Waartoe wachtlijsten rusthuizen leiden: dame van 102 moet geduld hebben

"Mail gekregen van Gentenaar die voor zijn moeder van 102 dringend een rusthuis zoekt. Ze staat op een wachtlijst", twitterde N-VA-parlementslid Siegfried Bracke vanochtend. Een schrijnend voorbeeld van de prangende toestand van de bejaardenopvang in Vlaanderen. Maar een eenduidige oplossing is vooralsnog niet in zicht.

"Reeds twee maanden ben ik op zoek naar een rusthuis voor mijn moeder van 102 jaar", schrijft de man in zijn vraag om hulp. "Ik kan heel goed begrijpen dat er wachttijden zijn. Maar steeds worden dezelfde vragen op mij afgevuurd in verband met de 'KATZ-schaal, inschrijfperiode', enzovoort. 'De wachtlijst is lang en de persoon is nog maar weinig hulpbehoevend.' Ik kan u verzekeren dat het mens van honderdentwee niet meer in staat is om nog alleen te leven, zelfs niet met zorgen aan huis. Avonden en weekends ziet ze absoluut niet meer zitten alleen."
                   
Het probleem van wachtlijsten in de ouderenzorg is lang niet nieuw en schrijnende voorbeelden als dit zijn legio. "De materie is te complex om over dit geval een oordeel te vellen", legt Bram Verschuere uit, die zich als docent overheidsmanagement aan de UGent onder meer bezighoudt met welzijnsbeleid. "In tegenstelling tot in de gehandicaptenzorg hanteren de rusthuizen geen centrale wachtlijsten (wat ons werd bevestigd bij het Vlaamse Agentschap Zorg & Gezondheid, nvdr). Dat betekent dat veel ouderen op verschillende wachtlijsten tegelijk staan, waardoor die allemaal kunstmatig langer worden. Bovendien zijn er ook regionale verschillen."

De denktank Itinera schatte anderhalf jaar geleden dat in Vlaanderen zo'n 109.000 tot 163.000 ouderen op een wachtlijst staan bij een rusthuis, terwijl ook slechts 41 procent van de vraag naar serviceflats kan worden ingevuld. En ook in dagcentra zou amper 55 procent van de gegadigden een plaats vinden. Itinera stelde toen dat het aanbod van ouderenzorgvoorzieningen te beperkt is en dat er veel te weinig wordt gedaan aan de uitbouw ervan.

Het belangrijkste probleem is dat de ouderenzorg de vergrijzing niet kan bijhouden, aldus Itinera. Tegen 2050 komen er 800.000 65-plussers bij en 300.000 extra inwoners ouder dan 85 jaar, zo bevestigde Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen vorige week nog. In totaal zal dan 28 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar, tegenover 18 procent vandaag. Daarvoor zullen 300.000 extra woongelegenheden voor ouderen nodig zijn.

Eén van gangbare denkpistes is om de rusthuizen te privatiseren. Die discussie kwam pas opnieuw op gang naar aanleiding van de 'pyjamadagen' in een rusthuis in Zelzate, als protest tegen een mogelijke privatisering. Een debat waarin - ondanks de ontegensprekelijke hoogdringendheid - nog veel water door de Rijn zal moeten stromen. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd. (br.hln)