De operatie redde zijn lichaam, maar veranderde hem in een vreemde

Ze noemen het 'de moeder aller operaties': een 10-uur durende marathon waarbij alle organen kankervrij gemaakt worden. Schrijfster Sonya Lea vertelt in haar memoires 'Wondering Who You Are' hoe de ingreep haar man in een totale vreemde veranderde: van een uitbundige dominante man tot een stille, teruggetrokken persoon die zelfs niet meer wist wat seks was.

Sonya Lea leerde Richard Bandy kennen toen ze 17 was op haar schoolbal in Ontario. De knappe man had net een debatwedstrijd gewonnen en had zo een trip naar Canada verdiend. Lea werd haast op slag verliefd op de grote, innemende man. "Hij was een kracht waar je rekening mee moest houden", vertelt ze aan News.com.au. Hij vroeg haar nummer, en dat was dat: het koppel werd onafscheidelijk en vierde deze zomer zelfs haar 32ste huwelijksverjaardag.

Het was niet altijd even gemakkelijk: twee kinderen opvoeden, verhuizen naar Seattle. Richard werkte te hard als fysiotherapeut, en Sonya worstelde een tijdje met alcoholisme. Maar ze hielden van elkaar en konden samen alles aan. Of dat dachten ze toch, want hun grootste uitdaging moest nog komen. In 2000 werd bij Richard een zeldzame vorm van kanker vastgesteld waarbij kankercellen zich aan het laagje slijm rond de organen hechten. Hij onderging vastberaden chemo en een operatie, en dacht dat het hoofdstuk daarmee afgesloten was.

Drie jaar later was de kanker echter terug, en de artsen planden een gevaarlijke en zware ingreep, die ook wel de 'moeder aller operaties' wordt genoemd: Richard werd opengesneden van bekken tot borstbeen, waarna de chirurgen wel tien uur lang alle organen een voor een schoonmaakten. Het liep echter niet zoals gepland: een van de organen werd geraakt, waarna een zware interne bloeding optrad. Een ongeluk met zware gevolgen, aangezien het ziekenhuis het probleem pas laat opmerkte. Na vier minuten zonder zuurstof treedt er al sterfte in de hersencellen op; Richard was levenloos voor minstens tien minuten.

"De man die mij alles van seks leerde, was weer maagd"
Toen Richard wakker werd na de operatie, wist Sonya meteen dat er iets niet helemaal pluis was. "Zelfs met zuurstofmasker en groggy van de operatie kon ik zien dat zijn blik vlak en onthecht was, en ik herkende zijn handschrift niet", schrijft ze. Artsen vermoedden dat de zware narcose er voor iets tussen zat, maar de veranderingen bleven. "Hij herinnerde zich bepaalde feiten: zijn naam, mijn naam, de naam van de president. Maar zodra we vroegen naar diepere en complexe herinneringen, was hij leeg. Hij ging van een sterke, dominante persoonlijkheid naar een stille, apathische, onderdanige man."

Sonya beschrijft het alsof ze een kind opnieuw moest opvoeden. "Hij was echt alles kwijt: herinneringen, basiskennis, sociale patronen en gewoontes... Ik moest hem erop wijzen dat hij niet mocht boeren in het openbaar, en dat hij zich moest bedekken waar onze dochter bij was. Hij wist niet meer dat het niet netjes is om mensen aan te staren, en huilde bijna elke dag." Na heel wat intensieve therapie ontwikkelde Richard weer een karakter, maar het was een heel ander dan ervoor. "Hij noemde me 'lieveling', iets wat hij vroeger nooit deed, en sliep opgekruld op zijn zij in plaats van op zijn rug. Hij at ook opeens graag spruitjes, iets wat hij vroeger niet binnenkreeg."

Zelfs seks was iets helemaal nieuws. "Zes weken na de operatie nam hij me 's nachts vast, en ik kroop boven op hem. Ik zag aan zijn gelaat dat hij een hele nieuwe ervaring had. Hij wist niet wat ik zou doen, hoe het zou zijn als we elkaar aanraakten. Toen ik hem vroeg of hij zich seks herinnerde, zei hij van niet. De man die mij alles van seks had geleerd, was weer maagd geworden; mijn man was niet langer mijn man."

"We werden opnieuw verliefd"
Sonya zakte weg in een diepe depressie. "Ik had echt gedacht dat hij zich plotsklaps alles weer zou herinneren wanneer we de liefde bedreven." Pas toen ze zich erbij neerlegde dat hij nooit meer de oude zou zijn, ging het stilletjesaan beter. Richard stortte zich met hart en ziel op zijn genezing, en kon uiteindelijk weer aan het werk als fysiotherapeut. Met de hulp van Sonya vond hij opnieuw een plaatsje in de maatschappij.

"Het duurde bijna tien jaar, maar we werden opnieuw verliefd op elkaar. Hij is niet meer de indrukwekkende man van vroeger, en hij herinnert zich nog steeds niet alles, maar ik hou van de man die hij nu is: vrijgevig, gevoelig, zeer aanhankelijk. Een man die zijn vrouw doodgraag ziet. Ik denk niet dat ik voor zo'n man gevallen zou zijn toen ik 17 was, maar ik voel mij erg aangetrokken tot de man die hij nu is." (br.hln)