Geniale chimpansee Natasha verwart wetenschappers
In Oeganda doet een aap in een opvangcentrum voor chimpansees wetenschappers versteld staan. Tijdens de grootste en meest omvangrijke studie naar de intelligentie van chimpansees tot nu toe, stak Natasha er namelijk met kop en schouders bovenuit.
De verzorgers van Natasha hadden al langer door dat het dier bij de pinken was. Zo had ze geleerd te ontsnappen uit haar verblijf in het Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary, plaagde ze haar verzorgers en scoorde ze ook beter dan soortgenoten op kleinschaliger intelligentietests. Nu blijkt ze echter de slimste van de 106 chimpansees die de onderzoekers testten.
Het onderzoek onder leiding van Esther Herrmann van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in het Duitse Leipzig wilde nagaan of er een soort algemene graadmeter bestaat waarmee de handigheid en intelligentie van chimpansees objectief kan worden ingedeeld, gelijkaardig aan de IQ-test bij mensen. De wetenschappers werkten daarom een reeks fysieke en sociale tests uit, waarmee ze aan de slag gingen bij chimpansees in opvangcentra en dierentuinen in Oeganda, Congo en Duitsland.
Zo moesten de dieren eten zoeken in een doos nadat die was verplaatst tussen lege dozen, of moesten ze een stok gebruiken om voedsel van een hoog platform te halen. De wetenschappers analyseerden de scores in de ene test om te zien of die de resultaten van andere tests konden voorspellen. Uiteindelijke vonden ze geen soort algemene intelligentiefactor om die voorspellingen te doen, maar stelden ze wel veel verschillen vast, met Natasha als uitschieter. Er is niets dat verklaart waarom de aap zoveel slimmer is dan de andere. "Motivatie en temperament spelen waarschijnlijk een rol," zegt Herrmann. "Dat is iets wat we meer willen uitwerken."
In een artikel in 'Philosophical Transactions of the Royal Society B' moet het onderzoeksteam besluiten dat apen die goed zijn in een bepaald gebied, zoals in tests waarbij ze gereedschap creatief moesten gebruiken, dat niet noodzakelijk zijn in een ander, zoals de handelingen van een mens imiteren om een beloning te krijgen. Herrmann hoopt desondanks meer proeven te kunnen ontwerpen om alsnog tot een objectieve graadmeter te komen.
Aan de andere kant kunnen de resultaten van het onderzoek ook betekenen dat er verschillende types van intelligentie kunnen zijn bij apen, die niet noodzakelijk met elkaar verband houden. Dat meent primatoloog Brian Hare van de Duke Universiteit in Durham in de Amerikaanse staat North Carolina, die niet betrokken was bij het onderzoek.
"Deze studie is het neusje van de zalm, en toont duidelijk aan dat onze traditionele ideeën over intelligentie niet langer standhouden," zegt Hare. "Er zijn veel soorten intelligentie, die onafhankelijk van elkaar variëren. Dat betekent dat er veel types genieën zijn, zelfs bij dieren."
Herrmann geeft toe dat Natasha misschien eerder toevallig goed scoorde op elk gebied, en dat er waarschijnlijk nog andere chimps zijn die de proeven even goed kunnen doen. Ze heeft een vermoeden over een bepaald dier dat nog niet werd getest, maar dat erg gemotiveerd leek om puzzels en tests op te lossen om beloningen te krijgen. Toekomstig onderzoek bij Natasha en andere 'geniale' chimpansees die de onderzoekers kunnen opsporen, kan onthullen welke sociale of genetische factoren de apen hoger kunnen doen scoren dan andere, besluit ze.
|
