athea

"Wat je beter niet zegt tegen mensen met kanker"

http://img828.imageshack.us/img828/8792/kanker.jpg

Kanker, het is en blijft een gevoelig onderwerp om over te praten, zowel voor de zieke zelf als voor familie en vrienden. Gelukkig zijn er ook patiënten die af en toe het heft in eigen handen nemen en vlakaf verkondigen wat je beter niet zegt tegen iemand met kanker. De 23-jarige Suleika Jaouad deelde haar visie met de Huffington Post.

In mei 2011 werd leukemie vastgesteld bij Suleika: "Ik kon me niet voorstellen wat de toekomst zou brengen. De voorbije acht maanden konden net zo goed acht jaar geweest zijn. Het is een grote waas van bloedonderzoeken, beenmergbiopsieën, koorts en infecties. Toch was de grootste strijd voor mij het navigeren van de sociale dynamiek die gepaard gaat met het leven met kanker. De communicatie met familie en vrienden over mijn diagnose, symptomen, angsten en verwachtingen was een grotere uitdaging dan ik ooit had kunnen inschatten".

Communicatiegids

Suleika is van mening dat het in de wereld van de oncologie al veel te laat is voor een soort etiquettegids. Er bestaat geen script met dé woorden die iemand kan gebruiken om te praten over een levensbedreigende ziekte. Daarom geeft Suleika - uit eigen ervaring - graag een aantal dingen mee die je beter niet zegt tegen mensen met kanker:

1. Vraag nooit "Is er iets dat ik kan doen?", tenzij je het oprecht meent. Als je het zegt, doe het dan ook effectief, want voor mensen die ernstig ziek zijn is het (mentaal) vermoeiend om altijd om hulp te moeten vragen. Het kan je bovendien zielig en schuldig doen voelen.

2. Negeer nooit iemand met kanker omdat je niet weet wat te zeggen. Zeg dan liever iets authentiek, iets recht uit het hart (alleen niet iets dat zich ook in deze lijst bevindt).

3. Vermijd vragen over sterfelijkheid. Dingen als "Wat zijn je kansen?", "Hoeveel tijd hebben ze jou gegeven?" zijn absoluut no-nos!

4. Hou je slechte ervaringen met kanker voor jezelf. Praat bijvoorbeeld niet over een vriend of familielid die is overleden aan hetzelfde type kanker.

5. Probeer ook nicknames die refereren aan de ziekte te vermijden, ook al lijken ze in jouw hoofd onschuldig en grappig en probeer je gewoon de zware stemming te verlichten. Suleika kreeg zo bijvoorbeeld al 'kalekopje' (baldy), 'Suleikemia' en 'donshoofd' (fuzz head) te horen.

6. Aansluitend bij het vorige: vermijd vergelijkingsspelletjes met iemand die net al zijn/haar haren verloren heeft. Het is namelijk niet het moment voor 'eerste gedachte, beste gedachte'. Zinnen als "Hé, nu lijk je op Pinky of The Brain / Gollum / een alien / ..." getuigen van zeer weinig empathie.

7. Belast kankerpatiënten niet met onnodige druk door te hameren op het feit dat ze moeten veranderen van arts of therapie als het allemaal niet snel genoeg lijkt te gaan. Je bedoelt het ongetwijfeld goed (en je hebt misschien gelijk), maar wees bewust dat de manier waarop je input geeft even belangrijk, zo niet belangrijker is dan wat je te zeggen hebt. Gebruik je eigen ervaringen dus niet als maatstaf.

8. Zorg dat je niet begint te lijken op een vasthangende plaat die telkens opnieuw "Alles komt wel goed" afspeelt. Zeker niet wanneer de patiënt zicht angstig of overstuur voelt. Probeer daarentegen gewoon een goed luisterend oor te zijn.

9. Reageer op de diagnose ook nooit met "Oh, dat is geen fijn nieuws" (lees: "Wow, that sucks") want keer op keer herinnerd worden aan de negatieve realiteit is voor niemand goed.

10. Als je toch iets zegt dat onwennig, lomp of kwetsend is, probeer dan niet te doen alsof het nooit gebeurd is. Verontschuldig je en vraag om opnieuw te beginnen. Het is toegestaan fouten te maken. Kankerpatiënten worden snel gewoon aan dit soort blunders en kunnen er begrip voor tonen. Speel gewoon geen struisvogel met z'n kop in het zand.

"Als deze fouten je bekend in de oren klinken, voel je dan zeker meer dan welkom in het (grote) blunderclubje. Ik heb deze lijst gecreëerd op basis van mijn eigen ervaringen: niet om mensen met de vinger te wijzen of schuldgevoelens op te roepen, maar wel om iedereen te doen beseffen dat praten over kanker een van de eerste dingen is dat faalt. Het komt er gewoon op neer de volgende keer minder hard te falen. Als je al kan vermijden deze 10 dingen te zeggen, ben je goed op weg", besluit Suleika.