De niet te winnen oorlog tegen de vuurmier
Klik op de foto om een filmpje te bekijken
'Mieren uit de hel' of 'de onoverwinnelijke mier', het zijn maar twee van de vele bijnamen die Amerikanen uit de zuidelijke staten aan de door hen zo gevreesde insecten geven: vuurmieren. Sinds de rode insecten 80 jaar geleden de Amerikaanse zuidkust binnenkwamen, zijn ze nooit meer weggegaan. Integendeel, ze schuiven alsmaar verderlijker op naar het noorden, zo blijkt.
Justin Nobel, journalist bij het wetenschapsmagazine Nautilus, verhuisde vorig jaar van New York, in het noorden van de VS, naar New Orleans in de staat Louisiana, in het zuiden. Bij zijn eerste picknick na zijn verhuis, in het City Park, voelde Nobel ineens "een pijn alsof mijn benen in brand stonden". "We schoten uit onze broek en zagen een massa vuurmieren over onze benen kruipen. Ik werd meer 200 keer gestoken, mijn oren en keel zwelden op. Gelukkig was ik niet allergisch, en hield ik er alleen een hoop jeukende bulten aan over."
Voor Nobel liep de aanval van de vuurmieren goed af, maar dat is niet voor iedereen zo. Tot vijf procent van alle Amerikanen zou allergisch zijn aan een beet van de vuurmier, met de dood als mogelijk gevolg.
De vuurmier, 'Solenopsis invicta' in het Latijn, komt oorspronkelijk uit het vochtige grensgebied tussen Brazilië en Paraguay. Ergens begin jaren 30 van de vorige eeuw kwamen ze de VS binnen via een Amerikaans cargoschip dat van Brazilië kwam en aanlegde in de haven van Mobile in de staat Alabama. Het ging maar om enkele koninginnen, die onderweg alles aten wat ze konden vinden: kakkerlakken, kevers, suiker uit de laadruimte, en uiteindelijk ook delen van zichzelf, zoals hun vleugels en hun vetreserves.
Eens ze aan land kwamen, begonnen de vuurmieren hun eerste mierenhoop te bouwen. Stelselmatig breidden ze uit, en voedden ze zich met al het lekkere dat de Deep South te bieden had: zaden, nectar, wormen, vlinders, en zelfs dode schildpadden, slangen en alligators.
De mieren bouwden ook een nest in de tuin van het huis op 550 Charleston Street, waar een twaalfjarige jongen de vuurmieren in 1942 voor het eerst ontdekte. De jongen die opgroeide midden in de miereninvasie was E.O. Wilson, nu de bekendste en meest gerespecteerde mierenbioloog ter wereld.
Over de jaren heen trachtten de Amerikanen met man en macht de mieren uit te roeien. Van gif over insecticiden tot vallen. Maar de meest geliefde methode was en is nog steeds van een ander kaliber: benzine. "Steek een bezemstok in de mierenhoop, giet er benzine over en steek de boel in de fik. Wat er ook in de mierenhoop zit, opbranden zal het", zo luidde het devies in het diepe zuiden.
Vanaf de jaren 60 begon ook de overheid zich te moeien en massaal pesticiden in te zetten om de verspreiding van de vuurmier in de dammen. Het gebruik van het middel 'Mirex' scheerde ongekende toppen, waardoor niet alleen mieren, maar ook vogels, honden, katten, krabben, ganzen, kikkers en miljoenen vissen stierven. Pas in 1977 werd Mirex verboden, waardoor nu nog altijd 25 tot 35 procent van alle inwoners van de zuidelijke staten sporen van de uiterst giftige stof in hun lichaam dragen.
En toch volstond ook Mirex niet om de miereninvasie tegen te houden, integendeel. Het middel doodde net de inheemse mierensoorten, waardoor de vuurmieren extra vrij spel kregen en nog noordelijker konden oprukken. Bovendien hebben wetenschappers onlangs ontdekt dat de vuurmier aan het kruisen is met een andere soort, waardoor ze samen een 'supermier' vormen. Beide soorten apart overleven bijvoorbeeld maar maximaal vier dagen in de vrieskoude, de kruising daarentegen kan perfect tegen temperaturen onder nul.
Betekent dat dat op een dag de vuurmieren ook noordelijker gaan voorkomen, zoals in New York? En moet de wereld schrik beginnen krijgen? Onlangs reisde een kolonie mieren van de Verenigde Staten mee richting Australië en Taiwan. Van daaruit zijn ze nu ook in China aangekomen. Volgens een studie uit 2004 kunnen vuurmieren overleven in Frankrijk, Italië, Griekenland, Japan, Zuid-Koreo, Mexico, Centraal-Amerika en grote delen van Afrika en Azië. (br.hln)
|
