Zeldzaam en waardevol Rubensboek onder de hamer in Amsterdam

Vanavond komt in Amsterdam een bijzonder Rubensboek onder de hamer, de zogeheten "Pompa Introitus honori serenissimi principis Ferdinandi Austriaci" (De Blijde Intrede van prins Ferdinand) uit 1642. "Het gaat om een bijzonder zeldzaam en waardevol boek uit al even merkwaardige boekencollecties", aldus Piet van Winden van veilinghuis Adams uit Amsterdam aan Belga. Het veilinghuis biedt het boek aan via veilingsite Invaluable. Er wordt een opbrengst van 20 tot 25.000 euro verwacht.

Toen in 1635 Prins Ferdinand van Spanje naar Antwerpen kwam (hij was door zijn broer koning Filips IV net benoemd tot regent van de Spaanse Nederlanden, nvdr), werd een van de grootste stedelijke festivals ooit georganiseerd. Niemand minder dan Rubens werd gevraagd om alle triomfbogen, nieuwe stadspoorten en versieringen te ontwerpen en van zijn werk verscheen een rijk geïllustreerde, monumentale uitgave, die nu zeer zeldzaam is.

Rubens deed voor de opdracht tot nieuwe stadsdecoratie die hij in 1635 had gekregen van het stadsbestuur een beroep op enkele van zijn collega's. Zo werd Rubens' collega en medewerker Theodoor Van Thulden belast met de schilderijen van de Boog van Mercurius op de brug van Sint Jan en de voorstellingen van de 'Portucus Austriaca' op de Meir. Deze werken zijn allen verloren gegaan. Eén van de schilderingen die Van Thulden maakte staat afgebeeld op een schilderij van David Teniers uit 1641, De Galerij van aartshertog Leopold. Na de intocht werd Van Thulden gevraagd kopergravures naar de decoraties voor deze 'Pompa Introïtus Ferdinandi' te vervaardigen en te bundelen.

Door middel van deze publicatie kan men zich een algemeen beeld vormen van het uitzicht van deze decoraties. Dit boek zou, door problemen met het stadsbestuur, pas in de jaren 40 van de zeventiende eeuw verschijnen en zou een ware financiële aderlating voor Van Thulden betekenen.

Legendarisch
Bijzonder aan het exemplaar dat nu geveild wordt, is de herkomst. Het maakte ooit deel uit van twee van de meest legendarische verzamelingen uit de boekgeschiedenis, die van Uilenbroek en die van Van Hulthem. Het Hulthemse handschrift is in de Nederlandse letteren beroemd omdat het o.m. de vermaarde Middelnederlandse werken Esmoreit, Gloriant, Lanseloet van Denemerken en Vanden Winter ende vanden Somer bevat. De eerste is verantwoordelijk door de uitzonderlijke manier waarop de prenten zijn 'opgezet' waardoor het boek nog voornamer oogt dan gewoonlijk.

Boeken uit het bezit van Van Hulthem komen vrijwel nooit op de markt, omdat zijn gehele 32.000 banden tellende collectie naar de Koninklijke Bibliotheek van België is gegaan. Zijn collectie is van eminent belang voor de Nederlandse letterkunde, veel Middelnederlandse teksten zijn alleen dankzij deze bron overgeleverd. (br.hln)