Hier ben je al eens geweest: waar komt déjà-vu nu echt vandaan?

Iedereen kent het wel: je komt op een plek waar je nooit eerder geweest bent, maar toch voelt het verdacht bekend aan. Je krijgt het gevoel of je hier al eens eerder geweest bent, maar weet zeker dat dat niet kan. Je hebt een déjà-vu, maar waar komt die juist vandaan?

Volgens een aantal studies is déjà-vu gelinkt aan specifieke plekken. Om dit te bewijzen onderwierp cognitief psycholoog Anne Cleary van Colorado State University een groep testpersonen aan een onderzoek dat gebruik maakt van virtual reality. De testpersonen kregen op die manier driedimensionele beelden van kamerste zien, en moesten aangeven wanneer ze een gevoel van déjà-vu ervaarden. Uit dat onderzoek blijkt dat déjà-vu meestal voorkomt wanneer nieuwe plekken qua indeling erg lijken op eerder verkende plaatsen. Met andere woorden: ze zijn gelijkaardig genoeg om een gevoel van herkenning op te wekken, maar verschillen tegelijkertijd hard genoeg van elkaar om ook bewust de verschillen op te merken.

Om die reden is déjà-vu niet alleen afhankelijk van de indeling van een bepaalde plek, maar ook van de fysieke locatie ervan. Zo kan de onbewuste herinnering aan een wegrestaurant dat je jaren geleden bezocht ervoor zorgen dat je in het heden een déjà-vu krijgt wanneer je een compleet ander wegrestaurant binnenstapt.

De reden waarom een déjà-vu altijd zo overweldigend aanvoelt is volgens wetenschapper Charles Choi het gevolg van het contrast tussen het gevoel van op een nieuwe plek te zijn, terwijl je tegelijkertijd een allesoverheersend idee hebt dat je deze plek al eens gezien hebt.

Vanuit een biologisch standpunt wordt een déjà-vu nog ingewikkelder. Volgens Marc Lalanilla, journalist bij Live Science, zou het ook best wel eens kunnen dat déjà-vu gelinkt is aan een bepaalde vorm van epilepsie. "Er is een sterke link tussen het gevoel van déjà-vu en de aanvallen die voorkomen bij mensen met temporalekwabepilepsie, een soort van epilepsie dat invloed heeft op de hippocampus van je hersenen, die verantwoordelijk is voor je korte- en langetermijnherinneringen. Mensen die last hebben van temporalekwabepilepsie krijgen een déjà-vu vlak voor ze een epilepsie-aanval hebben. Dit kan het gevolg zijn van een soort neurologische flater, die ervoor zorgt dan ons brein in het wilde weg signalen uitstuurt die er bij gezonde mensen voor zorgen dat er een gevoel van herkenning ontstaat." (br.hln)