Bijen detecteren kanker in je adem

De Portugese ontwerpster Susana Soares heeft een simpel toestel ontwikkeld waarmee ze kanker en andere zware ziektes kan detecteren door het inzetten van bijen. De glazen objecten van Soares hebben een kleine kamer waarin de patiënt uitademt en een grotere kamer waar de getrainde bijen in worden gezet. Als de bijen de geur herkennen waarvoor ze zijn opgeleid, in dit geval de 'biomarkers' van een bepaalde ziekte, zullen ze naar de kleinere kamer met de uitgeademde lucht vliegen.

Wetenschappers hebben ontdekt dat honingbijen (apis mellifera) een buitengewone reukzin hebben, beter dan die van speurhonden. Bijen kunnen rondvliegende molecules herkennen, zelfs in de geringste concentraties.

De insecten kunnen getraind worden om specifieke chemische geuren te herkennen, zoals de 'biomarkers' die kenmerkend zijn voor ziektes als tuberculose, diabetes, long-, huid- en pancreaskanker. Biomarkers zijn stoffen die dienstdoen als een indicator van een bepaalde biologische toestand.

Tijdens de zogenaamde hymenopteratraining worden bijen blootgesteld aan de geur en worden ze vervolgens beloond met een suikeroplossing. Op die manier associëren ze de geur met de beloning. De honingbijen kunnen slechts op één geur per bij getraind worden. Die training duurt slechts een vijftal minuten, maar de bijen herkennen de geur hun leven lang. Bijen leven gemiddeld zes weken.

Bijen en wespen werden in het verleden al ingezet om explosieven en drugs op te sporen. Bijen kunnen op meer dan zestig verschillende geuren getraind worden, waaronder metamfetamine (speed, xtc), uranium en tuberculose. Ze worden ook ingezet om diabetes, long- en huidkanker te diagnostiseren en ze kunnen ook zwangerschappen bevestigen.

Het systeem van Soares is niet waterdicht, maar kan gebruikt worden als een goedkoop alternatief voor opsporingsmethodes die dure medische apparatuur vereisen. (br.hln)