Waarom we toegeven aan overdaad
Overdaad schaadt, en toch geven we er allemaal wel eens aan toe. Of het nu om alcohol, eten of winkelen gaat, de vraag blijft hoe het mogelijk is dat rationele volwassenen de controle over hun impulsen verliezen.
Volgens psycholoog dr. Michael Mantell zijn alle vormen van overdaad terug te brengen tot een strategie om negatieve emoties te verwerken op een irrationele, bewust ongezonde manier. Het wordt pas echt een probleem wanneer mensen stoornissen beginnen te ontwikkelen, die gevoed worden door gevoelens van machteloosheid, schaamte en sociale isolatie.
Overdaad
Eetbuien zijn bij volwassenen momenteel het grootste probleem, maar ook compulsief winkelen (shopaholism) zit in de lift. Overdadig veel alcohol consumeren, het zogenaamde 'binge drinking', is eveneens een groeiend fenomeen, zeker bij vrouwen. De oorzaken voor dit gedrag zijn in te delen in drie categorieën, die we één voor één gaan behandelen: psychologisch, chemisch en sociocultureel.
1. Psychologisch
Angst, stress en depressie zijn zonder twijfel de grootste boosdoeners als het aankomt op overdaad. In dit kader is het puur een strategie om negatieve emoties te verdoven. Het kan echter ook een symptoon zijn van een mentale stoornis. Zo kan een onbehandelde depressie bijvoorbeeld leiden tot een laag zelfbeeld, weinig zelfcontrole en een slecht copingmechanisme, dingen die op hun beurt de deur naar vreetbuien of andere vormen van overdaad wagenwijd openzetten.
2. Chemisch
Overdaad kan zalig zijn, tot de schuldgevoelens je overmeesteren. Wanneer we zoete, vette voeding eten, alcohol drinken of ongeremd winkelen, laten onze hersenen dopamine los in het lichaam, wat kan zorgen voor een effect dat verdacht veel lijkt op een fysieke verslaving. De kans is groot dat je vaker zal toegeven aan bijvoorbeeld eetbuien, puur omdat je hunkert naar die stroom van 'happy' hormonen.
Ook in dit kader speelt stress een grote rol, omdat het mensen sneller aanzet om beloning na te streven in de vorm van overdaad. Het komt er op neer dat stress een topprioriteit maakt van het gelukzalige gevoel.
3. Sociocultureel
Wie niet gezegend is met zelfzekerheid, zal sneller toegeven aan de culturele druk. "We worden constant geconfronteerd met het feit dat je weinig waard bent als je niet slank bent, niet drinkt of bepaalde dingen niet in je bezit hebt. De druk om perfect te zijn kan leiden tot angstgevoelens en overdaad", stelt Mantell.
Mindfulness
Experten linken compulsief gedrag vaak aan een gebrek aan 'mindfulness', een duur woord om te zeggen dat je moeite hebt om emoties te begrijpen en stress te verwerken. Hoe vaak en op welke manier je toegeeft aan overdaad, er bestaan heel wat manieren om eraan te ontsnappen, zeker wanneer het een negatieve impact heeft op je gezondheid. Cognitieve gedragstherapie wordt hierbij aangeraden. (br.hln)
|
