Walvissen gruwelijk verwond door... meeuwen
Klik op de foto om het filmpje te bekijken
Voor de kust van Argentinië worden walvissen aangevallen door... meeuwen. De vogels hebben geleerd zich te voeden met het blubber van de noordkaperwalvissen, en pikken de zoogdieren wanneer die aan de oppervlakte komen ademen. De walvissen lopen zo erg pijnlijke verwondingen op die mogelijk zelfs dodelijk zijn. Het fenomeen is al jaren gekend, maar natuurbeschermers waarschuwen dat de aanvallen toenemen. Ze kijken voor een mogelijke verklaring naar de mens.
Bij het schiereiland Valdes sterven walvissen bij bosjes, en mogelijk zijn de meeuwen daarvoor verantwoordelijk. Vorig jaar kwamen 116 walvissen om, een verdubbeling ten opzichte van 2011. Sinds 2003 werden 605 dieren gedood, waarvan 88 procent kalveren. Het is niet duidelijk of de vogels verantwoordelijk zijn voor de dood van al die dieren, maar wetenschappers merken wel dat de enorme zeedieren hun natuurlijke gedrag aanpassen om de aanvallen te vermijden.
De meeuwen maken met hun scherpe bek wonden tot 10 cm diep. Elke keer de walvis bovenkomt om te ademen, valt de meeuw aan om stukken blubber van de wonde te rukken. De vogels kunnen elke keer meermaals pikken en zo heel wat schade aanrichten. Persagentschap AFP spreekt zelfs van verwondingen tot 1,5 meter lang.
De aanvallen zijn vooral rampzalig voor de kalveren omwille van de wijze waarop de dieren worden gezoogd. De noordkapers hebben immers geen lippen, waardoor de koe haar melk loost in het water. Het vel van de kalveren is dunner en dus kwetsbaarder voor de meeuwenbekken, en daarnaast hebben de kleintjes ook de neiging om dichter bij de kust te zwemmen. Moeders met kalveren worden dan ook vijf keer vaker aangevallen dan jeugdige walvissen die alleen zwemmen, waardoor de dieren worden bedreigd tijdens een cruciaal moment in hun leven.
Tijdens de aanvallen, die uren kunnen duren, verbruiken de dieren bovendien kostbare energie om te ontkomen aan de meeuwen. Dat is een ernstig probleem tijdens een periode van het jaar waarop moeders vasten en op een plaats waar geen voedsel aanwezig is om vetreserves aan te vullen.
De meeuwenaanvallen werden voor het eerst gedocumenteerd in de jaren 70, toen ongeveer een procent van de Argentijnse noordkapers verwondingen van meeuwen had. In 1990 was dat al 38 procent, in 2000 68 procent en in 2008 al 77 procent. Volgens experts is de mens er mogelijk deels voor verantwoordelijk. Recent onderzoek suggereert namelijk dat de plaatselijke meeuwenpopulatie floreert door teruggegooide bijvangst van vissers en door een overvloed van voedsel op stortplaatsen. Bedrijven die verrotte visrestanten zouden moeten begraven, dumpen die vaak gewoon op een stort, waardoor de meeuwen extra voedsel hebben en de populatie aangroeit tot onnatuurlijke proporties.
Wetenschappers kunnen de walvissterfte echter niet onomstotelijk linken aan de meeuwenaanvallen. Ondervoeding is ook een mogelijke verklaring, maar uit honderden weefselmonsters is alleszins geen verband met gif of ziekte aangetoond. De noordkapers zijn geen bedreigde walvissoort, maar wereldwijd leven nog maar ongeveer 7.000 exemplaren. Ooit waren ze met 60.000, maar de populatie werd sterk uitgedund door de walvisjacht.
De walvissen passen hun gedrag trouwens aan: zo krommen de dieren hun rug meer om hun lichaam zo veel mogelijk onder water te houden. Kleintjes doen dat niet, wat erop wijst dat het gaat om aangeleerd gedrag. De aanvallen nemen er echter niet door af. Duo's van moeders en kalveren hernemen hun normale gedrag 30 tot 60 minuten na een aanval, maar bevinden zich 24 procent van de tijd overdag toch in een situatie waarin hun gedrag verstoord wordt door meeuwen.
De dieren zijn de belangrijkste toeristische attractie op het schiereiland Valdes. Jaarlijks komen tot 200.000 toeristen de dieren bewonderen, wat miljoenen opbrengt voor de lokale economie. (br.hln)
|
