zij het met overstap in Theux.
Tot Verviers geraken is geen probleem: Halle - Brussel-Zuid 1559 9:25 - 9:37 (ms 616) - stipt Brussel-Zuid - Verviers-Central 508 9:52 11:25 (loc 1353, rijtuig 11830). In ons rijtuig zit iemand die ongetwijfeld het wereldrecord oorbeschadiging wil breken: zijn walkman is hoorbaar doorheen het hele rijtuig - verhuizen brengt geen soelaas. De treinbegeleider moet hem trouwens ook nog leren dat je niet met de voeten op de zetels mag. Het heerschap keek zowaar verbaasd (of was het verdoofd verdwaasd?). Deze verbinding lijkt op het eerste gezicht nogal evident, maar eigenlijk was een verbinding met 2 overstappen logischer geweest, nl. met de IC naar Maastricht tot Liège, en dan met de IR naar Aachen tot Verviers. Lijn 37 is bij momenten echter een grote bouwwerf, en dat is ook nu in deze augustusmaand niet anders. De IR naar Aachen is afgeschaft tussen Liège en Verviers, en gelukkig kun je dit terugvinden op de website van de NMBS, zij het niet rechtstreeks in de planner. Vandaar deze verlengde overstap.
In het stationsbuffet is het erg lawaaierig. Het zijn Franse hits uit de sixties, die uit de boxen schallen, maar de akoestiek is ronduit slecht, en de luidsprekers niet opgewassen tegen hun taak: dan wordt muziek lawaai. Maar de koffie is lekker.
Lijn 388 komt van Verviers-Palais en blijft aan de overzijde van de weg. In Verviers verwacht je dat de bussen op het pleintje voor het station vertrekken, maar dat is dus niet het geval. We moeten overstappen in Theux: een planner stelt voor om over te stappen in Theux aan de halte Place du Perron, de andere aan de halte Spixhe Route de Becco. Bus 7551-07 (van de firma Gohy & Cie, een schitterende Mercedes Citaro) brengt ons naar Theux. De chauffeur bevestigt dat we in Theux moeten overstappen, en onthoudt zelfs dat we mee zijn. Aan de halte Theux Rue du Maka geeft hij ons een seintje dat dit de overstaphalte is. Officieel komt de 2de bus niet eens langs deze halte, eens te meer een mooi bewijs, dat administratie en plaatselijk gebruik het niet altijd goed met elkaar kunnen vinden. Maar inderdaad, nauwelijks zijn we uitgestapt of de 2de bus komt er aangereden: ab7551-01, van dezelfde firma, een wat oudere Mercedes O405. Die voert ons uit de vallei van de Wayai naar La Reid, een behoorlijke klim - wat doet men hier bij sneeuw? (Nog even dit: als we tot Spixhe waren meegereden met de eerste bus, dan hadden we de aansluiting gemist: de 2de bus haalt immers al gauw de 1ste in, en komt als eerste door aan de overstaphalte!)
De terugrit is een fluitje van een cent: Spa-Géronstère - Verviers-Central 5466 16:54 17:21 (ms 672 - gemoderniseerd) - Spa-Géronstère is een ongelooflijke halte. Toen het gedeelte Spa - Trois-Ponts (langs Sart en Hockai) destijds sneuvelde, moet een verlichte geest gedacht hebben dat Géronstère eigenlijk veel gunstiger lag ten opzichte van het centrum dan het station Spa, en daarom besloot men door te gaan met de bediening van die 600 meter. Het is een stukje spoorlijn dat eindigt met een stootblok, bereden tegen 40 km/u, en sterk hellend. De treinen bollen als vanzelf van Géronstère naar Spa. De halte zelf is niet meer dan een perron en het eerder genoemde stootblok. Verviers-Central - Brussel-Noord 540 17:34 18:54 (loc 1341, rijtuig 11832); Brussel-Noord - Halle 3688 19:03 19:31 (ms 608).
De zomer van 2007 zorgde vandaag voor de rest: aangenaam warm, zonder overdrijven, en een schilderachtig licht bewolkte hemel. Meer moet dat niet zijn. Niet eens echt moe, maar des te meer tevreden bereikten we onze thuishonk.
Wallonië heeft een uitgebreid GR-net, en eerlijk gezegd, het kan niet zo moeilijk zijn om in het mooiste deel van ons vaderland duizenden kilometers interessante wandelwegen aan te duiden. Het is dan ook wat verbazingwekkend dat sommige van die GR's nog gemeenschappelijke gedeelten hebben, want alternatieven kunnen toch niet zo moeilijk te vinden zijn, zeker niet in het gebied dat we vandaag verkenden. Toch loopt GR 567 (Condroz Liégeois) tussen Harzé en Remouchamps volledig samen met de GR 15 (de vroegere GR-AE). Toegegeven, het is een schitterend parcours, soms zwaar, soms moeilijk en even zelfs gevaarlijk: misschien is dat de reden waarom men voor een gemeenschappelijk tracé koos. Wie houdt van stevig klimmen, soms met trappen erbovenop, schitterende vergezichten en tussendoor ook een rustig Waals stadje, wordt hier op zijn wenken bediend. Onze tocht is maar 11.350 km lang, maar "Never have it without a doctor at your table", want enkele kuitenbijters worden perfect aangevuld met een riskante afdaling in een oude steengroeve in de buurt van Dieupart, tussen Aywaille en Remouchamps. Niet ver van het gladde wegje tonen alpinisten hoe het ook kan, al gebruiken die wel de steile rotswanden om naar beneden te komen.
We reden ernaartoe als volgt: Halle - Brussel-Zuid 1557 7:25 7:37 (stipt) met ms 651 - het stel is behoorlijk bezet, maar de ervaring leert me dat de eersteklasafdeling pas in augustus leeglopen; Brussel-Zuid - Liège-Guillemins 506 7:57 9:02 (stipt) in rijtuig 11807 met 1351 als duwloc; het rijtuig rijdt voor wandelaars: een vrij luidruchtige groep, zonder twijfel met gratis biljetten (NMBS, Post, Belgacom?) en zowaar een 2de (rustig) echtpaar met betaalde eersteklasbiljetten - er zijn er nog die het extraatje weten te appreciëren, blijkbaar; Liège-Guillemins - Aywaille 113 9:18 9:47 (+5) - loc 3019 van de CFL sleept een stel I6- en I10-rijtuigen, wij zitten in 11616 - de vertraging is te wijten aan de vertraging van ICT 6949, die ons vanaf Tilff voor de voeten rijdt - voor ons is er geen probleem met de busaansluiting; de bus van lijn 42a (die we nu niet nemen) krijgt keurig 3 minuten wachttijd opgelegd door Aribus; wij hebben nog tijd voor een koffie en nemen dan om 10:37 de bus van lijn 727 tot Harzé, waar we toch wel met een 6-tal minuten aankomen. Bus van dienst is ab7051-16 van de Autobus Liégeois, een stevige Mercedes O 405.
Voor de terugrit uit Remouchamps kiezen we voor de bus van lijn 42a van 14:53 - aankomst in Aywaille met 5 minuten vertraging, vooral door de drukte in het centrum (?) van Aywaille. Het is hetzelfde type bus als vanmorgen, deze keer de 7601-14 van Satracom. De terugrit per trein van Aywaille naar Halle verloopt zonder problemen: Aywaille - Liège-Guillemins 114 15:13 15:42 (stipt) - het is de 113 van vanmoregn die terugkeert - we zitten in hetzelfde rijtuig, met ruime afdeling voor fietsen; Liège-Guillemins - Brussel-Noord 538 15:58 16:54 (+1) 1355 sleept o.a. 11830 - geen luidruchtige wandelaars deze keer, wel een dreinerig ukje - sinds vorige week weet ik dat ik me geen zorgen hoef te maken als ik denk dat te veel ouders hun kinderen niet meer onder controle kunnen houden - ik behoor zowaar tot een meerderheid van de Belgen; Brussel-Noord - Halle 3686 17:03 17:31(+1) met ms 661.
Stevige wandeling, mooie treinritten en schitterend gematigd zomerweer... meer moet dat niet zijn.
Als echte belgicist past het dat ik er na de 11 juliwandeling ook op 21 juli op uit trek. Het weer belooft bovendien veel goeds: aangename temperaturen, wat wolken, geen onweer... De zomer zoals ik hem het liefst heb. In een 10 jaar oude folder heeft de VVV van Lommel wat wandelingen samengebracht, onder de naam "De zevenslag voor de wandelaar", die - hoe raad je het - 7 uitgestippelde trajecten bundelt in de ruime gemeente die Lommel is. Wij hebben voor het Hoeverbergpad gekozen, dat eens te meer ondertussen volledig is omgewerkt. Koppig als we zijn volgen we het oude tracé, dat ik trouwens thuis al mooi op de stafkaart had aangeduid. Van dat oude pad blijft echter nog nauwelijks wat over, en ook de melding in de brochure dat start- en aankomstpunt ligt bij taverne "De Groote Hoef" klopt niet langer. De huidige uitbater weet niets meer van de zevenslag, en dus evenmin van de gratis consumptie die je na de eerste wandeling krijgt aangeboden. Goed zo, ik geloof niet in het gratisverhaal, en betaal met plezier mijn eigen pint. Het Hoeverbergpad oude stijl mag er nog altijd zijn: een mooi traject door naaldbossen, langs een enorme kunstmatige waterplas, spin-off van een nog altijd bezige zandontginning en pas tegen het einde aan wat te veel bebouwing. Het is bovendien geen enkel probleem om de wandeling als OV-gebruiker te stappen: een korte aan- en uitlooproute volstaat al om op het tracé aan te sluiten. Zelfs met 3 overstappen is de verplaatsing relatief eenvoudig en voor de hand liggend, al staan er 2 Beneluxtreinen en wat korte overstappen op het programma.
Halle - Brussel-Zuid 3657 8:12 8:30 (-) ms 778; Brussel-Zuid - Antwerpen-Berchem 608 8:35 9:15 (-) loc 1185 sleept de Beneluxtrein, wij zitten in 50 84 1070 483 - de treinwachter roept tussen Brussel en Mechelen om dat er in de 3 laatste rijtuigen nog veel zitplaatsen beschikbaar zijn; in het stiltecoupé van het eerstekalsrijtuig is het heerlijk rustig; Antwerpen-Berchem - Lommel 3209 9:21 10:17 (+4) mw 4130. De vertraging is het gevolg van een aansluiting in Berchem. De Amsterdammer staat met 38 minuten vertraging aangekondigd. de IR uit Leuven met 13 en de IC naar Oostende is blijkbaar afgeschaft: het ondertussen lege stel M6-rijtuigen vertrekt uit Berchem met een stevige 30 minuten vertraging. Ons goed gesternte heeft alvast voor een haast vlekkeloze heenreis gezorgd.
De terugreis verloopt als volgt: Lommel - Antwerpen-Berchem 3235 14:43 15:39 (-) mw 4140; ook nu is het bang afwachten of de Benelux rijdt, en zo ja, met hoeveel vertraging, maar ook nu loopt het perfect: Antwerpen-Berchem - Brussel-Noord 636 15:45 16:16 (-) zie heenreis: zelfde loc, zelfde rijtuig; spijtig dat de rust deze keer verstoord wordt door 2 luidruchtige allochtonen, die helemaal achteraan de trein op het platform hebben plaats genomen. Controle blijft uit. Brussel-Noord - Halle 3687 16:20 16:48 (-) ms 776. Zowel de heen- als de terugreis is perfect zoals voorzien verlopen.
GR130 loopt van Maldegem naar Stavele, of zoals de topogids (uit 1992, bij de Vlaamse GR zijn ze niet snel met het vernieuwen van hun boekjes) het zelf zegt: van Krekengebied naar IJzervallei. Wij naderen het eindpunt. Vandaag zullen net geen 23 km ons van Vladslo naar Oostvleteren brengen. Wandelen in (West-)Vlaanderen heeft altijd iets onzekers. Ook vandaag lopen we ettelijke kilometer over asfalt of beton, steeds weer door hetzelfde vlakke landschap, dat zuinig gekruid is met kapelletjes, kerken en boerderijen. Het sombere, af en toe natte weer voegt nog wat troosteloosheid toe, al heeft ze ook haar charme, die bewolking die altijd weer iets lager lijkt te hangen dan bij ons. Tot overmaat van ramp breekt men in Diksmuide net de julifoor op, wat het Marktplein uiteraard niet tot zijn recht laat komen. Gelukkig zijn er wat genietbaardere stukjes: tussen Vladslo en Diksmuide, grotendeels langs de Handzamevaart; en op het einde volgt nog een flink traject langs de IJzer, met in Fintele een welkome drankgelegenheid, waar we dan maar een Sint-Bernardus degusteren, het op één na echte streekbier in de streek.
Het openbaar vervoer in de streek is voornamelijk uitgebouwd rond lijn 73 naar De Panne; De Lijn heeft enkele frequent bediende buslijnen, maar het echte platteland is toch aangewezen op een uitgebreid belbusnet. Ik heb niets tegen belbussen, maar ik prefereer toch nog altijd vaste lijnen, al was het maar omdat die toch wel wat meer comfort bieden, en omdat je die niet hoeft af te bellen wanneer er iets mis gaat. We zullen het geweten hebben: zowel bij de heenreis als bij de terugreis worden we geconfronteerd met reusachtige aansluitingstijden tussen trein en bus.
Halle - Brussel-Zuid 3706 7:42 7:53 (stipt) in ms 304 Brussel-Zuid - Diksmuide 3630 8:14 9:43 (+3, door de aansluitingen in Lichtervelde) ms 404 en dan 42 minuten wachten: Diksmuide - Vladslo lijn 64 10:35 10:42 (+1) met ab 2887, een Van Hool A600.
De terugrit verloopt als volgt: Oostvleteren - Ieper lijn 50, die in juli en augustus bijna volgens een uurcadans rijdt, 18:23 18:47 (stipt) met ab 2630, ook een Van Hool A600. Wie de dienstregeling van deze lijn raadpleegt, moet allerlei valkuilen ontwijken: 1. het is een van de boekjes die ik in het kader van mijn abonnement nog altijd niet ontvangen heb; 2. als je de dienstregeling opvraagt wordt nergens vermeld dat er in juli en augustus volgens een andere dienstregeling gereden wordt, tot je pdf 2 opent, waar dan weer alleen de zomerdienstregeling vermeld wordt; 3. als je die eindelijk gevonden hebt, wordt voor een aantal ritten vermeld dat ze alleen in juli en augustus rijden, wat uiteraard geldt voor alle ritten in die tabel. Goede leraars onderscheiden zich van slechte doordat ze de problemen en de kennis vanuit het standpunt van de leerling benaderen; dat zou ook voor de planners van de OV-maatschappijen moeten gelden. In Ieper is het opnieuw 42 minuten wachten, maar in dit geval heeft dat als voordeel dat alle Bellewaerdegangers al met de vorige trein(en) vertrokken zijn; en van het bezoek van de Queen 's anderendaags is eigenlijk weinig te merken. Ieper - Brussel-Zuid 2319 19:39 21:15 (+2) met ms 440 en dan nog even Brussel-Zuid - Halle 1591 21:23 21:35 (stipt) in ms 624 (zoals 2 dagen geleden), deze keer wel op tijd want er hangt even geen onweer in de lucht.
Het weer is al een tijdje onzeker, dat hoef ik niet te zeggen, en ook voor maandag staan er onheilspellende buienlijnen, mogelijk vergezeld door onweer op het programma. Maar we wagen het er toch op, richting Oostkantons, in de stille hoop dat de buien deze prachtige regio vergeten. En inderdaad, de eerste druppels vallen pas als we al op de bus staan te wachten die ons terug moet brengen. Elders in het land is de maandag niet zo vlekkeloos verlopen, dat merk ik later thuis op de radarbeelden. Weer is altijd weer wat geluk hebben. Onze inspiratie hebben we deze keer gezocht op een wandelkaart van het NGI die de streek van Sankt-Vith en het dal van de hoge Amel (de Amblève, ja ja) bestrijkt. Ook in Recht zijn wat wandelingen uitgezet, en wij kiezen voor die van de Hinderburg en die van het Hubertuskreuz. Onnodig te zeggen dat we de hele wandeling afwisselend kunnen genieten van heerlijke stroken bos, dan wel van knappe vergezichten, die nog niet te fel gestoord worden door hoogspanningen, gsm-masten en windmolens. De aantrekkingskracht wordt nog wat vergroot doordat we een tijdje parallel lopen met de vroegere spoorbedding van wat in 1935 lijn 47A heette, die Vielsalm met Sankt-Vith verbond. Vandaag vinden we alleen nog de steunmuren van een brugje middenin het bos, breed genoeg voor 2 sporen, en het voor kenners min of meer duidelijke tracé in het landschap. Geen treinen meer vandaag, wel een van die lange busritten die al sinds jaar en dag worden ingelegd om dit gebied ook min of meer met het openbaar vervoer te ontsluiten. Lijn 395 verbindt Verviers via Malmedy met Reuland, en de enkele ritten per dag maken het voor ons vrij eenvoudig om hier in Recht bijna 14 kilometer te stappen en 's avonds toch in het eigen bedje te slapen. We hoeven er niet eens vroeg voor uit de veren: Halle - Brussel-Zuid 1559 9:25 9:37 met ms 645 - stipt; Brussel-Zuid - Verviers-Central 508 9:57 11:25 in rijtuig 11811, duwloc is de 1349 - stipt; Verviers-Central - Recht 395 11:40 13:02 - stipt met ab 7531-03 van de firma LIM-Collard-Lambert. Deze Van Hool A600 (en zijn chauffeur) verdient een medaille voor moed en zelfopoffering: het aantal reizigers hou ik op zo'n 70-tal, want de Vlaamse jeugd- en andere bewegingen plannen weer een bezetting van de mooiste delen van Wallonië. Nogal wiedes als je zelf in het lelijkste land ter wereld woont. In Verviers-Central stappen er al zo'n 35 op, en dat kan nog net, maar als er aan de eertsvolgende halte Verviers-Palais ook nog eens 25 extra bij moeten, dan wordt het stilaan hopeloos. De "madame" die obstinaat weigert om haar bank te delen verdient dan weer een medaille voor verregaand egoïsme; ten slotte heb je wel ergens recht op als je gratis reist, zal ze gedacht hebben. Allemaal moeten ze mee tot Malmedy, toch bijna een vol uur rijden, over een lijn die klimt en daalt en bocht. In Francorchamps staat nog een groepje van 7 meisjes te wachten, bepakt en bezakt, maar volgens de chauffeur kunnen die er niet meer bij. Twee uur wachten dus, terwijl wat doorschuiven naar achter ongetwijfeld net voor genoeg ruimte in de bus gezorgd zou hebben. Even een voetnootje: die tweede groep van 25 stapte ook uit "onze" trein; je vraagt je dan ook af waarom ze hun bus niet gewoon in Verviers-Central genomen hebben. Ik verdenk een of andere elektronische planner ervan, dat ze deze mensen eerst nog een overstapje op de L-trein naar Welkenraedt in de maag hebben gespitst (of een wandeling van een 10-tal minuten), en de overstap in Verviers-Palais hebben gesitueerd. Aan het vroegere station van Malmedy braakt de bus zijn reizigers uit; de rest van de rit zal hij voor een 8-tal mensen rijden, en dat is al een heel stuk prettiger.
Een ouder echtpaar (2 kranigeTachtigers) stapt net zoals wij in Recht uit, en 's avonds staan ze ook opnieuw op onze bus te wachten. Die blijft lang genoeg weg voor een gezellige babbel, waarin mevrouw haar hele geschiedenis uit de doeken doet: meer dan een jaar geleden op een zebrapad weggemaaid door een stuk onbenul in een BMW, langzaam hersteld, en nu opnieuw aanknopend met de vroeger hobby: wandelen. Dat dat vandaag in Recht gebeurt, komt omdat ze daar ook nog een lekkere bol kaas rechtstreeks van de boer wilden kopen.
De terugrit gebeurt met overstap in Malmedy, dat eigenlijk een belangrijk knooppunt is van buslijnen, zonder enige ondersteuning van Aribus of andere apparatuur. De chauffeurs lijken gewoon te weten op welke bussen ze moeten wachten (in deze overigens vertragingsarme streek) en meestal loopt het wel los. De twee bussen zijn een Jonckheere Transit 2000 ab7531-13 tot Malmedy, en dan weer een Van Hool A600, ab 7531-09, allebei van dezelfde firma als uit de heenreis. Ondanks de lengte van de rit zet de bus ons stipt om 19:19 af in Verviers-Central.
De treinreis verloopt vlot tot Brussel-Noord, met trein 542, verzekerd door hetzelfde treinstel als de 508. Deze keer kiezen we voor rijtuig 11802, waar het op dit moment van de dag al heerlijk rustig is. Naarmate we Brussel naderen, wordt het duidelijk dat het weer niet overal even vriendelijk is geweest, al lijkt het ergste al achter de rug. En ja hoor, trein 1591 die ons naar Halle moet brengen, wordt in Brussel-Noord aangekondigd met 15 minuten vertraging, als gevolg van een blikseminslag in Lebbeke. Uiteindelijk zullen we 11 minuten later dan voorzien in Halle aankomen, met ms 624. Bij ons in Buizingen is er 5 liter neerslag gevallen, maar wij mogen van geluk spreken: een half bewolkte, droge dag in de Oostkantons, het kan slechter in dit leven. (Filosofische noot om te eindigen...)
Eindelijk konden we nog eens op pad. Een verstuikte voet en niet zo'n goed wandelweer: voor je het weet heb je bijna een maand stilgezeten. Vandaag trokken we naar de kust: net niet het sluitstuk van GR5A die we vele jaren geleden aanvingen en die ons nu bijna in De Panne zal brengen. We opteren voor een halflange wandeling tussen Nieuwpoort en Koksijde, bijna 15 km, die we tegen een stevige wind in (ik schat 6 à 7 Beaufort) afleggen. Opvallend hoe al de kustgangers ons uit de andere richting tegenkwamen. GR5A is een enorm grote lus, die van Oostende tot Oostende loopt via pakweg Kemmel, Ronse, Dendermonde, Rupelmonde, Antwerpen, Hulst, Brugge. Het is - zoals veel GR's in Vlaanderen - een wat onevenwichtig pad, met sublieme stukjes, maar ook met trajecten op de rand van het waardeloze. Je voelt me al komen, ook vandaag was dat zo. Een dijkwandeling tussen de gewone vakantiegangers is nu niet meteen wat ik van een GR verwacht, maar de trajecten door de duinen (Ter Yde, Doornpanne, Hoge Blekker) zijn dan weer bijzonder waardevol. Echt genoten hebben we vandaag, van de harde wind, van het zand tussen de tanden en in de oren, van de vele bloemetjes die zo specifiek zijn voor dit kustgebied, en dat kunnen Nieuwpoort-Bad, Groenendijk-Bad, en al die andere badgelegenheden niet stuk maken.
De verplaatsing was een makkie: Halle - Brussel-Zuid IR 3706 7:42 7:53 +2 met ms 378 Brussel-Zuid - Oostende IC 529 8:06 9:13 stipt in Oostende, en dus maakte hij de 6 minuten vertraging waarmee hij in Brussel vertrok moeiteloos goed - het was trouwens een goede treinploeg, dat voelde je, die geen tijd verspeelde - we zaten in rijtuig 11821 en werden gesleept door de 1356. In Oostende namen we de tram tot Nieuwpoort-Stad 9:25 10:06, en die kwam daar met 2 minuten vertraging aan. Tramstel van dienst was de 6005.
Voor de terugrit namen we de tram in Koksijde - Ster der Zee (Stella Maris) om 14:36 en tram 6004 zette ons stipt op tijd af in Oostende om 15:38. Dat was precies op tijd voor de volgende treinverbinding: Oostende - Brussel-Zuid 15:47 16:54 stipt - loc 1357 duwt o.a. 11802 waarin wij zitten; Brussel-Zuid - Halle 17:05 17:16 +2 met hetzelfde ms 378 van vanmorgen.
Verleden week had ik bij het beoefenen van een andere hobby (spoorwegfotografie) een stevige verstuiking opgelopen, en ik had mijn dokter moeten beloven dat ik het 4 weken kalm aan zou doen. Zelfs wandelen moest ik schrappen van mijn programma, maar uiteindelijk mocht ik toch eens proberen om een wandeling van 3 à 4 kilometer te stappen, met de stellige belofte dat ik na één kilometer zou terugkeren als ik wat voelde. Het werd het Torenpad in Orroir, aan de zuidelijke grens van de Vlaamse Ardennen, met zicht op de Kwaremont, die we nog niet zo lang geleden "beklommen". Eigenlijk is dit te kort om een echt idee te krijgen van de regio, maar het golvende landschap is natuurlijk een onbetwistbare troef. Spijtig genoeg zocht men het vooral op asfalt- en betonwegen, al kwam er op het einde een interessant stuk langs de vroegere spoorlijn 83 Ronse - Avelgem - Kortrijk. Echte kruispunten bestaan niet bij de spoorwegen, maar Orroir ligt in de onmiddellijke buurt van de lijnen 85 Moeskroen - Avelgem - Oudenaarde, 87 Bassilly - Tournai en de eerder genoemde lijn 83.
Op het einde kunnen we ook nog even binnenwippen in de kerk. Een toeval, lijkt het, want binnenin probeert men net vandaag de boel te beredderen in het vooruitzicht van een viering volgende zondag van de 5 gefusilleerden uit de Tweede Wereldoorlog. Een stokoud pastoortje en een ijverige dame, die me deze informatie geeft, en er nog bij zegt dat er ook nog anderen beloofd hadden om de kerk, die sterk naar was ruikt, wat op te frissen. Zij hebben hun kat gestuurd.
De buslijn die ons van Ronse naar Orroir brengt is dan nu wel 97 genummerd, en wordt geëxploiteerd door de TEC-Hainaut, maar oorspronkelijk werd ze uitgebaat als lijn 83a en dat door de NMVB-groep West-Vlaanderen. Die 83a wijst erop dat het hier om een vervangingslijn gaat van een vroegere treinverbinding.
De verplaatsing was niet zo eenvoudig, maar wel vlot: Halle - Brussel-Zuid 3262 12:12 12:22 (+1) ms 313 Brussel-Zuid - Oudenaarde 2334 12:45 13:27 (+2) ms 404 Oudenaarde - Ronse 1963 13:38 13:48 (-) mw 4176 Ronse - Orroir lijn 97 13:55 14:11 (+1) ab 4611-03 van de firma Roman, een Jonckheere Transit 2000 - we zitten dan wel op een TEC-lijn, maar de chauffeur is Vlaming, en het betreft hier ook een rit die beperkt is tot Avelgem. Onderweg zijn er nogal wat instappende shoppers: Avelgem als handelsstadje?
De terugrit verloopt als volgt:
Orroir - Ronse lijn 97 15:23 15:40 (+3) met ab3960, een midi-bus Van Hool A508F/2 van Tournai. De chauffeur ziet mijn bijna volle Carte Inter, en gelooft zijn ogen niet, want bij de TEC-Hainaut zijn kaarten met wisselende waarde onbekend, zodat er hooguit zes ontwaardingen kunnen gebeuren. Ik had een kaart van 20.00, met meer dan 10 ontwaardingen, en dat had de brave man nog nooit gezien. "Inimaginable", was zijn laatste woord, maar hij vond het toch allemaal erg amusant.
In Wauthier-Braine werden 2 wandelpaden uitgezet: vandaag staat die van de Bois de Samme op het programma, goed voor zo'n 10 km. De onmiddellijke nabijheid van de autoweg gedurende een groot deel van de wandeling, kan de pret niet bederven, want we volgen een correct aangeduid pad nr 5, dat ons langs rustige wegen naar akker, weide en bos brengt, en af en toe het geheel lardeert met een grote hofstede: de Ferme du Rosoir, de Ferme de Basse-Nizelles, de Ferme de Haute-Nizelles en de Ferme Deschamps. Voeg daar nog een kasteel (Château de Samme) bij in een heerlijk golvend landschap en je hebt meteen een aangenaam tijdverdrijf voor een vrije woensdagnamiddag, die bijna tot het einde droog zal blijven. Zoals wel meer gebeurt klopt de bewegwijzering niet met kaart en beschrijving ter hoogte van het Sacrament: blijkbaar is de weg oorspronkelijk uitgezet langs een privé-weg, maar we blijven koppig het oude tracé, dus langs de privé-weg, volgen. Lang lukt dat goed, maar uiteindelijk komen we toch voor een afsluiting met prikkeldraad te staan, waar we gelukkig zonder veel problemen kunnen doorkruipen. In zo'n geval vraag ik me altijd af: is dit nu echt privé, of hebben gemeente en ontwerper van het pad zich daar al te gemakkelijk bij neergelegd? Het alternatief verlengt het oorspronkelijke pad met enkele honderden meters langs een vrij drukke weg.
Voor ons is het bijna een thuismatch: acht buskilometer scheiden Halle van Wauthier-Braine, langs lijn 115a, die indertijd de schilderachtige spoorlijn Tubize - Braine-l'Alleud moest vervangen, en er zowaar een antenne naar Halle bij kreeg. Door de komst van lijn 155 tussen Essenbeek en Halle heeft de TEC heel wat reizigers op Hals grondgebied verloren, wat o.m. geleid heeft tot de afschaffing van de lus naar Essenbeek Kerk, maar hopelijk mag de lijn 115a blijven bestaan als taalgrensoverschrijdende lijn voor de reizigers tussen Braine-le-Château en Halle.
De verplaatsing is dus erg gemakkelijk: Halle (Station) - Wauthier-Braine (Cantine) 13:31 13:45 (+4, o.a. door een omleiding als gevolg van de afsluiting van de Nijvelsesteenweg - Aquafin, vermoed ik) ab 9641-54 van de firma Picavet; Wauthier-Braine (Cantine) - Halle (Station) 17:02 17:20 (+5) ab 4511-48 van de firma Senne Autobus. Daarmee hebben we meteen een bus van elke pachter op deze lijn gehad.
Vandaag gingen we voor de 89ste keer op stap met de wandelaars van Hacowa. Ik had speciaal voor hen een traject uitgedokterd in een streek die door de Vlaamse wandelgoeroe Julien van Remoortere compleet genegeerd wordt. En toch: het werd een tocht langs een immense kalksteengroeve in Antoing, langs een Romeinse begraafplaats wat verderop, over de ruime akkers waar in 1745 de Slag van Fontenoy werd uitgevochten, door het stemmige dorpje Vezon, langs de brouwerij Dubuisson, waar het lekkere maar verraderlijk zware Bush Beer wordt gebrouwen, en ten slotte door uitgestrekte akkers over lekker onverharde wegen met een mooi uitzicht op de uitlopers van de Vlaamse Ardennen naar Leuze, deels over de bedding van de afgeschafte lijn 86. Tevreden deelnemers achteraf dus, ook omdat de voorspelde regen de hele dag uitbleef.
De verplaatsing was erg eenvoudig deze keer, en dat komt o.m. door de weekendstop van de IC Moeskroen - Schaarbeek in Halle. We reisden met een groepsbiljet op groene treinen en genoten dus van 70 % reductie. Wie weet wat een administratieve procedure zo'n groepsreis met zich meebrengt, zal er zich zoals ik over verbazen dat de rode zelfklevers met de reserveringen maar op 1 trein waren aangebracht. Niet dat het op deze rustige feestdag echt nodig was, maar reservering is reservering, zou ik denken. We namen de volgende treinen:
IC 1930 Halle - Tournai 9:35 10:19 (+1) 2117 sleept gemoderniseerde M4's (52419) IC 0910 Tournai - Antoing 10:29 10:34 (+1) ms 451
Vandaag staat een wandeling op ons programma uit de stilaan omvangrijke reeks van de Toeristische Dienst van de Provincie Oost-Vlaanderen: de Panoramawandeling in Kwaremont. Toen we daar in 1990 voor het eerst stapten, werden we zowat de hele tocht op liquid sunshine getrakteerd, maar vandaag blijven we genieten van hoge druk die maar niet stuk wil. Bovendien is het zicht optimaal, wat deze Panoramaroute nog extra uit de verf doet komen. Spijtig genoeg heeft de Grote Transformator, die in elk bedrijf probeert te veranderen wat goed is, ook hier toegeslagen. Na ongeveer 1 km hebben we al door dat onze routebeschrijving (net geen 10 jaar oud) niet meer van toepassing is: het traject is aanzienlijk gewijzigd. Dat kunnen we na de wandeling verifiëren op het grote wandelbord aan de kerk van Kwaremont: van een tocht door het Kluisbos is geen sprake meer, en nu wordt zelfs Zulzeke aangedaan. Wij hakken de knoop door, en volgen het oude tracé; misschien doen we de nieuwe ook nog wel eens.
Kwaremont, dat zijn ongelooflijke vergezichten (Gent, Oudenaarde, Doornik, en alles wat daar tussen ligt) en stevig klimmen. Dat lokt vandaag ook enkele honderden wielertoeristen die de Ronde van Vlaanderen van de VWB proberen uit te rijden. Als ze niet doodvallen van vermoeidheid, kunnen ze nog altijd doodgereden worden door al die automobilisten die de verbodstekens, die frontale botsingen met aspirant-wielrenners moeten vermijden, straal negeren. Het mensDOM doet zijn naam weer eer aan, en de automobilisten voeren zoals altijd dat laatste peloton aan... Maar we laten ons humeur niet vergallen: het is volop genieten, eerst van het open gedeelte, dan van het gedeelte door het Kluisbos. Alleen in de Vierschaar loopt het finaal mis, en na een kwartier vruchteloos wachten op bediening, houden we het voor bekeken. We hebben het nieuwe Fawlty Towers gevonden, inclusief zich bezattend en snauwend personeel...
Als we de NMBS-planner geloofd hadden, dan waren we hier vandaag nooit geraakt. Die kent namelijk belbus 70 niet, en dat is de enige bruikbare verbinding tussen Kwaremont en de rest van het vaderland. Gelukkig kent de planner van De Lijn wel de eigen bussen. Alleen spijtig dat je nergens een overzicht krijgt op hun site van de frequentie en de approximatieve vertrektijden van hun bussen.
We zouden vandaag dezelfde trein kunnen nemen als twee dagen geleden, je weet nog wel, met 5 minuten overstaptijd in Brussel-Zuid, maar met de belbus aan het andere eind van de reis, spelen we liever zeker. Het wordt dus
IC1907 Halle - Brussel-Zuid 8:26 8:37 (loc 2710 duwt o.a. 58054) - en dan wordt het 58 minuten wachten op IC2331 Brussel-Zuid - Oudenaarde (ms 405), (9:35 - 10:25) die aansluiting geeft met L1960 Oudenaarde - Ronse (mw 4157) (10:38 - 10:48). In Ronse pikt de belbus 70 ons ruim op tijd op. We bereiken Kwaremont een stuk vroeger dan voorzien, goed voor een koffietje in de Pupiter. De belbus is de 2017-02, met afwijkende zetelbekleding.
De terugrit verloopt ongeveer volgens hetzelfde stramien: belbus 70 van Kwaremont naar Ronse, zelfde busje, andere stuurman. Verder: Ronse - Oudenaarde L1988 (17:12 17:22) met mw 4191; Oudenaarde - Brussel-Zuid IC2316 (17:35 18:22) met ms 380 en dan toch eventjes anders, want nu kunnen we wel met de goed aansluitende L naar Braine-le-Comte naar huis: L3689 Brussel-Zuid - Halle (18:30 18:48) met ms 775. Al deze treinen reden stipt, en de bussen bleken sneller dan verwacht, en dat ondanks het gezapige tempo dat beide chauffeurs er tot onze voldoening op na hielden.