Blinde wetenschapper deelt hoe blinden de wereld zien
Paul Gabias werd prematuur geboren en was enkele dagen later blind, vermoedelijk door overmatige blootstelling aan zuurstof in zijn couveuse. Hij zag bijvoorbeeld nog nooit een tafel, maar kan toch perfect de tafel waaraan hij zit waarnemen. "Mijn beeld van de tafel is identiek aan de tafel zelf. Het heeft hoogte, dieptje, breedtje en textuur. Ik kan het me in één keer inbeelden, het heeft alleen geen kleur", verklaart de ondertussen 60-jarige Gabias.
"Wie moeite heeft om zich een tafel zonder kleur in te beelden, is vermoedelijk verblind doordat hij kan zien", klinkt het. Niet-blinden visualiseren de omringende wereld door grenzen te detecteren tussen gebieden die rijk zijn aan verschillende golflengtes van licht en zo gezien worden als verschillende kleuren. Blinden bouwen beelden op door gebruik te maken van tast en echolocatie. Hierbij maken ze gebruik van het tikken van hun stok of het klakken van hun tong, geluiden die terugkaatsen op objecten in de buurt.
"Er gaat een constante stroom van beelden door de hoofden van blinden. Het is alleen niet visueel", verklaart Gabias, die werkt als professor psychologie aan de universiteit van Brits Columbia en zich als blinde toespitst op onderzoek naar de perceptuele en cognitieve aspecten van blindheid.
Zijn persoonlijke en professionele ervaring hebben hem ertoe geleid dat de hersenen van blinden het gebrek aan visuele informatie compenseren en andere manieren vinden om hetzelfde, vitale resultaat te bereiken: een gedetailleerde 3D-kaart van de wereld. Anders dan eerder werd gedacht, stelt Gabias dat de 'visuele' cortex niet wegkwijnt bij blinden, maar net een fundamentele rol speelt in het mentale beeldvormingsproces.
Bij niet-blinden gaat de visuele informatie eerst naar de visuele cortex, die te vinden is in de occipitale kwab, achteraan het brein. Van daaruit gaat alles naar de pariëtale kwab, waar we ons bewust worden van de locatie van objecten. Vervolgens gaat de informatie naar de temporale kwam, waar het object tot slot geïdentificeerd wordt.
Uit recent onderzoek op basis van hersenscans blijkt dat de hersenen van blinden hetzelfde circuit afleggen. "Wanneer blinde mensen Braille lezen, worden de zintuigelijke gegevens eveneens naar de visuele cortex gestuurd om verwerkt te worden. Door te tasten wordt een gevoel van ruimte gecreëerd dat niet visueel is, maar ruimtelijk", klinkt het.
Wanneer blinden echolocatie toepassen, gaat ook de geluidsinformatie langs de visuele cortex. Aan de hand van echo's wordt de ruimte in kaart gebracht. Dit gebeurt zelfs zo gedetailleerd dat basketbal spelen en veilig mountainbiken mogelijk zijn, net als het ontdekken van nieuwe omgevingen. Aan de hand van hersenscans werd ook hier ontdekt dat echolocatie de delen van het brein aanspreekt die instaan voor het verwerken van beelden.
"Ik beeld me gewoon een tafel in, terwijl ik geen idee heb wat mijn hersenen eigenlijk doen. We nemen gewoon waar, dat is het mooie eraan. Als je weet dat blinde mensen weten waar ze hun borden moeten neerzetten op een tafel en je weet dat blinde mensen tafels gebruiken net als jij, dan kan je ook aannemen dat ze die zich op dezelfde manier inbeelden. Denk maar gewoon dat wat zich in hun hoofd afspeelt zeer veel gelijkenis vertoont met hoe het er bij jou uitziet", besluit Gabias. (br.hln)
|
